1-1- بیان مسئله

کشورپاکستان اززمان تاسیس (1947)کشوری مهم در معادلات سیاسی و امنیتی قلمداد شده است.قرار گرفتن در بین قدرت هایی همچون اتحاد جماهیر شوروی،هندوچین سبب گردیده تا همواره از این کشور به عنوان یک کانون خبر ساز یاد شود.حضور در یک منطقه ژئواستراتژیک سبب گردیده بود تا کشورهای مرکزی و از جمله قدرتمندترین کشورها مانند امریکا توجه خاصی به این کشور داشته باشند.مجموعه ای از روابط نزدیک از همکاری تا اتحاد و ائتلاف و گاهی دوری و کمرنگی در روابط بین این دو کشور وجود داشته است.تحقیق حاضر در پی آن است که ماهیت روابط دو کشور و دلایل دوری و نزدیکی آنها را در مقاطع زمانی 3 گانه(در طول جنگ سرد،بعد از جنگ سرد،بعد از 11 سپتامبر) که از نظرش دارای اهمیت هستند مورد شناسایی قرار داده و در هر مرحله بررسی نماید که پاکستان از چه جایگاهی در سیاست خارجی امریکا برخوردار بوده است.فراتر از تعیین جایگاه پاکستان در سیاست خارجی امریکا،چرایی و چگونگی قرار گرفتن در این جایگاه بسیار اهمیت دارد.اینکه چه مسائل و عوامل جزیی یا کلانی در هر دوره دوری و نزدیکی روابط دو کشور را تعیین کرده اند مسئله ای است که تحقیق حاضر در صدد بررسی آن است.دقیق شدن در عوامل ساختاری و چگونگی تاثیر آنها بر کیفیت روابط دو کشور از جمله مسائل کلانی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت و روابط ان سنجیده خواهد شد..

اینکه پاکستان در هر شرایط نوینی چگونه می توانست در معادلات سیاست خارجی آمریکا به حساب آید و زمینه های لازم برای کسب شرایط بعد غالب در نظام بین الملل را در خود ایجاد کند و اینکه آیا اساسا این کشور مکانیسمهای عینی لازم برای پی گیری یک رفتارسیاست خارجی منطبق با تغییرات ساختاری سیاست بین الملل را دارا است مسئله مهم دیگری است که نیاز به تحقیق دارد.در واقع تعیین ارتباط بین تغییرات ساختاری،تغییرات رفتاری،تغییرات سیاست خارجی آمریکا و در نهایت جایگاه پاکستان در سیاست خارجی این کشور در بعداز جنگ سرد تا پایان دوران بوش مسئله غالب این تحقیق است.

2-1- سوالات پژوهش

1-2-1- سوال اصلی

پایان جنگ سرد و تحولات بعد از آن چه تاثیری بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا داشته است؟

2-2-1- سوالات فرعی

1-عوامل تأثیرگذار برجایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا قبل از جنگ سرد چه بود؟

2-عوامل تإثیر گذار بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا در دهه 90 تا قبل از 11سپتامبر چه بودند‌؟

3-عوامل تأثیر گذار بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعد از 11سپتامبر کدامند؟

4-چه عواملی سبب تغییر در سیاست خارجی آمریکا بعدازجنگ سرد و بعد از 11سپتامبرنسبت به پاکستان شده اند؟

3-1- فرضیات پژوهش

1-3-1- فرضیه اصلی

1-متاثر از تغییرشرایط موازنه قدرت در نظام بین الملل بعد از جنگ سرد،جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا دچار تغییر شده و از جایگاه مهم ژئوپولتیک در طول جنگ سرد به جایگاهی غیرموثر اقتصادی بعد از پایان جنگ سرد تا قبل از 11سپتامبر و سپس به جایگاه تاثیرگذار ژئوپولتیک بعد از 11سپتامبر تغییر کرده است.

2-3-1- فرضیه های فرعی

1-جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا قبل از جنگ سرد بیشتر متاثر از ساختار دوقطبی تحت تاثیر عوامل سیاسی و استراتژیک بود و در این ساختار پاکستان دارای جایگاهی با اهمیت وافر بود.

2-با شکل گیری یک ساختار تک قطبی در دهه 90 که در آن موضوعات اقتصادی در راس سلسله مراتب بودندو عوامل اصلی در سیاست خارجی امریکا شمرده می شدند، جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعداز پایان جنگ سرد تا قبل از 11سپتامبر اهمیت خود را از دست داد.

3- مبارزه با تروریسم، سلاح های اتمی و بنیادگرایی اسلامی به عنوان عوامل اساسی در سیاست خارجی آمریکا به عنوان قطب مسلط بعد از 11

 سپتامبر عامل اساسی اهمیت مجددپاکستان در سیاست خارجی امریکا بودند.

4-متاثر از تغییرات ساختاری و تغییر رفتارهای قطب مسلط در دهه 90 و در بعد از 11سپتامبر سیاست خارجی آمریکا در قبال پاکستان تغییر کرده است.

4-1- متغیرهای پژوهش

متغیرهای مستقل در این تحقیق،پایان جنگ سرد و حادثه 11سپتامبرمی باشند که شامل شاخص های نظیر کاهش اهمیت رویکردهای ژئوپلیتیکی و افزایش اهمیت رویکردهای ژئواکونومیکی از قبیل تامین امنیت انرژی و بحث مبارزه با تروریسم و سلاحهای کشتار جمعی می شوند. متغییر وابسته جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعداز جنگ سرد.

5-1- اهمیت و فایده پژوهش

کشور پاکستان یکی از کشورهای همسایه مرزی ایران است و این تحقیق از نظر سیاست خارجی دارای ارزش و اهمیت بوده و فهم و درک ما را نسبت به روابط خارجی بیشترکرده است.تا در امور خارجه و سیاست خارجی رفتار، نقش و عملکرد کشور همسایه رابهتر و بیشتر درک نماییم و در این تحقیق دانشگاهی به این مسله پی میبریم که در روابط بین الملل سیاست خارجی کشورها چگونه رقم می خورد و ساختار به چه صورتی بر رفتارها و سیاست خارجی تاثیر می گذارد.در عین حال نقش دول مسلط در شکل دهی به سیاست

خارجی کشورها برای ما روشن خواهد شد.در این چهارچوب روابط پاکستان و آمریکا به ما نشان خواهد داد که رفتار کشورهای ضعیف در محیط بین الملل چگونه شکل می گیرد و جایگاه آنها در سیاست بین الملل بر چه بنیادهای قرار دارد.تحقیقات انجام شده در حوزه سیاست خارجی بسیار کلی بوده یا اینکه صرفا به بیان تحولات تاریخی معطوف بوده اند در حالی که هدف تحقیق حاضر ایجاد پیوند بین نظریه و عمل است تا نشان داده شود که سیاستهای خارجی در خلاء شکل نمی گیرند و همیشه متاثر از ساختارهای خاص هستند.چنین کاری در باب سیاست خارجی پاکستان در ایران کمتر انجام شده است.از سوی دیگر شناخت سیاست خارجی آمریکا در این قالب می تواند فهم مبسوطی به ما در ارتباط با تاثیرات رفتاری این کشور بر جهان اطراف ما و به خصوص کشور خود ما بدهد.

فراتر از ابعاد نظری، کشور پاکستان یک کشور مهم در منطقه جنوب شرق آسیا شمرده شده که روابط آن با آمریکا می تواند تاثیرات خاصی بر کشور ما به دلیل همسایگی داشته باشد. شناخت پاکستان به منزله شناخت واقعیت های استراتژیکی است که ایران می خواهد بر آن اساس روابطش را با این منطقه تنظیم کند.

6-1- اهداف پژوهش

تاثیر فروپاشی نظام دو قطبی بر مناسبات ایالات متحده و پاکستان

شناخت روابط آمریکا و پاکستان تا قبل از جنگ سرد

تاثیر روابط سیاسی امنیتی آمریکا و پاکستان بعد از جنگ سرد

تاثیر حادثه 11سپتامبر بر روابط آمریکا و پاکستان

شناخت ارتباط بین تأثیرات ساختاری وتغییرات در رفتار سیاست خارجی کشورهای بزرگ وکشف الگوها و نیز فهم ارتباط بین رفتار قطب مسلط و ماهیت ساختار

بیان دلایل ساختاری تغییر در جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا.

7-1- قلمرو پژوهش

جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعد از جنگ سرد تا پایان دوران بوش.

اما سیستم های خاص هم وجود دارند که تنها ماهیتی غیر خطی داشته و به هیچ وجه تصادفی نیست و یا به عبارت دیگر ، به طور کامل قابل شناسایی[9] هستند . این سیستم ها در وهله اول با سیستم خطی – تصادفی و غیر خطی – تصادفی اشتباه گرفته می شوند . جالب این که این سیستم ها در گمراه کردن اغلب آزمون های تصادفی بودن موفق عمل می کنند ، لذا اگر آزمون های استاندارد تشخیص روند تصادفی به کار گرفته شود ، امکان تشخیص اشتباه وجود دارد . این واقعیت نظر گروهی دیگر از دانشمندان را تقویت می کند که اعتقاد دارند که در جهان واقعی پدیده تصادفی وجود ندارد بلکه مجموعه هایی از علت ها در کنار هم وقوع یک حادثه را رقم می زنند و عدم شناخت این علت ها و نحوه اثر گذاری آنها است که تغییرات پدیده را تصادفی جلوه می دهد . بنابراین هر متغییر مانند Xt در زمان وقوع خود بیان کننده اثر تمامی متغیرهای اثر گذار است و در نتیجه روند آن از نظر تئوریک کاملاً تعیین پذیر است و تصادفی نیست .

در علم ریاضیات به این روندهای غیر خطی تصادفی نما[10] ، « آشوب »[11] اطلاق می شود و روند منتج از انها آشوبی است . به طور خلاصه ، یک آشوب ، سیستمی : 1) غیر خطی ؛ 2) پویاست ؛ 3) در کمال سادگی به خلق روندهای پیچیده می انجامد و 4) نسبت به وجود انحراف از شرایط اولیه بسیار حساس است . به این ترتیب است که تصادفی به نظر می رسد . تشخیص این سیستم از دو جهت جالب توجه است : 1) اگر اثبات شود که یک سیستم آشوبی است راه برای تشخیص نوع سیستم آشوبی و مکانیزمی که این سیستم را تولید می کند هموارتر می شود و می توان برای توضیح این پدیده مدل های مناسب طراحی کرد که در هنگام حل ، جوابی آشوبی ایجاد کند . 2 ) با کشف یک سیستم آشوبی و محتوای آن می توان امیدهای از دست رفته پیش بینی پذیری متغیرها را دوباره زنده کرد .

مطالعه این سیستم در اقتصاد از هر دو حیث حائز اهمیت است . لذا نزدیک به سه دهه است که مطالعات در این زمینه راه خود را در اقتصاد نیز باز نموده است . مطالعات در سه گروه متمرکز شده اند : 1) انهایی که تشخیص روند آشوبی از روند تصادفی را در مورد متغیرهای اقتصادی هدف خود قرار داده اند : 2) انهایی که بر تشکیل مدل هایی نظری که بتواند در حالاتی خاص رفتاری آشوبی خلق نموده و در عین حال از اصول اقتصادی تبعیت نماید ، تمرکز کرده اند و 3)انهایی که به دنبال کشف مکانیزم تولید داده های آشوبی در جهان واقعیت و به طور ساده ، فرمول اصلی تولید کننده داده ها بوده اند . متاسفانه علی رغم پیشرفت هایی که در دو زمینه قبلی رخ داده در زمینه سوم دستاور قابل توجهی ایجاد نشده است .

از طرفی درسال های اخیر ، پیشرفت های قابل توجه در پردازش سریع اطلاعات به وسیله کامپیوترها و نرم افزارهای کاربردی ، انگیزه پژوهش و به کارگیری مدل های غیر خطی را در میان اقتصادانان به طور چشم گیری افزایش داده است . یکی از معروف ترین مدل ها در این زمینه ، شبکه های عصبی مصنوعی است .[12]

مدل های شبکه های عصبی مصنوعی از ابزارهای قدرتمند در تجزیه و تحلیل داده ها در علوم مهندسی ، کامپیوتر ، علوم پایه ، پزشکی ، هوا و فضا و بسیاری از رشته های علمی است که استفاده از انها در مدل های اقتصاد کلان در دهه 90 مورد توجه پژوهشگران اقتصاد قرار گرفت . شبکه های عصبی مصنوعی را می توان با اغماض زیاد ، مدل های الکترونیکی از ساختار عصبی مغز انسان نامید . اگر چه مکانیزم دقیق کارکرد مغز انسان (یا حتی جانوران) به طور کامل شناخته شده نیست ، اما با این وجود جنبه های شناخته شده ایی نیز وجود دارند که الهام بخش تئوری شبکه های عصبی مصنوعی بوده اند . به عنوان مثال ، یکی از سلول های عصبی ، معروف به نرون [13] است که دانش بشری آن را به عنوان سازنده اصلی مغز می انگارد . سلول های عصبی قادرند تا با اتصال به یکدیگر تشکیل شبکه های عظیم بدهند . قدرت فوق العاده مغز انسان از تعداد بسیار زیاد نرون ها و ارتباط بین انها ناشی می‌شود.

ساختمان هر یک از نرون ها نیز به تنهایی بسیار پیچیده است . هر نرون از بخش ها و زیر سیستم های زیادی تشکیل شده است که از مکانیزم های کنترلی پیچیده ایی استفاده می کنند . سلول های عصبی می توانند از طریق مکانیزم های الکتروشیمیایی اطلاعات را انتقال دهند . بر حسب مکانیزم های به کار رفته در نرون ها ، انها را به بیش از صد گونه متفاوت تقسیم بندی می کنند .

در اصطلاح فنی ، نرون ها ، ارتباطات بین انها ، فرایند دودویی[14] پایدار [15] یا همزمان [16] محسوب نمی شوند .

در واقع شبکه های عصبی شبیه سازی شده یا کامپیوتری ، فقط قادرند بخش کوچکی از خصوصیات و ویژگی های شبکه های بیولوژیک را شبیه سازی کنند . در واقع هنر یک طراح شبکه های عصبی مصنوعی در چگونگی ترکیب نرون ها در یک شبکه[17] متجلی شود .

علوم بیولوژیک نشان داده اند که ترکیب نرون ها در شبکه عصبی مغز به گونه ایی است که ما را قادر می سازد تا اطلاعات را به صورتی پویا ، تعاملی و خود سازمان[18] پردازش می کنیم . در شبکه های عصبی بیولوژیک ، نرون ها در ساختاری سه بعدی به یکدیگر اتصال یافته اند . اتصالات بین نرون ها در شبکه های عصبی بیولوژیک آنقدر زیاد و پیچیده است که به هیچ وجه نمی توان شبکه مصنوعی مشابه ایی طراحی کرد .

ساختار شبکه های عصبی امروزی ، از لایه های نرون تشکیل شده است ، در چنین ساختاری ، نرون ها علاوه بر آن که در لایه خود به شکل محدودی به یکدیگر اتصال داده شده اند ، از طریق اتصال بین لایه ها نیز به نرون های طبقه مجاور ارتباط داده می شوند .

در حال حاضر یکی از ساده ترین روش های ارتباط دهی در شبکه های عصبی مصنوعی آن است که ابتدا نرون ها در گروه های مشخصی به صورت لایه های نرونی سازماندهی می شوند و پس از تأمین ارتباطات بین نرونی در هر لایه ، ارتباطات بین لایه ها برقررا می شود . اگر چه در کاربردهای مشخصی می توان با موفقیت از شبکه های عصبی تک لایه استفاده کرد ، اما رسم بر آن است که شبکه های عصبی حداقل دارای سه لایه باشد. ( لایه ورودی – لایه میانی ( پنهان ) ، لایه خروجی )

در بسیاری از شبکه های عصبی مصنوعی ، اتصالات بین نرونی به گونه ایی است که نرون های لایه میانی ، ورودی خود را از تمام نرون های لایه پایینی خود ( به طور معمول لایه نرون های ورودی ) دریافت می کنند .

بدین ترتیب در یک شبکه عصبی ، سیگنال ها به تدریج از یک لایه نرون به لایه های بالاتر حرکت می کنند و در نهایت به لایه آخر و خروجی می رسند . چنین مسیری در اصطلاح فنی پیشخور[19] نامیده می شود .

نوع دیگری از اتصالات بین نرونی در شبکه های عصبی مصنوعی به ارتباط بازخورد[20] معروف است . در این نوع ارتباطات ، خروجی یک لایه نرونی به لایه قبلی[21] اتصال داده می شود . ارتباط بین نرونی در شبکه های عصبی مصنوعی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند و به نوعی قدرت یک شبکه را تعیین می کنند .

شبکه های عصبی می توانند بر اساس طراحی خود سیگنال های ورودی را طراحی کنند و به سیگنال های خروجی تبدیل نمایند . چنین فرایندی را آموزش دیدن شبکه عصبی می نامند .

به طور کلی دو روش برای آموزش دادن شبکه‌های عصبی مصنوعی وجود دارد . روش آموزش با ناظر [22] ( معلم ) و روش آموزش بدون ناظر[23] ( بدون معلم ) . در روش آموزش با ناظر آنچه به شبکه به عنوان مجموعه آموزشی داده می شود همراه با قضاوتی است که ناظر انتظار دارد ، لذا نمونه ها همراه با قضاوت از پیش تعیین شده آموزش داده می شوند تا در آینده، شبکه در صورت برخورد با نمونه های جدید ، با توجه به روالی که آموزش دیده است ، عمل کند . اما در آموزش بدون ناظر شبکه های عصبی بدون در اختیار داشتن داده های خروجی ، در معرض آموزش قرار می گیرند . در واقع به تنهایی و بدون کمک خارجی باید با توجه به شکل سیگنال های خروجی خود ، درباره درستی یا نادرستی انها تصمیم بگیرد.

در مواردی ممکن است که شبکه عصبی اصولاً موفق به فراگیری نشود . بدین معنی که پارامترهای شبکه پس از زمان های طولانی به مقدار مشخصی

 همگرا نشوند ، چنین مواردی ممکن است بر اثر ناکافی بودن داده های آموزشی و یا اصولاً نقص طراحی شبکه ایجاد شود . باید توجه داشت که فرایند آموزش شبکه های عصبی فقط به ازای زیر مجموعه ایی از داده هایی که قرار است شبکه انها را در کاربرد حقیقی خود پردازش کند ، آموزش داده می شوند . در صورتی که شبکه بیش از حد آموزش ببیند[24]، یا تعداد داده های آموزشی یک شبکه بیش از حد زیاد باشد ( در واقع از تمامی داده های مسلم برای آموزش دادن به شبکه استفاده شود ) ، شبکه به جای آن که آموزش ببیند ، به حالتی می رسد که به آن حفظ کردن اطلاعات می گویند . در واقع به جای آن که یک شبکه برای حل مساله از هوش خود کمک بگیرد ، از محفوظات خود استفاده می کند . همان گونه که شرایط و موقعیت نیز در نتیجه آموزش تأثیر دارد ، میزان یادگیری شبکه نیز به شدت از شرایط اولیه آغاز آموزش شبکه تأثیر می پذیرد . انتخاب مناسب مقادیر اولیه پارامترهای شبکه ، در نتیجه آموزش آن بسیار موثر خواهد بود . شبکه های عصبی مصنوعی از جنبه های توپولوژی ، ساختاری و روش های یادگیری به انواع مختلفی تقسیم می شوند و هر یک در کاربردهای خاص عملکرد مناسبی از خود نشان می دهند . شبکه عصبی چند لایه پرسپترون [25] با روش یادگیری انتشار وارون[26] یکی از متداولترین شبکه های کاربردی است ، که در این پژوهش با بهره گرفتن از آن پیش بینی صورت می گیرد . در مباحث نظری اثبات شده که شبکه MLP در صورت انتخاب صحیح ساختار داخلی مناسب ، قادر است که هر گونه سیستم غیر خطی را مدل کرده و شبیه سازی کند .

1 – 2 هدف از تحقیق

هدف از انجام این تحقیق ، ارائه یک مدل شبکه عصبی مصنوعی جهت پیش بینی روزانه نرخ جفت ارز و مقایسه نتایج حاصل از این پیش بینی با تحلیل های سری زمانی و مدل ARIMA و همچنین تلفیق جواب های حاصل از دو مدل و ارائه نتیجه بهتر نسبت به هر دو مدل است .

1-fundamental

2-technical

١- شرایط اولیه ، شامل وضعیت یا مقدار اولیه مورد بررسی ، وضعیت تمامی متغیرهای مرتبط با آن و تمامی ساز و کارهای اثرگذار بر متغیر مورد بررسی و سایر متغیرهای اثر گذار می باشد .

٢- یکی از دلایل این وضعیت ، تعداد زیاد متغیرهای اثر گذار بر پدیده های اقتصادی است .

٣- حتی متعصب ترین طرفداران این اندیشه نیز قبول دارند که درون یک متغیر اقتصادی یک جزء توضیح پذیر و غیر تصادفی وجود دارد .

4-white niose

5-Auto regressive conditional Heteroscedasticity

6-Generalited Auto regressive conditional Heteros Cendasticity

1-deteministic

٢- به این دلیل به انها تصادفی نما گفته می شود که اکثر آزمون های استاندارد انها را تصادفی تشخیص دهند .

3-chaos

1-Artificial Neural Networks ( ANN )

1-Neuron

2-Binary

3-stable

4-synchronous

5-neuran clustering

6-selforganiting

1-feed forward

2-feed back

3- این لایه می تواند لایه ایی که چند مرحله پایین تر است باشد .

1-supervised

2-unsupervised

عنوان                                                                                                   صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 2

فصل اول – کلیات تحقیق

1-1. بیان مسئله……………………………………………………………………………………………… 4

1-2. پرسش اصلی تحقیق(مسائله تحقیق)…………………………………………………………….. 5

1-3. اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………. 5

1-4. فرضیه…………………………………………………………………………………………………… 5

1-5. هدف كاربردی ……………………………………………………………………………………….. 5

1-6. جنبه نوآوری…………………………………………………………………………………………… 5

1-7. نوع روش تحقیق…………………………………………………………………………………….. 6

1-7-1. روش گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………. 6

1-7-2. ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………… 6

1-7-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………….. 6

1-8. محدودیت ها و موانع تحقیق………………………………………………………………………. 6

1-9. روش انجام تحقیق…………………………………………………………………………………… 7

فصل دوم – ادبیات تحقیق

2-1. تعریف MS …………………………………………………………………………………………. 9

2-2. رابطه عرض جغرافیایی با بیماری MS…………………………………………………………. 9

2-3. عناصر و عاملهای اقلیمی ………………………………………………………………………….. 9

2-4. تابش آفتاب……………………………………………………………………………………………. 10

2-4-1. تابش خورشیدی –آفتاب……………………………………………………………………….. 10

2-4-2. عوامل موثر در تابش خورشیدی ……………………………………………………………… 10

2-4-3. مقدار انرژی تابش خورشیدی………………………………………………………………….. 10

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

2-4-4. فاصله خورشید تا زمین………………………………………………………………………….. 11

2-4-5. ارتفاع خورشید……………………………………………………………………………………. 11

2-5. عوامل موثر در دما……………………………………………………………………………………. 11

2-6. دمای هوا……………………………………………………………………………………………….. 11

2-7. رطوبت…………………………………………………………………………………………………. 12

2-7-1. رطوبت هوا…………………………………………………………………………………………. 12

2-8. سوابق تحقیق………………………………………………………………………………………….. 12

2-8-1. سوابق تحقیق در ایران…………………………………………………………………………… 13

2-8-2. سوابق تحقیق در جهان………………………………………………………………………….. 15

2-8-3. پیشینه تحقیق در محدوده مطالعاتی…………………………………………………………… 17

فصل سوم – روش اجرای تحقیق

3-1. موقعیت جغرافیایی استان گیلان…………………………………………………………………… 19

3-2. داده های تحقیق………………………………………………………………………………………. 21

3-3. روش اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………. 21

3-4. نحوه انجام کار………………………………………………………………………………………… 22

3-4-1. مرحله اول………………………………………………………………………………………….. 22

3-4-2. مرحله دوم…………………………………………………………………………………………. 23

3-4-3. مرحله سوم…………………………………………………………………………………………. 23

فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق

4-1. انواع MS …………………………………………………………………………………………….. 25

4-2-1. عوامل ژنتیکی……………………………………………………………………………………… 25

4-2-2. عوامل محیطی……………………………………………………………………………………… 25

4-3. چه کسانی به MS مبتلا می شوند………………………………………………………………… 26

4-4. علائم MS…………………………………………………………………………………………….. 26

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

4-5. برخی از علائم مشترک……………………………………………………………………………… 27

4-6. نور خورشید و ویتامینD…………………………………………………………………………… 27

4-7. معرض نور خورشید در دوران کودکی…………………………………………………………… 27

4-8. رابطه کشاورزان با شیوع بیماری MS…………………………………………………………… 28

4-9. بررسی انواع بیماری ها در سطح استان………………………………………………………….. 28

4-10. بررسی اقلیمی……………………………………………………………………………………….. 29

4-11. تحلیل داده های تحقیق……………………………………………………………………………. 34

4-11-1. جنسیت……………………………………………………………………………………………. 34

4-11-2. محل تولد…………………………………………………………………………………………. 34

 

 

4-11-3. محل زندگی……………………………………………………………………………………… 35

4-11-5. تاهل……………………………………………………………………………………………….. 36

4-11-6. سن…………………………………………………………………………………………………. 36

4-11-7. سطح سواد……………………………………………………………………………………….. 37

4-11-8. رشته تحصیلی……………………………………………………………………………………. 38

4-11-9. وضعیت اشتغال………………………………………………………………………………….. 38

4-11-10. مدت زمان دوره بیماری……………………………………………………………………… 39

4-11-11. تاثیر بیماری بر روی زندگی شخص………………………………………………………. 40

4-11-12. ارتباط بیماری با فصل بهار………………………………………………………………….. 40

4-11-13. ارتباط بیماری با فصل تابستان……………………………………………………………… 43

4-11-14. ارتباط بیماری با فصل پاییز…………………………………………………………………. 45

شکل شماره 4-4. پهنه بندی ارتباط بیماران با فصل پاییز…………………………………………… 46

4-11-15. ارتباط بیماری با فصل زمستان……………………………………………………………… 47

4-11-16. ارتباط بیماری با گرما………………………………………………………………………… 49

4-11-17. ارتباط بیماری با سرما………………………………………………………………………… 51

4-11-18. ارتباط بیماری با رطوبت هوا……………………………………………………………….. 53

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

4-11-19. ارتباط بیماری با باد…………………………………………………………………………… 55

4-11-20. ارتباط بیماری با تابش نور خورشید………………………………………………………. 57

4-12. بررسی بیماران MS بر اساس جنسیت زن…………………………………………………… 59

4-13. بررسی بیماران MS بر اساس جنسیت مرد…………………………………………………… 61

4-14. پهنه بندی جمعیت بیماران در سطح استان……………………………………………………. 63

4-15. ضریب همبستگی عناصر اقلیمی با بیماری……………………………………………………. 65

فصل پنجم – بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1. بحث……………………………………………………………………………………………………. 69

5-2. نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………….. 70

شکل 5-1. همپوشانی عناصر اقلیمی استان گیلان…………………………………………………….. 71

5-2-1. تفسیر نقشه…………………………………………………………………………………………. 72

5-3. آزمون فرضیات……………………………………………………………………………………….. 72

5-4. پیشنهادات……………………………………………………………………………………………… 72

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………….. 73

پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………. 75

چکیده

یكی­از بیماری­های قرن حاضر كه متاسفانه، جوانان خصوصاً دختران و زنان جوان به آن مبتلا می­شوند بیماری (MS)‌ می­باشد كه هنوز از نظر پزشكان متخصص دنیا علت آن مشخص نیست و متاسفانه نظریات گوناگونی را عنوان می­كنند كه پایه و اساس علمی درستی ندارد.

این بیماری را اتوایمیون یا ویروسی می­نامند و دلیل قانع كننده­ای هم برای آن ندارند و جالب­تر اینكه ویروسی بودن این بیماری را یكی از دلائل می­دانند در حالیكه هنوز برای خودشان هم اثبات نشده است ولی اینترفرون درمانی را شروع می­كنند و هزینه گزافی را به بیمار درمانده تحمیل می­كنند.

هدف از تحقیق حاضر شناخت ارتباط بین عناصر اقلیمی دما، تابش و رطوبت با بیماری MS در سطح شهرستان­های استان گیلان است. داده ­های تحقیق بر اساس پرسشنامه تنظیم شده، اطلاعات حاصل از مراکز درمانی مربوطه و ایستگاه های هواشناسی استان بدست آمده است. روش تحلیل داده ­ها به صورت توصیفی و با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS و جهت تهیه نقشه­ پراکندگی بیماری­ها و عناصر اقلیمی از نرم افزار GIS کمک گرفته شده است.

نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه بیماری در هر نقطه پراکنده شده و نتیجه آمار نشان دهنده این بوده که بیماری در زنان بیشترین گسترش را داشته و بر اساس نقشه های پهنه بندی عناصر اقلیمی و همپوشانی عناصر نقش عنصر اقلیمی نور خورشید نسبت به عناصر دیگر نقش مهمتری داشته و اگر از دوران کودکی از تابش نور خورشیدی به درستی استفاده گردد در دوران بزرگسالی فرد کمتر دچار بیماری MS قرار می گیرد.

واژگان کلیدی: بیماری، عناصر اقلیمی، پراکندگی بیماری، استان گیلان

مقدمه

زندگی افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس همواره چالش برانگیز بوده است. ام اس شایع‎ترین ناتوانی عصبی- حسی پیشرونده در بالغین جوان است که با میلین زدایی سیستم عصبی مرکزی مشخص می شود.

این بیماری مزمن و خود ایمنی با انواعی از علائم و نشانه ها و دوره های غیر قابل پیش بینی نظیر اختلال در هماهنگی و تعادل بدن، گرفتگی عضلات، خستگی و. . . مشخص می شود. در حال حاضر بیش از 5/2 میلیون نفر در سراسر جهان و بیش از 500 هزار نفر در امریکا به بیماری ام اس مبتلا هستند. در ایران طبق گزارش انجمن ام اس ایران در سال 89 نزدیک به 50 هزار بیمار مبتلا به ام اس وجود دارد. این بیماری زنان را 3-2 برابر بیشتر از مردان درگیر نموده و سن شایع بروز آن 30-20 سالگی است. بنابراین به نظر می رسد که زنان سنین باروری آسیب پذیرترین افراد در برابر این بیماری باشند.

بیماران مبتلا به ام اس از کیفیت زندگی پایین تری نسبت به افراد سالم برخوردارند (Tepavcevic,2008)

آگاهی از انتشار جغرافیایی بیماریها برای برنامه ریزیهای بهداشتی هر کشور لازم است تا مسئولین از موقعیت هر بیماری در کل جهان و مناطق مختلف کشور با خبر گردند و تدابیر بهداشتی لازم برای ساکنین مناطق را در سیاستگذاری های بهداشتی خود بگنجانند.

جغرافیای پزشکی که به آن جغرافیای سلامت نیز اطلاق می شود، پهنه ای جدید و مهم از تحقیقات سلامت است که پیوندی بین جغرافیا و جنبه های جغرافیایی سلامت می باشد. جغرافیایی پزشکی سلامت، اثرات محل و آب و هوا را بر روی سلامتی انسان ها مطالعه می کند و هدف آن درک عوامل و متغیرهایی است که بر سلامت جمعیت و افراد تاثیر گذار می باشد.

از آن جا که انسان همواره در تماس مستقیم با محیط آب و هوایی است و این امر سبب می شود که شیوه واکنش او در محیط جوی از لحاظ ارگانیسم مورد توجه قرار گیرد. از طرف دیگر روند روبه رشد تغییرات آب و هوایی و بالا رفتن دمای زمین، ممکن است باعث شود برخی بیماریها را در نواحی جغرافیایی تحت اثرشان، تغییر دهد. در واقع شرایط اقلیمی و موانع طبیعی نظیر اقیانوسها، از یک طرف و وابستگی بعضی از عوامل عفونت زا به ناقلین و مخازن خاص، از طرف دیگر باعث محدود شدن بعضی از بیماریها به مناطق خاصی از کره زمین گردیده است.

1-1. بیان مسئله

بدن هر یک از انسانها شبیه یک شهر است، هر یک از سلولهایی که بدن ما را می سازند به مثابه یکی از شهروندان این شهرهستندکه وظیفه مشخصی دارند، نیروگاه برق و سیم کشی برق این شهر چیزی نیست جز سیستم اعصاب مرکزی که شامل مغز و نخاع می باشد، به کمک رشته های ظریف اعصاب که تمام اجزای بدن را به مغز و نخاع ارتباط میدهند در واقع سیم کشی ارتباطی بدن ماست.

درون این سیم کشی ها هم جریان برق جاری است، البته با شدتی بسیار ضعیفتر از آنکه ما را دچار برق گرفتگی کند، رشته عصبی درست مانند یک سیم برق بوسیله یک ماده پوششی محافظت می شود.

این ماده پوششی که میلین نام دارد فقط یک عایق یا حفاظ برای خود رشته نیست بلکه کمک می کند پیام الکتریکی با سرعتی چندین برابر منتقل شود همین میلین یکی از بازیگران اصلی MS است. در بدن ما وقتی که به دلایلی گلبولهای سفید اشتباها به میلین به جای یک عامل بیگانه حمله کردند بیماری MS آغاز می‎شود.

این بیماری سیستم اعصاب مرکزی را در قسمت های مختلف درگیر می کند به نحوی که میلین پوشش رشته های عصبی مورد حمله گلبول های سفید بدن فرد قرار می گیرد.

بررسی محققان نشان داده پنج عامل در بروز این بیماری موثر است که عبارتند از:ژنتیک، پراکندگی جغرافیایی و محیط(نظیر آلاینده های زندگی شهر نشینی)، استرس، عوامل ایمونولوژیکی، میکربهاو ویروسها.

تحقیقات نشان داده با دور شدن از خط استوا این بیماری شیوع بیشتری پیدا می کند به نحوی که در مناطق سرد خیز با در صد بیشتری از بیماری روبه رو می شویم. یکی از دلایل این مسئله را کمبود ویتامین D در مناطق سرد خیز ذکر می کنند، مثلادر شمال اروپا MS شایع تر از جنوب اروپااست، به دلیل آنکه در این نواحی نور آفتاب کمتر است و کمبود ویتامین D شایعتر است، در کشورهای آسیایی نظیر ژاپن، هند و خاور دور بروز MS کمتر بوده و بر عکس در ایران رو به افزایش است.

بیماری مولتیپل اسکلروزMS ) (شایع ترین بیماری ناتوان کننده عصبی می باشد. بررسی توزیع جغرافیایی بیماری مولتیپل اسکلروز و بروز بیماری در بخش های مختلف دنیا متفاوت است که به سه منطقه1)با شیوع کم، 2)با شیوع متوسط، 3)با شیوع بالا طبقه بندی شده است. در مطالعه   توسط Mohamad Abedini و همکارانش در سال 2008 درمازندران انجام شد، شیوع بیماریMS در ایران جزء مناطق با شیوع متوسط
(Medium prevalence ) برابر با 1/20 در هر 100000نفر گزارش شده است. با توجه به افزایش شیوع بیماری Ms در ایران طبق مطالعات اخیر، گرفتاری طیف سنی جوان به این بیماری ناتوان کننده سیستم عصبی مرکزی و متحمل شدن بار اقتصادی و روانی زیاد بر بیماران مبتلا (با توجه به سیر پیشرونده و ناتوان کننده بیماری)و همچنین صرف هزینه های بالا جهت اقدامات درمانی و باز توانی در این بیماران، بررسی عوامل خطر قابل پیشگیری حائز اهمیت می باشد(عزیزی و همکاران، 1383، ص18).

1-2. پرسش اصلی تحقیق(مسائله تحقیق)

کدام عنصر اقلیمی بر روی بیماری ام اس تاثیر بیشتر دارد ؟

1-3. اهداف تحقیق

-بررسی وضعیت بیماری ام اس در استان گیلان

-بررسی عناصر اقلیمی موثر بر بیماری

-ارائه راهکارهایی جهت جلوگیری از بیماری

1-4. فرضیه

-به نظر می رسد عناصر اقلیمی بر بیماری ام اس تاثیر دارند.

-از بین عناصر اقلیمی تابش و دما و رطوبت بر بیماری تاثیر گذار است.

1-5. هدف كاربردی

هدف تحقیق پیدا کردن رابطه عناصر اقلیمی و پراکندگی جغرافیایی بیماری ام اس در سطح استان گیلان بوده که پس از بررسی های انجام شده این پژوهش می تواند در مراکز تحقیقات ام اس، انجمن بیماران ام اس، مبتلایان به بیماری ام اس و دانشگاه های علوم پزشکی مورد استفاده و بررسی قرار گیرد.

1-6. جنبه نوآوری

در رابطه با تأثیر اقلیم بر روی سلامت و بیماری مطالعات متعددی صورت گرفته است. اما تا کنون در خصوص تأثیر عناصر اقلیمی بر روی بیماری ام اس مطالعاتی انجام نگرفته و این تحقیق برای اولین بار است که در این خصوص صورت می‎گیرد.

1-7. نوع روش تحقیق

در این تحقیق از زوش توصیفی تحلیلی و با رویکرد ذیل انجام گرفته است این پژوهش تاثیر اقلیمی بر روی بیماری MS بوده. دلیل اصلی انتخاب این روش شناسی عناصر اقلیمی و بیشترین تاثیری را که عنصر بر روی بیماری می گذارد می خواهیم بررسی کنیم.

1-7-1. روش گردآوری اطلاعات

هر یک از روش های گردآوری اطلاعات ابزار مخصوص خود را دارد. لذا در این تحقیق به صورت کتابخانه‎ای، اسنادی و مراجعه به سایتهای کامپیوتری و استفاده از نقشه های پهنه ندی و همپوشانی جهت شناسایی تاثیر عناصر اقلیمی از مهمترین ابزار تحقیق می باشد.

1-7-2. ابزار گردآوری اطلاعات       

ابزار گردآوری اطلاعات (فیش، جدول، نمونه‌برداری، و بانكهای اطلاعاتی و شبكه‌های كامپیوتری و ماهواره‌ای )

1-7-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS استفاده شده و برای تهیه نقشه های پهنه بندی و همپوشانی از نرم افزار GIS استفاده کردیم که در رابطه با تحقیق مورد نظر از روش های توصیفی وتحلیلی استفاده می شود.

1-8. محدودیت ها و موانع تحقیق

با توجه به اینکه این موضوع برای اولین بار در سطح کشور و استان کار شده است؛ دارای محدودیتهایی بوده که پژوهشگر را با مشکل مواجه می کند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• وجود اطلاعات کم در مورد بیماری MS در ارتباط با عناصر اقلیمی.

2-نبود آمار دقیق و جزء به جزء در مورد بیماران.

• نداشتن اطلاعات دقیق بیماران در ارتباط با تاثیر اقلیم بر روی بیماری.

1-9. روش انجام تحقیق

با توجه که اطلاعات اندک بوده و بیشتر تحققیات انجام شده تاثیرات اقلیمی در مورد بیماری های دیگر به غیر از MS بوده تنها روش برای رسیدن به اهداف تحقیق تهیه پرسشنامه و نقشه های GIS در سطح استان بوده. که پس از خروجی گرفتن از نقشه در ارتباط با عناصر اقلیمی تاثیر هر عنصر را در سطح استان بررسی کرده و در نهایت به همپوشانی عناصر اقلیمی پرداخته تا بتوانیم تاثیر مهمترین را بر منطقه مورد نظر بررسی کنیم.

. تعریف MS

این بیماری مختص اعصاب مركزی بوده ( مغز و نخاع ) و ایجاد لكه های سفید یا پلاكهای متعددی در مغز می كند.

2-2. رابطه عرض جغرافیایی با بیماری MS

عوامل جغرافیایی – بروز و شیوع ام اس از لحاظ جغرافیایی متفاوت است. مناطقی با فراوانی بالا در جهان (با شیوع 60 نفر در هر 100000 نفر یا بیشتر) شامل تمام اروپا (از جمله روسیه)، جنوب کانادا، ایالات متحده شمالی، زلاند نو و جنوب شرقی استرالیا می باشد. در بسیاری از این مناطق شیوع بیش از 100نفر در هر 100000 نفر است ; بالاترین میزان گزارش شده 300 نفر در هر 100000 در جزایر Orkney است. در ایالات متحده آمریکا، شیوع 100 نفر در هر 100000 نفر (0. 1 درصد) برای تعداد 250000 فرد مبتلا به ام اس است. این ناسازگاری جغرافیایی ممکن است تا حدی بر اساس اختلافات نژادی، جمعیتهای سفید پوست توضیح داده شود، به ویژه افرادی ازاروپای شمالی به نظر می رسند که مستعدترین افراد هستند و افرادی با اصلیت آسیایی، آفریقایی، ویا هندی آمریکایی کمترین خطررا دارند و بقیه افراد متوسط هستند.

همچنین یک باور گسترده از رابطه میان عرض جغرافیایی و ام اس، با خطر افزایش ابتلا به ام اس از جنوب به شمال وجود دارد. برای مثال در یک تحلیل از مطالعه سلامت پرستاران نسبت سرعت تنظیم شده برای ایالات متحده شمالی3. 5 و برای ردیف وسط نسبت به ردیف های جنوبی 2. 7 بود (اسلامی، 1374، ص2).

تصورمی شود افراد مهاجرازمنطقه با خطر بالا به منطقه با کم خطر پس از سن بلوغ خطر سابق خود را با خودشان دارند، در حالی که کسانی که در دوران کودکی مهاجرت کرده اند به نظر می رسد که خطری مرتبط با منطقه جدیدی دارند که به آن مهاجرت کرده اند.

با این حال، انجمن جهانی بین عرض جغرافیایی و خطر ابتلا به ام اس بر اساس یافته هایی از یک بررسی سیستماتیک و متا آنالیز مطالعات اپیدمیولوژیکی ام اس با چالش هایی مواجه می باشد.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیشتر بین سنین 15-6 ( به طور متوسط ​​ 2 تا 3 ساعت یا بیشتر در روز در تابستان در آخر هفته ها یا تعطیلات) با کاهش خطر ام اس مرتبط است.

2-3. عناصر و عاملهای اقلیمی

در بررسی و مطالعه دانسته های اقلیمی باید بین عنصر و عامل اقلیمی تفاوت قایل شویم. دما، رطوبت، فشار و تابش خورشید، هر کدام یک عنصر اقلیمی تلقی می شود. تلفیق و آمیزه ای از این عناصر را که معرف یک حالت فیزیکی معین در اتمسر است مانندگرما، بارش و ابرناکی، نیز یک عنصر اقلیمی در نظر می گیرند. اما عامل اقلیمی عاملی است از قبیل ارتفاع، جهت و پوشش که به نحوی در فضای مورد مطالعه تاثیر داشته باشد.

گاهی یک عنصر اقلیمی می ­تواند عاملی برای عنصر دیگر باشد­؛ مثلا دما برای رطوبت، رطوبت برای ابرناکی و ابرناکی برای تابش، عنصر اقلیمی به شمار می­آیند. تشخیص کیفیت واقعی عوامل و عناصر یاد شده در سنجش یا دیده­بانی، به هدف بررسی و شیوه مطالعه بستگی دارد (کاویانی­و علیجانی، 1383، ص27).

2-4. تابش آفتاب

آفتاب پرتویی الکترومغناطیسی است که از خورشید ساطع می شود. با اینكه حداكثر شدت تابش آفتاب در قسمت پرتو قابل رویت است ولی بیش از نیمی از انرژی حرارتی خورشید مربوط به پرتو فروقرمز است.

ابرها مقدار زیادی از پرتو خورشید را به فضای خارجی اتمسفر منعکس می کتتد ؛ ولی بقیه آن به سمت زمین منتنشر می شود که باعث گرم شدن طبیعی زمین می­ شود.

2-4-1. تابش خورشیدی –آفتاب

تابش خورشیدی منبع اصلی انرژی سیاره زمین و عامل اصلی کنترل حیات و آب و هوا در سطح زمین به شمار می­رود. انرژی خورشید، با کنترل حرارت سطح زمین پراکندگی زمان و مکانی رطوبت و فشار را نیز تعیین می کند. بنابراین، بررسی همه جانبه آن برای درک آب و هوای کره زمین ضروری است(کاویانی و علیجانی، 1383، ص 57).

2-4-2. عوامل موثر در تابش خورشیدی

مقدار کل انرژی خورشیدی که در مدتی معینی، به یک سطح مشخص می رسد تحت تاثیر چهار عامل تغییر می کند که عبارتند از مقدار انرژی تابشی گسیل شده از خورشید، فاصله خورشید تا زمین، ارتفاع خورشید (یا زاویه تابش خورشید) و سرانجام، مدت تابش(کاویانی و علیجانی، 1383، ص 61).

2-4-3. مقدار انرژی تابش خورشیدی

در نتیجه فعالیت­های دوره­ای معین، لکه­های تیره رنگی بر سطح خورشید ظاهر می شود و پرتوافکنی آن را هرچند ناچیز، تغییر می دهد. لکه های خورشیدی اصولا هر 11 سال یک بار ظاهر می شود و در نتیجه، ارسال انرژی تابشی خورشید نیز دستخوش تغییر قرار می گیرد (کاویانی و علیجانی، 1383، ص 62).

1-1- مقدمه…………………………… 2

1-2- بیان مسئله…………………………. 3

1-3- تعریف کلمات کلیدی………………………….. 3

1-4- اهمیت و ضرورت موضوع…………………………. 4

1-5- اهداف تحقیق………………………….. 4

1-6- سؤالات تحقیق………………………….. 4

1-7- فرضیه های تحقیق………………………….. 4

1-8- روش تحقیق………………………….. 5

1-9- جمع­بندی………………………….. 5

فصل دوم ادبیات موضوع

2-1- مبانی نظری………………………….. 7

2-1-1- مقدمه…………………………7

2-1-2- بافت­های فرسوده………………………… 8

2-1-3- عوامل و زمین­ه های تأثیر گذار بر بافت­های فرسوده شهری……….. 9

2-1-4- مشکلات بافت­های فرسوده………………………… 10

2-1-6- شیوه­ های تجهیز منابع پروژه­ های نوسازی شهری………… 10

2-1-6-1- تجهیز منابع داخلی………………………….. 10

2-1-6-2- تجهیز منابع خارجی………………………….. 14

2-2- مبانی تجربی………………………….. 14

2-2-1- تجارب عملی احیای بافت­های فرسوده در ایران………………. 14

2-2-1-1- مرکز تاریخی شهر یزد…………………………. 14

2-2-1-2- محله سیروس ( چال میدان تهران) …………………………15

2-2-1-3- بلوک خیام تهران…………………………. 15

2-2-1-4- محله عامری اهواز………………………… 16

2-2-2- تجارب عملی احیای بافت­های فرسوده در جهان………………. 17

2-2-2-1- پروژه لیورپول…………………………. 17

2-2-2-2- تجارب فیلادلفیا و نیویورک در این زمینه……………… 17

2-2-2-3- دمشق در کشور سوریه…………………………. 18

2-2-2-4- استانبول در ترکیه…………………………. 18

2-2-3- مبانی تجربی داخلی………………………….. 18

2-2-4- مبانی تجربی خارجی………………………….. 20

2-3- جمع­بندی………………………….. 22

فصل سوم ریسک­­های اقتصادی پروژه­ های نوسازی شهری

3-1- مقدمه…………………………. 24

3-2- تعریف ریسک…………………………… 24

3-2-1- عناصر اصلی ریسک…………………………… 25

3-2-2- روش­های اندازه گیری ریسک…………………………… 26

3-3- شناسایی ریسک…………………………… 28

3-3-1- مبانی شناسایی ریسک…………………………… 29

3-3-1-1- آیا همۀ ریسک­ها از ابتدا قابل شناسایی هستند؟…………. 29

3-3-1-2- روش تعیین گروه­های ریسک…………………………… 30

3-3-2- بررسی منشأ ریسک در پروژه­ ها………………………… 31

3-3-3- روش­های شناسایی ریسک…………………………… 35

3-3-3-1- بررسی مستندات………………………….. 35

3-3-3-2- روش­های ایده­پردازی گروهی یا روش­های جمع­آوری اطلاعات…… 36

3-3-3-3- چک لیست­ها………………………… 41

3-3-3-4- فرم­های کنترلی………………………….. 41

3-3-3-5- آنالیز فرضیات………………………….. 42

3-3-3-6- روش­های نموداری………………………….. 42

3-3-3-7- ساختار شکست ریسک ( RBS )…………………………

3-3-3-8- گزارشات موردی…………………………. 45

3-3-4- خروجی فرایند شناسایی ریسک…………………………… 45

3-4- ریسک پروژه­ های نوسازی شهری………………………….. 46

3-4-1- ریسک­های عمومی پروژه­ های نوسازی شهری…………. 46

3-4-1-1- ریسک سیاسی………………………….. 46

3-4-1-2- ریسک تجاری………………………….. 47

3-4-1-3- ریسک عملیاتی………………………….. 47

3-4-1-4- ریسک بازار …………………………47

3-4-1-5- ریسک نقدینگی………………………….. 48

3-4-1-6- ریسک تورمی………………………….. 48

 

 

3-4-2- ریسک­های خاص پروژه­ های نوسازی شهری………….. 48

3-5- جمع­بندی………………………….. 63

فصل چهارم روش های مدیریت ریسک پروژه های نوسازی شهری

4-1- مقدمه…………………………. 65

4-1-1- تاریخچه مدیریت­ریسک در پروژه ­ها …………………………65

4-2- فرایندهای مدیریت­ریسک…………………………… 66

4-2-1- برنامه ­ریزی مدیریت­ریسک…………………………… 67

4-2-1-1- تعریف اهداف پروژه………………………… 67

4-2-1-2- تبیین اهداف مدیریت­ریسک…………………………… 67

4-2-1-3- تبیین محدودۀ مدیریت­ریسک…………………………… 67

4-2-1-4- رویکرد و روش شناسی مدیریت­ریسک………….. 68

4-2-2- ارزیابی کیفی ریسک…………………………… 68

4-2-2-1- اولویت­ بندی ریسک­ها………………………… 69

4-2-3- ارزیابی کمّی ریسک…………………………… 70

4-2-4- برنامه ­ریزی پاسخ­گویی به ریسک…………………………… 70

4-2-4-1- استراتژی­ های پاسخ­گویی به ریسک………………………….. 70

4-2-5- پایش، کنترل و بازنگری ریسک…………………………… 71

4-3- راهکار مدیریت­ریسک پروژه­ های نوسازی شهری…………….. 72

4-3-1- روش ماتریس ریسک…………………………… 72

4-3-2- روش فرایند تحلیل شبکه ( ANP)…………………………

4-3-3- راهکارهای مدیریت­ریسک، ریسک­های اقتصادی پروژه­ های نوسازی شهری و تجزیه و تحلیل آنها…… 78

4-4- راهکارهای جدید…………………………. 90

4-5- جمع­بندی………………………….. 103

فصل پنجم یافته ­های پژوهش

5-1- جمع­بندی………………………….. 105

5-2- پیشنهاد بر اساس یافته ها………………………… 106

5-3- پیشنهاد برای آیندگان…………………………. 106

منابع و ماخذ…………………………. 107

چکیده:

بافت­های فرسوده و ناکارآمد شهری، مناطقی از شهر است که در طی سالیان گذشته عناصر تشکیل دهنده آن اعم از تأسیسات زیر­بنائی،ابنیه، خیابان­ها و دسترسی­ها، دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن نیز از مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج می­برند. در همین راستا و به منظور بهره ­برداری از تمامی ظرفیت­های شهری، پروژه­ های نوسازی بافت­های فرسوده شهری تعریف شده که هدف از اجرای آن­ها رشد پایدار شهر و توسعه محدوده مورد نظر و در نهایت احیاء ابعاد فیزیکی، محیطی، فرهنگی، صنعتی و اقتصادی آن می­باشد. همانند دیگر پروژه­ ها و طرح­های اجرایی، پروژه­ های نوسازی شهری نیز با ریسک­های زیادی مواجه هستند. وجود ریسک در پروژه­ های نوسازی شهری موجب اخلال در فرایند­های تجزیه و تحلیل امکان­سنجی پروژه، طراحی و برنامه ­ریزی، ساخت و ساز و اجرا و در نهایت استفاده و بهره ­برداری عمومی از پروژه­ ها شده، لذا مدیریت ریسک این دسته از پروژه­ ها لازم و ضروری به­نظر می­رسد. با بررسی گزارش طرح­های اجرا شده، دریافتیم که این راهکارها کارایی و تأثیر لازم را نداشته و علت آن هم پایین بودن سطح مشارکت مردم و ساکنان بافت­های فرسوده و سرمایه ­گذاران در فرایند تأمین مالی و در مراحل مختلف پروژه می­باشد. پایین بودن سطح مشارکت نیز به­نوبه خود ناشی از بی­اعتمادی نسبت به مسئولان، دستوری بودن سیستم برنامه ­ریزی، عدم پذیرش و قبول توانایی مردم برای مشارکت در مراحل مختلف کار توسط مسئولان و برنامه­ ریزان و در نهایت عدم فرهنگ­سازی در زمینه نهادینه­کردن مشارکت است.

در این پژوهش، ابتدا انواع ریسک­های اقتصادی پروژه­ های نوسازی شهری و راهکارهای مدیریت­ریسک آن­ها معرفی شده و سپس به تجزیه و تحلیل راهکار­های موجود جهت مدیریت این ریسک­ها پرداختیم. همچنین در این پژوهش سعی شده که راهکار­های جدید و کارایی به منظور مدیریت ریسک، ریسک­های اقتصادی این دسته از پروژه­ ها ارائه شود. تأسیس شرکت مشارکتی، گرفتن حداقل تضمین­های دادرسی از شرکای مالی، بلوکه کردن اعتبارات و برخورد با پیمانکار و حتی در برخی مواقع فسخ قرارداد در صورت تأخیر در تکمیل طرح، برآورد دقیق قیمت مسکن در زمان تکمیل طرح و تدوین سناریو­های احتمالی، به­ کارگیری تمام ظرفیت­های اجتماعی موجود در محله به منظور نوسازی بافت فرسوده، تأسیس مدارس نوسازی شهری و مدیریت محله­ای به عنوان مهم­ترین عوامل کاهش و مدیریت­ ریسک، ریسک­های اقتصادی در نوسازی شهری، اصلی­ ترین نتایج این پروژهش است.

پیشگفتار:

از جمله اهداف مهم نظام اقتصاد اسلامی، افزایش سطح رفاه و برقراری عدالت اجتماعی در جامعه می­باشد. یکی از راه­های برقراری عدالت اجتماعی، نوسازی بافت­های فرسوده شهری می­باشد. بافت­های فرسوده با وجود دارا بودن ظرفیت­های اقتصادی و اجتماعی زیاد و منابع غنی انسانی و محیطی، با مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم می­ کند مانند بالا رفتن سطح بیکاری، پایین بودن منزلت اجتماعی ساکنان، ناامنی، فقر، پایین بودن سطح بهداشت که ضرورت سرمایه ­گذاری در نوسازی بافت­های فرسوده را بیشتر می­ کند.

از طرف دیگر در تمامی پروژه­ ها یک­سری موانعی وجود دارد که در فرایند تحقق اهداف پروژه اختلال ایجاد می­ کند. این موانع همان مشکلات و ریسک­هایی هستند که در طی مراحل طراحی، تدوین، و اجرا و بهره ­برداری پروژه با آن مواجه می­شویم. لذا فرایند شناسایی و مدیریت­ریسک این دسته از پروژه­ ها اهمیت والایی دارد. در این پژوش سعی شده است تجزیه و تحلیلی از راهکارهای موجود جهت مدیریت­ریسک این دسته از پروژه­ ها ارائه شود و در صورت امکان راه­کارهای جدیدی معرفی شود. به همین منظور پنج فصل تدوین گردیده است.

در دوفصل ابتدایی تلاش شده تا ضمن بیان کلیات تحقیق، پیشینه این پروژه­ ها در دو حوزه داخلی و خارجی تبیین گردید. در پایان فصل دو نیز پیشینه پژوهش در دو سطح داخلی و خارجی مطرح گردید. لازم به ذکر است که در سطح داخلی مطالعات زیادی در این زمینه صورت نگرفته و فقط یک پژوهش توسط آقای آئینی انجام شده است که راهکارهای ارائه شده توسط ایشان در حد تئوری می­باشد و جنبه کاربردی ندارد.

ریسک­های موجود در پروژه­ های نوسازی شهری نیز در فصل سوم به تفضیل مورد بحث قرارگرفته است. در این فصل ابتدا در مورد شناسایی ریسک و روش­های شناسایی ریسک بحث شده و سپس مؤلفه ­های ریسک و انواع ریسک­های موجود در این پروژه­ ها بیان و در نهایت به­ طور خاص ریسک­های اقتصادی این گروه از پروژه­ ها مورد بررسی قرار گرفت.

فصل چهارم تحقیق هم دربردارنده معرفی راهکارهای مدیریت­ریسک موجود و تجزیه­تحلیل آن­ها می­باشد و در نهایت هم سعی شده راهکارهای جدیدی معرفی شود. در فصل پنجم پژوهش نیز علاوه بر بر فصول گذشته، پیشنهاداتی مانند برگزاری مسابقه نقاشی بین کودکان، تأسیس بانک اختصاصی، بیمه کردن سرمایه­ گذاری، سرمایه­ گذاران خارجی ارائه گردیده است.

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

بافت فرسوده، به عرصه ­هایی از محدوده قانونی شهر­­ها اطلاق می­ شود که به دلیل فرسودگی کالبدی، فقدان دسترسی­های مناسب و کمبود خدمات و زیر­ساخت­های­شهری، آسیب­پذیر بوده و ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی نازلی برخوردارند (نایبی، فهندری،91 ). فرایند مداخله در بافت­های فرسوده شهری به سه شکل صورت می­گیرد:

الف) بهسازی یعنی بهبود بخشیدن به وضعیت بافت و عناصر درونی آن. در واقع بهسازی زمانی صورت می­گیرد که فرسودگی­ نسبی فضا از لحاظ عملکردی رخ داده باشد.

ب) نوسازی زمانی انجام می­ شود که فضای شهری، مجموعه یا بنا از کارکردی مناسب برخوردار بوده ولی فرسودگی نسبی کالبدی فضایی موجب کاهش کارایی و بازدهی آن شده است.

ج) بازسازی یعنی از نو­ساختن. بازسازی زمانی صورت می­گیرد که در بنا، مجموعه و یا فضای شهری، فرسودگی به­صورت کامل ایجاد شده­باشد.

بافت­های فرسوده یکسری مشخصه­ها و خصوصیاتی دارند که از این طریق می توان محدوده این بافت­ها را شناسایی نمود شامل:

– عدم استحکام ساختمان­ها در برابر زلزله

– ناکارآمدی شبکه­ های تأسیساتی موجود

– ناکارآمدی شبکه دسترسی­ها

– عدم امنیت

– پایین بودن ارزش زمین

– تراکم بالا

با توجه به این خصوصیات فوق الذکر، شناسایی و مدیریت ریسک این دسته از پروژه ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

2-1- بیان مسئله

مدیریت ریسک یک روش فعال و پویش گرانه است که به اگر­ها پاسخ می دهد. در واقع مدیریت پروژه اگرهای مختلف هر بخش کاری را مطرح کرده، تأثیرات انجام رخداد و اگرها را بررسی کرده و در نهایت پاسخی منطقی در تبادل اگرها اتخاذ می نماید، تا بدین وسیله بر اهداف پروژه تأثیر مثبت بگذارد. پر واضح است که وقایع پیش بینی نشده­ای که طبق تعریف ریسک نامیده می شوند؛ در طول دوره عمر پروژه رخ داده و برخی از آن­ها می­توانند آسیب­های جدیدی به پروژه وارد نمایند. بنابراین نظریه مدیریت ریسک به عنوان تکنیکی در مقابل رخداد­­های غیرقابل پیش بینی و کنترل این گونه رخدادها مطرح می شود. (حسینعلی­پور، جهرمی، محبی­فر، 89)

پروژه­ های نوسازی بافت­های فرسوده با توجه به پیچیدگی زیاد، تنوع حوزه های اجرایی و ذینفعان متعدد تحت تأثیر عدم قطعیت­های فراوانی است که تحقق اهداف پروژه را تهدید می­نماید. در این نوع پروژه­ ها با توجه به هزینه­ های زیاد و محیط متغیر که به علت وابستگی به محدودیت­ها و ذینفعان متعدد، نیازهای عملکردی ممکن است چندین بار تغییر کند، مدیریت صحیح ریسک­های پروژه از نکات کلیدی است. ریسک پروژه­ های نوسازی شهری ابعاد مختلفی دارد شامل: ریسک اقتصادی، ریسک مدیریت مشتریان قدیمی تر، ریسک قوانین و مقررات و ریسک تکنولوژی ساختمان که در این پژوهش ما به مدیریت ریسک، ریسک های اقتصادی این گونه پروژه ­ها می­پردازیم.

3-1- تعریف کلمات کلیدی

مدیریت ریسک: کاربرد سیستماتیک سیاست‌های­ مدیریتی، رویه‌ها و فرایندهای مربوط به فعالیت‌های تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک می‌باشد. مدیریت ریسک عبارت از فرایند مستندسازی تصمیمات­نهایی اتخاذ شده و شناسایی وبه­‌کارگیری معیارهایی است که می‌توان از آن­ها جهت رساندن ریسک تا سطحی قابل قبول استفاده کرد.

ریسک: رویداد­های غیر­منتظره که معمولاً به صورت تغییر در ارزش­دارایی­ ها یا بدهی­ها می­باشد.

با توجه به اینکه روستاها می توانند در پیشبرد اهداف اقتصادی و اجتماعی کشور مفید واقع گردند ، اجرای طرح های هادی روستایی در بالا بردن کیفیت زندگی در نواحی روستایی و نهایتاً محقق شدن توسعه روستایی مثمر ثمر واقع خواهد شد .سکونتگاه های روستایی در کشور ما به شکل طبیعی بر اساس نیازهای جوامع انسانی ساکن در آنها شکل گرفته و گسترش یافته اند ، بنابراین شکل گیری و گسترش روستا بر اساس برنامه ریزی صحیح صورت نگرفته و عملا سکونتگاه های روستایی کشور تا قبل از طرح های هادی روستایی دارای هویت و شناسنامه نبوده اند . اهمیت تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی به عنوان پروژه های بخشی یا مقطعی توانست ابتدا به روستاها هویت بخشیده که به عنوان یکی از پروژه های توسعه روستایی در بهبود وضعیت اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و خصوصا بخش فیزیکی و کالبدی تاثیر بسزایی داشته باشد . اهمیت و ضرورت تهیه طرح و اجرای طرح هادی این است که روستاهای دارای طرح هادی از شرایط ویژه ای در عمران و آبادی خویش از قبیل آب رسانی ، راهسازی ، اجرای طرح های عمرانی و تخصیص منابع مالی نسبت به روستاهای فاقد طرح هادی می باشند . لذا تهیه طرح های هادی روستایی و اجرای آن با توجه به ورود امکانات و خدمات زیربنایی و روبنایی بر کیفیت و بهبود زندگی اهالی در بلندمدت موثر است که نشان از اهمیت بررسی تحقیق بر تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی است . از دیگر عواملی که روستاهای ایران و همچنین گیلان همواره از آن متاثر بوده مهاجرت نیروی جوان و خلاق به دلایلی از قبیل جستجو برای کار بهتر ، زندگی با کیفیت بالاتر و درآمد بیشتر است و این واقعیت تلخ مانع پیشرفت روستاها و حتی شهرهای پیرامون می گردد .زیرا با مهاجرت این افراد نه تنها روستاها از افراد جوان و خلاق خالی گشته و پیشرفتی نخواهد داشت بلکه زندگی در شهرهای اطراف مشکلاتی از قبیل ایجاد شغلهای کاذب اضافه می گردد که باعث کاهش کیفیت زندگی در شهرها خواهد شد . برای یافتن راه حل مناسب کافی است به روستاهای کشورمان توجه بیشتری گردد. زیرا اگر کیفیت زندگی در ابعاد مختلف زندگی روستائیان افزایش یابد و آنها در محل سکونت خود احساس آرامش و آسایش نمایند ، نه تنها از روستاهای محل زندگی خود خارج نشده ، بلکه باعث برگشت مهاجرین به روستاهای خود می شود و حتی محیط روستایی چنان خواهد گشت که افراد شهرنشین به زندگی در روستا راغب شوند. از جمله عواملی که می تواند بر کیفیت زندگی روستائیان موثر باشد تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است . به همین دلیل در این پژوهش سعی شده با انتخاب روستاهایی از بخش مرکزی شهرستان سیاهکل میزان تاثیر تهیه و اجرای طرح هادی روستایی بر کیفیت مردم سنجیده شود . بدین وسیله می توان راهکارهای مناسب جهت افزایش کیفیت زندگی و یا حتی افزایش کیفیت تهیه و اجرای طرح هادی در روستاها پیدا نمود.

1-3 – هدف تحقیق

اهداف این تحقیق شامل دو دسته اهداف اصلی و فرعی می باشند :

1-3-1- هدف اصلی

– تعیین اثرات اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان بخش مرکزی شهرستان سیاهکل .

1-3-2- اهداف فرعی

– ارزیابی اثربخشی آگاهی روستائیان از اجرای طرح هادی بر کیفیت زندگی .

– ارزیابی اثربخشی طرح هادی روستایی بر کیفیت زندگی روستاهای دارای طرح هادی و روستاهایی که طرح هادی در آنها اجرا شده است .

1-4 – سوال های تحقیق

سوالهای این تحقیق با توجه به اهداف آن عبارتند از :

1. اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل تا چه حد موثر بوده است ؟
2. آگاهی مردم در اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستائیان تا چه حد موثر بوده است ؟
3. کیفیت زندگی در روستاهای دارا و فاقد طرح هادی اجرا شده تا چه حد متفاوت است ؟

1-5- فرضیه های تحقیق

با توجه به مباحث نظری مطرح شده در زمینه اجرای طرح هادی و تاثیر آن بر کیفیت زندگی که بدان ها اشاره خواهد شد ، به نظر می رسد اجرای طرح هادی می تواند بر بهبود کیفیت زندگی روستائیان موثر باشد و در این میان آگاهی اهالی روستا از این طرح و اثرات آن بی تاثیر نیست و با مقایسه کیفیت زندگی در روستاهای دارای طرح هادی اجرا شده و روستاهای دارای طرح هادی می توان بر اهمیت این مهم تاکید نمود. بنابراین با توجه به نقش اجرای طرح هادی بر کیفیت زندگی روستائیان می توان فرضیه های زیر را مطرح نمود:

1. اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل موثر بوده است.
2. میزان اگاهی مردم در اجرای طرح هادی و اثربخشی آن بر بهبود کیفیت زندگی روستائیان موثر است.
3. کیفیت زندگی در روستاهای دارا و فاقد طرح هادی اجرا شده متفاوت است.

1-6- جامعه آماری ، حجم نمونه و متغیرهای تحقیق

جامعه آماری در این پژوهش ، روستائیان بخش مرکزی شهرستان سیاهکل می باشد . بخش مرکزی شهرستان سیاهکل در سال 1390 دارای 3 دهستان ، 111 روستا ، 5586 خانوار و 17742 نفر جمعیت می باشد . با توجه به حجم جامعه آماری و بر اساس جدول استاندارد مورگان حجم نمونه آماری 380 نفر از روستائیان می باشد که با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ، اقدام به توزیع و تکمیل پرسشنامه در سطح روستاهای مورد مطالعه گردیده است . در این تحقیق از مجموع 111 روستا ، 6 روستا به عنوان روستاهای نمونه ( که نیمی از آنها دارای طرح هادی اجرا شده و نیمی دیگر دارای طرح هادی بوده اند ) ، مورد بررسی قرار گرفته است و روستاها بر اساس روستاهای کوچک ، متوسط ، بزرگ طبق جدول (1-1) ، طبقه بندی و سهم هر طبقه و تعداد نمونه های هر روستا مشخص گردید. متغیر وابسته در تحقیق حاضر بهبود کیفیت زندگی روستائیان در ابعاد : محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی و متغیر مستقل آن اجرا شدن و نشدن طرح هادی روستایی می باشد.بعد از انجام مراحل فوق الذکر با بهره گرفتن از جدول مورگان و با سطح اطمینان 95/0 و با توجه به مجموع جمعیت دو گروه که برابر 7070 نفر می باشد ، می بایست از 380 نفر از جامعه انتخابی به جمع آوری اطلاعات پرداخته شود . حال با بهره گرفتن از نسبت جمعیت هر روستا به تعداد کل نمونه ، مشخصگردید که از هر روستا ، چند پرسشنامه تکمیل و اخذ گردد.

جدول 1-1 :طبقه بندی روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل بر اساس جمعیت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جمعیت	روستاهای دارای طرح هادی   اجرا شده		تعداد روستای منتخب	روستاهای دارای طرح هادی   اجرا نشده		تعداد روستای منتخب
	تعداد	درصد		تعداد	درصد
کمتر از 250 نفر	2	8/1	1	16	40/14	1
500-250 نفر	5	50/4	1	15	50/13	1
1000-500 نفر	6	40/5	1	6	40/5	1
بیشتر از 1000 نفر	0	0	0	0	0	0
مجموع	3			3

منبع : بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان سیاهکل ، 1393

 جدول 1-2 :جدول روستاهای دارای طرح هادی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طرح هادی اجرا شده	جمعیت		خانوار	دهستان	نام روستا	شهرستان	ردیف
	254	73		توتکی	کرف پشته	سیاهکل	1
√	720	220		توتکی	لیش		2
	350	105		توتکی	مهربن		3
	272	80		توتکی	اشکجان پهلو		4
	210	60		توتکی	سوتگوابر		5
	75	29		توتکی	بالارود		6
	199	59		توتکی	توشی		7
√	275	82		توتکی	آسو		8
	419	133		خرارود	کلامسر		9
√	489	289		خرارود	فشتال		10
	130	46		خرارود	کاجان		11
	390	124		خرارود	کجیل		12
	233	65		خرارود	لیشک		13
√	375	124		خرارود	پنابندان		14
√	972	288		خرارود	تازه آباد جانکاه		15
	409	132		خرارود	چالشم		16
√	902	266		خرارود	خرارود		17
	143	42		خرارود	سلش		18
	435	130		خرارود	ملک رود		19
√	585	171		خرارود	دوست لات		20
	263	79		خرارود	گاوکول		21
	98	30		خرارود	گیل بام		22
√	441	147		مالفجان	ازبرم		23
√	118	40		مالفجان	چوشل		24
	212	63		مالفجان	زیارتگاه		25
	258	84		مالفجان	رجورازبرم		26
	97	32		مالفجان	کرفستان		27
	499	106		مالفجان	نمک رودبار		28
√	349	107		مالفجان	هلستان		29
	116	46		مالفجان	چوفلکی		30
√	966	319		مالفجان	مالفجان		31
√	235	89		مالفجان	دهبنه		32
	218	83		مالفجان	سپردان		33
√	283	108		مالفجان	بیدرون		34
	349	127		مالفجان	لشکریان		35
	159	48		مالفجان	خوشل		36
	186	68		مالفجان	مالده		37

                   منبع : بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان سیاهکل ، 1393

در خصوص چگونگی بررسی اعتبار محتوای این پرسشنامه ، پرسشنامه اولیه را ابتدا تنظیم و سپس با بهره گرفتن از نظر استاد راهنمای محترم ویرایش و تنظیم گردید.

از آنجایی که ضریب آلفای کرونباخ معمولا شاخص مناسبی برای سنجش قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری و هماهنگی درونی میان عناصر آن است ، بنابراین قابلیت اعتماد پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق را به کمک آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS ارزیابی خواهد شد . این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه یا آزمون هایی که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کنند ، به کار می رود. ( سرمد و همکاران ، 1385)

از نتایج بدست آمده در جدول( 1-3 ) مشخص می گردد که پایایی پرسشنامه تحقیق ، در ابعاد مختلف در سطح قابل قبولی قرار دارد .

جدول 1-3 : جدول ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای پرسشنامه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مولفه ها	تعداد سوالات	ضریب آلفای کرونباخ
شاخص های کالبدی	8	72/0
شاخص های اقتصادی	7	87/0
شاخص های اجتماعی	10	91/0
شاخص های محیطی	10	90/0

منبع : یافته های تحقیق ، 1393

1-7- محدوده مورد مطالعه