1-3) نانولوله های كربنی……………………………………………………………………………………………………………….5
1-3-1) شكل های مختلف نانولوله………………………………………………………………………………………………..7
1-3-2) ساختار نانولوله ها…………………………………………………………………………………………………………….9
1-3-3) خواص نانولوله ها………………………………………………………………………………………………………….10
1-3-4) كاربرد نانولوله ها……………………………………………………………………………………………………………11
1-3-5) نانولوله های باز وبسته…………………………………………………………………………………………………….12
1-4) نانولوله های بور نیترید……………………………………………………………………………………………………….13
1-4-1) خالص سازی نانولوله های بورنیترید…………………………………………………………………………………14
1-5) فرایند های تولید نانولوله…………………………………………………………………………………………………….15
1-6) سازگاری زیستی نانولوله ها…………………………………………………………………………………………………15
1-7) نانولوله های كربنی در پزشكی……………………………………………………………………………………………..16
1-8) كاربرد نانولوله های كربنی در تشخیص سرطان………………………………………………………………………16
1-9) نانولوله های كربنی و كاربرد آنها در تشخیص مولكول ها………………………………………………………..17
1-10) 1-متیل – 1- نیتروزو اوره (MNU)……………………………………………………………………………………17
1-11) الكترونگاتیوی………………………………………………………………………………………………………………….19
1-12) قطبش پذیری، سختی و نرمی…………………………………………………………………………………………….19
1-13) HOMO و LUMO………………………………………………………………………………………………………….20
1-14) شیمی محاسباتی……………………………………………………………………………………………………………….22
1-15) مكانیک مولكولی……………………………………………………………………………………………………………..22
1-16) نظریه ی اوربیتال مولكولی و روش های آن…………………………………………………………………………23
1-16-1) روش MO هوكل…………………………………………………………………………………………………………24
1-16-2) روش های نیمه تجربیMO…………………………………………………………………………………………..24
1-16-3) روش های ab initio…………………………………………………………………………………………………….25
1-16-4) مجموعه های پایه…………………………………………………………………………………………………………25
1-16-5) هارتری فاك HF………………………………………………………………………………………………………….27
1-16-6) تئوری تابع چگالی الكترونی(DFT)………………………………………………………………………………..27
1-17) گوسین……………………………………………………………………………………………………………………………28
فصل دوم: برکارهای گذشته………………………………………………………………………………………………30
1-1) مطالعه ی تئوری تابع چگالی درباره ی تأثیر شكل و اندازه در پتانسیل یونش و پیوستگی الكترونی در نانو ساختارهای مختلف كربن………………………………………………………………………………………………………31
2-2) تحقیق تئوری درباره ی آنالیز نانو لوله های كربنی با گروه های عاملی………………………………………31
2-3) مطالعه ی جذب سطحی روی نانوهای كربنی تك دیوار با بهره گرفتن از روش تئوری تابع چگالی(DFT)…………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-4) بررسی خواص ترمودینامیكی جذب سطحی بنزن در كربن های فعال نانولوله های كربنی چند دیواره……………………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-5) پیش گویی آرایش خطی نانو صندلی Ni درون نانولوله های كربنی با بهره گرفتن از روش تئوری تابع چگالی………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-6) مطالعه ی تئوری تابع چگالی برای جذب سطحیO2 و N2روی نانو لوله های كربنی تك دیواره (5,0)………………………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-7) مطالعه ی جذب سطحی تركیب NH3(H2O)n=0,1,2,3 روی نانولوله های كربنی تك دیواره (8,0) به روش DFT ……………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-8) مطالعه ی تفصیلی قدرمطلق یانگ برای نانولوله های كربنی تك دیواره توسط روش های CPMD و MD واولین اصل شبیه سازی……………………………………………………………………………………………………….34
2-9) اضافه كردن گروه های عاملی به نانولوله های كربنی……………………………………………………………….34
2-10) بررسی جذب سطحی هیدروژن روی سیستم Ce/BNNT به كمك روش DFT……………………….35
2-11) مطالعه ی نانولوله های بور نیترید با روش DFT/B3LYP……………………………………………………..35
2-12) مطالعه ی جذب سطحی اتم های هیدروژن روی دیواره ی خارجی نانولوله های كربنی و خاصیت ترمودینامیكی آنها……………………………………………………………………………………………………………………….35
2-13) مطالعه ی افزودن گروه عاملی COOH به نانولوله های كربنی تك دیواره زیگ زاگ و دسته صندلی با بهره گرفتن ازروش تئوری تابع چگالی (DFT)………………………………………………………………………………….36
فصل سوم بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………….37
3-1) روش انجام كار…………………………………………………………………………………………………………………38
3-2) انرژی اتصال………………………………………………………………………………………………………………………49

 

4-3) محاسبات طول پیوند…………………………………………………………………………………………………………..51
4-4) محاسبات زاویه ی پیوند……………………………………………………………………………………………………..53
3-5) محاسبات خواص بنیادی……………………………………………………………………………………………………..55
3-6) بار های اتمی……………………………………………………………………………………………………………………..57
3-7) ممان دو قطبی……………………………………………………………………………………………………………………59
3-8) شكاف بین HOMO و LUMO…………………………………………………………………………………………..61
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………..80
منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………….81
چکیده
نانولوله ها گروه جدیدی از خانواده کربن هستند. این ترکیبات اغلب به عنوان شکل سوم کربن (پس از الماس و گرافیت) در نظر گرفته می شود و کاملا از کربن با هیبرید sp2 تشکیل شده است. امروزه نانولوله ها بسیار مورد توجه اند. در این تحقیق ابتدا نانولوله های زیگزاگ بور نیترید (8-0) ، بور فسفر (7-0) و نانولوله های صندلی كربنی (5-5) و نیز نانولوله های زیگزاگ بور نیترید (8-0) با ناخالصی های گالیوم و ژرمانیوم و همچنین نانولوله های صندلی كربنی (5-5) با ناخالصی های آلومینیوم و گالیوم و مولكول 1-متیل-1-نیتروزواوره (MNU) با بهره گرفتن از نرم افزار های Gaussview و Nanotube Modeler ترسیم شده و سپس با بهره گرفتن از نرم افزار Gaussian 09 و متد DFT بر پایه B3LYP6-31G(d) بهینه و برای آنها مقدار انرژی محاسبه شد. سپس مولكول MNU از دو جهت (یک بار از طرف NH2– و بار دیگر از طرف CO و NO) به نانولوله نزدیک شد و سپس ساختارهای فوق با بهره گرفتن از نرم افزار گوسین 09 و با متد DFT با سری پایه B3LYP6-31G(d) بهینه شدند. سپس طول پیوند ها، زوایای پیوند، بار های اتمی، ممان دو قطبی، انرژی های پیوند، شكاف بین LUMO- HOMO ، پتانسیل یونش، سختی، نرمی، الكترون خواهی و پتانسیل شیمیایی مولكول مطالعه شد.
کلیدواژه
نانولوله کربنی ، نانولوله بورنیترید ، 1-متیل-1-نیتروزواوره ، تئوری تابع چگالی الکترونی .     
1-1) مقدمه ای بر علم محاسبات
شیمی محاسباتی گویای كاربرد محاسبات در شیمی است و در حقیقت شاخه ای از دانش شیمی است كه سعی در حل مسائلی چون پیش بینی ساختار مولكولی، خواص مولكولی و واكنش های شیمیایی با بهره گرفتن از كامپیوتر دارد و در این رشته از نتایج شیمی نظری كه در قالب برنامه های مؤثر كامپیوتری در آمده اند، برای محاسبات ساختار و خواص مولكول ها استفاده می شود. نتایج آن كامل كننده اطلاعات بدست آمده از آزمایش های شیمیایی هستند اما در برخی موارد می تواند منجر به پیش بینی پدیده های شیمیایی مشاهده نشده شود. از این رشته به گستردگی برای طراحی مواد جدید و دارو ها استفاده می شود،‌ زیرا در این موارد پیش گویی دقیق ویژگی های فیزیكی حقیقی الزامی است.
از مهم ترین مزایای یک شبیه سازی می توان به پیش بینی خواص مولكول ها بدون انجام عملی آزمایشات آنها در آزمایشگاه است و در واقع می توان اطلاعات اولیه برای انجام واكنش بدون صرف كمترین مواد و هزینه، بدون مواجه شدن با مواد سمی و خطرناك را تا حدودی حدس زد. تا از این طریق انجام عملی آزمایش برای ما آسان تر شود تا در هزینه و مواد صرفه جویی لازم حاصل شود. همچنین می توان از این طریق اطلاعات درباره ی آزمایشاتی كه امكان انجام آنها در آزمایشگاه امكان پذیر نیست را بدست آورد. به طور كلی می توان شبیه سازی را یک آزمایشگاه كوچك مجازی نام برد كه امروزه در دنیا بسیار مهم و پر طرفدار است به طوری كه هر ساله نرم افزار های قدرتمندی برای انجام محاسبات در تمام علوم خصوصأ شیمی به بازار معرفی می گردد. و هرساله كامپیوتر های قدرتمندتری با قدرت پردازش بهتر به بازار عرضه می گردد كه انجام محاسبات برای مولكول های بزرگتر و پیچیده تر را امكان پذیر می كند و حتی انجام محاسبات برای مولكول های بسیار بزرگ نیز توسط ابر رایانه ها امكان پذیر شده است.
1-2) فن آوری نانو
فناوری نانو یا نانوتكنولوژی[1] رشته ای از دانش كاربردی و فناوری است كه رشته های گسترده ای از علوم را پوشش می دهد. موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه های در ابعاد كمتر از یک میكرومتر، معمولأ حدود 1 تا 100 نانومتر است. در واقع نانوتكنولوژی فهم و به كار گیری خواص جدیدی از مواد و سیستم هایی در این ابعاد است كه اثرات فیزیكی جدیدی- عمدتأ متأثر از غلبه خواص كوانتومی بر خواص كلاسیك- از خود نشان می دهند. فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی، پدیده ای عظیم است كه در تمامی گرایشات علمی راه یافته و از فناوری های نوینی است كه با سرعت هرچه تمام تر در حال توسعه است. از ابتدای دهه 1980 میلادی، گستره طراحی و ساخت ساختمان ها هر روزه شاهد نوآوری های جدیدی در زمینه ی مصالح كارآراتر و پر بازده تر، مقاومت، شكل پذیری ، دوام و توانایی بیشتر نسبت به مصالح سنتی است. فناوری نانو یک رشته به شدت میان رشته ای است و به رشته هایی چون مهندسی مواد ، پزشكی، داروسازی و طراحی دارو ، دامپزشكی، زیست شناسی، فیزیک كاربردی، ابزار های نیم رسانا، شیمی ابر مولكول، مهندسی مكانیك، مهندسی برق و مهندسی شیمی نیز مربوط می شود. تحلیل گران بر این باورند كه فناوری نانو، فناوری زیستی (Bio technology) و فناوری اطلاعات (IT)، سه قلمرو علمی هستند كه انقلاب سوم صنعتی را شكل می دهند. نانوتكنولوژی می تواند به عنوان ادامه دانش كنونی به ابعاد نانو یا طرح ریزی دانش كنونی بر پایه هایی جدید تر و امروزی تر باشد.
فن آوری نانو توانایی ساخت، كنترل و استفاده ماده در ابعاد نانومتری است. اندازه ذرات در فناوری نانو مهم است، چراكه در ابعاد نانویی، ابعاد ماده در خصوصیات آن بسیار تأثیرگذار است و خواص فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیكی تك تك اتم ها و مولكول ها با خواص توده ماده متفاوت است. این اندازه در مواد مختلف متفاوت است اما به طور معمول مواد نانو به موادی كه حداقل یكی از ابعاد آن كوچك تر از 100 نانومتر باشد گفته می شود.
در مجموع فن آوری نانو شامل سه مرحله است:

1. 1. طراحی مهندسی ساختار ها در سطح اتم
2. 2. تركیب این ساختار ها و تبدیل آنها به مواد جدید با ساختار نانو با خصوصیات ویژه.

عنوان

 

صفحه فصل اول 1-1

 

بیان مسئله و ضرورت انجام آن

 

3 1-2

 

سوالات تحقیق

 

5 1-4

 

اهداف تحقیق

 

5 1-5

 

فرضیات تحیقق

 

5 1-6

 

محدودیت­ها و موانع تحقیق

 

6 فصل دوم 2-1

 

مقدمه

 

8 2-2

 

مبانی نظری تحقیق

 

9 2-2-1

 

روش های متداول در تهیه نقشه های خط برفمرز

 

9 2-2-1-1

 

استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی

 

9 2-2-1-2

 

استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

 

9 2-2-1-2-1

 

اصول سنجش از دور

 

9    2-2-1-2-2

 

سیستم اطلاعات جغرافیایی و تلفیق آن با سنجش از دور

 

11    2-2-1-2-3

 

کاربردهای RS و GIS

 

12    2-2-1-2-4

 

استفاده از سنجش از دور

 

15

 فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شماره	عنوان	صفحه
2-2-1-2-5	سنجنده MODIS	17
2-2-1-2-6	اصول طراحی سنجنده MODIS	17
2-2-1-2-7	کاربردهای داده های سنجنده MODIS	18
2-2-1-3	استفاده تلفیقی از داده های هواشناسی و سنجش از دور	18
2-3	پیشینه تحقیق	18
2-3-1	پیشینه تحقیق در جهان	18
2-3-2	پیشینه تحقیق در ایران	19
2-3-3	پیشینه تحقیق در محدوده تحقیق	20
فصل سوم
3-1	موقعیت جغرافیایی محدوده تحقیق	23
3-2	داده های تحقیق	27
3-2-1	منشاء بارندگی های استان گیلان	27
3-2-2	شبكه­ی ایستگاه های هواشناسی و منابع آماری مورد استفاده	27
3-2-3	انتخاب دوره­ آماری مشترك داده های ایستگاه های هواشناسی	28
3-2-4	بازسازی و تکمیل آمار ایستگاه های هواشناسی	31
3-2-5	تصاویر ماهواره ای پوشش برف سنجنده Modis	31
3-2-5-1	سطح پوشش برف	31

 فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شماره	عنوان	صفحه
3-2-5-2	تولیدات سطح پوشش برف توسط سنجنده modis	32
3-3	روش اجرای تحقیق	34
3-3-1	پیش پردازش تصاویر ماهواره ای	34
3-3-2	تصحیح هندسی	34
3-3-3	الگوریتم مورد استفاده در استخراج سطوح پوشیده شده از برف	35
3-3-4	استخراج داده های سطوح پوشش برف	36
فصل چهارم
4-1	یافته های تحقیق	38
4-1-1	سیستم های هواشناسی اثرگذار در استان	38
4-1-2	بررسی و تحلیل دما	39
4-1-3	تبدیل داده های ایستگاه های هواشناسی به رستر	43
4-1-4	گرادیان تغییرات دما نسبت به ارتفاع	46
4-1-4-1	نمودارهای گرادیان متوسط دمای حداقل ها	48
4-1-4-2	نمودارهای گرادیان متوسط دمای حداکثرها	50
4-1-4-3	نمودارهای گرادیان متوسط دمای ماهانه	53
4-1-5	نقشه های تولید شده پوشش برف و خطوط ارتفاعی دمای صفر درجه	56

 فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شماره	عنوان	صفحه
فصل پنجم
5-1	بحث	64
5-2	نتیجه گیری	67
5-3	آزمون فرضیات	68
5-4	پیشنهادات	68
	منابع و مآخذ	69
	چکیده انگلیسی	71

چكیده

به دلیل نقش بسزای پوشش برفی در چرخه هیدرولوژیکی، بررسی خصوصیات پوشش برف (سطح پوشش برف) با تفکیک مکانی و زمانی بالا ضروری به نظر می رسد. اندازه گیری این پارامتر عموماً با بهره گرفتن از مشاهدات میدانی در ایستگاه های هواشناسی صورت می پذیرد. اما از آنجایی که ایستگاه های برف سنجی از توزیع مکانی مناسبی برخوردار نبوده و عموماً در ارتفاعات حوضه که تراکم برف و روزهای همراه با برف بیشتر است، تعداد این ایستگاه ها بسیار محدود است، بنابراین استفاده از روش های سنتی اندازه گیری زمینی از کارایی لازم برای پایش متناوب مشخصات فیزیکی برف برخوردار نمی باشند. از این رو، تعیین این پارامتر ها باید متکی بر روش هایی باشد که در تماس مستقیم با برف نبوده و به صورت غیر مستقیم تخمین قابل قبولی از این پارامتر ها را در اختیار ما قرار می دهند. نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای 8 روزه MODIS و داده های اقلیمی دما و بارش روزانه و ماهانه ایستگاه های هواشناسی، ابزارها و داده های مورد استفاده در این پژوهش هستند. همچنین از نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE و سایر نرم افزارها برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. در این راستا، با بهره گرفتن از این اطلاعات در یک دوره آماری 13 ساله از سال آبی 80-1379 لغایت 92-1391 و در ماه های آبان تا فروردین، با بهره گرفتن از آمار بارش برف روزانه، دماهای ماهانه (حداکثر، حداقل و متوسط)، خط پیشروی و پسروی برف در ماه های مختلف سال و پتانسیل سطوح تحت ریزش آن مشخص شد و با مقایسه با تصاویر سطح پوشش برف، خط برف مرز در سطح استان تعیین و بررسی گردید. نتایج نشان از تطابق بالای این خط در تصاویر ماهواره ای پوشش برف در ماه های آذر، دی، بهمن و اسفند با ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط دمای ماهانه که نشان دهنده متوسط خطوط ذوب و ریزش برف روی زمین است، در همین ماه ها می باشد.

واژگان كلیدی: خط برف مرز، نرم افزارهایArc GIS و ERDAS IMAGINE، تصاویر ماهواره ای MODIS.

 1-1. بیان مسأله و ضرورت انجام تحقیق

از آن جا كه تعیین محدوده های اقلیمی در نواحی كوهستانی به صورت سطوح ارتفاعی مورد توجه است، بنابراین ، توجه پژوهشگران معطوف به دستیابی ارقام ارتفاعی است كه گویای مرز مشخّص و تسلّط عوامل متفاوت فرسایشی است. به عبارت دیگر، تلاش در زمینه ی تعیین حدی است كه فراتر از آن، آثار عوامل فرسایش به صورتی متفاوت در محیط ظاهر شده باشند.

کنترل و مهار منابع محدود آب شیرین، از اولویت های اصلی برنامه ریزی برای منابع آب کشور می باشد. یکی از این منابع، نزولات جوی در ارتفاعات است که سهم بیشتری از آن را برف تشکیل می دهد. برف منبع مهمی برای جریان رودخانه ها در طی کلیه فصول سال در استان گیلان است.

وقوع خشكسالی های اخیر و كاهش شدید منابع آبی از یک سو و نقش و اهمیت نزولات برفی در تغذیه منابع آبهای زیر زمینی در مناطق كوهستانی ایحاب می كند كه به طریق ممكن و با اعمال تمهیدات لازم و مناسب، از منابع موجود حداكثر بهره برداری را به عمل آورد. حفظ آبهای سطحی و تلاش در جهت بیشتر نفوذ دادن آبهای ناشی از ذوب برف به خاك می تواند در این ارتباط موثر و مفید واقع گردد. با عنایت به اینكه بخش اعظم بارندگی ها در مناطق كوهستانی به شكل برف نازل می شوند مدیریت بر منابع برفی در نواحی كوهستانی از اهمیت زیادی برخوردار است.

در مناطق سرد، كوهستانی و مرتفع بخش اعظم بارندگی ها به شكل برف نازل می شوند. منابع آبی موجود در این قبیل مناطق، متأثر از میزان بارش برف بوده و غالباٌ از طریق آبهای حاصل از ذوب برف تغذیه می شوند و وضعیت بیلان آبی و رژیم آبدهی منابع آب موجود در این قبیل مناطق به میزان و سرعت ذوب برف و یا ماندگاری آن بر روی زمین و سطوح آبگیر و تغذیه آنها بستگی دارد.

ماندگاری برف بر روی زمین ارتباط مستقیم با شدت ذوب برف داشته و شدت ذوب برف نیز به دمای محیط (دمای هوا، دمای سطح زمین) و تداوم گرما (طول مدت روز) بستگی دارد. از طرفی دمای محیط به جهت شیب و ارتفاع منطقه و دمای سطح زمین نیز به جنس و رنگ آن وابسته است. معمولا اجسام تیره و كدر مقدار بیشتری گرمای ناشی از تابش خورشید را جذب می نمایند و طبیعتا در شرایط مشابه گرمتر از سطوح روشن می گردند. تراكم و عمق انباشته برف نیز در این فرایند بی تأثیر نبوده و به دلیل پایین بودن سرعت انتقال گرما، برف های متراكم و انباشته سرعت ذوب كمتری خواهند داشت.

   ذخایر برفی و آب معادل آن حدود یک سوم از آب مورد نیاز برای فعالیت های کشاورزی و آبیاری در سراسر کره زمین را تامین می کند. در کشور ما نیز این ذخایر در ارتفاعات می تواند به عنوان یک منبع غنی آب شیرین مورد توجه قرار گیرد. برف منبع مهمی برای جریان رودخانه ها در طی فصول بهار و تابستان است. تا کنون شناسایی دقیق این منبع شیرین و مهم آبی بدلیل کمبود اطلاعات و آمار مکفی میسر نبوده است. کمبود ایستگاه های هواشناسی در مناطق ارتفاعی، صعب العبور بودن مناطق کوهستانی، عدم وجود تجهیزات و امکانات مناسب جهت آماربرداری در این مناطق خصوصاً در ماه های سرد و برفی، دقت کم اطلاعات برداشت شده از ایستگاه های موجود در نواحی کوهستانی و … باعث عدم شناخت دقیق این منبع مهم آبی گردیده است.

استان گیلان با مساحتی معادل 14047 كیلومتر مربع، یکی از استان­های شمالی ایران است که در محدوده­ جغرافیایی 11ً َ32 ˚48 تا 44ً 36َ ˚50 طول شرقی و 21ً َ33 ˚36 تا ً09 َ27˚38 عرض شمالی واقع گردیده و در بین دریای خزر و استان­های اردبیل، مازندران، زنجان و قزوین، محصور گردیده است.

ویژگی­های جغرافیایی استان گیلان و وجود سلسله جبال‌البرز و هم­جواری با دریای‌ خزر، باعث گردیده تا این استان، پرباران­ترین استان کشور محسوب گردد، به­ طوری که بارندگی سالانه­ی آن در برخی از مناطق، از 2000 میلی­متر نیز تجاوز می­ کند.

شرایط اقلیمی مناسب، خاك­های حاصل­خیز آبرفتی، رودخانه­های فراوان و پرآب، جنگل­های انبوه و وسیع و مراتع طبیعی این استان، زمینه­ی­ مساعدی را برای فعالیت­های كشاورزی و صنایع تبدیلی فراهم نموده است، به طوری که برخی از تولیدات و محصولات این ناحیه، نظیر برنج، توتون، چای، پیله­­ی ابریشم، بادام زمینی، زیتون، مركبات، فندق، دانه­ های روغنی، گل و گیاه زینتی و …، نه تنها در سطح کشور، بلکه در سطح دنیا نیز از شهرت خاصی برخوردار است.

نگاهی اجمالی به وضعیت آبی استان گیلان، حکایت از شرایط مطلوب پتانسیل آبی منطقه دارد، به طوری که میزان بارش و رواناب این استان، حدود شش برابر متوسط کشور و تقریباً دو برابر متوسط جهانی است. اما با این وجود، به دلیل اینکه اکثر بارش­های منطقه در دو فصل پاییز و زمستان رخ می دهد و با توجه به کمبود زیرساخت­های آبی، در حال حاضر نمی­توان حتی از ۵۰ درصد پتانسیل آبی استان نیز استفاده نمود. به همین جهت، همه­ساله دغدغه­ی کم­آبی در فصل آبیاریِ محصولات کشاورزی، خصوصاً محصول استراتژیک برنج، که بیشتر آب مورد نیاز آن از باران تأمین می­گردد، کم و بیش وجود دارد.

استان گیلان دارای اقلیمی مرطوب و معتدل در مناطق دشت و اقلیمی سرد و نیمه خشک در مناطق کوهستانی است[1] و همواره در ماه های سرد سال ارتفاعات آن پوشیده از برف می باشد. این ریزش­ها عموماً از ابتدای آبان آغاز و تا اواخر فروردین ماه ادامه می یابد و تأثیر بسیار مهمی در تغذیه دبی های پایه رودخانه ها در فصول بهار و تابستان دارد.

در این تحقیق کوشش می گردد با استفاده تلفیقی از داده های موجود ایستگاه های هواشناسی در سطح استان و داده های تصاویر ماهواره ای پوشش سطح برف سنجنده MODIS از ماهواره TERRA برآورد نسبتاً دقیقی از مرز برف را در نواحی مرتفع استان در ماه های مختلف و برف گیر سال بدست آورد. تعیین سطوح پوشش برف در این نواحی می تواند کمک زیادی به برنامه ریزان منابع آبی جهت استفاده مطلوب از این منبع مهم آبی در سطح استان و خصوصاً مناطق مرتفع که در ماه های گرم سال با کم آبی مواجه می باشند، گردد.

1-2. سوال تحقیق

آیا استفاده تلفیقی از داده های ایستگاه های هواشناسی در کنار داده های تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف سنجنده MODIS برای تعیین خط برف مرز در نواحی کوهستانی استان باعث افزایش دقت نتایج می گردد؟

1-3. اهداف تحقیق

– استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی در کنار تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف سنجنده MODIS جهت افزایش دقت برآوردها در تعیین خط مرز برف در مناطق کوهستانی

– شناخت توانایی های نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE در تعیین خط برف مرز

– استفاده از آمار بارش برف روزانه، دماهای ماهانه (حداکثر، حداقل و متوسط) برای مشخص کردن خط پیشروی و پسروی برف در ماه های سرد سال(آبان تا فروردین) و تعیین پتانسیل سطوح تحت ریزش آن.

1-4. فرضیه های تحقیق

با توجه به اهداف و سئوال اصلی تحقیق فرضیات زیر مورد بحث است و در این تحقیق تلاش براین است تا فرضیات مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.

• داده های تصاویر ماهواره ای پوشش برف 8 روزه سنجنده MODIS باعث افزایش دقت در تعیین خط برف مرز نواحی کوهستانی استان می گردد.
• نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE می توانند در تعیین دقیق تر نتایج کمک های زیادی در طی مراحل تحقیق نمایند.
• نتایج بدست آمده از این تحقیق می تواند به شناسایی بهتر منبع آبی برف در مناطق کوهستانی کمک نماید.

1-5. محدودیت­ها و موانع تحقیق

همواره پژوهشگران در تحقیقات خود با محدودیت­هایی مواجه هستند. محدودیت­ها به عنوان یک واقعیت باعث كندی رسیدن به هر هدفی می­گردند، تحقیق حاضر نیز از این قاعده مستثنی نمی ­باشد. لذا محدودیت­های اصلی این تحقیق عبارتند از:

1 – مشکلات ناشی از کمبود داده های هواشناسی خصوصا دما و بارش در مناطق ارتفاعی و صعب العبور بدلیل کمبود یا عدم وجود ایستگاه های هواشناسی در این مناطق

2 – عدم امکان استفاده از تصاویر سطح پوشش برف با دقت بالاتر از تصاویر بکار گرفته شده در این تحقیق بدلیل قیمت بالای آنها.

3 – داشتن توانایی و مهارت کافی جهت کار با نرم افزارهای سنجش از دور بدلیل پیچیدگی این نرم افزارها..

2-1. مقدمه:

برای تعیین خط برف در حوضه های آبخیزی که ایستگاه برف سنجی ندارد از عنصر دما استفاده می شود. از آنجا که رخداد پدیده برف در دمای صفر و کمتر از صفر اتفاق می افتد معمولا ارتفاع متناظر دمای صفر درجه سانتیگراد برای ماه های مختلف سال معادل خط برف در نظر گرفته می شود.  برای اینكار اطلاعات مربوط به دمای متوسط ماهانه برای ایستگاه های مورد مطالعه جمع آوری می شود. با بهره گرفتن از داده های میانگین دمای ماهانه و سالانه، گرادیان دما در حوضه مورد مطالعه تعیین می شود.  با فرض اینکه نزولات جوی در دمای صفر درجه سانتیگراد و پایین تر بصورت برف نازل می شوند، خط همتراز دمای صفر درجه در حوضه مشخص و ارتفاع مربوطه تعیین می شود. با تعیین خط صفر درجه و ترسیم آن بر روی نقشه حوضه بوسیله سیستم GIS می توان مساحت زیر پوشش برف و آب معادل برف را نیز محاسبه کرد. از این نظر برای هر ماه سه خط برف قابل محاسبه است.

1- ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط حداقل ها، نشان دهنده حداقل ارتفاع خط ماندگاری برف بر روی زمین است.

 2- ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط حداکثرها، نشان دهنده حداکثر ارتفاعی است که در صورت وجود پوشش برفی در حوضه، در بالای آن ذوبی صورت نمی گیرد.

 3- ارتفاع منحنی دمای صفر درجه مربوط به متوسط ماهانه­ها، به عنوان متوسط خط ذوب و ریزش برف به کار می رود.

در حوضه هایی نیز که دارای ایستگاه های برف سنجی می باشند از اطلاعات موجود و برداشت شده در عملیات میدانی اندازه گیری برف استفاده می شود. این اطلاعات شامل داده های مختصاتی خط برف مرز، عمق و چگالی برف، برآورد سطح پوشش برف و دمای برف می باشد. این برآوردها عمدتاً با خطای بسیار زیاد صورت می گیرد عمده دلایل آن را می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• دسترسی محدود به نقاطی از مناطق برفگیر که قابل دسترس باشند
• نقطه ای بودن ایستگاه های برف سنجی و تعمیم نتایج آن به یک محدوده وسیع
• محدود بودن دامنه دید اندازه گیر که باعث می گردد دامنه هایی از مناطق برف گیر که در دامنه دید قرار ندارند، برآورد مناسبی از پوشش برف صورت نگیرد.
• محدود بودن ایستگاه های اندازه گیر برف نسبت به کل منطقه پوشیده از برف
• خطای ادوات و دستگاه های اندازه گیری بدلیل عدم واسنجی و استهلاک آنها با مرور زمان

استفاده از تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف نیز یکی دیگر از تکنیک های مورد استفاده برای تعیین خط برف مرز می باشند که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد. این تصاویر در یک دوره 13 ساله از سال 1379 تا سال 1391 در ماه های سرد و برفی آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین برداشت و با بهره گرفتن از نرم افزارهای تخصصی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

2-2. مبانی نظری تحقیق:

   2-2-1- روش های متداول در تهیه نقشه های خط برف مرز

روش های موجود برای تهیه نقشه های برف مرز را می توان به سه گروه عمده به شرح زیر تقسیم بندی نمود:

• استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی
• استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
• استفاده تلفیقی از داده های هواشناسی و سنجش از دور

2-2-1-1. استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی

این روش را به عبارتی می توان روشی معمول اطلاق نمود که در اکثر کارهای تحقیقاتی با این مضمون مورد استفاده قرار می گیرد. داده هایی که در این گونه از تحقیق ها به کار برده می شود شامل بارش روزانه ایستگاه های باران سنجی، دمای متوسط ماهانه و میانگین های حداکثر، حداقل و متوسط دماهای ماهانه طی یک دوره آماری چندین ساله از ایستگاه های هواشناسی منتخب می باشد که با بهره گرفتن از این داده ها گرادیان بارش، دما و ضریب برفی برای ارتفاعات حوضه به صورت ماهانه محاسبه می شود. به کمک این معادلات می توان مقدار ریزش و ذخیره برف و باران ماهانه را در هر ارتفاع دلخواه از حوضه پیش بینی نمود و برنامه ریزی های دقیق تری در جهت استفاده بهینه از این منابع انجام داد. لازم به ذکر است که چون آمار مربوط به ایستگاه های تبخیر سنجی حوضه ها محدود است، از آمار ایستگاه های مجاور آن نیز برای محاسبه گرادیان های بارش و دما استفاده می شود.

2-2-1-2. استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

چكیده 1

مقدمه. 2

فصل اول

1-1-شرح و بیان مساله پژوهش… 5

1-2-سابقه و پیشینه ی پژوهش… 6

1-3-اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش… 10

1-4-اهداف پژوهش… 10

1-5- سوالات پژوهش… 11

1-6- فرضیه های پژوهش… 11

1-7- کاربرد نتایج تحقیق.. 11

1-8-روش و ابزار گردآوری اطلاعات… 12

1-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها 13

1-10-جامعه ی آماری و روش نمونه گیری.. 13

1-11- محدودیتها و موانع تحقیق.. 16

1-12- قلمرو مكانی ، زمانی و موضوعی تحقیق.. 18

فصل دوم

2-1- مقدمه. 21

2-2- پیشینه ی تاریخی پارکینگ… 21

2-3- جای پارك.. 22

فهرست مطالب

عنوان    صفحه  

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                      

2-4- فضا – ساعت… 22

2-5- جابجایی(واگردان) 22

2-6-عرضه پارکینگ… 22

2-7 -تقاضای پارکینگ… 23

2-8-تعیین میزان تقاضای پاركینگ… 23

2-9-روابط مربوط به عرضه، كاربری و تقاضای پاركینگ… 23

2-10- استخراج میزان عرضه و تقاضای پاركینگ… 24

2-11- گروه ها و منافع متأثر از پاركینگ… 25

2-12- سطح توقف خودرو. 25

2-13- حریم و استانداردهای فضای پارك.. 25

2-14- ترافیك… 26

2-15- عوامل تشکیل دهنده ترافیک… 26

2-16- مدیریت ترافیک… 27

2-17- تسهیلات ترافیک… 27

2-18- پارکینگ… 28

2-19- پاركینگ عمومی.. 28

2-20- دسترسی به پاركینگ… 28

2-21- برآورد پارکینگ لازم. 30

2-22- مشکلات احداث پارکینگ… 30

2-23- اشباع پارکینگ… 31

فهرست مطالب

عنوان          صفحه  

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                      

2-24- محل پارکینگ… .32

2-25-تولید سفر. 33

2-26- مطالعات مبدأ و مقصد. 34

2-27- برنامه ریزی برای معلولین.. 34

2-28- تقسیم بندی پارك حاشیه ای بر اساس مدت توقف… 37

2-29- استانداردهای خودرو. 37

2-30-محدوده مورد مطالعه پارکینگ… 38

2-31-متوسط مدت زمان پارك : 40

2-32- محل های دارای اولویت برای انجام مطالعات پارك حاشیه ای.. 41

2-33-اهمیت احداث پاركینگهای طبقاتی.. 42

2-34- مقایسه هزینه های ایجاد یک واحد پاركینگ… 43

2-35- شاخص های پارکینگ سلامت محور. 43

2-36- شاخص های مكان یابی كاربریهای شهری.. 45

2-37- تأسیسات پارکینگ… 48

2-38- سایر فضاهای پارکینگ… 52

 

 

2-39-انواع پارکینگ… 52

2-40-تکنولوژی های جدید پارکینگ و روش های نوین مدیریت فضاهای پارک.. 55

2-41- مشکلات احداث پارکینگ… 63

2-42- سازۀ پارکینگ… 63

2-43-مدیریت پارکینگ… 64

فهرست مطالب

عنوان    صفحه  

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                      

2-44-ابعاد وسایل نقلیه، استانداردها و سرانه های طراحی پارکینگ… 66

2-45-فضای مورد نیاز پارکینگ برای کاربری های مختلف و نقش رعایت سرانه ها 68

2-46-گشتن به دنبال جای پارک، معضل امروز شهرها 70

2-47- مكانیابی.. 71

2-48-مکان یابی پارکینگ… 71

2-49- اهمیت مكانیابی صحیح در استقرار پاركینگهای عمومی.. 72

2-50- معیارهای موثر در مکانیابی پارکینگ… 73

2-51- سیستم اطلاعات جغرافیایی.. 74

2-52- استفاده از GIS در شهرسازی و برنامه ریزی شهری.. 75

2-53- استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی در حوزه حمل و نقل.. 75

2-54-روش های مکان یابی پارکینگ… 76

2-55-نتیجه گیری.. 80

فصل سوم

3-1- مقدمه. 82

3-2- موقعیت جغرافیایی شهرستان لاهیجان. 82

3-3- موقعیت جغرافیایی شهر لاهیجان. 86

3-4- موقعیت ارتباطی شهر لاهیجان. 86

3-5- خصوصیات كلی آب و هوایی لاهیجان. 87

3-6- درجه حرارت (دما) 89

3-7- بارندگی.. 90

فهرست مطالب

عنوان     صفحه  

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                      

3-8- رطوبت… 95

3-9- باد. 96

3-10- زمین شناسی،توپو گرافی شهر لاهیجان. 97

3-11-شیب وجهت توسعه ی شهر لاهیجان. 99

3-12- منابع آب درلاهیجان. 102

3-13- سوانح طبیعی : 104

3-14- پوشش گیاهی شهرلاهیجان. 104

3-15-ویژگیهای جغرافیایی انسانی.. 105

3-16- پیشینه تاریخی لاهیجان. 112

3-17 – وجه تسمیه لاهیجان. 113

3-18- مراكز مذهبی –تاریخی شهر. 114

3-19- بناهای عمومی شهر. 115

3-20- مراكز دیدنی.. 115

3-21- تأسیسات عمومی شهر لاهیجان. 116

3- 22- محلات لاهیجان. 118

3-23- اوضاع اقتصادی لاهیجان. 118

3-24-نتیجه گیری.. 121

فصل چهارم

4-1-مقدمه. 123

4-2- آمار توصیفی پرسشنامه ها 123

فهرست مطالب

عنوان         صفحه  

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                                                                       

4-3-نتیجه گیری.. 147

فصل پنجم

5-1-مقدمه. 151

5-2-مراحل مکانیابی پارکینگهای عمومی با بهره گرفتن از GIS و مدل AHP. 152

5-3- مشخصات کلی پارکینگ های موجود شهر لاهیجان. 157

5-4-مکانیابی پارکینگ ها ی عمومی در شهر لاهیجان. 158

5-5- وزن دهی به معیارها 168

5-6-نتیجه گیری.. 175

فصل ششم

6-1-بحث و نتیجه گیری.. 177

6-2- آزمون فرضیات پژوهش… 178

6-3-پاسخ به سوالات پژوهش… 182

6-4- ارائه راهکار و پیشنهادات… 184

منابع و ماخذ. 188

پیوست الف… 195

پیوست ب… 199

چكیده:

مدیریت و هدایت جا بجایی انسان و کالا در سطح معابر یک شهر با هدف افزایش سرعت،امنیت و کاهش هزینه حمل و نقل مهمترین هدف ایجاد سیستمهای حمل و نقل شهری است.کارکرد این سیستم وابسته به وجود زیر ساختهای لازم و نیز قرارگیری مناسب اجزای مختلف آن و نیز هماهنگی این اجزا با یکدیگر است. یکی از مهمترین زیر ساختهای سیستم حمل و نقل، پارکینگهای عمومی هستند که نقش بسزایی در کاهش ترافیک شهری دارند.مکان یابی پارکینگ یکی از مهمترین ابزار در مدیریت شهرها می باشد.پارکینگ می تواند بر کارایی ترافیک و کیفیت زندگی شهری تاثیر بگذارد. بعد از گذشت چندین دهه و افزایش اتومبیل و نبود فضای کافی برای پارک و در نهایت هزینه های ساخت پارکینگ،لزوم مکان یابی مناسب برای پارکینگ نمایان گشت.

این پژوهش در بهار 1393 در شهر لاهیجان برای رفع معضل ترافیک انجام شده است و سعی دارد تا با توجه به شرایط و عوامل موثر بر مکان پارکینگ در شهر لاهیجان به مکان یابی مناسب این عنصر بپردازد.این پژوهش چند هدف را دنبال می نماید: 1-دستیابی به الگوی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگهای عمومی با بهره گرفتن از سیستم GIS ؛2-تجزیه و تحلیل عوامل موثردر مکان یابی پارکینگ؛3-شناسایی نواحی نیازمند پارکینگ عمومی و طبقاتی؛4-شناساندن اهمیت و کارایی GIS در انتخاب بهترین مکانها برای احداث پارکینگ.

در این تحقیق علاوه بر ارائه الگویی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگ به وسیله GIS به مقایسه روش های مختلف وزندهی لایه های مکان یابی پارکینگ مانند AHP و منطق فازی بولین و …پرداخته      می شود.

كلید واژه: پارکینگ عمومی وطبقاتی، تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مکان یابی ،سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شهر لاهیجان.

مقدمه:

با رشد سریع شهرنشینی در دهه های اخیر و افزایش تعداد وسایل نقلیه موتوری ترافیک در سطح معابر شهری به یکی از معضلات شهرهای بزرگ تبدیل شده است. بنابراین یکی از دغدغه های فکری مدیران شهری حل معضل ترافیک می باشد.جهت روان شدن حرکت وسایل نقلیه و حل مشکل ترافیک اقدامات زیادی از جمله احداث زیرساختهای حمل و نقل شهری مانند راه های ارتباطی ،زیرگذرها و روگذرها و گسترش حمل و نقل عمومی از قبیل مترو و اتوبوسهای شهری توسط مدیران شهری صورت گرفته است. در این راستا احداث پارکینگهای عمومی متعدد در مجاورت معابر شهری به منظور جلوگیری از پارکهای طولانی و بی مورد در کنار خیابانها یکی از اقدامات موثر در کاهش ترافیک و به دنبال آن کاهش آلودگی هواست.

مکان یابی صحیح پارکینگ موجب کاهش سفرهای درون شهری می شود که اگر با کاهش یا عدم پارک حاشیه ای همراه باشد باعث افزایش عرض خیابان ها و روان شدن تردد وسایل نقلیه می گردد. بدین منظور بایستی معیارهای موثر طوری در نظر گرفته شود که باعث کاهش پارک حاشیه ای و روان تر شدن ترافیک معابر شود.

با توجه به مسائل مذكور پژوهش حاضر در 6 فصل تنظیم گردیده است:

فصل اول: كلیات تحقیق كه شامل بیان مسئله،‌سابقه و پیشینه ی تحقیق،اهمیت و ضرورت موضوع

تحقیق، اهداف ،‌فرضیه ها، ‌متغیرها و روش تحقیق می باشد نگارش شده است سپس به مقطع زمانی تحقیق و جامعه آماری شهر لاهیجان اشاره شده است.

فصل دوم: به مبانی نظری، پیشینه و ادبیات تحقیق اشاره می گردد .

فصل سوم : ویژگیهای جغرافیایی ،اجتماعی ،اقتصادی ،کالبدی لاهیجان نگارش شده است.

فصل چهارم :به بررسی وضعیت پارکینگ در شهر لاهیجان از دیدگاه شهروندان پرداخته ،و سپس وضعیت پارکینگ ها در این شهر مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است .

فصل پنجم: با بهره گرفتن از روش تحلیل سلسله مراتبی و روش AHP نیز مکانیابی بهینه ای برای احداث پارکینگ های عمومی صورت پذیرفت و تعداد پارکینگ مورد نیاز و محل احداث آنها پیشنهاد گردید.

در فصل ششم به اثبات فرضیات و پاسخ به سوالات پژوهش پرداخته شده و در نهایت نتیجه گیری و پیشنهاداتی ارائه شده است .

1-1- شرح و بیان مساله پژوهش:

مدت زمان زیادی است كه عناصر انسان، وسیله نقلیه و محیط به عنوان عناصر اصلی در حمل و نقل جاده ای مرسوم واقع شده اند و هدف از شناسایی كامل آنها، برقراری ایمنی آنهاست؛ چرا كه این عناصر با هم روابط متقابل و تأثیر پذیر دارند. به عنوان مثال انسان و وسیله نقلیه با هم برروی محیط اثر می گذارند و باعث ایجاد ترافیک در شهرها و آلودگی های زیست محیطی می شوند و در قبال آن محیط نیز با ویژگی های خود باعث تغییر شرایط حمل و نقل می شود.

منشا ایجاد و گسترش روزافزون شهرها را در عوامل عمده ای از قبیل توسعه مبادلات کالا، پیشرفت تجاری و تمدن انسانی می توان دانست و در میان مهمترین عوامل پیدایش شهرها، بایستی توسعه شبکه راه ها را عادی ترین و قدیمی ترین عامل دانست.

گسترش شهرها، افزایش تعداد مسافرتهای شهری، پیشرفت تکنولوژی و ارزان شدن قیمت خودرو و بالارفتن درآمد خانواده سبب شده تعداد خودروها در شهرها افزایش قابل توجه ای داشته باشد که این امر باعث ایجاد ترافیک و همچنین کمبود فضای پارک خودرو شده است. حل مسئله ترافیک به برنامه‌ریزی‌های درازمدت و کوتاه مدت مختلفی از جمله کاهش سفرهای شهری، طراحی سیستم حمل و نقل عمومی فراگیر و غیره نیازمند است. تامین فضای پارکینگ خودرو در شهر، خارج از بحث ترافیک یکی از نیازهای ضروری است. با تامین پاركینگ در نقاط مختلف شهر می توان تا حد زیادی بر مشكلات ترافیكی فائق آمد.

تامین پارکینگ در بافت ‌های شهری موجود ما، از مسائل و مشكلات طراحان شهری نبوده و اکثر فضاهای پیش بینی شده در طرح های جامع، یا تغییر کاربری داده و یا واگذار شده‌اند. وجود مراكز تجاری با جذب سفر بالا در برخی شهرها، استفاده از الگوی توقفگاه های چند طبقه را اجتناب ناپذیر ساخته و دستیابی به ضوابط این گونه توقفگاه ها را ضروری می سازد.

امروزه با ورود حجم بالایی از خودروها، سرانه خودرو از یک دستگاه به ازای هر واحد مسکونی به دو یا سه واحد در حال افزایش است. این امر باعث ازدحام خودروها در حاشیه خیابان ‌ها و کوچه‌ها شده است. در این وضعیت می بایست روشی را پیشنهاد نمود که هم ارزان بوده و هم اجرای آ‌ن ساده باشد و حجم بالایی از پارکینگ را برای ساختمانها تامین نماید.

در شرایط كنونی رشد روزافزون شهرها كه متأثر از رشد جمعیت و مهاجرت می باشد منجر به ساخت و سازهای بدون برنامه ریزی و تغییرات متعددی در كاربری های شهری شده است. هجوم بیش از اندازه جمعیت به شهرها به همراه رشد ناخواسته و ناموزون و توسعه غیر اصولی آنها به علت عدم تناسب بین كاربری های مختلف شهری و نبود مدیریت واحد شهری، مشكلات عدیده ای را در سیستم شهری به وجود می آورد. شهر لاهیجان با داشتن 82110 نفر جمعیت در سال 1390 و با مساحت 9 کیلومتر مربع و با توجه به موقعیت توریستی بودن شهر و افزایش روز افزون وسایل نقلیه موتوری،کم بودن عرض خیابانهای شهر و محدودیت زمین بخصوص در مرکز شهر همه روزه با تعدد بیشماری از ماشینهای پارک شده در گوشه و کنار خیابانهای شهر مواجه هستیم که علاوه بر ایجاد مزاحمت برای تردد عابرین موجب بروز ترافیک در شهر می شوند، بنا براین نیاز به احداث پارکینگهای عمومی و بخصوص طبقاتی به وضوح در شهر محرز می باشد.با توجه به موارد گفته شده تا کنون در شهر لاهیجان اقدام به احداث پارکینگ طبقاتی نشده است؛ بنابراین در این پژوهش سعی شده است برای رفع مشکل ترافیک در شهر به جانمایی مکان های بهینه برای احداث پارکینگ های عمومی به کمک GIS بپردازد. مکان یابی صحیح پارکینگ موجب کاهش سفرهای درون شهری می شود که اگر با کاهش یا عدم پارک حاشیه ای همراه باشد باعث افزایش عرض خیابان ها و روان شدن تردد وسایل نقلیه می گردد.

1-2- سابقه و پیشینه ی پژوهش:

فهرست مطالب

عنوان           صفحه

فصل اول: طرح پژوهش و مقدمه

1-1- مقدمه. 2

1-2- بیان مسئله. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 6

1-4- اهداف تحقیق.. 7

1-4-1- هدف کلی.. 7

1-4-2- هدف ویژه 7

1-5- فرضیه های تحقیق.. 7

1-6- محدودیت های تحقیق.. 7

1-6-1- محدودیت های قابل کنترل. 7

1-6-2- محدودیت های غیر قابل کنترل. 8

1-7- جامعه آماری، حجم نمونه، مکان پژوهش، روش تحقیق و روش تجزیه و تحلیل آماری.. 8

1-8- تعریف کاربردی واژه ها 9

1-8-1- رادیکال های آزاد. 9

1-8-2- پر اکسیداسیون چربی.. 9

1-8-3- فعالیت هوازی شدید. 9

1-8-4 ال کارنیتین (L carnitine) 10

1-8-5- دارونما 10

1-8-6- مالون دی آلدئید (MDA) 10

1-8-7- کراتین کیناز. 10

1-8-8- ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال. 11

1-8-9- بیلی روبین.. 11

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه. 13

2-2- مبانی نظری.. 13

2-2-1- فرایند استرس اکسیداتیو. 13

2-2-2- گونه های اکسیژن فعال ( ROS) 14

2-2-3- رادیکال های آزاد و پراکسیداسیون چربی.. 14

2-2-3-1- منابع تولید رادیکال های آزاد. 16

2-2-3-2- مکانیسم های تولید رادیکال های آزاد در جریان ورزش هوازی.. 16

2-2-4- سیستم های دفاع آنتی اکسیدانی.. 17

2-2-4-1- مواد آنتی اکسیدانی طبیعی اصلی.. 17

2-2-4-2- مکمل های آنتی اکسیدانی.. 18

2-2-5- اندازه گیری استرس اکسیداتیو در انسان. 19

2-2-6- فعالیت بدنی و استرس اکسیداتیو. 19

2-2-7 ال-کارنیتین.. 21

2-2-7-1- مواد غذایی حاوی ال کارنیتین و منابع آن. 21

2-2-7-2- نقش ال -کارنیتین در اکسیداسیون چربی ها 22

2-2-7-3- نقش ال کارنیتین در فعالیت بدنی.. 23

2-2-7-4- نقش کارنیتین در تمرینات استقامتی.. 24

2-2-7-5- نقش کارنیتین در تمرینات شدید. 24

2-2-7-6- خلاصه تاثیرات کارنیتین بر عملکرد ورزشی.. 25

2-3- پیشینه تحقیق.. 26

2-3-1- تأثیر فعالیت بدنی بر کراتین کیناز. 26

2-3-2- تأثیر فعالیت بدنی بر مالون دی آلدئید. 26

2-3-3- تأثیر فعالیت بدنی بر ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال. 28

2-3-4- ال استیل سیستئین.. 29

2- 3-5- پلی فنول ها 29

2-3-6- متیل سولفونیل متان. 29

2-3-7- ویتامین C.. 30

2-3-8- امگا 3. 31

2-4- جمع بندی.. 32

 فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1- مقدمه. 35

3-2- روش تحقیق.. 35

3-3- جامعه آماری و حجم نمونه. 35

3-4- روش نمونه گیری.. 35

3-5- معیارهای ورود به طرح.. 36

 

 

3-6- متغیرهای تحقیق.. 36

3-6-1- متغیرهای مستقل.. 36

3-6-2- متغیرهای وابسته. 36

3-7- ابزار جمع آوری اطلاعات… 36

3-8- شیوه اندازه‌گیری.. 39

3-8-1- مرحله ارزیابی اولیه. 39

3-8-1-1- تکمیل فرم مشخصات… 39

3-8-1-2- روش اندازه گیری قد و وزن. 39

3-8-1-3- اندازه گیری شاخص توده بدنی (BMI ) 39

3-8-1-4- روش برآورد حداکثر اکسیژن مصرفی.. 39

3-8-2- مرحله انتخاب آزمودنی ها 40

3-8-3- مرحله ارزیابی نهایی.. 41

3-8-4- روش اندازه گیری مالون دی آلدئید خون. 44

3-8-5- روش اندازه گیری کراتین کیناز. 44

3-8-6 – روش اندازه گیری ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال. 44

3-8-7- روش اندازه گیری بیلی روبین.. 45

3-8-8- روش تجزیه و تحلیل آماری.. 45

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها

4-1- مقدمه. 47

4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها 47

4-3- آزمون فرضیه های تحقیق.. 49

4-3-1- فرضیه اول. 49

4-3-2- فرضیه دوم. 53

4-3-3- فرضیه سوم. 57

4-3-4- فرضیه چهارم. 61

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 66

5-2-خلاصه پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 66

5-3- تغییرات ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال پلاسما ……………………………………………………………… 66

5-4- تغییرات غلظت مالون دی آلدئید سرم……………………………………………………………………….. 67

5-5- تغییرات غلظت کراتین کیناز سرم ……………………………………………………………………………. 68

5-6- تغییرات غلظت بیلی روبین سرم………………………………………………………………………………. 69

5-7- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………… 69

5-8 -پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………….. 70

5-8-2- پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………………… 70

5-8-1- پیشنهادهای كاربردی…………………………………………………………………………………………. 70

منابع و مآخذ : 71

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………….. 88

مقدمه

علم ورزش دانش جدیدی است که در چند دهه اخیر با تلاش و علاقه متخصصان و پژوهشگران به دنیا معرفی شده است، دانشی که در جامعه امروز به دلیل کاربردها و جذابیت های متنوع خود از اهمیت خاصی برخوردار است و تقریباً تمامی مردم و نهادهای اجتماعی را به نحوی با خود مربوط می‌کند (9 ).

ورزش و فعالیت بدنی، به عنوان یک وسیله مؤثر و مفید در پیشگیری، درمان و توان ‌بخشی برای بسیاری از امراض و اختلالات پزشکی، حتی قبل از توصیه و تجویز روش‌های پیشرفته پزشکی مورد نظر می‌باشد (16). با وجود این که فعالیت بدنی منظم، دارای مزایای بسیاری در رابطه با تندرستی است، می‌توان آن را به عنوان یک عامل استرس ‌زای بدنی در نظر گرفت که احتمالاً به دلیل تولید مقادیر فراوان گونه‌های اکسیژن و نیتروژن فعال، می‌تواند سلول‌ها را در معرض آسیب‌های اکسیداتیو قرار دهد (33).

بسیاری از محققین علوم ورزشی معتقدند، فعالیت بدنی با شدت بالا و طولانی مدت می‌توانند با افزایش رادیکال‌های آزاد، باعث آسیب سلول شده و روند پیری را تسریع کنند (144،141،61،8).

طی سال‌های اخیر نقش رادیکال‌های آزاد و یا به عبارت دیگر گونه‌های اکسیژن فعال در رشد و پیشرفت بسیاری از بیماری‌ها از جمله اختلالات نورولوژیکی و قلبی عروقی به‌ طور چشمگیری مورد توجه قرار گرفته است (113،27).

بدن انسان دارای یک سیستم دفاعی جهت مقابله با رادیکال‌های آزاد موسوم به سیستم آنتی اکسیدان است. عدم تعادل بین میزان رادیکال آزاد تولید شده و ظرفیت آنتی اکسیدان باعث استرس اکسیداتیو می‌گردد (113،85،27). رادیکال‌های آزاد باعث آسیب در اکثر ماکرومولکول‌ها شامل لیپیدها، پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک می‌گردند. شدت آسیب‌های ناشی‌ از رادیکال‌های آزاد به میزان آن‌ ها، طول دوره مجاورت با آن‌ ها و نوع آن‌ ها بستگی دارد. یون‌های فلزی نظیر آهن دارای نقش کاتالیزوری مهمی در عملکرد گونه‌های اکسیژن فعال (ROS)[1] هستند (24). تولید گونه‌های فعال اکسیژن فرایندی طبیعی در ارگانیزم هوازی است.

شواهد مستقیم و غیرمستقیم نشان می‌دهند فعالیت ‌بدنی سنگین می‌تواند منجر به افزایش تولید رادیکال آزاد در عضله اسکلتی و سایر بافت‌های فعال شود (143). هرچند جریان اکسیژن در زنجیره انتقال الکترونی میتوکندری منبع اصلی تولید ROS می‌باشد، مسیرهای دیگری مانند مسیر زانتین ‌اکسیداز[2] نیز می‌تواند هنگام یا پس از فعالیت ورزشی فعال شوند. بنابراین تأمین ناکافی ATP درون عضلانی در فعالیت های هوازی و بی‌هوازی (هردو) می‌تواند به تولید ROS بیانجامد (143). به نظر می رسد، شیوه زندگی از جمله ورزش، تغذیه، کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی نیز در فرایند استرس اکسیداتیو نقش داشته         باشد (8).

درهمین راستا، برخی از ورزشکاران حرفه‌ای و آماتور معتقدند با مصرف آنتی اکسیدان‌های غیرآنزیمی از قبیل ویتامین C، E، کارنیتین و…به صورت مکمل‌های غذایی، می‌توانند ازطریق شکار رادیکال های آزاد عملکرد ورزشی خویش را ارتقا بخشند (140). برخی از تحقیقات حاکی از تأثیر مثبت مکمل‌های غذایی درجهت کاهش استرس اکسیداتیو است (140،121،97،34). ازسوی دیگر، برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از این مکمل‌ها هیچ تأثیر مثبتی درجهت کاهش رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو ناشی ازفعالیت ندارند (117،112). لذا در تحقیق حاضر نیز به بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی یکی دیگر از مواد آنتی‌اکسیدان که به خاصیت آنتی اکسیدانی آن در فعالیت های بدنی کمتر پرداخته شده است متمرکز می شویم.

1-2- بیان مسئله

از آن ‌جا که موجودات‌ زنده دائماً در معرض ‌استرس ‌اکسیداتیو قرار دارند، لذا از ساز و کارهای دفاع آنتی اکسیدانی نیز برخوردارند (8). استرس اکسیداتیو ‌هنگامی رخ می‌دهد که موازنه هموستازی بین توانایی‌های اکسیدانی وآنتی‌اکسیدانی موجود در سیستم‌های بیولوژیکی مختل ‌شود (133،31،8). اگر چه ورزش حاد و فعالیت ‌بدنی شدید باعث افزایش تولید گونه‌های اکسیژن فعال (واکنش‌پذیر) در عضلات اسکلتی، کبد و قلب شده، باعث استرس‌ اکسیداتیو ‌می‌گردد (109،84،37،31،23،8). اما ورزش‌ منظم و متوسط از طریق افزایش دفاع آنتی‌اکسیدانی منجر به کاهش استرس ‌اکسیداتیو و کاهش عوارض دیابت خواهد شد (84،31). در پاسخ به فعالیت‌های استقامتی مصرف اکسیژن در بدن انسان به طور سیستمیک10تا20 برابر افزایش می‌یابد (89). در عضلات، میزان این افزایش بیشتراست و به 100 تا200 برابر زمان استراحت می‌رسد

(140). نشت گونه‌های اکسیژن فعال از میتوکندری درحین فعالیت منبع‌ اصلی برای‌ استرس اکسیداتیو است (97). بنابراین عضلات در برابر آسیب ‌اکسیدانی بالقوه‌ای که به هنگام ورزش یا بعد از آن رخ می‌دهد به حفاظت آنتی اکسیدانی بیشتری نیاز دارند (8). محققان همواره در تلاش هستند تا مزایای مکمل‌های آنتی اکسیدان را مورد بررسی قرار دهند (116). ازدیدگاه نظری مصرف آنتی‌اکسیدان های غیرآنزیمی مختلف از قبیل ویتامینC و E با شکار رادیکال‌های آزاد استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت را کاهش می‌دهد (123،83،8). افزایش رادیکال‌های آزاد به هنگام فعالیت ‌بدنی می‌تواند هموستاز مواد آنتی اکسیدانی و پرواکسیدان‌های درون سلولی را به‌ هم زده و در نتیجه باعث التهاب، استرس اکسیداتیو، خستگی و آسیب ‌عضلانی گردد (110،61،8).

فشار ایسکمیک رایج ترین نوع استرس است که قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. ایسکمیک عضله قلبی هنگامی رخ می دهد که جریان خون قلب برای برطرف کردن نیاز های متابولیک عضله قلبی کافی نباشد. در نتیجه این عارضه، عملکرد پمپاژی عضله قلب دچار اختلال می شود. انقباض ریتمیک مختل می گردد (بد ریتمی) و در موارد حاد و طولانی مدت صدمه غیر قابل برگشت بافتی رخ می دهد که با نکروز عضله قلبی یا سکته قلبی مشخص می گردد. در انسان این موقعیت پاتولوژیک پیچیده، بیماری ایسکمیک قلبی نامیده می شود. بیماری ایسکمیک علت مرگ و میر در جوامع توسعه یافته می باشد. پیشرفت بیماری ایسکمیک قلبی مربوط به پر فشار خونی شریان سیستمیک است. در این جوامع پر فشار خونی علت 50 درصد از معلولیت ها و مرگ و میر ها در افراد مسن می باشد. روش هایی که به سرعت جریان خون را تامین می کنند (مانند خون رسانی به منطقه ایسکمیک عضله قلبی) می توانند مرگ و میر را تقریباً به نصف کاهش دهند و اگر درمان به تاخیر بیفتد اثر بخشی خون رسانی مجدد کاهش می یابد. اگر چه خون رسانی مجدد اولیه تنها راه نجات عضله قلبی مبتلا به ایسکمیک است، خون رسانی مجدد خود باعث آریتمی و بد کاری برگشت پذیر قلب می شود (123).

ال‌-کارنیتین[3] یک ‌آنتی‌ اکسیدان قوی است‌که از کارنیتین و زنجیره کوتاه‌ آسیل‌ کارنیتین تشکیل شده است (39). در بدن انسان از ترکیب دو اسید آمینه لیزین و متیونین ساخته می‌شود (75،20). محافظت از سلول‌های آندوتلیال قلب در برابر استرس اکسیداتیو وآسیب میوکارد (42)، کاهش آسیب‌ کبدی ناشی از مصرف دوکسوربیسین[4] (دوکسوربیسین یک آنتی ‌بیوتیک است‌ که به طورگسترده در درمان انواع مختلف تومورهای جامد استفاده می‌شود) (26)، درمان اختلالات عصبی در انسان (41)، ناباروری مردان، بیماری آلزایمر(36)، بهبود کبد چرب (149) و… از جمله خاصیت آنتی‌اکسیدانی احتمالی این ماده به شمار می‌آیند. ال- کارنیتین همچنین می تواند به جلوگیری و کاهش آسیب ایسکمی جریان مجدد کمک کند (148). سوپر اکسید دسمیوتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون اس- ترنسفراز برخی از آنزیم های ضد اکسایشی هستند. سوپر اکسید دسمیوتاز سبب دسمیوتاسیون رادیکال سوپر اکسید به پر اکسید هیدروژن و اکسیژن می شوند. بنابراین، تصور می شود که نقش سوپر اکسید دسمیوتاز ها در دفاع ضد اکسایشی، باید با اعمال کاتالاز و یا گلوتاتیون پر اکسیداز در خنثی کردن پر اکسید هیدروزن مورد توجه قرار گیرد. واکنش هابر –ویس هنگامی اتفاق می افتد که رادیکال سوپر اکسید با پر اکسید هیدروژن وارد واکنش شده، رادیکال هیدروکسیل را تولید کند. اگر این واکنش در بدن موجود زنده انجام شود، رادیکال سوپر اکسید مستقیماً به تولید رادیکال هیدروکسیل منجر می شود. با وجود این در محلول خنثی، ثابت سرعت این واکنش در حدود 2 مول در ثانیه است. بنابراین، واکنش هابر- ویس به ندرت در بدن موجود زنده به وقوع می پیوندد. نقش دیگر رادیکال سوپر اکسید دخالت آن در تولید رادیکال هیدروکسیل است. از آن جا که رادیکال سوپر اکسید به عنوان یک عامل احیا کننده عمل می کند می تواند سبب احیای یون های فلزی شده، احتمال وقوع واکنش فنتون را افزایش دهد.

رادیکال سوپر اکسید تقریباً در تمام سلول های هوازی تشکیل می شود و به روش های شیمیایی، فیزیکوشیمیایی و آنزیمی تولید می شود. منبع اصلی این تولید عبارت است از نشت از مسیرهای احیای اکسیژن در زنجیره های انتقال الکترون موجود در میتوکندری و شبکه آندوپلاسمی. در این سلول ها نقش اصلی رادیکال سوپر اکسید عمل باکتری کشی است. در محلول های آبی، فعالیت رادیکال سوپر اکسید کم است. بنابراین این رادیکال یک گونه اکسیژن فعال نیست. شواهد زیادی نشان می دهد که در بدن موجود زنده ، رادیکال سوپر اکسید توسط سوپر اکسید دسمیوتاز (SOD) دفع می شود.از آن جا که پر اکسید هیدروژن، الکترون غیر زوجی (فرد) ندارد، نمی توان آن را یک رادیکال شناخت. پر اکسید هیدروژن یک ترکیب نسبتاً پایدار است و به سادگی از میان غشاهای بیولوژیکی عبور می کند در حالی که رادیکال سوپر اکسید بدون کمک یک کانال آنیونی قادر به انجام چنین کاری نیست.

گلوسین در سال 2006 فعالیت آنتی اکسیدانی ال- کارنیتین را در شرایط آزمایشگاهی تحقیق کرد و متوجه شد که ال- کارنیتین در مهار آنیون سوپر اکسید، رادیکال و پر اکسید هیدروژن می تواند موثر باشد(69).

این ماده به صورت مکمل در اکثر مواد غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز، لبنیات و آووکادو یافت می‌شود، غذاهای‌ گیاهی منبع خوبی برای این ماده نمی‌باشند (125). از لحاظ تئوری این مکمل‌ها ممکن ‌است محتوای کارنیتین را افزایش داده و باعث تسهیل ورود اسیدهای چرب زنجیره بلند به‌ میتوکندری سلول‌ها شوند (144،75،39،20،6). اگر غلظت‌ کارنیتین پلاسما از بازجذب کلیوی آن بیشتر باشد، کارنیتین اضافی با پاک ‌سازی تقریبی فیلتراسیون گلومرولی از طریق ادرار حذف می‌گردد. نیمه عمر کارنیتین در بدن انسان دو تا سه ساعت بیان شده است (39،1). با توجه به خواص آنتی اکسیدانی ال-کارنیتین و احتمال تأثیر آن بر استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت، این تحقیق با عنوان تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال-کارنیتین بر استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت هوازی شدید صورت گرفته است.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به گستردگی و اهمیت ویژه پدیده ورزش و تربیت‌ بدنی و اثرات آن در جامعه، ضرورت توجه بیشتر به آن امری اجتناب‌ ناپذیر است. بدیهی ‌است ‌فعالیت‌های علمی و فرهنگی با پشتوانه طرح‌های پژوهشی، حرکتی اساسی بوده و نقش ارزنده‌ای در جهت انطباق دست‌آوردها با نیازهای واقعی هر جامعه خواهد داشت (14). سال‌هاست که پژوهشگران حیطه ورزش، تأثیرات بالقوه آنتی‌اکسیدان‌ها را جهت مقابله‌ با آثار گونه‌های اکسیژن فعال، در زمینه‌های آسیب‌‌‌ عضلانی، خستگی‌ عضلانی، پراکسیداسیون چربی و آسیب پروتئین‌ها در جریان ورزش مورد بررسی ‌قرار داده‌اند (116). درمورد کارایی سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن در مقابله با رادیکال‌های آزاد ناشی از فعالیت و میزان ‌اثرگذاری مصرف‌ آنتی‌اکسیدان‌ها به صورت مکمل‌های غذایی بر استرس اکسیداتیو و آسیب‌عضلانی ناشی ازآن در میان محققین اختلاف نظر وجود دارد (132،121،86).

برخی‌ از محققین معتقدند مصرف مواد آنتی‌اکسیدانی به‌ صورت مکمل‌های غذایی ‌نمی‌تواند تأثیری بر استرس اکسیداتیو داشته‌ باشد (47). وحتی برخی از محققین گزارش ‌کرده‌اند که ‌مصرف این‌ مکمل‌‌ها می‌توانند سبب افزایش استرس ‌اکسیداتیو ‌گردد (120،46). عقیده برخی‌ها نیز بر این است‌ که‌ سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن در فعالیت‌های شدید و طولانی‌ مدت توانایی مقابله با رادیکال‌های آزاد را ندارد واستفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها به صورت مکمل‌های غذایی می‌توانند باتقویت سیستم آنتی‌اکسیدانی، باعث کاهش استرس اکسیداتیو، رادیکال‌های آزاد شده و در نتیجه فرایند آسیب سلول را به تأخیر انداخته و یا حتی آن را متوقف کند (132،121). گزارش اکثر محققین، حاکی ‌از تأثیر مصرف ‌آنتی‌اکسیدان ‌ها بر استرس

اکسیداتیو است (132،67،30). امروزه مکمل‌های غذایی گوناگون جهت افزایش عملکرد ورزشکاران معرفی شده‌اند که در این بین، ال‌-کارنیتین به عنوان یکی ازمواد نیرو افزا شناخته شده است (81).

باتوجه به معدود مطالعات انجام شده، چنین به نظر می‌رسد تحقیق اندکی روی چگونگی تأثیر مصرف ال‌-کارنیتین بر استرس اکسیداتیو ناشی‌‌از فعالیت هوازی شدید، صورت گرفته است. همچنین در مورد تأثیر یا عدم تأثیر این ماده بر عملکرد ورزشکاران، در فعالیت‌های هوازی نتایج هم سو ودقیقی وجود ندارد، بیشتر مطالعاتی هم‌ که در این بخش‌ انجام شده، تأثیر ال‌-کارنیتین را بر فعالیت‌های هوازی زیر بیشینه بررسی کرده‌اند (1). لذا با توجه به مواردگفته شده، ضرورت تحقیق در رابطه با بررسی تأثیرات آنتی‌اکسیدانی این ماده براسترس اکسیداتیو احساس می‌شود.

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- هدف کلی

بررسی ‌تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال-‌کارنیتین بر شاخص‌های ظرفیت آنتی‌اکسیدانی توتال (TAC)[5]، مالون دی آلدئید ((MDA[6]، کراتین‌کیناز ((CK[7] و بیلی‌روبین متعاقب فعالیت هوازی شدید.

1-4-2- اهداف ویژه

اهداف ویژه این پژوهش به شرح زیر بیان می‌شود:

1- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین بر ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال پلاسما پس از فعالیت هوازی شدید.

2- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین برمالون دی‌ آلدئید سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

3- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین بر کراتین کیناز سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

4- بررسی تأثیر مصرف‌ دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین بر بیلی روبین سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

 1-5- فرضیه های تحقیق

1- مصرف‌ دو هفته مکمل ال-کارنیتین برظرفیت آنتی اکسیدانی توتال خون آزمودنی ها پس از فعالیت هوازی شدید تاثیر گذار است.

2- مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین برمالون‌ دی‌ آلدئید خون آزمودنی‌ها پس از فعالیت هوازی شدید تأثیرگذار است.

3- مصرف‌ دو هفته مکمل ال-‌کارنیتین بر کراتین کیناز خون ‌آزمودنی‌ها پس از فعالیت هوازی شدید تأثیر‌گذار است.

4- مصرف دو هفته مکمل ال-کارنیتین بر بیلی روبین خون آزمودنی ها پس از فعالیت هوازی شدید تاثیر گذار است.

1-6- محدودیت های تحقیق

1-6-1- محدودیت های قابل کنترل

– ویژگی‌های جسمانی آزمودنی‌ها

– شرایط تمرین آزمودنی‌ها

– وضعیت سلامتی آزمودنی‌ها (دو ماه پیش از اجرای پروتکل تمرینی)

– تغذیه آزمودنی‌ها (سه روز قبل، روزاجرای پروتکل تمرینی و یک روز پس از اجرا )

– میزان فعالیت آزمودنی‌ها

– میزان مصرف مکمل‌ ال-کارنیتین روزانه آزمودنی ها (دوهفته قبل از اجرای پروتکل تمرینی)

2-2-1 پیشینه ی خارجی.. 7
3- 1 بیان مسئله. 7
4 – 1 تعریف موضوع. 7
5 – 1 فرضیه پژوهش…. 8
6 – 1 اهداف و علت انتخاب موضوع. 10
7 – 1 اهداف علمی.. 10
8 – 1 اهداف کاربردی.. 11
9 – 1 اهمیت پژوهش…. 12
10 – 1 قلمرو پژوهش…. 12
11- 1 روش تحقیق.. 12
12- 1 تعریف کلید واژه ها و عبارات… 14
1- 12- 1 پیش بینی های مدیریت: 14
2-12-1 خطای پیش بینی در رابطه با نرخ تغییرات هزینه: 14
13-1 ساختار پایان نامه. 15
14-1 خلاصه فصل.. 15
 فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
1 – 2 مقدمه. 17
5 – 2 اهداف گزارشات پیش بینی مدیریت و افشاء اطلاعات… 23
6 – 2 گزارشات پیش بینی مدیریت و استفاده کنندگان از این گزارشات… 24
7- 2 فواید پیش بینی های مدیریت برای مدیران ، سرمایه گذاران و سایر اشخاص…. 25
8 – 2 خوش بینی مدیریت در پیش بینی عایدی.. 26
9-2 تعریف تصمیم گیری.. 28
10-2 رفتار هزینه بر اساس نظریه جدید. 29
11-2 پیش بینی مدیریت و خطای پیش بینی مدیریت… 29
12-2 عوامل موثر بر دقت سود پیش بینی شده 31
1-12-2 ساختار سرمایه. 33
2-12-2 رابطه طول عمر شرکت، و تاثیر آن بر دقت پیش بینی مدیران. 33
3-12-2 نوع اظهار نظر حسابرس نسبت به گزارشات پیش بینی مدیریت… 34
13-2 فرضیه انتظارات تطبیقی و تاثیر گزارشات پیش بینی مدیریت بر آن. 34
14-2 خلاصه فصل.. 37
فصل سوم: روش تحقیق
1 – 3 مقدمه. 39
2- 3 روش پژوهش…. 39
3 – 3 تنظیم فرضیه ی پژوهش…. 40
4 – 3 جامعه آماری و نحوه ی انتخاب نمونه. 40
5 – 3 نحوه ی بررسی فرضیه پژوهش…. 43
6 – 3 چگونگی شکل گیری روابط محاسبه ی بتا های مورد استفاده در پژوهش…. 45
7- 3 روش و ابزار های جمع آوری اطلاعات… 47
8 – 3 خلاصه فصل.. 47
فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 مقدمه. 50
2-4 روش تجزیه وتحلیل داده ها 50
3-4 آمار توصیفی: 50
1-3-4 آمار توصیفی داده های تحقیق.. 51
4-4 آمار استنباطی.. 53
1-4-4 آزمون دیکی فولر تعمیم یافته (ADF) 53
2-4-4 تعیین مدل مناسب برای تخمین مدل رگرسیون – آزمون چاو. 54
3-4-4 آزمون فروض کلاسیک رگرسیون. 54
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1- 5 مقدمه. 62
2- 5 نتایج آزمون فرضیه. 62
3- 5 نتیجه گیری.. 63
4 – 5 پیشنهاد ها 63
1- 4 -5 پیشنهاد های مبتنی بر نتایج پژوهش: 63
2 – 4 -5 پیشنهاد هایی برای پژوهش های آتی: 64
5- 5 خلاصه فصل.. 64
منابع و ماخذ. 65
پیوست ها 68
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، بررسی دقت برآورد بهای عوامل تولید توسط مدیران در زمان انتشار گزارشات پیش بینی مدیریت در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. به عبارت دیگر در این پژوهش سعی شده است به این سوال، پاسخ داده شود که آیا ظهور آثار چسبندگی در زمان کاهشی شدن فروش، می تواند باعث ایجاد خطا و شکاف بیشتر، در پیش بینی مدیران از نرخ تغییرات بهای عوامل تولید، با نرخ تغییرات واقعی ارائه شده در گزارشات پیش بینی مدیریت، شود یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش نمونه ای به حجم 400 مشاهده (سال- شرکت)، از 201 شرکت، طی سالهای 1387تا سال منتهی به 1391 هجری شمسی، جمع آوری شد. برای آزمون فرضیه پژوهش، مبنی بر اینکه مدیران در زمان کاهشی بودن فروش، نسبت به زمان افزایش بودن آن؛ در پیش بینی نرخ تغییرات هزینه، دچار خطای بیشتری می شوند، از بتاهای مدل کنجی یاسوکاتا 2013 استفاده نمودیم. یافته های پژوهش نشان می دهد که در حالت کلی، مدیران در زمان کاهشی بودن فروش، مدیران در پیش بینی نرخ تغییرات بهای عوامل تولید، که در گزارشات پیش بینی مدیریت ارائه می کنند؛ دچار خطای بیشتری نسبت به زمان افزایشی بودن فروش، می شوند.محقق نیز با توجه به نتیجه حاصل، پیشنهاد میکند که در زمان استفاده از گزارشات پیش بینی مدیریت، همواره میزان خطای تعیین شده در پژوهش، مد نظر قرار گیرد تا از انحراف در نتایج پیش بینی هزینه های شرکت تا حد امکان کاسته شود.
واژه های کلیدی: پیش بینی های مدیریت، پیش بینی های بهای عوامل تـولید، رفتـارهزینه، چسـبندگی هزینه،هزیـنه های چسبنده
1 – 1 مقدمه
شرکت های ثبت شده در بورس تهران، با توجه به الزامات دستورالعمل افشاء، گزارشات پیش بینی مدیریت را ارائه می کنند؛ این گزارشات معمولا” قبل از شروع دوره ی مالی یا بصورت دوره ای و یا حتی به صورت مقایسه ای در انتهای دوره، ارائه می شود.
این گزارشات اطلاعات مفیدی را در رابطه با پیش بینی مدیریت از آینده بنگاه تجاری، در اختیار تحلیلگران، حسابرسان، سرمایه گذاران و سایر علاقه مندان از اطلاعات مالی و غیر مالی قرار می دهد.
تحقیقات اخیر پیرامون رفتار هزینه؛ اصول سنتی شناخته شده ی رفتار هزینه را زیر سوال می برد؛ زیرا در گذشته ما معتقد بودیم که هزینه ها، فارغ از سمت و جهت حرکتشان، همواره با یک رفتار خطی، از محرک خود متاثر خواهند شد؛ حال آنکه تحقیقات اخیر، مفهوم چسبندگی هزینه را به ادبیات

 حسابداری مدیریت می افزاید؛ که این مفهوم نوین، معتقد است؛ هزینه ها علاوه بر محرک هزینه، تحت تاثیر سمت و جهت حرکت محرک نیز قرار    می گیرند؛ وبین رفتار هزینه در زمان مثبت (افزایشی) بودن جهت حرکت محرک هزینه[1](عامل هزینه) و در زمان منفی (کاهشی) بودن جهت حرکت محرک هزینه تفاوت قائل می شود.

از آنجایی که در بیشترموارد، پیش بینی تغییرات هزینه، تابعی از پیش بینی تغییرات در فروش است2[2]؛ پس هزینه ها زمانی افزایش می یابند که فروش افزایش یابد؛ با این تفاسیر، توجه به ارتباط و یافتن رابطه ی بین و هزینه های پیش بینی شده، و با بستر قرار دادن اصول چسبندگی هزینه ها، زمینه لازم برای عمق بخشی به تصمیم گیری ها را فراهم خواهد آورد.
ارائه گزارشات پیش بینی مدیریت، فراهم كننده ی فرصتی مناسب برای بررسی میزان تطابق پیش بینی مدیران و واقعیت موجود می باشد؛ همچنین می توان میزان اشتباه مدیریت درپیش بینی ها را سنجید تا شاید بتوان توجیهی برای رفتار چسبنده هزینه و پیش بینی مدیریت یافت.
با بستر قرار دادن مدل هایی همچون مدل “پیش بینی هزینه های مدیران” و مدل “چسبندگی هزینه” می توان تحقیقات جدیدی، در رابطه با پیش بینی نرخ تغییرات هزینه های تولید در قیاس با نرخ واقعی تغییرات آنها به عمل آورد. در این تحقیق بررسی خواهد شد؛
پیش بینی مدیران در رابطه با فروش و هزینه های عملیاتی تا چه میزان با واقعیت تطابق دارد؛ و همچنین بررسی این موضوع كه آیا می توان شاهد رفتار مشابهی همچون مدل چسبندگی هزینه های اندرسن در مدل               پیش بینی مدیران، بود یا خیر.
پی بردن به میزان اشتباه مدیران در پیش بینی فروش و هزینه های عملیاتی، می تواند دیدعمیق تری را برای تجزیه و تحلیل اطلاعات فراهم آورد تا بتوان با نگاهی منطقی تر تصمیم گرفت.
زمانی که مدیران با کاهش فروش مواجه می شوند، ممکن است این وضعیت را موقتی تصور کرده و انتظار بازگشت فروش به حالت اولیه را داشته باشند. از این رو، برخی مدیران در دوره هایی که فروش، روندی نزولی دارد، منابع لازم برای انجام فعالیت های عملیاتی را کاهش نمی دهد. این رفتار از آنجا قابل توجیه و منطقی است که همواره حفظ منابع، موجب کاهش هزینه ها در بلندمدت می شود، زیرا در صورت کاهش منابع و دارایی ها در واکنش به کاهش فروش مقطعی؛ احتمال آن می رود که با افزایش فروش در آینده مواجه شویم و نیاز به بازگرداندن مجدد همان منابع و دارایی های خارج شده از سیستم داشته باشیم، که متاسفانه هزینه های تحصیل مجدد همان منابع و دارایی ها به شرکت، هزینه های مضاعف را تحمیل خواهد کرد.از این رو، مدیران برای کاهش هزینه ها و در نتیجه افزایش سود شرکت در بلند مدت، اقدام به حفظ منابع می کنند.( اندرسن و بنکر[3] ، 2003)
پیش بینی های مدیریت از سود یكی از مكانیزم های كلیدی افشای اختیاری (در مورد شرکتهای پذیرفته شده در بورس، اجباری) است كه به وسیله ی آن مدیران، انتظارات بازار از سود را تعدیل می كنند. با این وجود، اطلاعات مدیران از چشم اندازهای سود شركت، می تواند به دلیل عدم اطمینان های محیط اقتصادی و عملیاتی شركت، همراه با خطا باشد. از طرفی مدیران ممكن است كاربرد انتخابهای حسابداری را در گرفتن تصمیمات عملیاتی یا پیش بینی های سود نادیده بگیرند. علاوه براین پیش بینی مدیران می تواند تحت تاثیر انگیزه های خود خدمتی[4] به جای انگیزه ی پیش بینی صحیح سود قرار گیرد. بنابراین پیش بینی مدیران از سود الزاما” خالی از خطا نیست ( سان و ژو[5]، 2012). به علت حفظ منابع بلا استفاده در دوره های کاهش فروش، چسبندگی هزینه ها، موجب افزایش هزینه ها و کاهش بیشتر سود می شود و کاهش مضاعف سود، نوسان پذیری سود پیش بینی را افزایش می دهد. از این رو، در دوره های افزایش سطح فعالیت نیز تحلیلگران، سود مربوط به شرکتی را که هزینه هایش چسبنده است، کمتر پیش بینی می کنند. به همین علت، خطای پیش بینی سود، هم هنگام افزایش سطح فعالیت و هم هنگام کاهش سطح فعالیت، بیشتر خواهد بود (وایس دن[6]، 2010).
اما بررسی ها نشان می دهد که مدیران برغم رفتار چسبنده هزینه ها، در زمان پیش بینی هزینه ها، باز هم دچار خطا و افزایش شکاف بین هزینه های واقعی و هزینه های پیش بینی می شوند.
در این بررسی، به منظور بالا بردن دقت؛ پیش بینی های مربوط به فروش و هزینه ها بصورت مجزا مورد تحلیل قرار می گیرد؛ به عنوان مثال ما می توانستیم میزان سود ناویژه واقعی و پیش بینی شده را، که حاصل جمع جبری
دو مورد بالا است (عایدی وهزینه ها) را بررسی کنیم، ولی این کار خالی از اشکال نخواهد بود زیرا اگر جمع جبری سود واقعی وپیش بینی شده با هم برابر می نمود، این به معنی نیست که خطایی در پیش بینی رخ نداده و دقیقا” رقم پیش بینی شده ی عایدی وهزینه ها با رقم واقعی عایدی و هزینه ها برابر بوده است؛ فرض کنید که میزان عایدی و هزینه های واقعی شرکت آلفا، به ترتیب 30 و 10 باشد، و میزان عایدی و هزینه های پیش بینی شده ی مدیریت، برای همان دوره ی مالی، به ترتیب 50 و 30 باشد؛ پس از محاسبه، سود واقعی معادل 20 واحد (10-30) و سود پیش بینی شده نیز 20 واحد (30-50) است؛ درظاهر خطایی در پیش بینی رخ نداده؛ اما ما در پیش بینی عایدی و هزینه ها شاهد خطا هستیم.
علاوه برمباحث فوق، ما معتقد به این هستیم که همواره خطا در پیش بینی هزینه ها، هم از اشتباهات مدیریت در پیش بینی میزان فروش آینده، نشأت می گیرد و هم از اشتباهات در پیش بینی نرخ تغییرات هزینه و هم ازجهت تغییرات فروش پیش بینی شده ناشی می شود؛ در فصول مربوط، نحوه دخالت عوامل بالا، به روشنی نشان داده خواهد شد.
2 – 1 پیشینه و تاریخچه مطالعاتی داخلی و خارجی
در زمینه بررسی دقت برآورد بهای عوامل تولید[7] توسط مدیران در زمان انتشار گزارشات پیش بینی مدیریت با    مد نظرقرار دادن تاثیر چسبندگی هزینه ها در پیش بینی مدیریت؛ تحقیقی در ایران یافت نشد؛ و تنها مقاله ای لاتین تحت عنوان:
” پیش بینی مدیریت در ژاپن: آیا مدیران، بهای عوامل تولید را در زمان انتشار گزارشات پیش بینی مدیریت، بدرستی برآورد می کنند؟ ” (یاسوکاتا، 2013).
و از متون مقالات داخلی وخارجی ذیل برای بستر سازی مفهوم چسبندگی هزینه ها در پایان نامه استفاده شده است:
1-2-1 پیشینه ی داخلی

1. معمولا” مدیران نسبت به گزارش زیان ها بی میل هستند؛ وجود استانداردهایی مبنی برالزام به تایید پذیری كمتربرای شناسایی زیان ها، می تواند موجب شود اطلاعاتی را كه مدیران تمایلی به افشاء آن ندارند؛ افشاء شود. دوم اینكه اطلاعات قطعی، معیاری را فراهم می آورد تا با بهره گرفتن از آن حتی می توان از منابع غیر قطعی هم اطلاعات معتبری را سود های تایید پذیر، كسب كرد (مشكی و فتاحی،1390).
2. انتظار افزایش فروش آتی توسط مدیریت، موجب كاهش چسبندگی بهای تمام شده فروش می شود و هرچه این خوش بینی بیشتر باشد، چسبندگی بهای تمام شده فروش بیشتر كاهش می یباد. اما خوش بینی مدیریت، چسبندگی هزینه های فروش، عمومی واداری را افزایش می دهد؛ و چسبندگی این هزینه ها در صورت      خوش بینی زیاد مدیریت، بیشتر از حالت خوش بینی كم است (كردستانی و مرتضوی، 1391).
3. حسابداری محافظه كارانه به عنوان جایگزینی برای پیش بینی های مدیریت عمل میكند .در واقع چون حسابداری محافظه كارانه به واسطه ی افشای به موقع اخبار بد، عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سهامداران را كم میكند و نیز ریسك حقوقی مدیران را كاهش میدهد، بنابراین مدیران انگیزه ی كمتری دارند كه به منظور كاهش عدم تقارن اطلاعاتی، با درنظرگرفتن محافظه كارانه بودن حسابداری، پیش بینی سود را صحیح تر ارائه نمایند (علی پناه و مشایخی، 1392).

2-2-1 پیشینه ی خارجی

1. تحقیقات نشان داد هزینه ها در قبال افزایش سطح فروش افزایش می یابند. اما در زمان كاهش فروش، به همان نسبت، كاهش نمی یابند (اندرسن و همکاران[8]، 2003).