حداکثر فاصله بذر از ریشه میزبان برای تأثیرپذیری از مواد محرک جوانه زنی 2 سانتی متر و مدت زمان لازم برای تأثیرپذیری گل جالیز از مواد محرک ریشه میزبان پس از آماده سازی آن بین 48-24 ساعت است (مین باشی معینی، 1382) پس از جوانه زدن بذر گل جالیز ریشه اولیه از درون پوسته بذر خارج می شود و اطراف ریشه گیاه میزبان استقرار می یابد. نفوذ به داخل ریشه میزبان از طریق ترشح آنزیم ها و همچنین فشار مکانیکی سلولهای مکنده (Haustorium) صورت می گیرد که موجب جدا شدن سلولها از یکدیگر می شوند.

سرانجام بافت مکنده سیستم آوندی گیاه میزبان را به سوی گیاه انگل سوق می دهد، که با ادامه این عمل گیاه میزبان به تدریج ضعیف شده و در صورت ادامه یافتن به مرگ میزبان منجر خواهد شد (مین باشی معینی، 1382). همچنین روش های مختلفی برای کنترل این گیاه انگل گل دار تاکنون در نظر گرفته شده است که هر کدام در نوع خود به طور چشم گیری مؤثر واقع نبوده اند به طور مثال: کاربرد روش های زراعی مانند آیش و تناوب به دلایلی همچون بقاء زیاد بذر این گیاه انگلی در خاک اثرات قابل توجهی ندارد مبارزه مکانیکی مثلاً وجین دستی هزینه بر بوده و در صورت اجراء به ریشه های گیاهان میزبان صدمه می زند. مبارزه شیمیایی بر علیه این گیاه توسط سموم تدخینی مانند کلروپیکرین و واپام (متام سدیم) صورت گرفته است (Wilhelm, 1962) و یا در لبنان برای بررسی گل جالیز روی سیب زمینی از ریم سولفورون استفاده شد، از آنجایی که برخی ارقام به این ترکیب شیمیایی حساس بودند تولید محصولاتی به صورت غده هایی کوچک، ترکدار و بدشکل شدند. مثال هایی از این قبیل نشان دهنده چندان مؤثر نبودن استفاده از روش شیمیایی در کنترل گل جالیز می باشد. همچنین وجود ارتباط مستحکم مورفولوژیک و فیزیولوژیکی نیز بین انگل و میزبان سبب شده که روش های کنترل این انگل مشکل شود (Haidar et al., 2005). لذا نیاز به کنترل این گیاه انگل گلدار آن هم در قالب یک مبارزه بیولوژیک با بهره گرفتن از قارچهای آنتاگونیستی خصوصاً فوزاریومها به شدت احساس می شود و امری ضروری است.

1-2- اهمیت گل جالیز

1-2-1: جایگاه گل جالیز در رده بندی گیاهان

گیاهان انگل گل دار تعدادی از مجموعه گیاهان عالی را تشکیل می دهند که تمام یا قسمتی از دوره حیاتی خود را از طریق جذب مواد غذایی از گیاهان دیگری به نام میزبان، به سر می برند. گیاهان انگل گل دار دارای 8 راسته، 15 تیره، 186 جنس و 2532 گونه می باشند و جمعاً یک درصد از مجموعه گیاهان گلدار را تشکیل می دهند. از بین 15 تیره مربوط به گیاهان مزبور تیره گل جالیز (Orobanchaceae) از نظر اقتصادی، اهمیت خاصی دارد. این تیره دارای 14 جنس می باشد که مهمترین آنها از لحاظ خسارت به گیاهان زراعی جنس Orobanche یا گل جالیز می باشد. این جنس دارای 150 گونه بوده که در بین آنها گونه های O. aegyptiaca و O. ramose در ایران خسارت قابل توجهی را به محصولات کشاورزی وارد می کنند. از گونه های مزبور O. aegyptiaca در بیشتر مناطق ایران پراکنده بوده و تمامی مطالعات انجام شده روی گونه مزبور انجام گرفته است. ( موسوی و شیمی، 1376)

1-2-2- برخی مشخصات ظاهری گل جالیز گونه O. aegyptiaca

این گیاه یکساله بوده و فاقد برگ سبز رنگ است. ساقه ها راست و نرم بوده و حدود 40-15 سانتیمتر طول دارند. ساقه ها معمولاً منشعب (Branched) و دارای کرکهای غده ای (Glandular- pubescent) و برگهای فلسی شکل است. گلها آزاد (Loose) بوده و تعدادی از شاخه های گل دهنده 10-20 سانتیمتر طول دارند. هر گل توسط یک برگ (Bract) که به اندازه کاسه گل (Calyx) یا کوچکتر از آن است و دو برگچه (Bracteole) باریک به اندازه برگک و یا کمی درازتر از آن، احاطه شده است. کاسه گل استوانه ای با 4 عدد لبه تیز سه گوش بوده که معمولاً درازتر

 از استوانه ی کاسه گل است.

جام گل (Corella) بنفش متمایل به آبی، بعضی وقتها متمایل به سبز و به طول 30-20 میلیمتر می باشد. استوانه جام گل خمیده (Curved) بوده و در بالای تخمدان (Ovary) باریک و در انتها پهن می شود. لب بالایی (Upper Lip) جام گل از دو لب (Lobed) درست شده است در حالی که لب پایینی (Lower Lip) از 3 لب پهن درست شده است. تمام لب ها بیضوی و نوک گرد هستند. پرچمها (Stamens) زیر قسمت فشرده گلبرگها متصل شده اند. بساکها (Anthers) پشمی با موهای سفید هستند. میوه، یک کپسول دارای تعدادی بذر است. ( موسوی و شیمی، 1376)

مشخصات بذر:

بذور گل جالیز نیز معمولاً قهوه ای تیره، بیضی شکل در اندازه 25/0 × 35/0 میلی متر می- باشد و وزن بذور بین 3 تا 6 میکروگرم است. بدون ذکر گونه، وزن هزار عدد بذر گل جالیز را بین 6/3 تا 1/7 میلیگرم ذکر می کند. تعداد بذر تولید شده توسط هر ساقه معمولاً خیلی زیاد است به طوریکه در گزارشی بیان گردیده که هر عدد ساقه O. minor بیشتر از 100000 بذر تولید می کند (Kuijet, 1969).

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                             صفحه

چکیده فارسی………………………………………………………………………………………………………… 1

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 3

الف : طرح مسئله وضرورت انجام پژوهش…………………………………………………………………… 3

ب : اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………… 3

ج : پرسشهای اصلی……………………………………………………………………………………………….. 4

د : فرضیات اصلی………………………………………………………………………………………………….. 4

ه : روش انجام پژوهش……………………………………………………………………………………………. 4

و : سوابق انجام پژوهش…………………………………………………………………………………………… 4

ز : تقسیم بندی وسازماندهی مطالب……………………………………………………………………………. 5

ح : مشکلات وچالشهای انجام پژوهش……………………………………………………………………….. 5

تبیین مفاهیم پایه ای ونقش رسانه ها در پیدایش وگسترش بزهکاری…………………………………… 6

فصل اول : تبیین مفاهیم پایه ای…………………………………………………………………………………. 7

مبحث اول : بزهکاری وپیشگیری از آن………………………………………………………………………… 7

گفتار اول : مفهوم بزهکاری……………………………………………………………………………………….. 7

الف : جرم……………………………………………………………………………………………………………. 7

ب : انحراف………………………………………………………………………………………………………….. 8

ج : جرم شناسی…………………………………………………………………………………………………….. 8

د : تعریف بزهکاری در جرم شناسی…………………………………………………………………………… 9

گفتار دو م : مفهوم وانواع پیشگیری از جرم…………………………………………………………………… 9

الف : پیشگیری اجتماعی…………………………………………………………………………………………. 10

ب : پیشگیری وضعی یا فنی…………………………………………………………………………………… 10

ج : پیشگیری از طریق اعمال ضمانت اجرای کیفری……………………………………………………….. 11

مبحث دوم : مفهوم رسانه………………………………………………………………………………………… 12

گفتار اول : تعریف رسانه…………………………………………………………………………………………. 12

گفتاردوم : کارکرد فرهنگی- اجتماعی رسانه در جوامع امروزی…………………………………………. 18

فصل دوم : نقش رسانه در پیدایش وگسترش بزهکاری…………………………………………………… 19

مبحث اول : رسانه به عنوان بستر وقوع جرم…………………………………………………………………. 19         

گفتاراول : جرایم مربوط به سوء استفاده از آزادی اطلاعات ورسانه…………………………………….. 20

الف : جرایم بر ضد تمامیت معنوی و حریم خصوصی اشخاص ……………………………………….. 20

ب : جرایم بر ضد احساسات مذهبی………………………………………………………………………….. 24

ج : جرایم بر ضد امنیت ملی…………………………………………………………………………………… 25

گفتاردوم : جرایم ارتکابی از طریق آگهی های تبلیغاتی……………………………………………………. 26

الف : کلاهبرداری………………………………………………………………………………………………….. 27

ب : تبلیغات گمراه کننده…………………………………………………………………………………………. 28

ج : شرکت های هرمی………………………………………………………………………………………….. 29

مبحث دوم : نقش رسانه ها درنظریات جرم شناسی به عنوان عامل پیدایش یا کنترل بزهکاری…… 30

گفتار اول : نظریات مربوط به رویکردهای فرهنگی در جرم شناسی و نقش رسانه ها……………………..30

الف : نظریات ناظر بر نقض هنجارها توسط رسانه ها……………………………………………………… 31

ب : نظریات ناظربر قدرت رسانه ها…………………………………………………………………………… 32

ج : نظریات ناظر برهوش مخاطبان…………………………………………………………………………….. 34

گفتار دوم : نظریات مربوط به واکنش اجتماعی در جرم شناسی و نقش رسانه ها………………………….36

گفتار سوم : نقش جرم شناختی رسانه در گسترش بزهکاری در میان اطفال………………………….. .38

گفتارچهارم : جرایم ارتکابی متأثر از اخبار منتشره در رسانه ها………………………………………………….. 45

مبحث سوم : اهرم ها وراهکارهای موجود برای کنترل نقش جرم زای رسانه ها …………………….. 46

گفتار اول : بسترهای قانونی کنترل فعالیت رسانه ها………………………………………………………… 45

الف : قوانین حاکم بر رسانه های نوشتاری……………………………………………………………………. 47

ب : قوانین حاکم بر رسانه های دیجیتال………………………………………………………………………. 49

ج : قوانین حاکم بر رسانه های سمعی وبصری……………………………………………………………… 50

د : قوانین حاکم بر صدا و سیما………………………………………………………………………………………………52

ه : قوانین حاکم بر تبلیغات……………………………………………………………………………………………………. 53

گفتار دوم: راهکار های کیفری ومعایب آن………………………………………………………………….. 55

 

 

گفتار سوم : راهکارهای غیر کیفری…………………………………………………………………………….. 59

نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرم…………………………………………………………………….. 60

مبحث اول : نقش رسانه ها در پیشگیری اجتماعی از جرم……………………………………………….. 62

گفتار اول : جرایم خشونت آمیز وپیشگیری اجتماعی به کمک رسانه ها……………………………….. 62

گفتار دوم : جرایم اقتصادی ونقش رسانه هادر توانمند سازی جامعه برای پیشگیری از آنها………. 65

مبحث دوم : نقش رسانه ها در پیشگیری فنی یا وضعی از وقوع جرم در تعامل با نظام عدالت کیفری

و ارتقای فرهنگ حقوقی…………………………………………………………………………………………. 66

گفتار اول : رسانه ها و پیشگیری وضعی از جرایم مالی و اقتصادی…………………………………….. 66

بند اول : آگاه سازی بزه دیدگان بالقوه برای تقویت سیبل های مجرمانه……………………………….. 66

بند دوم : نقش رسانه در ایجاد شفافیت بیشتر به عنوان عامل پیشگیری از بزهکاری اقتصادی…….. 67

گفتار دوم : پیشگیری وضعی از جرایم متعارف و خشونت آمیز به کمک رسانه ها………………….. 67

گفتار سوم : نقش پیشگیرانه رسانه از طریق تعامل با نظام عدالت کیفری………………………………. 68

بند اول : نقش رسانه ها درتعامل و همکاری با نظام عدالت کیفری…………………………………….. 68

بند دوم : انتشار روند محاکمات و آگاه سازی عمومی نسبت به فعالیت نظام عدالت کیفری…….. 68

بند سوم : انتشار احکام محکومیت و نحوه مجازات بزه کاران و تأثیر آن در باز دارندگی از وقوع جرم 70

گفتار چهارم : نقش رسانه در روشن سازی و ایجاد فرهنگ قانونی…………………………………….. 70

نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………. 72

منابع ومأخذ…………………………………………………………………………………………………………. 76

چکیده :

در عصر حاضر مهم ترین ابزار فعالیت های فرهنگی، رسانه های جمعی است که نقش آنان در بزهکاری و پیشگیری از جرم مورد توجه جرم شناسان، جامعه شناسان، روانشناسان و متولیان نظم و امنیت اجتماعی قرار گرفته است. برخی جنبه های زیان بخش این پدیده را در نظر گرفته و آنها را عوامل مؤثر تبهکاری به شمار آورده اند و برخی دیگر اثرات مطلوبشان را مطالعه نموده و از آنها به عنوان عوامل مفید نام برده اند. یکی از گروه هایی که می توان تأثیر رسانه بر آنها را مشاهده نمود کودکان می باشند. مطالعات انجام شده در زمینه تأثیر تلویزیون بر کودکان این واقعیت را بیان می کند که بین تماشای تلویزیون توسط کودکان و واکنش ها و رفتارها و نگرش های آنان ارتباط مستقیم وجود دارد. کودکان با تماشای شگردهای شخصیت مورد علاقه خود و با توجه با دلایل خاص اجتماعی و روانی بدون درک نمایشی بودن عمل، دست به ارتکاب جرم و جنایت می زنند. البته علاوه بر تأثیر رسانه بر وقوع جرم در گروه های مختلف، جنبه آگاهی بخشی آن را نمی توان از نظر دور داشت. رسانه می تواند با اطلاع رسانی به بزه دیدگان بالقوه آن ها را تقویت نموده و نسبت به ترفند های ارتکاب جرم از سوی مجرمین آگاه کند. متعاقب آگاه سازی بزه دیدگان بالقوه و توانمند شدن آنان در برابر حربه ها وترفند های بزهکاران فرصت های مجرمانه از بین خواهد رفت.

با توجه به تأثیر عمیق رسانه باید راهکارهایی نیز جهت کنترل دست اندرکاران ساخت برنامه ها در نظر گرفت. اولین موردی که به ذهن متبادر می شود راهکار کیفری است. با توجه به مطالعات انجام شده به نظر می رسد این عمل صرفاًموجب خواهد شد تا رسانه محافظه کارتر شده و به بیان حقایق نپردازد.

در یک فضای سالم و آزاد حرفه­ای، رسانه های جمعی به عنوان یکی از کارآمدترین نهادهای اجتماعی توان این را خواهند داشت که با اتخاذ روش­هایی از جمله انتشار، تولید و پخش مطالب و برنامه های آموزنده برای عموم مخصوصاً كودكان و نسل جوان، معرفی انواع چالش های اجتماعی و فرهنگی و هشدار به قربانیان بالقوه آسیب­های اجتماعی، زمینه ­های رشد بزهكاری را كاهش دهند. همچنین، اقداماتی نظیر انتشار مصاحبه­های روشن­گر، اطلاع­رسانی درخصوص نتایج تحقیقات جرم­ شناسی و سایر علوم اجتماعی و یا تهیه گزارش از فرایند­ها و واقعیات نظام قضایی و انعكاس نظرات متخصصان، ترویج بیشتر حس قانون­مندی و آشنایی افراد با صور جرم، راه­كار­های پیشگیری و مقابله با آن و مجازات های تعیین شده از سوی محاكم و مخصوصاً نظارت بر روند برگزاری محاكمات، همگی آثار مفید انكار­ناپذیری در بهبود عملكرد نظام عدالت كیفری به دنبال خواهد داشت و مجموعاً به حذف رویه­ های نادرست و جرم­زا كمك خواهد كرد. برای تحقق این مهم، به نظر می رسد آموزش خبرنگاران رسانه ها در زمینه ی مسایل وموضوع های حقوقی وقانونی مربوط به جرم و بزهکاری و نیز دسترسی مطبوعات به اطلاعات مربوط به دعاوی، محاکم و پرونده­ها و فراهم آوردن امکان برقراری ارتباط آزاد خبرنگاران با قضات و کارشناسان حقوقی از سوی دستگاه قضایی بتواند مفید باشد. متقابلاً، لازم است رسانه ­ها نیز با درك اهمیت و حساسیت موضوع پیشگیری از جرم و عدالت كیفری، از سطحی­گرایی و ارائه اطلاعات نادرست و ناقص به مخاطبان خودداری كنند و ساز­وكار­های معقولی برای ایفاء رسالت­های پر­ارج خود بیندیشند.

واژگان کلیدی :

رسانه، بزهکاری، پیشگیری، بزهکار، بزه دیده

مقدمه:

الف: طرح مسئله و ضرورت انجام پژوهش :

باتوجه به توسعه فناوری های ارتباطی، سرعت انتشار پیام های رسانه ای، تنوع محتوایی وکارکردهای متفاوت آن کمتر کسی یافت می شود که به قدرت اسطوره ایی این پدیده قرن حاضر اذعان نداشته باشد. این فناوری با مظاهر فریبنده خود جوامع را تحت سلطه قرار داده و جهان را به دهکده کوچکی تبدیل نموده که اخبار و اطلاعات به سرعت در سراسر آن منتشر می شود.

در عصر ارتباطات جامعه شناسان ومتفکران اجتماعی به تأثیر رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی در کنترل انحرافات وگسترش امنیت اجتماعی اشاره کرده اند. جرم شناسان نیز معتقدند این ابزار در پرورش یا انحراف افکار عمومی نقش مهمی را ایفا می کند وبهترین وسیله برای روشن شدن اذهان وافکار عمومی است. رسانه های جمعی به عنوان یکی از کارآمدترین نهادهای اجتماعی توان این را خواهند داشت که با اتخاذ روش هایی از جمله تولید وپخش برنامه های آموزنده برای معرفی انواع چالش های اجتماعی، فرهنگی وهشدار به قربانیان اجتماعی و همچنین برنامه های آموزنده در راستای برنامه هدایت کودکان اجتماع وتولید وپخش آثاری برگزیده از مصاحبات، تحقیقات ویا بازدیدهای انجام شده از نظام قضایی و متخصصان آن برای ترویج بیشتر حس قانون مندی وآشنایی افراد باصور جرم ومجازات های تعیین شده از سوی دولت، سعی در کنترل اوضاع واصلاح بس

از اینرو اکثرکشورهای دنیا قسمت قابل توجهی از بودجه سالیانه خودرابه بخش کشاورزی وتحقیقات مربوطه اختصاص می دهند که دراین زمینه تاحدودی به موفقیتهای شایان توجهی نیزدست پیدا کرده اند.

درکشورما نیزدربرنامه پنجساله دوم وسوم توسعه اولویت به بخش کشاورزی داده شده است ولی به نظر

می رسد که تاکنون سیاستهای بخش کشاورزی درارتباط با افزایش تولید محصولات زراعی با موفقیت چندانی همراه نبوده است.

درمیان گیاهان زراعی، غلات از اهمیت ویژه ای برخوردارند وبیشترین تولید وسطح زیرکشت رادرمقایسه باسایرگیاهان زراعی دردنیا دارا هستند.

عوامل مختلفی همچون ؛ سازگاری به شرایط آب وهوائی متفاوت، سهولت حمل ونقل، نگهداری آسان وعملکرد نسبتاً مطلوب، غلات را بعنوان یک منبع غذائی عمده برای انسان تبدیل نموده است.

از طرفی تولید بعضی از غلات جهت تعلیف وتغذیه دام ها صورت می گیرد، بنابراین کشت غلات جهت تامین خوراک دام نیزاز اهمیت بسزائی برخوردار است.

متاسفانه درایران تولید ومدیریت گیاهان علوفه ای درمقایسه باسایرگیاهان زراعی چندان مورد توجه نبوده است ونیز بعلت عدم توجه به افزایش کمی وکیفی گیاهان علوفه ای، همواره باکمبود مواد پروتئینی روبرو بوده است.

بنابراین اهتمام به کشت محصولات علوفه ای با توجه به نیاز کشوربه فرآورده های دامی ولبنی ضروری به نظرمی رسد.دربین غلات، جویکی از مهمترین گیاهانی است که به این منظور درایران کشت می گردد.

میانگین عملکرد جوآبی درسال زراعی 77 – 76 برابر با 2990 کیلوگرم در هکتار بوده، درهمین سال متوسط عملکرد گندم آبی برابر با 3423 کیلوگرم درهکتاربوده است.

با توجه به میانگین عملکرد جودر کشور،ضمن اهتمام به کشت این گیاه وتلاش درجهت افزایش عملکرد آن باید به دنبال گیاهانی بود که علاوه بربالا بودن میزان تولید،دارای کیفیت مطلوبی نیزباشند.یکی ازغلاتی که امروزه دردنیا کشت می شود وازاین نظربا جوقابل رقابت است تریتیکاله می باشد.

تریتیکاله اولین غله ساخته دست بشرمی باشد که از30سال گذشته دردنیا تولید تجاری آن آغاز شده است.

این گیاه محصولی موفق از تلاقی گندم وچاوداربوده که از طرفی واجد خصوصیات مطلوب چاودار از جمله رشد سریع وقابلیت تولید دراراضی فقیروکم بازده واز طرف دیگردارای خصوصیات برترکیفی وزراعی گندم می باشد.

کاشت تریتیکاله درمناطق مختلف دنیا طی سه دهه اخیربیانگر تطابق وسازگاری آن در محدوده وسیعی از شرایط اقلیمی متفاوت است.

درآغاز هدف ازتولیدتریتیکاله جهت تغذیه انسان بوده ولی بعلت پائین بودن کیفیت نانوائی آرد آن درمقایسه باگندم ، هم اکنون بعنوان یک گیاه علوفه ای کشت می گردد.

اعتقاد براین است که درآینده نه چندان دورتریتیکاله می تواند بعنوان یک گیاه علوفه ای موفق معرفی شود..

نتایج بررسی های انجام یافته درایران نشانگر این واقعیت است که عملکرد ماده خشک ودانه تریتیکاله حدود دوبرابر جو می باشد.

درایران طی سه دهه گذشته نتایج بررسی های بعمل آمده در مراکز تحقیقات کشاورزی به روی بذور دریافتی از خزانه های بین المللی تریتیکاله منجربه شناسائی چندرقم که باشرایط آب وهوائی کشور سازگارند گردیده، ولی متاسفانه علیرغم شروع تحقیقات درایران همزمان باسایر نقاط دنیا هنوز درسطح کشور به تولید تجاری آن اقدام نشده است.

البته اخیراً گزارشهائی آن در بعضی از نقاط کشور بدست آمده که امید است با معرفی بیشتر این گیاه زراعی دربین محققین، دانشجویان وکشاورزان زمینه توسعه کشت وتولید تجاری آن فراهم گردد.

زراعت تریتیکاله ( تریتیکوسکاله ) در بسیاری از کشورهای جهان در سطح محدودی متداول است وبه عنوان یک گیاه غله ای وعلوفه ای مورد بهره برداری قرار می گیرد (45). حداکثر سطح کشت جهانی این گیاه درحال حاضر نزدیک به ده درصد سطح گندم دوروم است. که تریتیکاله اصولادرکشورهای تولیدکننده مهم غلات تولید می شود.

بررسی امکان زراعت تریتیکاله در ایران تاریخچه 30- 20 ساله ای دارد ودرحال حاضر دوران آزمایشی خود راطی می کند نتایج آزمایشهای مقایسه عملکرد نشان می دهد که عملکرد واریته های اصلاح شده گندم درایران حتی از واریته های اصلاح شده تریتیکاله مانند آرمادیلو نیز بیشتر است(106). بنابراین چنین استنباط می شود که این گیاه جدید با واریته های موجود شاید نتواند درآینده نزدیک سطح کشت قابل توجهی رادرایران داشته باشد.

ازآنجا که سطح کشت چاودار درجهان درحال حاضر روبه کاهش است انتظار می رود که تریتیکاله با داشتن دامنه سازگاری وسیعترازهریک از والدین خود ( گندم وچاودار) بتواند سطح قابل توجهی را اشغال نماید ودرخاکهای حاشیه ای وغیر حاصلخیز محصولی با پروتین بیشتر تولید کند. بعضی از کارشناسان معتقدند که با گسترش سطح کشت جهانی تریتیکاله درآن دسته از اراضی که تولید گندم وجو درآنها غیر اقتصادی باشد کل سطح زیر کشت تریتیکاله از 8 تا 10میلیون هکتار که هم اکنون زیر کشت گندم دوروم است تجاوز کند(96)

  1-2-1 تاریخچه پیدایش واصلاح تریتیکاله :

 تریتیکاله غله جدیدی است که بوسیله انسان ودرنتیجه تلاقی ژنومهای گندم ( جنس Triticum ) وچاودار (جنس Secale) بوجود آمده است .

نام تریتیکاله نیز از ترکیب نام علمی گونه های بوجود آورنده آن گرفته شده است وپیدایش آن به بیش ازیک قرن قبل باز می گردد.

 

 

درسال 1875 شخصی به نام ویلسون گزارشی درمورد هیبرید گندم _ چاودار ارائه داداین گیاه به طورطبیعی غیرباروربود.

نخستین تریتیکاله بارور توسط ریمپائو درسال 1888 بوجود آمد.

مطالعات اساسی درزمینه تریتیکاله را مونتزینگ به سال 1935 درسوئد آغاز کرد.

درسال 1937 باکشف وکاربرد ماده کلشی سین توسط آیگستی تحول فوق العاده ای در باروری هیبرید های عقیم گیاهان زراعی بوجود آمد، درنتیجه وقتیکه گیاهان حاصل از تلاقی والدین ( نسل F1) تحت تیمارکلشی سین قرار گرفتند، کروموزومها مضاعف گردیدند وبواسطه این پیشرفت تریتیکاله بارور تولید گردید.

اگردرتلاقی بین گندم وچاودار از گندم تتراپلوئید ( T.durum) استفاده گردد، ترتیکاله حاصل هگزاپلوئید خواهد بود واگرگندم هگزاپلوئید (T.aestivum) مورد استفاده قرار گیرد، تریتیکاله حاصل اوکتاپلوئید خواهد بود.

تااواخر سالهای دهه 1930 پروژه های تحقیقاتی اروپایی پیرامون ارزیابی تریتیکاله اوکتاپلوئید اولیه دور

می زد که البته عملکرد پائین این نوع گیاهان غالباً بخاطر ناباروری دگسترده امیدوار کننده نبود.

ریلی وچاپمن عقیده داشتند که پدیده عقیمی ونیمه عقیمی درتریتیکاله اوکتاپلوئید بعلت ناسازگاریهای عمومی بین ژنوتیپ گندم که گیاهی خود باروری و ژنوتیپ چاودار که گیاهی است دگربارور بوجودمی آید (65، 8،9) .

دراوائل دهه 1950 عده ای ازمحققین دراروپا وامریکای شمالی بوسیله تلاقی گندمهای تتراپلوئید وچاودار شروع به تکثیر تریتیکاله های هگزاپلوئید نمودند که درنتیجه این تلاقی ها تریتیکاله های هگزاپلوئید اولیه بدست آمد.

تحقیقات که ازآن زمان تاکنون صورت گرفته نشان داده که تولید هگزاپاوئید ها نسبت به اوکتاپلوئیدها موفقیت آمیزتر بوده واز باروری مطلوب برخوردار می باشند.

به همین دلیل امروزه اکثر برنامه های اصلاح نباتات تریتیکاله درتمام جهان صرف اصلاح انواع هگزاپلوئید می گردد.

اولین برنامه های تحقیقاتی گسترده بهبود تریتیکاله از دانشگاه مانیتوبا درکشور کانادا به سال 1945 آغاز شد.

نتایج تحقیقات دردانشگاه مانیتو با منجر به شناسائی دورقم به نام های رزنرو ولش گردید.

امروزه گسترده ترین برنامه های بین الملللی مربوطه به تریتیکاله که از سال 1965 آغاز شده در مرکز تحقیقات سی میت در جریان است.

از نخستین موفقیت های محققان سمیت جدا نمودن لاینهای غیر حساس به طول روز می باشد، مشتقات این نمونه های جدا شده موسوم به آرمادیلو بسیار بارورند.

تا اواخر دهه 1960عدم باروری یک دلیل عمده درعملکرد پائین تریتیکاله بود به این ترتیب که فقط بعضی ازگلچه ها درسنبله باروری می شدند.

درسال 1968 یک لاین یه طور اتفاقی پیدا شد که درجه بالایی از باروری گلها مهمترین خصوصیات آن بود، این لاین آرمادیلو نامیده شد که ازآن به طور گسترده ای دربرنامه های اصلاحی استفاده می شود.کلیه ارقام هگزاپلوئید پیشرفته کنونی از تلاقی آرمادیلو یا مشتقات آن هستند .

باروری مطلوب گلچه ها، همچنین سنبله های طویل و ساقه های قوی باعث افزایش عملکرد تریتیکاله هگزاپلوئید نسبت به بهترین ارقام گندم نان و دوروم شده است (110،37

عنوان

 

صفحه چکیده

 

1 فصل اول

 

2 مقدمه

 

2 فصل دوم

 

5 2- کلیات و بررسی منابع

 

5 2-1- تاریخچه کشت

 

5 2-2- رده­بندی گیاهی

 

6 2-3- طبقه بندی موهای ایران از نظر سیستماتیک

 

6 2-4- مشخصات گیاهشناسی ویتیس وینیفرا

 

7 2-5- مشخصات گیاهشناسی انگور عسکری

 

7 2-6- ساختار اندام های مو

 

8 2-6-1- ریشه

 

8 2-6-2- تنه و شاخه

 

8 2-6-3- قسمت انتهایی شاخه مو

 

8 2-6-4- گره ها و جوانه ها

 

9 2-6-5- پیچک

 

9 2-6-6- برگ

 

9 2-6-7- گل

 

10 2-6-8- خوشه و میوه

 

10 2-6-9- تکثیر مو

 

11 2-7- نیازهای اکولوژیکی انگور

 

11 2-8- اهمیت و ارزش غذایی انگور

 

12 2-9- سطح زیر کشت و تولید انگور در دنیا و ایران

 

13 2-10- سطح زیر کشت و تولید انگور در كاشمر

 

13 2-11- مصرف کودهای شیمیایی و آلی

 

14 عنوان

 

صفحه 2-12- ازدیاد مو

 

15 2-12-1- ازدیاد غیرجنسی

 

15 2-12-2- ازدیاد جنسی

 

16 2-13- پیش رس کردن انگور

 

16 2-14- تعویق انداختن رسیدگی

 

16 2-15- ازدیاد حجم حبه های انگور

 

16 2-16- جلوگیری از ریزش گل انگور

 

17 2-17- تاثیر مواد تنظیم کننده رشد بر انگور

 

18 2-18- جیبرلیک

 

18 2-18-1- نقش جیبرلیک در گیاه

 

18 2-18-2- کاربرد جیبرلیک در باغبانی

 

19 2-19- حلقه برداری انگور

 

21 2-19-1- اهداف حلقه برداری

 

21 2-20- تنک کردن انگور

 

22 2-20-1- تنک کردن خوشه میوه

 

22 2-20-2- تنک کردن حبه

 

23 2-20-3- تنک کردن گل

 

23 2-21- آشنائی با تعدادی از اصطلاحات و اندام های انگور

 

23 2-22- زمان برداشت محصول

 

25 2-23- فیزیولوژی رشد ونمو انگور

 

26 2-23-1- فتوسنتز

 

26 2-23-2- تنفس

 

26 2-23-3- تعرق

 

26 2-23-4- اشک مو

 

26 2-23-5- جذب مواد کانی

 

27 فصل سوم

 

 

 

33 3- مواد و روش­ها

 

33 عنوان

 

صفحه 3-1- موقعیت جغرافیایی محل اجرای طرح

 

33 3-2- وضعیت آب و هوایی منطقه

 

33 3-3- روش اجرا

 

35 3-4- ویژگی های مورد ارزیابی، محاسبات و اندازه گیری ها

 

36 3-4-1- مواد جامد محلول کل(total soluble solid, tss)

 

36 3-4-2- اندازه گیری pH

 

37 3-4-3- اسیدیته قابل تیتر(اسید تارتاریک)

 

38 3-4-4- وزن حبه‌ها

 

38 3-4-5- طول حبه‌ها

 

38 3-4-6- عرض حبه

 

39 3-4-7- طول خوشه

 

39 3-4-8- میانگین عملکرد

 

39 3-4-9- آنالیز خاك

 

40 3-5- استخراج داده ها و تجزیه و تحلیل داده های آزمایشی

 

40 فصل چهارم

 

41 4- نتایج

 

41 4-1- محلول پاشی اسید جیبرلیک

 

41 4-1-1- عملکرد کل تاک

 

42 4-1-2- تعداد خوشه

 

42 4-1-3- وزن خوشه

 

42 4-1-4- طول خوشه

 

43 4-1-5- عرض خوشه

 

44 4-1-6- تعداد حبه درخوشه

 

44 4-1-7- وزن حبه

 

45 4-1-8- طول حبه

 

45 4-1-9- عرض حبه

 

46 4-1-10- تعداد بذر در حبه

 

46 عنوان

 

صفحه 4-1-11- وزن بذر درحبه

 

46 4-1-12- pH

 

47 4-1-13- میزان اسید تارتاریک

 

47 4-1-14- درصد مواد جامد محلول

 

48 4-2- حلقه برداری

 

53 4-2-1- عملکرد کل تاک

 

53 4-2-2- تعداد خوشه

 

53 4-2-3- وزن خوشه

 

54 4-2-4- طول خوشه

 

54 4-2-5- عرض خوشه

 

55 4-2-6- تعداد حبه درخوشه

 

55 4-2-7- وزن حبه

 

56 4-2-8- طول حبه

 

56 4-2-9- عرض حبه

 

56 4-2-10- تعداد بذر در حبه

 

56 4-2-11- وزن بذر درحبه

 

57 4-2-12- pH

 

57 4-2-13- میزان اسید تارتاریک

 

57 4-2-14- درصد مواد جامد محلول

 

58 4-3- تنک حبه

 

63 4-3-1- عملکرد کل تاک

 

63 4-3-2- تعداد خوشه

 

63 4-3-3- وزن خوشه

 

64 4-3-4- طول خوشه

 

64 4-3-5- عرض خوشه

 

65 4-3-6- تعداد حبه درخوشه

 

65 4-3-7- وزن حبه

 

65 عنوان

 

صفحه 4-3-8- طول حبه

 

66 4-3-9- عرض حبه

 

66 4-3-10- تعداد بذر در حبه

 

66 4-3-11- وزن بذر درحبه

 

67 4-3-12- pH

 

67 4-3-13- میزان اسید تارتاریک

 

68 4-3-14- درصد مواد جامد محلول

 

68 4-4- تنک خوشه

 

74 4-4-1- عملکرد کل تاک

 

74 4-4-2- تعداد خوشه

 

74 4-4-3- وزن خوشه

 

75 4-4-4- طول خوشه

 

76 4-4-5- عرض خوشه

 

76 4-4-6- تعداد حبه درخوشه

 

77 4-4-7- وزن حبه

 

77 4-4-8- طول حبه

 

78 4-4-9- عرض حبه

 

78 4-4-10- تعداد بذر در حبه

 

78 4-4-11- وزن بذر درحبه

 

78 4-4-12- pH

 

79 4-4-13- میزان اسید تارتاریک

 

79 4-4-14- درصد مواد جامد محلول

 

80 فصل پنجم

 

85 5- بحث

 

85 منابع

 

93

چکیده

به منظور بررسی تاثیر اسید جیبرلیک، حلقه برداری، تنک خوشه و تنک حبه بر خصوصیات کیفی و کمی انگور رقم عسکری، آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار در پنج سطح مختلف و در چهار تکرار در سال 1391 در شهرستان کاشمر روستای نصرآباد اجرا شد. در این آزمایش تاثیر اسید جیبرلیک در غلظت های صفر، 50، 100 ، 150و ppm 200 در دو زمان محلول پاشی قبل از گلدهی و بعد از گلدهی، حلقه برداری درزمان های دو هفته قبل از گلدهی، دو هفته بعد از گلدهی، چهار هفته بعد از گلدهی و شش هفته بعد از گلدهی، تیمار تنک حبه هم در زمان های دو هفته بعد از گلدهی، چهار بعد از گلدهی، شش هفته بعد از گلدهی و هشت هفته بعد از گلدهی به میزان 30 درصد و در نهایت تنک خوشه هم در یک زمان به میزان 5، 10، 15 و20 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارهای جیبرلیک، حلقه برداری، تنک حبه و خوشه باعث افزایش میزان pH نسبت به تیمار شاهد شده بیشترین pH مربوط به تیمار جیبرلیک درغلظت ppm 200 با میانگین (3.85) در حالی که کمترین pH مربوط به تیمار شاهد (3.2) می­باشد. همچنین بیشترین میزان اسیدیته قابل تیتراسیون مربوط به تیمار تنک خوشه به تعداد 20 خوشه در تاک با میانگین0.965 و کمترین میزان هم مربوط به تیمار شاهد با میانگین 0.6107 بود. بیشترین میزان مواد جامد محلول (TSS) هم در تیمار تنک خوشه به تعداد 20 خوشه در تاک با میانگین 18.75 و کمترین هم مربوط به تیمار شاهد با میانگین 14.75 بوده. نتایج تعدادی از فاکتور های کمی اندازه گیری شده هم نشان داد که بیشترین عملکرد درخت مربوط به تیمار حلقه برداری در زمان 2 هفته بعد از گلدهی با میانگین 40.38 کیلوگرم و کمترین عملکردمربوط به تیمار شاهد با میانگین 19.78 روی عملکرد داشته. تیمارجیبرلیک در غلظت ppm 200 کمترین عملکرد را در بین تمام تیمار ها داشته با میانگین2.223 کیلوگرم در هر درخت بوده. البته تیمار تنک خوشه بعد از تیمار حلقه برداری، هم باعث افزایش عملکرد شده است. بیشرین تعداد خوشه در تیمار حلقه برداری در زمان دوهفته قبل از گلدهی با میانگین 116.5 خوشه و کمترین هم مربوط به تیمار جیبرلیک با غلظت ppm 200 با میانگین 26 خوشه بود. همچنین بیشترین وزن خوشه مربوط به تیمار تنک خوشه به تعداد 20 خوشه در تاک با میانگین 432.25 و کمترین مربوط به تیمار جیبرلیک در غلظت ppm 200 با میانگین 82.25 بود ولی بین غلظت های ppm 200 و150 اختلاف معنی دار نبود. جیبرلیک تاثیر زیادی روی طول خوشه گذاشت به طوری که با غلظت های بالای ppm 50 طول خوشه به 33 سانتی متر هم رسید و کمترین طول خوشه هم در تیمار شاهد به ثبت رسید با 16 سانتی متر، همچنین بیشترین تعداد حبه در تیمار تنک خوشه به تعداد 20 خوشه در تاک با میانگین 124.25 عدد و کمترین هم در تیمار جیبرلیک در غلظت ppm 200 با میانگین 30.5 ثبت شد.

کلمات کلیدی : اسید جیبرلیک، حلقه برداری، تنک حبه، تنک خوشه، انگور عسکری، مواد جامد محلول

فصل اول

مقدمه

ایران به علت برخورداری از شرایط جغرافیایی و اقلیمی مناسب یکی از مهمترین مناطق پرورش انگور در جهان محسوب می شود.

انگور یکی از میوه هایی است که بشر آن را از دیر باز شناخته و در طول قرون به روش های مختلف از آن بهره گیری نموده است. درخت انگور که در ایران آن را تاک یا مو می نامند بر اساس آمار سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی در سال ۲۰۰۹ سطح زیر کشت انگوردر جهان ۷۵۱۸ هزار هکتار گزارش شده است. در بین کشورهای جهان اسپانیا از نظر سطح زیر کشت انگور مقام اول و ایتالیا و فرانسه در مقام های بعدی قرار دارند(خوشخوی و همکاران، 1381).

ایران به علت برخورداری از شرایط جغرافیایی و اقلیمی مناسب یکی از مهمترین مناطق پرورش انگور در جهان محسوب می شود . کشور ایران ششمین کشور تولید کننده این محصول در جهان می باشد.

انگور با نام علمی vitis sppاز نظر میزان تولید یکی از مهمترین میوه های دنیا و ایران می باشد.

عدم آگاهی از خصوصیات ارقام انگوراز جمله مسائلی است که اکثر تولیدکنندگان بدون توجه به آنها به تولید حداقل محصول بسنده میکنند، در صورتیکه با شناخت ارقام مناسب یک منطقه میتوان میزان محصول را تا حد زیادی افزایش داد(جلیلی مرندی، 1386).

با توجه به گستردگی آب و هوایی مناطق انگورکاری نمی­توان ارقام محدود تجاری موجود را جهت كلیه مناطق توصیه نمود، بنابراین بایستی ارقام و ژنوتیپ­های مختلف در شرایط آب و هوایی متفاوت مورد بررسی قرار گرفته و ارقام مناسب برای هر نوع آب و هوا مشخص و توصیه شود(جلیلی مرندی، 1386).

ارقام تجاری موجود بطور تصادفی در اثر تفرق صفات ناشی از كشت بذر به وجود آمده­اند. با توجه به هتروزیگوسیتی شدید، نتایج حاصل از كشت بذور یک درخت نیز دارای صفات و خصوصیات بسیار متفاوتی هستند. ارقام انگور تجاری موجود در ایران بدون كار اصلاحی ایجاد و توسط باغداران علاقهمند، در سطح محدودی از تنوع ژنتیكی انتخاب و تكثیر شده ­اند. مسلم است در صورت بررسی و شناسایی ارقام و ژنوتیپ­ها، پتانسیل افزایش تولید انگور از لحاظ خصوصیات كمی و كیفی برتر نسبت به ارقام موجود وجود دارد(جلیلی مرندی، 1386).

بررسی شاخص ­های فیزیولوژیک مانند فتوسنتز، میزان فلورسانس، کلروفیل، تعرق، هدایت روزنهای، مقاومت روزنهای، دمای برگ و محتوای نسبی آب برگ میتواند به درك عمیق­تر مكانیسم­های مرتبط با رشد، تولید محصول و سازگاری منجر شود و به عنوان یک معیار خوب در برنامه های اصلاحی برای انتخاب ارقام مناسب برای هر منطقه استفاده شود(خوشخوی و همکاران، 1381).

مهمترین کاربرد جیبرلین برای افزایش میزان محصول انگور است که این عمل بسته به زمان کاربرد هورمون به دوصورت انجام می گیرد . اگر هورمون پاشی قبل از عمل لقاح یعنی 10 روز قبل از ریزش گلبرگها صورت گیرد باعث از بین رفتن مادگی و تولید حبه‌های بدون هسته می‌شود. این عمل با ریزش تعدادی از حبه‌ها همراه است بنابراین در انگور یاقوتی که خوشه متراکم دارد باعث تنک شدن خوشه (ریزش گلهای خوشه) و بالا رفتن کیفیت محصول می‌شود چون حبه‌های باقی مانده فضای زیادی برای رشد دارند. افزایش محصول انگور زمانی است که هورمون پاشی بعد از انجام عمل لقاح و تشکیل حبه انجام می‌گیرد که باعث درشت شدن حبه‌ها می‌شود(آزاده راد،1385).

وینكلر و همكاران نشان دادند كه انجام حلقه برداری تجمع قند در انگورهای دانه دار و اندازه حبه را در بی دانه ها افزایش می دهد. رقم ‘بیوتی’ بی دانه بالاترین میزان كربوهیدرات و قند را در بین ارقام ‘تامپسون’ و ‘گلد’ در نتیجه عمل حلقه برداری نشان داد. در آزمایشی كه روی ٧ رقم با دانه و ١٠ رقم بی دانه ‘وینیفرا’ انجام شد حلقه برداری ساقه یكساله در بیشتر ارقام تجمع قند و رسیدن را تحریک نمود(وینکلر و همکاران، 1974).

روپر و همکاران نشان دادند كه در رقم ‘ایتالین الیكونیا’ تنك حبه همراه با حلقه برداری كیفیت میوه را به وسیله افزایش نسبت مواد جامد محلول به اسید بهبود می بخشد. حلقه برداری در انگور بلوغ را تسریع می كند. در حلقه برداری در انگور با برداشتن نوار كاملی از پوست شاخه های میوه­ده یكساله (در زیرخوش) استفاده از یک چاقوی حلقه برداری در زمان مناسب كه در این پژوهش در مرحله آغاز گلدهی انجام شده است، برای مدتی كوتاه و موقت از انتقال مواد غذایی و هورمون های ساخته شده از برگ ها به سایر نقاط مصرف كننده جلوگیری كرده و در طی این مدت این مواد تنها صرف تغذیه خوشه می شود که از رقابت سرشا خه های جوان و سایر بخش های گیاهی در مصرف مواد غذایی با خوشه ها كاسته میشود(روپر و همکاران،1989).

تنک کردن عبارتست از کم کردن تعداد خوشه های گل یا میوه.این عمل اثر حتمی بر بالا بردن کیفیت انگور دارد.با هرس ملایم یعنی باقی گذاشتن تعداد زیادتری جوانه مرکب بر روی بوته در فصل زمستان.و سپس تنک کردن تعدادی از خوشه های گل در فصل بهار عملا نسبت برگ به گل بالا می­رود یعنی برای هر خوشه تعداد زیادتری برگ روی بوته باقی می ماند که از طریق مقدار بیشتری مواد قندی به حبه ها رسیده و درشت تر میشود.باقی گذاشتن تعداد زیادتری برگ روی بوته نه تنها باعث تغذیه بهتر خوشه می­ شود بلکه خود گیاه نیز به طور کلی از مواد غذایی بیشتری برخوردار خواهد شد. از انجا که تنک کردن عبارتست قطع بعضی از قسمت های زنده و فعال گیاه دارای اثری مشابه هرس دارد یعنی واکنش گیاه در برابر تنک کردن عبارت خواهد بود از تمرکز بیشتر مواد به قسمتهای باقیمانده(محمود زاده، 1388).

اثر جیبرلین بر رویی عوامل مختلفی مانند : ریزش گل ، محرک رشد، عامل تنک کنندگی، ازدیاد حجم یاخته ، افزایش طول وحجم حبه ها ، افزایش وزن حبه ها وکاهش تعداد حبه ها بررسی شده(آزاده راد،1385).

و تنک کردن که اثر حتمی بر بالا بردن کیفیت انگور دارد. که در چند مرحله شامل: تنک گل، تنک خوشه میوه، تنک حبه، ازدیاد حجم حبه های انگور انجام می شود(محمود زاده، 1388).

فصل دوم

• کلیات و بررسی منابع

2-1- تاریخچه کشت

از نظر قدمت تاریخی کشت انگور از قدیمی ترین هنرها محسوب می شود و طبق بعضی روایات حضرت نوح (ع) اولین کسی بود که به پرورش انگور اقدام نمود(قنادها و همکاران،1382)

انگور از دوران بسیار قدیم به ما ارث رسیده است. قدیمی بودن آن به وسیله فسیل برگ و بذرهای کشف شده در شمال آمریکا و اروپا در لایه های رسوبی دوران سوم زمین شناسی تایید می­ شود(مختاریان،1374).

انگور از نظر میزان تولید مهمترین میوه دنیا و ایران است به طوری که تولید آن در سطح جهان از سایر درختان بیشتر است(خوشخوی و همکاران ،1381، قناد و همکاران،1382)

انگور از مهمترین میوه هایی است که بشر از آن استفاده می کرده و بخاطر مصارف متعدد و اهمیت تغذیه ای در ردیف یکی از با اهمیت ترین محصولات دنیا به شمار می­آید(تفضلی همکاران،1370 ، مختاریان،1374).

در ایران باغاتی که به موجب اقتضای زمان و روی تجربه پدران ما در زمین های قدیم احداث گردیده، با تاکداری دنیای پیشرفته که حاصل تحقیقات دانشمندان و کارشناسان رشته موکاری است در بسیاری از مسائل از قیبل کاشت، داشت و برداشت تفاوت کلی دارد تا آنجا که در حال حاضر با توجه به روش های متداول در کشور ما محصول بدست آمده جواب گوی هزینه های داشت و برداشت نمی باشد. لذا با تغییرات اساسی در اصول فنی از قبیل هرس و سیستم های هدایت تاک، همچنین مکانیزه کردن تاکستانها، انتخاب ارقام و احداث تاکستان­های جدید باید مانند تمام کشورهای پیشرفته در امور تاکداری نسبت به اصلاح تاکستان­ها از یک طرف و احداث تاکستان­های جدید و حمایت مادی و بازار فروش از طرف دیگر اقدام لازم و سریع معمول داشت یکی از مشکلات اساسی و فنی تاکداران ما عدم آشنائی با سیستم های تریت بر حسب شرایط اقلیمی است(تفضلی و همکاران، 1373).

-2- رده­بندی گیاهی

انگور از راسته عناب تیره آمپلی داسه یا ویتیاسه و حاوی10 جنس مختلف از جمله ویتیس[1] ، سیسوس[2] ، آمپلوپسیس[3] وغیره می­باشد(تفضلی و همکاران،1373، جلیلی مرندی،1386).

انگور تجاری و قابل خوراک به جنس ویتیس وابسته است که این جنس شامل دو زیرجنس می­باشد:

1.انگور اروپایی: که حاوی 38 کروموزوم می­باشد. مانند ویتیس وینیفرا[4]

2.انگور آمریکایی: که حاوی40 عدد کروموزوم می­باشد. مانند ویتیس روتندی فولیا[5] (قنادها وهمکاران، 1382).

2-3- طبقه بندی موهای ایران از نظر سیستماتیک

موهای مورد کشت در ایران بطور کلی از خانواده ویتاسه و از جنس ویتیس به جز گونه لابروسکا که در شمال کشور توسط آقای دکتر ناظمیه شناسایی شده است. از ویژیگی­هایی که در ارتباط با گونه ویتیس وینیفرا می­توان بر شمرد این است که:

اهمیت و ضرورت تحقیق

بیان فرضیه ها

تعیین متغیرهای تحقیق

تعاریف، اصطلاحات و مفاهیم

تعاریف عملیاتی تحقیق

فصل دوم:چهارچوب تئوریک

پیشینه تحقیق

پیشینه صادرات(تاریخچه)

تاریخچه تجارت خارجی

پیشینه عملی

فصل سوم: قوانین صادرات و گمرک

فصل چهارم: متدولوژی (روش شناسی)

روش تحقیق

ابزار گردآوری اطلاعات

جامعه آماری

حجم نمونه

روش های نمونه گیری

روش های تجزیه و تحلیل آماری

فصل پنجم:تجزیه و تحلیل داده ها

تفسیر داده ها

فصل ششم: خلاصه و نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

پیشنهادات

منابع و مآخذ

چکیده

مطالعه مناطق مرزی از موضوعات است که در سال های اخیر در تحقیقات توسعه ای اعم از تحقیقات سیاسی ، اقتصادی ،اجتماعی و اکولوژیک توجه بسیاری به آن شده است . یکی از ویژیگی های اصلی مناطق مرزی دوری از مرکز کشور و به تبع ،دوری از کانون های قدرت سیاسی ، اقتصادی و تصمیم گیری است . این مسئله جغرافیایی که بیشتر از طبیعت مناطق مرزی ناشی می شود . پیامدهای نامطلوبی برای مناطق به همراه دارد که مهمترین آن ، محرومیت شدید و قرار نگرفتن این مناطق در مسیر امواج توسعه است . دولتها برای حل این مشکل راهکارهای مختلفی در پیش گرفته اند . ایجاد بازارچه مشترک مرزی از شناخته شده ترین روش های توسعه مناطق مرزی به شمار می رود . امروزه بیشتر کشور ها تلاش می کنند برای توسعه مناطق مرزی ، برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی و گسترش همکاری های متقابل منطقه ای ،اقدام به برپایی چنین بازارچه هایی کنند . ایجاد اشتغال ، کاهش قاچاق کالا، افزایش در آمد مردم منطقه و تحول فضای کالبدی نیز از مزایای دیگر فعالیت این بازار چه هاست .

مقدمه

 مبادلات مرزی و روش ها و راهکارهای مختلف آن مانند تاسیس بازارچه مرزی از مباحث مرتبط با مرزهای بین المللی است که در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است . در گذشته های نچندان دور کشورهای هم جوار به علت عدم دسترسی به جاده و وسایل حمل و نقل و دوری از بازار ها و مراکز تجاری داخلی ، بیشتر نیازمندیهای خود را به صورت پایاپای با اهالی مرزنشین مناطق مبادله می کردند . از سوی دیگر ، تجربه کشورهای توسعه یافته در سه دهه اخیر نشان می دهد توسعه مبادلات مرزی در قالب مقررات و قوانین حقوقی می تواند محرک خوبی برای افزایش مبادلات کالا به صورت رسمی ، گسترش همکاری های همه جانبه ، کاهش قیمت کالاها ، درامد زدایی ، اشتغال و امنیت برای مرزنشینان باشد . به عقیده صاحب نظران ، فعالیتهای اقتصادی مناطق مرزی می تواند در ترقی و توسعه اقتصادی نواحی مرزی ، بهبود استانداردهای زندگی مردم ، کاهش فقر ، توزیع مناسب درآمد ، ایجاد رابطه دوستی و تسریع همکاری های بیشتر بین نواحی مرزی نقشی اساسی داشته است بر اساس این ، بسیاری از کشورهای جهان ایجاد بازارچه ای مشترک مرزی را یکی از مکانیسم ها و راهبردهای اصلی ایجاد توسعه ، رفاه و امنیت در مناطق مرزی تلقی می کنند .

کشور ایران دارای همسایگان متعدد و مرزهای مشترک طولانی با کشورهای همسایه است . در دو سوی مرز افراد بومی سکونت دارند که از گذشته های دور از طریق تبادل کالا با اشخاص آن سوی مرز ، نیازمندیهای خود را برطرف می کردند . از سوی دیگر ، نتایج پژوهشی نشان می دهد در اکثر مناطق مرزی کشور ، افراد ساکن فاقد امکانات رفاهی و توسعه ای مناسب بوده اند و این مشکل باعث افزایش مهاجرت مردم این مناطق و همچنین رواج قاچاق در بین آن ها شده است . یکی از راهکارهای پیشنهادی برای حل این مشکلات ، تاسیس و فعال کردن بازارچه های مرزی است .

*.*   پس از دهه ها پافشاری بر استراژی «جایگزینی واردات» که از سوی کشورهای در حال توسعه اتخاذ شده ولی به نتایج درخور توجهی در جهت توسعه صنعتی این کشورها نیانجامید، استراتژی «توسعه صادرات» در مواردی به عنوان یک جایگزین، ولی در موارد بسیار دیگری به عنوان استراتژی مکمل در دستور کار و به عبارتی در صدر برنامه های توسعه صنعتی کشورهای در حال توسعه جهان قرار گرفت. نگاهی به تجربه موفق کشورهای تازه صنعتی شده نظیر کره جنوبی، سنگاپور، تایوان و … گذشته موفقیت آمیز این راهبرد را یادآور می شود. البته یکی از لوازم اصلی توسعه صادرات در هر کشور، آزادسازی تجاری است که در نتیجه آن، محیط اقتصاد داخلی برای ورود نیروهای اقتصاد بین الملل ( اعم از کالا و خدمات) ، سرمایه و تکنولوژی، و نیروی ماهر و متخصص آماده می شود. استراتژی‌ جایگزینی واردات به چند دلیل نهایتاً در اواخر دهة هشتاد میلادی متوقف ش

د و جایگاه خود را به عنوان یک گزینه برای توسعة صنعتی از دست داد. بحران بدهی های خارجی، تورم‌های سنگین، توزیع نابرابر درآمد، اشباع بازار داخلی و در نتیجه مواجه شدن با مازاد بزرگ محصولات متعدد صنعتی كه به دلیل رقابت ناپذیری فاقد امكان صادرات بودند، مجموعه ای از عوامل را تشكیل می داد كه به توقف این استراتژی منجر شد. اما شاید از همه مهمتر ناهمخوانی این استراتژی با شرایط جدید نظام اقتصاد جهانی بود که باعث توقف آن شد. شرایط محیطی جهانی كه در آن استراتژی جایگزینی واردات شكل گرفت بسیار متفاوت از شرایط اقتصادی _ سیاسی دهة نود میلادی بود.

   دو استراتژی رقیب یعنی جایگزینی واردات و توسعة صادرات تا اوایل دهة نود، هر چند تفاوتهای بنیادین با یكدیگر داشتند، اما در این ویژگی با هم مشترك بودند كه چرخة تولید در محدودة جغرافیایی یک كشور تعریف می‌شد. حال در یک رویكرد محصول نهایی روانة بازار داخلی و در رویكرد دیگر به بازار جهانی عرضه می شد. در صورتی كه امروزه این دو مقوله تقریباً از یكدیگر تفكیک ناپذیرند.

   صادرات ماهیتاًً یک مقوله بین المللی است و به عنوان توانائی های اقتصاد ملی یک کشور الزاماً بایستی به بازارهای جهانی منتقل گردد. لذا شناخت ساختار، نیروها و عوامل تأثیرگذار بر این بازارها و به طور کلی بر نظام تجارت جهانی یک ضرورت اجتناب ناپذیر به شمار می رود. به عبارت دیگر، ابتدا باید روشن شود که صادرات ایران ( یا یک استان ) قرار است وارد چه محیطی شود و این محیط از چه ویژگی ها و شرایطی برخودار است. تنها در این صورت است که می توان به برنامه ریزی های گسترده و موفقیت آمیز دست یافت.

   امروزه سیاست جایگزینی صادرات کالاهای غیر نفتی برای جبران کاهش درآمدهای ارزی کشور بیش از گذشته اهمیت یافته است و جهت گیری های کلان نظام از قبیل برنامه های پنج ساله توسعه و سند چشم انداز و… همگی بر این امر تأکید ویژه دارند . حتی برخی از مسئولان کشور هم از اصطلاحاتی نظیر «جهش صادراتی» بهره می گیرند. از طرف دیگر، محدودیت های بخش کشاورزی به خصوص در مورد کشور ما که اغلب مناطق آن با محدودیت منابع آب و خاک و نیز نیازهای جمعیت رو به تزاید روبرو هستند، توسعه صادرات صنعتی و نیز صادرات در بخش خدمات را بیش از پیش با اهمیت ساخته است. امری که در برنامه ریزی های استانی نیز بایستی مد نظر مسئولان امر قرار گیرد.

مبانی نظری

• کارکرد مرزها :

 مرزها دارای نقش ها و کارکردهای گوناگونی هستند . از نظر تاریخی ، بارزترین کارکرد مرز ، جدا کردن دو ناحیه سیاسی و دو گروه ازمردم بوده و هست ، اما با گذشت زمان و پیشرفت های بسیاری در عرصه های مختلف اقتصادی ، سیاسی و فناوری اطلاعات ، امروزه کارکردهای جدیدی برای مرزها تعریف شده است . مرزها ممکن است جداکننده یا پیوند دهنده باشند ، اما اغلب هردو کارکرد را هم زمان دارند . در نگرش کلی ، کارکرد و نقش های مختلف مرزهای بین المللی را می توان در قالب دو گروه طبقه بندی کرد :

• کارکرد دفاعی – بازدارندگی
• کارکرد ارتباطی – تجاری

در کارکرد ارتباطی – تجاری مرز ، نگرش غالب ، اقتصادی و تجاری است و هدف آن است که با انجام اقداماتی نظیر ایجاد دروازه ها و گذرگاه های مرزی ، تاسیس گمرکات ، مناطق آزاد ، تعاونی های مرزنشینان و ایجاد بازارچه های مرزی و …. تاحد امکان در گسترش ارتباط بین مردم دو سوی مرز و افزایش مراودات نقش ایفا کند

• مبادلات مرزی :

در زندگی ملل ، مرزها را نباید مانع واردات و مناسبات انسانی دانست ، چون مرزها در عین حال که قلمرو حاکمیت های مختلف را از یکدیگر متمایز می کنند ، روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی حسنه ای نیز بین دولت های هم جوار پدید می آورند . مناطق مرزی دولت ها در مناسبات هم جواری مقام مهمی دارند و به ویژه در دوره هایی که روابط دو دولت همسایه حسنه است ، آثار این روابط در مناطق مجاور مرز بیشتر محسوس است .

طی دهه های گذشته ، مناطق مرزی ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی ، مناسبت های قومی و پیشینه تاریخی ، منشا پاره ای ارتباطات مبادلات مرزی میان ساکنان دو سوی نوار مرزی بوده اند . در سال 1331و به دنبال آن در سال 1344 ، نحوه فعالیت تجاری مرزنشینان آشکارا در قانون مبادلات مرزی بیان شده و بر اساس تبصره الحاقی ماده 4 این قانون به سال 1348، امکان تشکیل شرکت های تعاونی مرزی پدید آمد . بر حسب این قانون ، ساکنان مناطق مرزی می توانستند کالاهای مجاز غیر مشروط خود را در قالب صدور کالا وارد کنند و با پرداخت عوارض و هزینه های گمرکی ، کالاهای خود را از گمرک ترخیص کنند . از سال 1361، تعاونی های مرزنشین توسط ساکنان مرزی تاسیس شد و این تعاونی ها به نیابت از اعضا به واردات و صادرات کالاهی مجاز تعیین شده اقدام کردند .