پایان نامه ارشد رشته علوم حدیث گروه اقتصاد اسلامی: تحلیل الگوی پوشش ریسک و بیمه در نظام مالی اسلامی (مطالعه تطبیقی آراء دانشمندان اسلامی) |
 |
استاد مشاور:
دکتر غدیر مهدوی کلیشمی
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
در این تحقیق تبیین مفهوم، مبانی و ساختار نظریهی بیمه و پوشش ریسک در اقتصاد اسلامی مدّنظر بوده است. همچنین انجام یک مطالعه تطبیقی بین آراء اندیشمندان مسلمان در مورد بیمه در مالیهی اسلامی به منظور روشن شدن محل اختلاف و تبیین مرز دانش در این حوزه صورت گرفته است. لذا در این راستا لازم بود تا ابتدا مفهوم نظری ریسک و روش های مدیریت آن مورد توجه قرار گیرد، سپس از این رهگذر وارد بحث بیمه به عنوان یک تکنیک عملی و مالی جهت مدیریت ریسک در اقتصاد متعارف شده، آتگاه به دلیل اقتضای فضای تحقیق در ادامه با توجه به روشهای معمول و شناخته شده در جهان به توضیح پیرامون پوشش ریسک و تکافل به عنوان جایگزین بیمهی متعارف در اقتصاد اسلامی پرداخنه شده است. در پژوهش حاضر با بهره گرفتن از مطالعات کتابخانهای در مرحله اول مباحث ریسک و بیمه در دو گسترهی اقتصاد متعارف و اسلامی توصیف شده است. سپس تحلیل فقهی و تطبیقی بین آراء اندیشمندان اسلامی راجع به استفادهی مسلمانان از قراردادهای بیمهی متعارف که مورد نیاز روز جوامع است، ارائه گردیده تا مبانی اختلافنظرها از این رهگذر مشخص شود.
نتایج مطالعه تطبیقی نشان داد که اختلافنظرهای اندیشمندان مسلمان هنگام ارائه نظرات متفاوت و گاه متضاد در خصوص مشروعیت ابزار اقتصادی نوین،که بیمه یکی از برجستهترین آنها است، از 7 حوزه ناشی گردیده که در واقع نشان از مبنای فکری و ذهنی متفاوت ایشان و زاویهی دید خاص ایشان نسبت به منابع دینی دارد. بطور خلاصه میتوان گفت بطور معمول مخالفان بیمهی متعارف به سه دسته تقسیم میشوند: دستهی اول که مخالف هر گونه بیمه بوده و معتقدند که تمام لزومات نظری و عملی در دین بیان شده است و قرارداد بیمه امری مستحدث و مشروع است که جایی در بابهای فقه اسلامی ندارد. اما مخالفان این گروه اعم از کسانی که به دلیل شبهات با بیمه مخالفند و چه موافقان، معتقدند شارع مقدس نسبت به رفتار انسان مکلّف عاقل آزادی عمل قائل شده است لذا بیمه را مورد بررسی فقهی قرار میدهند. دستهی دوم که به دلیل شبهات فقهی تشخیص داده در این قرارداد با مشروعیت آن مخالفت می کنند. ایرادات مورد نظر این گروه و نیز پاسخهای داده شده به آنها از مباحث موضوعشناسی و اعتقاد به مدخلیت نیازهای انسان در توجیه و جواز استفاده از طراحیهای نوین مالی، اعتقاد به حجیت عرف در تشخیص معیارهای فقهی و نیز توجه به اصول و عمومات فقهی ناشی می شود. دستهی سوم که تنها متعرض مشروعیت بیمهی عمر هستند. همچنین دیدگاه های موافقان با مشروعیت بیمهی متعارف از اعتقاد به تأیید شارع نسبت به رفتار انسان مکلّف، مدخلیت نیازهای انسان در توجیه رفتار، حجیت عرف، مباحث موضوعشناسی و توجه به اصول و عمومات فقهی سرچشمه گرفته است.
کلید واژگان: ریسک، مدیریت ریسک، بیمه، تکافل، غرر، قمار
عنوان فهرست مطالب صفحه
1-1.مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1
1-2. طرح مسئله تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………. 2
1-3. سوالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….. 3
1-4. اهمیت مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………………. 3
1-5. اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………. 4
1-6. روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………….. 4
1-7. پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….. 4
1-8. مفاهیم کلیدی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 7
بر ادبیات موضوع در ادبیات متعارف
2-1.مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10
بر مبانی نظری ریسک و مدیریت آن در ادبیات اقتصادی متعارف ………………………… 11
2-2-1. مفهوم ریسک ………………………………………………………………………………………………………………………… 11
2-2-2. انواع ریسک ………………………………………………………………………………………………………………………….. 14
2-2-3. زمینه های نظری مدیریت ریسک …………………………………………………………………………………………….. 15
2-2-3-1. درآمدی بر مدیریت ریسک ………………………………………………………………………………………………… 15
2-2-3-2. ضرورت مدیریت ریسک …………………………………………………………………………………………………….. 15
2-2-3-3. ماهیت مدیریت ریسک ……………………………………………………………………………………………………… 16
2-2-3-4. فرایند مدیریت ریسک ………………………………………………………………………………………………………. 17
2-2-3-5. راهبردهای مدیریت ریسک ………………………………………………………………………………………………… 17
2-2-3-5-1. تکنیکهای مورد انتخاب ریسکگریزها ……………………………………………………………………………. 18
2-2-3-5-2. تکنیکهای مورد انتخاب ریسکپذیرها ……………………………………………………………………………. 18
2-3. بخش دوم: انواع بیمه …………………………………………………………………………………………………………………. 20
2-3-1. بیمه بازرگانی متعارف ……………………………………………………………………………………………………………. 20
2-3-1-1. واژه بیمه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 20
2-3-1-2. معنای اصطلاحی بیمه ……………………………………………………………………………………………………….. 21
2-3-1-3. تاریخچه بیمه بازرگانی متعارف ………………………………………………………………………………………….. 21
2-3-1-4. ارکان قرارداد بیمه بازرگانی ………………………………………………………………………………………………… 23
2-3-1-5. اصول بیمه بازرگانی ………………………………………………………………………………………………………….. 24
2-3-1-6. انواع رشتههای بیمه بازرگانی ……………………………………………………………………………………………… 27
2-3-1-6-1. بیمههای اموال ………………………………………………………………………………………………………………. 29
2-3-1-6-1-1. بیمههای اشیاء ………………………………………………………………………………………………………….. 30
عنوان صفحه
2-3-1-6-1-2. بیمههای زیان پولی …………………………………………………………………………………………………… 31
2-3-1-6-1-3. بیمههای مسئولیت ……………………………………………………………………………………………………. 31
2-3-1-6-2. بیمههای اشخاص ………………………………………………………………………………………………………….. 31
2-3-1-6-2-1. بیمه عمر …………………………………………………………………………………………………………………. 31
2-3-1-6-2-1-1. تاریخچه و ماهیت بیمه عمر …………………………………………………………………………………… 32
2-3-1-6-2-1-2. تعریف بیمه عمر …………………………………………………………………………………………………… 32
2-3-1-6-2-1-3. انواع بیمهنامههای عمر …………………………………………………………………………………………… 33
2-3-1-6-2-1-4. حقبیمه قرارداد بیمه عمر ……………………………………………………………………………………… 33
2-3-1-6-2-2. بیمههای حوادث اشخاص …………………………………………………………………………………………… 36
2-3-1-6-2-2-1. اقسام بیمه حوادث ………………………………………………………………………………………………… 36
2-3-1-6-2-2-2. تعهدات بیمهگر و موارد استثنا ………………………………………………………………………………… 37
2-3-1-6-2-3. بیمههای بهداشت و درمان …………………………………………………………………………………………. 37
2-3-1-6-2-3-1. معرفی بیمه درمانی ………………………………………………………………………………………………. 37
2-3-1-6-2-3-2. اقسام بیمه درمانی ………………………………………………………………………………………………… 37
2-3-1-6-3. بیمههای مسئولیت ………………………………………………………………………………………………………… 37
2-3-1-6-3-1. معرفی بیمههای مسئولیت …………………………………………………………………………………………. 38
2-3-1-6-3-2. انواع بیمههای مسئولیت …………………………………………………………………………………………….. 38
2-3-2. بیمه تعاونی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 38
2-3-2-1. معرفی بیمه تعاونی ……………………………………………………………………………………………………………. 39
2-3-2-2. ساختار مدیریتی بیمه تعاونی …………………………………………………………………………………………….. 39
2-3-3. بیمه اجتماعی متعارف …………………………………………………………………………………………………………… 39
2-3-3-1. تاریخچه و ماهیت بیمههای اجتماعی ………………………………………………………………………………….. 39
2-3-3-2. بیمه اجتماعی تحت تأثیر سیاستهای اقتصادی و اجتماعی ……………………………………………………… 40
2-3-3-3. سیر تکامل خدمات بیمهای دولتی ………………………………………………………………………………………. 44
2-3-3-4. ویژگیهای بیمههای اجتماعی …………………………………………………………………………………………….. 46
2-3-3-5. اصول و موازین نظام بیمه اجتماعی …………………………………………………………………………………….. 47
2-3-3-5-1. اصول حاکم بر نحوه اداره امور تأمین اجتماعی ………………………………………………………………….. 47
2-3-3-5-2. اصول حاکم بر نحوه تأمین مالی بیمههای اجتماعی ………………………………………………………….. 48
2-3-3-5-3. اصول حاکم بر نحوه ارائه مزایا ………………………………………………………………………………………… 48
2-3-3-6. طرحها و برنامه های بیمه اجتماعی ………………………………………………………………………………………. 50
3-1.مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 53
3-2. انواع تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………. 53
عنوان صفحه
3-3. روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………… 54
3-3-1. روش تحقیق توصیفی …………………………………………………………………………………………………………….. 54
3-3-1-1. هدف تحقیق توصیفی ………………………………………………………………………………………………………… 55
3-3-1-2. انواع تحقیقات توصیفی ………………………………………………………………………………………………………. 55
3-3-2. تعریف روش تحلیل محتوا ……………………………………………………………………………………………………… 55
3-3-2-1. مراحل تحلیل محتوا ………………………………………………………………………………………………………….. 56
3-3-3. درآمدی بر روش تحقیق تطبیقی …………………………………………………………………………………………….. 56
3-3-3-1. تعریف مطالعه تطبیقی………………………………………………………………………………………………………… 57
3-3-3-2. هدف مطالعه تطبیقی………………………………………………………………………………………………………….. 57
4-1. مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 58
4-2. بخش اول: پوشش ریسک و بیمه در مالیه اسلامی ………………………………………………………………………… 59
4-2-1. مدیریت ریسک در اسلام ……………………………………………………………………………………………………….. 59
4-2-2. الگوی تکافل در پوشش ریسک ……………………………………………………………………………………………….. 59
4-3. بخش دوم: ماهیت فقهی بیمه متعارف؛ اختلاف نظرهای اندیشمندان اسلامی …………………………………… 60
4-3-1. موافقان مشروعیت …………………………………………………………………………………………………………………. 61
4-3-1-1. بیمه های بازرگانی متعارف در تطبیق با عقود شرعی ……………………………………………………………. 61
4-3-1-1-1. قرارداد بیمه و عقد مضاربه …………………………………………………………………………………………….. 62
4-3-1-1-2. قرارداد بیمه و عقد ضمان ………………………………………………………………………………………………. 62
4-3-1-1-3. قرارداد بیمه و صلح ……………………………………………………………………………………………………….. 62
4-3-1-1-4. قرارداد بیمه و هبة معوّضه ……………………………………………………………………………………………… 63
4-3-1-2. بیمه های بازرگانی متعارف در تطبیق با نهادهای حقوقی صدر اسلام ………………………………………. 63
4-3-1-2-1. نظام عاقله و عقد بیمه …………………………………………………………………………………………………… 63
4-3-1-2-2. عقد بیمه و ضَمان خطرالطریق ……………………………………………………………………………………….. 64
4-3-1-2-3. قرارداد بیمه و عقد موالات ……………………………………………………………………………………………… 64
4-3-1-3. بیمه های بازرگانی متعارف به عنوان عقود جدید و مشروع ……………………………………………………. 65
4-3-2. مخالفان مشروعیت ………………………………………………………………………………………………………………… 66
4-3-2-1. فقهایی که عقود شرعی را محصور در تعدادی خاص میدانند …………………………………………………. 67
4-3-2-2. فقهایی که شرایط کلی صحت عقود را در نظر میگیرند ………………………………………………………… 67
4-3-2-2-1. وجود غرر …………………………………………………………………………………………………………………….. 67
4-3-2-2-2. وجود رهان …………………………………………………………………………………………………………………… 69
4-3-2-2-3. وجود میسر …………………………………………………………………………………………………………………… 69
4-3-2-2-4. وجود ربا ………………………………………………………………………………………………………………………. 71
عنوان صفحه
4-3-2-2-5. ضمان مالم یجب ………………………………………………………………………………………………………….. 72
4-3-2-2-6. اکل مال به باطل ………………………………………………………………………………………………………….. 72
4-3-2-2-7. وجود غبن ……………………………………………………………………………………………………………………. 73
4-3-2-2-8. معلق بودن عقد ……………………………………………………………………………………………………………. 74
4-3-2-2-9. معامله کالی به کالی ……………………………………………………………………………………………………… 74
4-3-2-2-10. مغایرت با اصل توکل ………………………………………………………………………………………………….. 74
4-3-2-2-11. معامله بر معدوم …………………………………………………………………………………………………………. 75
4-3-2-2-12. مغایرت با آزادی اراده ………………………………………………………………………………………………….. 75
4-3-2-2-13. اجماع بر تحریم ………………………………………………………………………………………………………….. 76
4-3-2-2-14. سفهی بودن ……………………………………………………………………………………………………………….. 76
4-3-3. قائلان به تفکیک بیمههای حلال و حرام ………………………………………………………………………………….. 76
4-3-3-1. وجود غرر …………………………………………………………………………………………………………………………. 76
4-3-3-2. وجود میسر ………………………………………………………………………………………………………………………. 77
4-3-3-3. وجود ربا …………………………………………………………………………………………………………………………… 77
4-3-3-4. مغایرت با اصول میراث و وصیت …………………………………………………………………………………………. 78
4-3-3-5. مغایرت با اصل توکل …………………………………………………………………………………………………………. 78
4-3-3-6. اکل مال به باطل ………………………………………………………………………………………………………………. 79
4-4. بخش سوم: معرفی بیمهی تکافل ……………………………………………………………………………………………….. 80
4-4-1. کلیات تکافل ………………………………………………………………………………………………………………………… 80
4-4-1-1. واژه و اصطلاح تکافل ………………………………………………………………………………………………………….. 80
4-4-1-2. خاستگاه تکافل …………………………………………………………………………………………………………………. 80
4-4-1-3. اولین شرکت تکافل …………………………………………………………………………………………………………… 81
4-4-2. سازوکار کلی تکافل ……………………………………………………………………………………………………………….. 82
4-4-2-1. ارکان مدل های تکافل ………………………………………………………………………………………………………. 82
4-4-2-2. ایجاد هیئت فقه اسلامی …………………………………………………………………………………………………….. 83
4-4-3. الگو های عملیاتی تکافل (الگوهای متعارف) …………………………………………………………………………….. 84
4-4-3-1. الگوهای یک وجهی …………………………………………………………………………………………………………… 84
4-4-3-1-1. الگوی مضاربه ……………………………………………………………………………………………………………….. 84
4-4-3-1-1-1. تکافل عمومی با الگوی مضاربه …………………………………………………………………………………… 85
4-4-3-1-1-2. تکافل خانواده با الگوی مضاربه …………………………………………………………………………………… 86
4-4-3-1-2. الگوی وکالت ………………………………………………………………………………………………………………… 89
4-4-3-1-2-1. تکافل عمومی با الگوی وکالت ……………………………………………………………………………………. 89
4-4-3-1-2-2. تکافل خانواده با الگوی وکالت ……………………………………………………………………………………. 90
4-4-3-2. الگوهای ترکیبی ………………………………………………………………………………………………………………… 93
عنوان صفحه
4-4-3-2-1. مضاربه-وکالت ……………………………………………………………………………………………………………… 93
4-4-3-2-1-1. مضاربه- وکالت- عمومی ……………………………………………………………………………………………. 93
4-4-3-2-1-2. مضاربه- وکالت- خانواده ……………………………………………………………………………………………. 93
4-4-3-2-2. وقف …………………………………………………………………………………………………………………………….. 96
4-4-3-2-2-1. وقف-مضاربه-عمومی ………………………………………………………………………………………………… 96
4-4-3-2-2-2. وقف-مضاربه-خانواده ………………………………………………………………………………………………… 96
4-4-3-2-2-3. وقف-وکالت-عمومی ………………………………………………………………………………………………….. 99
4-4-3-2-2-4. وقف-وکالت-خانواده ………………………………………………………………………………………………….. 99
4-4-3-2-2-5. وقف- مضاربه-وکالت؛ عمومی …………………………………………………………………………………….. 102
4-4-3-2-2-6. وقف-مضاربه-وکالت؛ خانواده ……………………………………………………………………………………… 102
4-4-3-3. الگوی تکافل مبتنی بر تبرّع (تکافل غیرانتفاعی) …………………………………………………………………… 105
4-4-3-4. الگوی تکافل مبتنی بر تعاون (تکافل تعاونی) …………………………………………………………………….. 105
4-4-4. الگوهای نظری (غیر عملیاتی) تکافل ……………………………………………………………………………………….. 106
4-4-5. الگوهای شیعی تکافل …………………………………………………………………………………………………………….. 107
4-4-5-1. الگوی تکافل براساس پیشنهاد آیت الله سیدعبدالهادی شاهرودی …………………………………………… 107
4-4-5-2. الگوی تکافل براساس پیشنهاد آیت الله دکتر حسنآقا نظری ………………………………………………….. 111
4-4-6. تکافل و بیمه های تعاونی ……………………………………………………………………………………………………….. 114
4-4-7. تکافل خانواده ……………………………………………………………………………………………………………………….. 114
4-4-7-1. معرفی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 114
4-4-7-2. منطق وجود بیمه تکافل خانواده …………………………………………………………………………………………. 115
4-4-7-3. اصول حاکم بر قرارداد تکافل خانواده …………………………………………………………………………………… 115
4-4-8. تکافل اتکایی ………………………………………………………………………………………………………………………… 116
4-4-8-1. تاریخچه، مفهوم و ماهیت تکافل اتکایی ……………………………………………………………………………….. 116
4-4-8-2. اهداف و عملیات تکافل اتکایی ……………………………………………………………………………………………. 117
4-4-9. محصولات تکافل …………………………………………………………………………………………………………………… 118
4-4-9-1. گسترهی محصولات در صنعت تکافل ………………………………………………………………………………….. 118
4-4-9-2. محصولات تکافل عمومی ……………………………………………………………………………………………………. 118
4-4-9-3. محصولات تکافل خانواده ……………………………………………………………………………………………………. 118
4-5. بخش چهارم: ماهیت فقهی تکافل؛ اختلاف نظرهای اندیشمندان اسلامی ………………………………………….. 119
4-5-1. مشروعیت تکافل …………………………………………………………………………………………………………………… 119
4-5-1-1. مبانی نظری تکافل ……………………………………………………………………………………………………………. 120
4-5-1-2. مبانی عملی تکافل ……………………………………………………………………………………………………………. 120
4-5-2. تطبیق تکافل با عقود معین شرعی ………………………………………………………………………………………….. 121
4-5-2-1. بحثهای فقهی در تطبیق تکافل با عقود شرعی ……………………………………………………………………. 122
عنوان صفحه
4-5-3. تکافل به عنوان یک عقد مستقل …………………………………………………………………………………………….. 124
4-5-4. مخالفان تکافل ……………………………………………………………………………………………………………………… 125
4-6. بخش پنجم: بررسی مبانی اختلاف نظرها …………………………………………………………………………………….. 125
4-6-1. مبانی اختلاف نظرها در رأی بر عدم مشروعیت …………………………………………………………………………. 126
4-6-2. مبانی اختلاف نظرها در رأی بر مشروعیت ………………………………………………………………………………… 126
4-6-3. جمعبندی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 126
5-1. جمعبندی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………… 137
5-2. یافته های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………….. 139
5-3. پیشنهادات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………….. 142
منابع و مآخذ …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 143
عنوان فهرست شکل صفحه
شکل 2-1: ارتباط مفهومی ریسک با سایر مفاهیم …………………………………………………………………………………. 12
شکل 2-2: دسته بندی استراتژیهای مدیریت ریسک با معیار روحیه مواجهه با ریسک ……………………………… 19
شکل 2-3: دسته بندی استراتژیهای مدیریت ریسک با معیار هدف مدیریت ……………………………………………. 20
شکل 2-4: انواع بیمه بازرگانی ……………………………………………………………………………………………………………. 30
شکل 4-1: الگوی تکافل عمومی براساس عقد مضاربه …………………………………………………………………………… 87
شکل 4-2: الگوی تکافل خانواده براساس عقد مضاربه …………………………………………………………………………… 88
شکل 4-3: الگوی تکافل عمومی براساس عقد وکالت …………………………………………………………………………….. 91
شکل 4-4: الگوی تکافل خانواده براساس عقد وکالت …………………………………………………………………………….. 92
شکل 4-5: الگوی تکافل عمومی براساس عقود مضاربه_وکالت ………………………………………………………………. 94
شکل 4-6: الگوی تکافل خانواده براساس عقود مضاربه_وکالت ……………………………………………………………….. 95
شکل 4-7: الگوی تکافل عمومی براساس عقود وقف_مضاربه …………………………………………………………………. 97
شکل 4-8: الگوی تکافل خانواده براساس عقود وقف_مضاربه …………………………………………………………………. 98
شکل 4-9: الگوی تکافل عمومی براساس عقود وقف_وکالت ……………………………………………………………………
شکل 4-10: الگوی تکافل خانواده براساس عقود وقف_وکالت ………………………………………………………………… 101
شکل 4-11: الگوی تکافل عمومی براساس عقود وقف- مضاربه-وکالت ……………………………………………………. 103
شکل 4-12: الگوی تکافل خانواده براساس عقود وقف- مضاربه-وکالت ……………………………………………………. 104
شکل 4-13: الگوی تکافل براساس پیشنهاد آیت الله سیدعبدالهادی شاهرودی ………………………………………… 110
شکل 4-14: الگوی تکافل براساس پیشنهاد آیت الله دکتر حسنآقا نظری ……………………………………………….. 113
عنوان فهرست جداول صفحه
جدول 2-1: اصول راهبردی در فعالیتهای بیمهگر …………………………………………………………………………………. 29
بر سیر تاریخی انواع بیمه ………………………………………………………………………………………. 51
جدول 4-1: بررسی مبانی اختلاف نظرهای اندیشمندان اسلامی در مورد بیمه متعارف ……………………………… 131
1-1.مقدمه
هر نوع فعالیتی در فرایند اجرای خود با احتمال وقوع حوادث و یا مخاطراتی رو به رو میباشد كه حاصل آن می‌تواند از برآورده شدن نتیجه و یا بازده مورد انتظار جلوگیری كند. بنابراین احتمالی را كه موجب گردیده تا بازده مورد نظر حاصل نشود ریسك می‌نامند. این امر اشاره به وضعیت ناخوشایندی دارد كه ممكن است یک فرد و یا سازمان در معرض آن قرار گرفته و درصد احتمال وقوع نتیجه منفی را بالا ببرد و باعث به وجود آمدن زیان گردد. افراد و سازمانها جهت دستیابی به اهداف مورد نظر خویش لزوماً به مدیریت ریسک پرداخته و متناسب با هدف و امکانات خویش راهبرد متناسب را جهت تسلط بر شرایط در پیش میگیرند. در این بین بیمه به عنوان یک ابزار مدیریتی به معنای انتقال زیان احتمالی ناشی از ریسک، از یک موجودیت حقیقی یا حقوقی در مقام بیمهگذار در ازای پرداخت حقبیمه به بخشی که بیمهگر نامیده می شود؛ جهت کسب امنیت خاطر و پشتوانه مالی، مؤثر خواهد بود. بیمهکردن به عنوان یک تکنیک انتقال ریسک، راهبردی قابل اتکا و مؤثر است که مورد استفاده وسیع قرار میگیرد. این استراتژی ممکن است توسط متصدّی خصوصی و یا دولتی اداره شود. بیمه تحت قرارداد طرفینی و خصوصی و مشتمل بر جنبه بازرگانی و تجاری، با همان اصول و ارکان متعارف، در دایرهی ارتباطات اقتصادی بین المللی به کشورهای مسلمان هم راه یافته است و از آنجا که طبق اعتقاد مسلمانان لازم است تمام عناصر رفتاری انسان مکلّف در چارچوب اصول و قواعد شرعی آنالیز و طبق دستورالعملهای موجود در آموزههای کتاب و سنّت صورت گیرد؛ بیمه به عنوان یک تعامل اقتصادی برای طرفین قرارداد بر منابع فقهی عرضه و مورد اظهار نظر فقهای مسلمان قرار گرفته است و فتواهای متفاوتی راجع به آن صادر شده است، در همین راستا موافقان و مخالفان هر یک استدلالاتی را جهت توجیه نظر خود ارائه دادهاند. گروه مخالف که عمدتاً از فقهای عامّه هستند طرح تکافل را جهت پاسخگویی نیاز مسلمانان به بیمه در مالیه اسلامی گنجاندهاند و ادعا کرده اند که این طرح علاوه بر کارآیی اصلی (بیمهگری)، از عناصر غیر شرعی بارز در سازوکار بیمهی متعارف مبرّی و به دلیل اینکه با عدالت و تعاون به عنوان ارزشهای اسلامی همسو میباشد، شرعی است. به دلیل استفادهی وسیع جمعیت مسلمان از بیمه، بررسی مشروعیت این ابزار مالی در قالب متعارف و نیز اسلامی، از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. پژوهش پیشرو جهت ارائه طرحی جامع از تحلیل فقهی ساختار و الگوی بیمهای متعارف و تکافل در اقتصاد اسلامی با رویکردی تطبیقی بین آراءِ اندیشمندان اسلامی انجام شده است.
ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
فرم در حال بارگذاری ...
|
[چهارشنبه 1399-10-03] [ 10:41:00 ق.ظ ]
|
