استاد راهنما

دکتر الیاس نورائی  

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

چکیده: 1

مقدمه: 2

فصل اول. 4

کلیــــات.. 5

1-1 – تعریف موضوع. 5

1-2 – بیان مسئله. 6

1-3 – هدف تحقیق.. 6

1-4 -پیشینه تحقیق.. 7

1-5 – سئوالهای تحقیق.. 8

1-6 – فرضیه های تحقیق.. 8

1-7 – روش کارو تحقیق: 8

فصـــــــــــــل دوم. 9

نگاهی به عدالت و دادرسی  وسیرتاریخی آن دراعصارومتون گذشته. 10

2-1 -عدالت ازنظر لغوی واصطلاحی.. 10

2-1-1 عدالت از نظر لغوی.. 10

2-1-2 -عدالت در اصطلاح: 11

2-1-3- تعریف عدالت ودادرسی.. 14

2-2 -عدالت ودادرسی ازدیدگاه قرآن کریم  وائمه معصومین (ع) 14

2-2- 1-عدالت ودادرسی ازدیدگاه قرآن کریم. 14

2-2- 2-عدالت ودادرسی ازدیدگاه معصومین (علیهم السلام) 16

2-3 -عدالت ودادرسی در قرون اولیه. 20

2-4 -عدالت ودادرسی درایران بعد ازاسلام. 22

2-4 – نگاهی به عدالت ودادرسی درمتون ادبی.. 24

2-4-1 -شاهنامه فردوسی.. 24

2-4-2- قابوس نامه. 36

2-4-3 -کلیله و دمنه. 37

2-4-4 -مخزن الأسرار نظامی.. 39

2-4-5 -مرزبان نامه. 40

2-4-6- بوستان سعدی.. 41

2-4-7- گلستان سعدی.. 43

2-4-8 -مثنوی معنوی.. 45

2-4-9 -تاریخ جهانگشای جوینی.. 47

2-4-10- اخلاق ناصری.. 48

فصل سوم: 50

زندگی بیهقی و معرفی آثار او و  بررسی عدالت و دادرسی در تاریخ بیهقی.. 51

3-1-1 -زندگی بیهقی.. 51

3-1-2- معرفی تاریخ بیهقی.. 52

3-1-3- عدالت و دادرسی در تاریخ بیهقی.. 54

فصل چهارم: 75

زندگی خواجه نظام الملک و معرفی آثار او و  بررسی عدالت و دادرسی در سیاستنامه. 76

4-1–زندگی خواجه نظام الملک… 76

4-2-آثار خواجه نظام الملک… 78

4-3-عدالت و دادرسی در سیاستنامه : 79

فصل پنجم : 96

مقایسه عدالت و دادرسی در تاریخ بیهقی و سیاستنامه و وجه تمایز و شباهت آنها 97

5-1- وجه تمایز پردازش به موضوع عدالت و دادرسی در سیایتنامه و تاریخ بیهقی.. 97

5-1-1  -وجه تمایز در پردازش کلی به موضوع عدالت و دادرسی.. 97

5-1-2 -وجه تمایز در موضوعات پرداخته شده زیر موضوع عدالت و دادرسی.. 99

5-2- وجه شباهت پردازش به موضوع عدالت و دادرسی در سیاستنامه و تاریخ بیهقی.. 102

5-2-1-وجه شباهت پردازش کلی به موضوع عدالت و دارسی.. 102

5-2-2-وجه شباهت پردازش موضوعی  به موضوع عدالت و دارسی.. 103

 نتیجه گیری.. 109

پیشنهادات: 111

فهرست منابع و مآخذ. 112

فهــــرست اعلام. 115

Abstract II

چکیده:

عدالت و دادرسی از مهمترین موضوعات و مفاهیم همه ادوار است ، لذا پرداختن به این دو مفهوم و موضوع بسیار ضروری می باشد ،خصوصاً ابعاد آن در متون ادبی ادبیات کلاسیک ایران؛ بر اساس این اصل سیاستنامه خواجه نظام الملک طوسی و تاریخ بیهقیِ ابوالفضل بیهقی دو اثر گرانمایه قرنهای چهارم و پنجم بسیار حائز اهمیتند  و این دو نویسنده به خاطر اهداف خود که تریبت نسلها و آموزش  اصول و مبانی فکری فرهنگ عظیم ایرانی در نظر داشته  به این موضوعات به وفور به طور مستقیم و غیر مستقیم اشاره کرده و پرداخته اند ، آنها مفهوم عدالت و دادرسی و آنچه مربوط به آنها می باشد را هنرمندانه در قالب حکایات یا سیر تاریخ نگاری خود عنوان کرده اند آنها به بانیان دادرسی یعنی همان قاضیان و حاکمان به چگونگی رفتار و تعامل آنها با اجتماع پرداخته و موضوعات مختلف عدالت و دادرسی را که این مجریان انجام داده اند در آثار خود به تفصیل و تلخیص عنوان کرده اند. البته پرداختن به این دو مفهوم در این دو اثر شباهتهایی به هم دارند  مانند یاد کردن از حاکمان و قاضیان دادگر ، عدالت را اصل و اساس پایداری حکومتها دانستن، و… و تفاوتهایی در شیوه پرداختن به این دو موضوع در این دو اثر نیز وجود دارد که خواجه نظام الملک مستقیماً بخشی را به عنوان «حکایت ملک عادل» ، «انوشیروان و زنجیر عدالت» و …آورده است  و به شرح و تفصیل آن پرداخته ولی بیهقی در خلال تاریخ نگاری خود و نمونه های مانند آنچه در زمان خود اتفاق افتاده به این دو موضوع پرداخته است .

 واژگان کلیدی: عدالت ، دادرسی ، تاریخ بیهقی ، سیاستنامه 

مقدمه:

در بررسی های ادبی قرون چهارم و پنجم هجری قمری آثار دو نویسنده فاخر به نام های خواجه ابوالفضل محمد بن حسن بیهقی و خواجه نظام الملک طوسی از منظر نظرمان عبور می کند، این دو اثر تاریخ بیهقی و سیاستنامه نام دارند که با بیانی ادبی به ذکر وقایع تاریخ زمان خود می پردازند که این وقایع شامل شرح حال حاکمان و دولتها و … می باشد که به طبع سخن گفتن در این باب با مضامین سیاسی و حقوقی و مفاهیم اینچنینی سروکاری مستقیم و ناگریز دارد لذا بررسی این مفاهیم که شاید از مفاهیم و مضامین همه زمانها و در زمان معاصر نیز بسیار قابل توجه باشد. یکی از این مضامین عدالت و دادرسی به معنی وسیع خود است که در متون مختلف بسیار به آن پرداخته شده است لذا با توجه به اهمیت این موضوع (عدالت و دادرسی ) پرداختن به آن در آثار ادبی- تاریخی جهت استفاده هر چه بهتر از فهم و درک آن و ترویج معنی و مصداق واقعی آن بسیار ضروری و لازم به نظر می رسد این موضوع در دو اثر مورد نظر ما به روش های مختلف به کار گرفته شده است در جایی به طور مستقیم به آن اشاره شده است و بانیان آن را تمجید و تکریم کرده اند و در جای در لابه لای شرح وقایع به آن پرداخته شده است که از مطالعه بخشی از یک واقع یا تمام آن دریافت می شود لذا ما بر اساس این رویکرد نویسندگان مورد نظر به بررسی این مفهوم والا و آسمانی پرداخته تا کمکی به تبیین این موضوع و نشان دادن مصداق های واقعی آن کرده باشیم ؛ امید است از عهده آن به خوبی بر آمده باشیم. لذا با توجه به گستردگی مفهوم و مصداق این موضوع و اشارات پنهانی نویسندگان مورد نظرمان از خوانندگان توقع می رود با دقت بیشتری به بخشهایی که دقت لازم را نیاز دارد توجه خود را هدیه دهند تا سوء تفاهمی ایجاد نشود .

ما در این تحقیق ابتدا به بررسی مفهوم کلی و حقیقی عدالت و دادرسی و اشاره های موجود به آن در متون دینی و الهی و ادبی و در فصلی به پیشینه پرداختن به این موضوع در متون کلاسیک عهد قدیم و میانه و تا حدی نزدیک به معاصر و ادبیات کهن پارسی می پردازیم  و  مطلب مورد نظر ما بیشتر در دو اثر ذکر شد از دو نویسنده توانای گرانقدر نامبرده می باشد تا سؤلات موجود در ذهن خود و خوانندگان گرامی را پاسخی در خور داده و فرضیات موجود را به اثبات برسانیم. لذا فصل اول که براساس تمام تحقیقات اینچنینی فصل کلیات است و فصل دوم مفهوم عدالت و دادرسی و اشاره های متون دینی و الهی به این مفهوم والا و مقدس و در بخشی دیگر از همین فصل به عدالت در متون قدیمِ زبان شیرین پارسی و قبل و بعد از اسلام و در بخشی دیگر از همین فصل به این موضوع در ادبیات می پردازیم .

در فصل سوم که یکی از فصول اصلی مورد نظر ما است به بررسی زندگی ابالفضل بیهقی و معرفی اثر او و بررسی عدالت و دادرسی در  اثر مورد نظر می پردازیم

در فصل چهارم به بررسی زندگی خواجه نظام الملک  و آثاراو و اثر مورد نظرمان و همچنین بررسی عدالت و دادرسی در اثر مورد نظر یعنی سیاست نامه می پردازیم .

در فصل پنجم  به مقایسه موضوع خود در دو اثر از دو نویسنده مورد نظر و به بیان شباهتهای موجود در پرداختن به عدالت و دادرسی و تفاوتهای موجود در پردازش موضوع مورد نظر در آثار ذکر شده می پردازیم  تا پس از ذکر خلاصه تحقیق به نتیجه ای ادبی و علمی مورد قبول اساتید برسیم و پیشنهاداتی جهت ادامه دادن این روش با ادله مفید بودن به محققین بعدی ارائه گردد که «مَن کانَ فی طَلَبِ العِلمِ کانَتِ ‏الجَنَّةُ فی طَلَبهِ» هر که در جستجوى دانش باشد ، بهشت در جستجوى او برآید( الهندی؛ 2008: 2884به نقل از : ری شهری ؛1391 : ۳۹۸). ضمناً در پایان فهرست اعلام بصورت الفبائی جهت استفاده محققین آورده شده