1-3-اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………….6

1-4-ضرورت و اهمیت پژوهش………………………………………………………………………………..6

1-5-تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها………………………………………………………………..8

1-5-1-افسردگی……………………………………………………………………………………………………..8

1-5-1-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………….8

1-5-1-2-تعریف عملیاتی……………………………………………………………………………………….8

1-5-2-اضطراب……………………………………………………………………………………………………….8

1-5-2-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………….8

1-5-2-2-تعریف عملیاتی……………………………………………………………………………………….9

1-5-3-مؤلفه­ های ذهن­آگاهی………………………………………………………………………………….9

1-5-3-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………….9

1-5-3-2-تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………….10

1-5-4-مؤلفه­ های صبر…………………………………………………………………………………………..10

1-5-4-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………..10

1-5-4-2-تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………….11

فصل دوم: چهارچوب نظری و پیشینه پژوهش

2-1-مبانی نظری…………………………………………………………………………………………………..13

2-1-1-افسردگی……………………………………………………………………………………………………13

2-1-2-اضطراب منتشر…………………………………………………………………………………………14

2-1-3-تفاوتهای بین افسردگی و اضطراب…………………………………………………………..15

2-1-4-ذهن­آگاهی…………………………………………………………………………………………………16

2-1-4-1-ریشه ­های تاریخی ذهن­آگاهی………………………………………………………………16

2-1-4-2-انتقال ذهن­آگاهی به روانشناسی………………………………………………………….18

2-1-4-3-ذهن­آگاهی در روانشناسی بالینی:موج سوم رفتاردرمانی…………………….21

2-1-4-3-1-موج اول رفتاردرمانی……………………………………………………………………….21

2-1-4-3-2-موج دوم رفتاردرمانی……………………………………………………………………….22

2-1-4-3-3-موج سوم رفتاردرمانی……………………………………………………………………..23

2-1-4-3-3-1-مداخلات مبتنی بر آموزش ذهن­آگاهی……………………………………..24

2-1-4-3-3-2-مداخلاتی که ذهن­آگاهی مؤلفه کلیدی آنهاست………………………..26

2-1-4-4-تعاریف ذهن­آگاهی……………………………………………………………………………….29

2-1-4-5-مفهوم­سازی ذهن­آگاهی در روانشناسی بالینی…………………………………….31

2-1-4-6-رابطه ذهن­آگاهی با مراقبه……………………………………………………………………36

2-1-4-7-سازه­های مرتبط با ذهن­آگاهی…………………………………………………………….38

2-1-4-7-1-شیوه ­های پردازشگری ذهنی……………………………………………………………38

2-1-4-7-2-اشکال هشیاری رفلکسی………………………………………………………………….40

2-1-4-8-رابطه بین ذهن­آگاهی، شناخت ضمنی و آشکار………………………………….43

2-1-5-مبانی نظری صبر………………………………………………………………………………………46

2-1-5-1-مفهوم صبر……………………………………………………………………………………………46

2-1-5-2-انواع صبر………………………………………………………………………………………………49

2-1-5-3-رابطه صبر با مفاهیم مشابه………………………………………………………………….50

2-1-5-4-صبر در عرفان اسلامی………………………………………………………………………….51

2-1-5-5-مفهوم صبر در قرآن……………………………………………………………………………..53

2-1-5-6-زمینه ­های صبر در قرآن……………………………………………………………………….55

2-1-5-7-صبر و سایر مفاهیم در قرآن………………………………………………………………..59

2-1-5-8-نشانگان صبر…………………………………………………………………………………………60

2-1-5-9-پیامدهای صبر………………………………………………………………………………………63

2-1-5-10-صبر در روانشناسی…………………………………………………………………………….65

2-1-5-11-کارکردهای صبر…………………………………………………………………………………66

2-1-5-12-پایه­ های روانشناختی صبر………………………………………………………………….69

2-2-پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………..75

2-2-1-ذهن­آگاهی………………………………………………………………………………………………..75

2-2-2-صبر……………………………………………………………………………………………………………78

2-3-سؤالات پژوهش……………………………………………………………………………………………..79

 

فصل سوم: روش و ابزارهای پژوهش

3-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….81

3-2-جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………….81

3-2-1-داده ­های توصیفی نمونه…………………………………………………………………………….82

3-3-ابزارهای پژوهش……………………………………………………………………………………………84

3-3-1-آزمون افسردگی بک…………………………………………………………………………………84

3-3-2-آزمون اضطراب پنهان و آشکار اشپیلبرگر………………………………………………..84

3-3-3-پرسشنامه صبر………………………………………………………………………………………….85

3-3-3-1-روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..85

3-3-3-2-پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..86

3-3-4-پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی……………………………………………………………..87

3-3-4-1-روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..87

3-3-4-2-پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..91

3-4-روش اجرا……………………………………………………………………………………………………….92

3-5-روش آماری……………………………………………………………………………………………………92

فصل چهارم: یافته­ ها

4-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….94

4-2-یافته­ های توصیفی………………………………………………………………………………………….95

4-2-1-یافته­ های توصیفی مربوط به مؤلفه­ های ذهن­آگاهی…………………………………95

4-2-2-یافته­ های توصیفی مربوط به مؤلفه­ های صبر……………………………………………96

4-3-آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………….97

4-3-1-یافته­ های مربوط به سؤال اول…………………………………………………………………..97

4-3-2-یافته­ های مربوط به سؤال دوم……………………………………………………………….102

فصل پنجم: بحث و نتیجه ­گیری

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………….108

5-2-بحث و نتیجه ­گیری در مورد سؤال اول پژوهش…………………………………………108

5-3-بحث و نتیجه ­گیری در مورد سؤال دوم پژوهش………………………………………..112

5-4-محدودیت­ها………………………………………………………………………………………………..114

5-5-پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………..114

فهرست منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………116

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………..121

پیوست­ها

پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی…………………………………………………………………………135

پرسشنامه صبر……………………………………………………………………………………………………..137

پرسشنامه افسردگی بک………………………………………………………………………………………139

پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپیلبرگر…………………………………………………….144

چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………….14

فهرست جدول­ها

جدول(3-1)توزیع گروه نمونه بر حسب سن…………………………………………………………82

جدول(3-2)توزیع گروه نمونه برحسب متغیر جنسیت…………………………………………83

جدول(3-3)توزیع گروه نمونه برحسب متغیر تحصیلات………………………………………83

جدول(3-4)ضرایب پایایی مؤلفه­ های صبر…………………………………………………………….86

جدول(3-5)نتایج تحلیل عوامل پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی به روش مؤلفه­ های اصلی با چرخش واریماکس……………………………………………………………………………89

جدول(3-6)ضرایب پایایی مؤلفه­ های ذهن­آگاهی………………………………………………….91

جدول(4-1)میانگین و انحراف معیار پنج مؤلفه ذهن­آگاهی در افراد افسرده، مضطرب و بهنجار……………………………………………………………………………………………………95

جدول(4-2)میانگین و انحراف معیار مؤلفه­ های صبر در افراد افسرده، مضطرب و بهنجار……………………………………………………………………………………………………………………..96

جدول(4-3)نتایج آزمونMANOVA مربوط به مؤلفه­ های ذهن­آگاهی……………97

جدول(4-4)نتایج مربوط به آزمون تحلیل واریانس تفاوت مؤلفه­ های ذهن­آگاهی بین گروه­های افسرده، مضطرب و بهنجار………………………………………………………………98

جدول(4-5)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه مشاهده…………………………98

جدول(4-6)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه توصیف………………………….99

جدول(4-7)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عمل توأم آگاهی………..100

جدول(4-8)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عدم قضاوت………………..100

جدول(4-9)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عدم واکنش………………..101

جدول(4-10)نتایج آزمونMANOVA مربوط به مؤلفه­ های صبر…………………….102

جدول(4-11)نتایج آزمون تحلیل واریانس تفاوت مؤلفه­ های صبر بین گروه­های افسرده، مضطرب و بهنجار…………………………………………………………………………………..103

جدول(4-12)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه شکیبایی……………………………….103

جدول(4-13)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه رضایت…………………………………..104

جدول(4-14)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه استقامت………………………………..104

جدول(4-15)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه درنگ…………………………………….105

جدول(4-16)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه متعالی شدن………………………….106

 

فهرست نمودارها

نمودار(2-1)پایه­ های روانشناختی صبر…………………………………………………………….74

چکیده

اهداف پژوهش حاضر ، مقایسه مؤلفه های ذهن آگاهی و صبر در بیماران مبتلا به افسردگی اساسی، اضطراب منتشر و افراد بهنجار بود. طرح این پژوهش از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از کلیه بیماران افسرده و مضطربی که از خرداد تا شهریور 1390 به مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی مشهد مراجعه می کردند. نمونه مورد مطالعه شامل 30 بیمار مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، 30 بیمار مبتلا به اختلال اضطراب منتشر و 30 فرد بهنجار بود. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از : پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب اشپیلبرگر، پرسشنامه پنج مولفه ذهن آگاهی و پرسشنامه صبر. داده ها با بهره گرفتن از تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند که میان افراد افسرده، مضطرب و بهنجار از نظر مؤلفه های ذهن آگاهی و صبر ، تفاوت معناداری وجود دارد

مقدمه

اضطراب[1] و افسردگی[2] از رایج ترین پدیده های هیجانی هستند که انسان از آنها رنج می­برد (لطفی افشار، قاسم زاده، عشایری و گیلانی،1377). آنچه انسان را در درک و برخورد بهتر با این پدیده ها با مشکلات بیشتری روبرو میسازد، همبودی این پدیده هاست. همبودی اضطراب و افسردگی در موقعیت های بالینی به تردیدهای بحث برانگیزی منجر شده است(تارسیا، پاور و ساناویو[3]،2003). در بیست و پنج سال گذشته پژوهش های مختلف از روش های مختلفی استفاده کرده ­اند تا تعیین کنند که اضطراب و افسردگی چه تفاوتهای زیربنایی با یکدیگر دارند. از طرفی با توجه به شیوع بالای این دو اختلال در جامعه و تاثیر منفی آنها بر سلامت روان و کیفیت زندگی افراد جامعه، شناخت عوامل موثر بر شکل­ گیری این اختلالات، امری ضروری تلقی می شود.

یکی از مفاهیمی که اخیرا توجه زیادی را به خود جلب کرده و به نظر می­رسد که نقش مهمی در اختلالات یاد شده دارد، ذهن­آگاهی[4] است. ذهن­آگاهی به زبان ساده به معنای آگاه بودن از افکار، اعمال، هیجانات و احساسات است و شکل خاصی از توجه محسوب می­ شود؛ به عبارت دیگر، ذهن­آگاهی به معنای توجه کردن به شیوه­ای خاص است؛ یعنی توجه و تمرکزی که دارای این ویژگی­ها باشد: بودن درحال حاضر، هدفمند و بدون قضاوت. این نوع توجه موجب افزایش آگاهی، شفافیت و وضوح و پذیرش واقعیت حال حاضر می شود. ذهن­آگاهی بدان معناست که شخص، آگاهی خود را از گذشته و آینده به حال حاضر معطوف کند. زمانی که فرد در حال حاضر حضور داشته باشد، واقعیت را با تمام جنبه­ های درونی و بیرونی­اش می­بیند و درمی­یابد که ذهن به دلیل قضاوت و تعبیر و تفسیرهایی که انجام می­دهد دائما درحال نشخوار و گفتگوی درونی است.

گرچه ذهن­آگاهی از تعلیمات قدیمی شرقی نشأت گرفته است، ولی امروزه در غرب جایگاه ویژه­ای دارد. پژوهش های انجام شده، نشان دهنده این نکته هستند که ذهن­آگاهی قویاَ در اختلالات افسردگی و اضطراب تاثیرگذار است و از این رو لازم و ضروری به نظر می رسد که نقش مؤلفه­ های ذهن­آگاهی در این اختلالات مورد بررسی قرار گیرد و تفاوتهای این مؤلفه­ ها در افراد مضطرب، افسرده و بهنجار معین گردد.

از طرفی ما در جامعه ای زندگی می­کنیم که دین، نقش مهم و غیرقابل­انکاری در زندگی افراد آن ایفا می­نماید و مفاهیم دینی، پیوند گسترده و همه جانبه­ای با زندگی مردم دارد. یکی از مفاهیمی که در دین مطرح شده و مورد تأکید قرار گرفته، مفهوم صبر است. بشر امروز در دنیایی به سر می­برد که از رویدادهای استرس­زای گوناگون اجتماعی، محیطی، شغلی، خانوادگی و . . . رنج می­برد؛ این در حالی است که رفاه حاصل از پیشرفت فناوری، افزایش روحیه­ی راحت­طلبی و کاهش ظرفیت تحمل را در او موجب شده است. در چنین شرایطی، برخورداری از ویژگی صبر، توان درونی انسان را ارتقاء می­بخشد؛ زیرا خویشتن داری مستلزم مدیریت و مهار احساسات است و افراد خویشتن­دار از ثبات هیجانی بیشتری برخوردار خواهند بود. این امر، کارایی آنان را در حیطه­های گوناگون زندگی افزایش می­دهد (نوری،1387). در دین، فرد صبور، فردی است اهل گذشت که در هنگام مصایب و مشکلات خداوند را به یاد می­آورد، در کارها مقاومت بیشتری دارد، هنگام بیماری خویشتن­داری خود را از دست نمی­دهد و در برابر نیازهای فیزیولوژیک، خودکنترلی بیشتری نشان می­دهد.

با توجه به تعاریفی که در متون دینی برای مفهوم صبر مطرح شده، جالب به نظر می­رسد که مؤلفه­ های این مفهوم را در افراد مضطرب و افسرده مورد مقایسه قرار دهیم و تفاوت آن با افراد بهنجار را بررسی نماییم.
ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

 

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

دکترسید مسعود سیدی

 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 

فصل اول:کلیات پژوهش

. 1

. 2

… 3

.. 6

.. 6

.. 7

8

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

. 10

… 12

.. 14

… 15

… 16

. 16

.. 17

… 19

.. 19

… 20

. 21

.. 22

.. 24

… 25

26

.. 28

29

.. 29

30

.. 31

.. 33

.. 33

… 35

.. 38

. 38

39

. 40

.. 44

.. 44

. 55

… 67

… 69

.. 71

فصل سوم: روش تحقیق

. 73

.. 73

.. 73

… 74

.. 74

74

… 75

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

. 76

.. 76

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

. 81

.. 83

.. 87

.. 87

88

     منابع فارسی

    منابع انگلیسی

       پیوست

 

 فهرست جداول

عنوان                                                                                                    صفحه

جدول4-1: توزیع حجم نمونه آماری بر اساس افراد شرکت کننده 76

جدول4-2: مقایسه میانگین وزنی پاسخ ها با میانگین فرضی 3 به منظور بررسی تاثیر تعطیلات به روی عملکرد تحصیلی.. 77

جدول4-3: مقایسه میانگین وزنی پاسخ ها با میانگین فرضی 3 به منظور بررسی تاثیر تعطیلات به روی عملکرد رفتاری دانش آموزان. 78

جدول 4-4 : تفاوت بین نظرات دانش آموزان ، دبیران و مدیران نسبت به تاثیر تعطیلات بر عملکرد اموزشی دانش آموزان. 79

جدول 5-4 : تفاوت بین نظرات دانش آموزان ، دبیران و مدیران نسبت به تاثیر تعطیلات بر عملکرد رفتاری  دانش آموزان. 80

 

چکیده

هدف از تحقیق حاضربررسی تأثیر آسیبهای تعطیلات بر عملکرد آموزشی و عملکرد رفتاری دانش آموزان از دیدگاه مدیران، دبیران و دانش آموزان شهر مرودشت بود.. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت بود از تمامی مدیران، دبیران و دانش آموزان  مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهرستان مرودشت در سال تحصیلی 89-88 شامل60 نفر مدیر ، 500 نفر دبیر و 8000  دانش آموز که از بین آنها نمونه ای به تعداد 18 مدیر،150 دبیر و200 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گرد آوری اطلاعات در این تحقیق پرسش نامه  سنجش عملکرد رفتاری و آموزشی بود .برای اندازه گیری و تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد که در سطح آمار  توصیفی (‌ محاسبه ی فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد) و در سطح آمار استنباطی از آزمون تی­تست و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد نتایج تحقیق نشان داد.

.- از نظر دانش آموزان، معلمان و مدیران، تعطیلات بر عملکرد تحصیلی(آموزشی) دانش آموزان تاثیر منفی داشت و میزان تاثیر منفی تعطیلات بر عملکرد تحصیلی نسبتا زیاد بود. همچنین از نظر دانش آموزان، معلمان و مدیران، تعطیلات بر عملکرد رفتاری دانش آموزان تاثیر منفی داشت و میزان تاثیر منفی تعطیلات بر عملکرد رفتاری دانش آموزان نسبتا زیاد بود. همچنین بین نظرات دانش آموزان ، دبیران و مدیران نسبت به تاثیر تعطیلات بر عملکرد آموزشی و رفتاری دانش آموزان تفاوت معناداری وجود نداشت.

 

کلید واژه ها: تعطیلات، عملکرد آموزشی ، عملکرد رفتاری

 

1-1- مقدمه

به موجب آمارهای رسمی موجود ایران در داشتن تعطیلات رسمی اولین كشور جهان به شمار می آید و این امر موجب خسارت بسیاری از جهات مادی و معنوی به كشور می شود.كه كاهش تولیدات صنعتی و افت تحصیلی از جمله این خسارت به شمار می آید(مجمع، 1387).

محور زمان در برنامه ریزی های ملی (كوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت) از اهمیت فوق العاده برخوردار است كه چه بسا مهم ترین برنامه ها به علت از دست دادن زمان با ناكامی مواجه شده اند.

امام علی (ع) می فرمایند: زمان مانند ابر می گذرد.(نهج البلاغه، انتشارات اسوه 1375) یقیناً ایشان می خواستند نهایت استفاده از زمان را برای ما یادآوری كنند.

باید بر زمان مدیریت كرد از اتلاف عمر كاست جلوی ضایعات و تضییع عمر را گرفت وقت ها را ارزان از دست نداد به زمان و ثانیه و ساعت و لحظه های عمر و نوجوانی و جوانی فرزندان این بوم و خاك بها داد و از آن بهره برد.به وقت و زمان هم بصورت خرد و هم بصورت كلان نگریست باید برای آن برنامه ریزی كرد از آن بهره برداری نمود.صرفه جویی در وقت تنظیم صحیح اوقات و برنامه ریزی برای استفاده مطلوب و بهینه از عمر و زمان نقطه كلیدی در موفقیت یک جامعه دارد(همان منبع).

بویژه باید فرصت های دوران حساس نوجوانی و جوانی را كه بازدهی آموزشی، تجربه آموزی و بارورشدن استعدادها بسیار زیاد است مغتنم و ارزشمند دانست و سهل انگاری و غفلت موجب از دست دادن بهترین فرصت ها و دوره های عمر در حیات ملی یک جامعه یک انقلاب و یک كشور است.در معارف اسلامی مسئولیت در برابر عمر بسیار سنگین و سهم به حساب آمده بر استفاده مطلوب از دوران جوانی و فرصت های طولانی زندگی تأكید شده است اسلام ما را از خطر از دست دادن فرصت ها و جوانی بر حذر داشته است.

باید با برنامه ریزی صحیح آموزش و افزایش آگاهی های عموم و بسیج همه قشرها زمینه را برای استفاده بهینه از فرصت ها فراهم نمود. زمانی كه می گذرد و زمانی كه درست استفاده می شود (زندگی) می باشد (مجمع، 1378).

 

دردرس علوم

 

استادراهنما:

دكترعبدالمحمدطاهری

 

استادمشاور:

دكترعباداله احمدی

 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

فصل اول: كلیات پژوهش                                                                                   

1-1- مقدمه                                                                                   2

1-2- بیان مساله                                                                              5

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش                                                             7

1-4- اهداف پژوهش0                                                                        9

1-5-تعریف اصطلاحات كلیدی 11                                                        10

1-6-سؤالات پژوهش                                                                        12

1-7-تعاریف عملیاتی                                                                        13

 

فصل دوم: مبانی نظری و تحقیقات پیشین

2-1- نظریه های كلاسیک مدیریت                                                         17

2-2- مبانی نظری مدیریت مشاركتی                                                       20

2-2-1- نظریه های مدیریت مشاركتی                                                     20

2-2-2- الگوهای مدیریت مشاركتی                                                        21

2-2-3- تعاریف مدیریت مشاركتی                                                         24

2-2-4- راهكارهای اجرایی مدیریت مشاركتی                                             25

2-3- مبانی نظری خلاقیت                                                                  26

2-3-1- نظریه های خلاقیت                                                                26

2-3-2- تعاریف خلاقیت و نوآوری                                                         29

2-3-3- فرایند خلاقیت                                                                    30

2-3-4- موانع خلاقیت افراد                                                                31

2-3-5- وی‍ژگیها و خصوصیات افراد خلاق                                                 32

2-4- پیشینة تحقیق                                                                        33

2-4-1- تحقیقات خارجی و داخلی                                                        33

 

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه                                                                                   39

3-2-روش تحقیق                                                                            39

3-3- جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه                                     39

3-4- ابزارهای پژوهش                                                                       40

3-4-1- مقیاس افتراق مفهومی مدیریت                                                   40

3-4-2- پرسشنامه خلاقیت دبیران                                                         43

3-5- شیوه جمع آوری اطلاعات                                                            45

3-6-روش های آماری                                                                          45

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-نتایج                                                                                        48

4-1-نتایج آمار توصیفی                                                                      48

4-2-نتایج آمار استنباطی                                                                   50

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1-بررسی نتایج                                                                            60

5-2-محدودیتها و مشكلات تحقیق                                                         68

5-3-پیشنهادهای كاربردی                                                                   69

5-4- پیشنهادهای پژوهشی                                                                  70

منابع فارسی                                                                                   71

 

منابع لاتین                                                                                    73

پیوستها

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

جدول شماره3- 1- جامعه و نمونه آماری                                                            40

جدول شماره3- 2- نتایج حاصل از (تحلیل گزینه)                                                  42

جدول شماره3- 3- ضریب آلفای كرونباخ ابعاد مقیاس افتراق مفهومی مدیریت                  43

جدول شماره3-4- نتایج حاصل از (تحلیل گزینه)                                                   44

جدول شماره 4-1- شاخصهای آمار توصیفی متغیرهای پیوسته تحقیق                           49

جدول شماره 4-2- شاخص های آمار توصیفی سطح تحصیلات                                   49

جدول شماره 4-3- فراوانی و درصد فراوانی جنسیت در سه سبک مدیریت                      50

جدول شماره 4-4- ضرایب همبستگی بین سبک های مدیریت  و خلاقیت دبیران              51

جدول شماره 4-5-1- ماتریس همبستگی بین مؤلفه‌های سبك مدیریت و خلاقیت دبیران     52

جدول شماره4-5- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت سنتی  و خلاقیت دبیران          52

جدول شماره 4-6- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت متعادل و خلاقیت دبیران                   54

جدول شماره 4-7- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت مشارکتی وخلاقیت دبیران       55

جدول شماره4-8- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت وخلاقیت دبیران                   56

جدول شماره 4-9- مقایسه تفاوت ضرایب همبستگی سبک های مدیریت  و خلاقیت دبیران   57

جدول شماره 4-10- تفاوت میانگین نمرات مدیریت دبیران زن و مرد                            58

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

نمودار1- ویژگی‌ها و خصوصیات افراد خلاق                                                         32

 

چکیده

 

بررسی تاثیر سبکهای مدیریت (مشارکتی و سنتی) بر خلاقیت دبیران: مطالعه موردی دبیرستانهای شهر شیرازناحیه 1و2

 

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر سبكهای مدیریت (مشارکتی و سنتی) بر خلاقیت دبیران در مدارس متوسطه دولتی شهر شیراز بوده است.جامعه آماری961 نفرو گروه نمونه تحقیق شامل275 نفر از دبیران (زن129 و مرد146) مدارس متوسطه می با شد كه در سال تحصیلی89-88 مشغول كار بوده اند و با روش تصادفی سهمیه ای انتخاب گردیده اند. از دو ابزار، مقیاس افتراق مفهومی مدیریت و پرسشنامه خلاقیت دبیران برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد.پرسشنامه ازدبیران نواحی1و2ازنواحی چهارگانه شهرشیراز می باشد.روش تحقیق حاضرازنوع پیمایشی همبستگی است. روایی وپایایی ابزار ها با بهره گرفتن از روش تحلیل گزینه و آلفای كرونباخ بدست آمد. نتایج به دست آمده از پژوهش عبارتند از:

1- ضرایب همبستگی بین سبكهای مدیریت (سنتی، متعادل و مشاركتی) و خلاقیت نشان داد كه رابطه بین هر سه سبک مدیریت (سنتی، متعادل و مشارکتی) با خلاقیت دبیران مثبت و در سطح 01/ 0معنی دار است

2-ضرایب تعیین بدست آمده از رگرسیون بین سبكهای مدیریت (سنتی، متعادل و مشاركتی) و خلاقیت نشان می دهد سبك مدیریت مشاركتی نسبت به سایر سبكها (سنتی و متعادل)پیش بینی دقیق تری برای خلاقیت دبیران ارائه می دهد. وهمچنین رگرسیون بین سبك مدیریت  و خلاقیت نیز (55/0R2=) است.

3- تفاوت بین ضرایب همبستگی بدست آمده از سبك مدیریت مشاركتی و خلاقیت با سبك مدیریت سنتی و خلاقیت در سطح 01/0 معنی داراست.

4- بین سبک مدیریت مدیران زن و مرد تفاوت معنی داری در سطح 01/0 وجود دارد.

كلید واژه: سبكهای مدیریت، مشارکتی، سنتی، متعادل، خلاقیت

 

كلیات

1-1- مقدمه:  

خلاء و شكاف میان عصر سنگ تا عصر فضا را خلاقیت و ابتكار انسان پركرده است. انسان در تطور تاریخی خود همواره مدیون و مرهون ابداع و نوآوری خود بوده است.در عصر انفجار اطلاعات و توسعه سریع فناوری پرداختن به فرایند خلاقیت و ارائه راهکارهای عملی برای رشد و آموزش آن امری ضروری و اجتناب ناپذیر برای ادامه حیات یک جامعه است. هرچند خلاقیت بالقوه در انسان به ودیعه نهاده شده است اما ظهور آن مستلزم پرورش و بکارگیری آن است. تورنس(1982) معتقد است انسان برای بقا نیازمند است که قدرت خلاقیت را پرورش و مورد استفاده قرار دهد )حسینی، 1385).

گسترش و سرعت تغییرات در سراسر جهان باعث شده که خلاقیت بیش از پیش اهمیت یابد، کشورها فقط با ابتکار و نوآوری می توانند خود را با شرایط جدید وفق داده و همگام با دگرگونیها به پیش روند. بدیهی است در دنیای پیچیده کنونی، سازمان هایی در رقابت با سایرین موفق ترند که بتوانند از فرصت های پیش رو به بهترین نحو استفاده کنند و این امر جز با افزایش خلاقیت و نوآوری امکان پذیر نیست.

امروزه شعار “نابودی در انتظار شماست مگر اینکه خلاق و نوآور باشید” در پیش روی مدیران همه سازمانها قرار دارد و سازمان هایی موفق هستند که دایماً افکار و اندیشه های جدید را در سازمان کاربردی کنند و این امر توسط مدیران و کارکنان خلاق امکان پذیر است (ساکی،1380).

توانایی مدیریت بر منطبق کردن و سازگار نمودن سازمان با شرایط جدید در محیط به ترتیبی که این شرایط و عوامل به نفع سازمان عمل کند و نه به ضرر آن بستگی به شیوه مدیریت و یافتن راه های جدید ابتکار دارد، در شرایط متغیر و متحول، تنها ادامه راه گذشته براساس تجربه های گذشته کافی نخواهد بود و دوام و حیات سازمان بر فکر و عقیده تازه و خلاق نیاز خواهد داشت. در واقع، قوه خلاقه موجود در یک سازمان یکی از با ارزشترین سرمایه ­های آن سازمان است که توسط مدیریت سازمان بارور می شود(عالی، 1379).

لوازم مدیریت مشاركتی: برای پیاده كردن نظام مدیریت مشاركتی در سازمان های آموزشی باید قبلا مقدمات كار و زمینة اجرا مهیا گردد. جهت نیل به این مقصود توجه به عوامل زیر ضروری است:

 

1- گرایش به عدم تمركز:

گرایش فلسفه، اهداف وفعالیتهای سازمان های آموزشی از تمركز بسوی عدم تمركز موجب تفویض اختیار بیشتر به زیردستان خواهد بود و مشاركت آنها را در تصمیم­ گیری­ ها بیشتر خواهد كرد. توجه به نیازها، شرایط و امكانات اجرایی، امكان تبادل نظر از بالا به پایین یا ارتباط متقابل مدیران و برنامه ریزان و مجریان، توجه به تفاوتهای فردی كاركنان، توجه به خلاقیت­ها، ابتكارات وآزادی عمل و توجه به تصمیم گیری دررده های پایین از ویژگیهای مثبت گرایش به عدم تمركز در نظام مدیریت مشاركتی است.

 

2- كاهش بوروكراسی

بوروكراسی به خاطر ویژگی های ذاتی خود نمی تواند به مشاركت كاركنان و برخورد خلاقیت ها و ابتكارات آنها میدان دهد و در بسیاری از موارد كیفیت را فدای كمیت می‌سازد، تمركز ذاتی بوروكراسی خود دلیل قانع كننده ای براین ادعا می باشد. علاوه بر این كاهش بوروكراسی در سازمان های آموزشی زمینة مشاركت را تسهیل می‌كند و این خود تحولی دیگر در استقرار مدیریت مشاركتی است.

 

 

– ثبات مدیریت:

از آنجا كه در نظام مدیریت مشاركتی اثربخشی وكیفیت مورد انتظار است و تحقق این امر منوط به برنامه ریزی های دراز مدت می‌باشد، ثبات مدیریت عامل تعیین كننده ای در این زمینه خواهد بود. تغییر مدیران سازمان های آموزشی در جریان نوسانات سیاسی جامعه ضربة جبران ناپذیری بر پیكرة سازمان وكیفیت فعالیتهای آن وارد می‌آورد. این تغییرات توجه مدیران را به اهداف و برنامه ­ریزی­های كوتاه مدت و كمی سوق می‌دهد و از میزان مشاركت می‌كاهد.

 

4- آموزش نیروی انسانی

برنامه ­ریزی آموزش برای ارتقای سطح علمی نیروی انسانی سازمان های آموزشی به صورت مستمر موجب آشنایی با تحقیقات جدید، روش­های نو در زمینة انجام كار و… خواهد شد و تحقق نظام مدیریت مشاركتی را تسهیل خواهد كرد.

 

5- تغییر وتحول در ساختار اداری و آموزشی

ساختار و تشكیلات نظام آموزشی ما گرایش به تمركز دارد و طبیعی است كه مناسب نظام مدیریت مشاركتی نیست. بنابراین ضروری است كه علاوه بر تغییر و تحول در ساختار اداری و آموزشی، قوانین و آیین­نامه­ های آموزشی نیز متناسب با مدیریت مشاركتی تغییر یابند (تصدیقی، 1380).

در پژوهش حاضر به بررسی تاثیر سبک های مدیریت (مشارکتی و سنتی) بر خلاقیت دبیران  دبیرستانهای شهر شیراز(ناحیه1و2) پرداخته شده است.

سبک مدیریت مشارکتی شامل پنج جزء اساسی به شرح زیرمی باشد: (تصمیم گیری[3]‏، ارتباطات[4]، رهبری[5]، ساختار[6]و كنترل[7]) سبک مدیریت سنتی نیز شامل عوامل فوق می‌باشد با این تفاوت که سبک مدیریت مشارکتی سبکی است که امتیازات بالاتری را در مقیاس مدیریت که این عوامل را می‌سنجد، کسب می‌كند. در این تحقیق به بررسی رابطه سبکهای مدیریت (مشارکتی، متعادل و سنتی) و خلاقیت دبیران پرداخته می شود همچنین تاثیر سبک­های مدیریت (مشارکتی،متعادل و سنتی) بر خلاقیت سنجیده می‌شود سپس تفاوت ضرایب همبستگی سبک مدیریت مشارکتی و خلاقیت با سبک مدیریت سنتی و خلاقیت دبیران بررسی می‌شود و در پایان تفاوت سبک مدیریت مدیران زن و مرد بررسی می شود.

[1]-Decentralization

[2]-Bureaucracy

[3]-Decision making

[4]-Communication

[5]-Leadership

[6]-Structure

[7] – Control

 

دکتر احمد حدادیان

 

استاد مشاور :

دکتر خلیل غفاری

 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 

فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                     صفحه

چکیده 1

. 2

کلیات تحقیق. 2

مقدمه : 3

بیان مسأله: 5

اهمیت و ضرورت مساله: 7

اهداف تحقیق : 8

الف- اهداف کلی تحقیق : 8

ب-اهداف ویژه (جزئی) تحقیق : 9

.فرضیه ها و سوال ها: 9

چهارچوب نظری تحقیق: 10

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها: 10

تعاریف نظری: 10

تعاریف عملیاتی : 10

واژه ها واصطلاحات : 11

برنامه ریزی درسی : 11

محتوا : 11

تحلیل محتوا: 11

محتوای فعال : 11

محتوای غیر فعال: 12

ضریب درگیری : 12

 

. 13

ادبیات و پیشینه تحقیق. 13

مقدمه : 14

شیوه های ارائه محتوای کتاب های درسی. 17

طراحی برنامه های درسی فعال از دیدگاه صاحب نظران. 18

ژان ژاک روسو ( 1778 ـ 1712 ) میلادی.. 18

1-کاربرد نظریات روسو در طراحی برنامه های درسی فعال. 19

2 ـ جان دیویی ( 1952 ـ 1859 ) میلادی.. 21

3 ـ جروم ـ اس ـ برونر 1951 میلادی.. 23

دیدگاه ویلیام رومی وارتباط آن با یادگیری فعال: 26

سیر تحول برنامه های درسی آموزش علوم در جهان : 29

1 ـ تا آغاز قرن شانزدهم میلادی.. 30

2 ـ از آغاز قرن شانزدهم تا سال 1850 میلادی.. 30

3 ـ از 1850 تا 1916 میلادی.. 31

1-3-هدف از آموزش : 32

2-3-محتوای کتاب های درسی : 32

3-3-روش آموزش : 32

4-3-شیوه ارزشیابی : 32

4 ـ از 1916 تا 1950 میلادی.. 33

1-4-هدف از آموزش: 34

2-4- محتوای برنامه ها : 34

3-4-روش آموزش : 34

4-4- شیوه ی ارزشیابی : 34

 

5 ـ از 1950 تا 1980 میلادی.. 34

1-5-هدف از آموزش : 37

2-5-محتوای برنامه ها : 37

3-5-روش آموزش : 38

4-5-شیوه ارزشیابی : 38

6 ـ از 1980 تا 2000 میلادی.. 38

1-6-هدف از آموزش : 38

2-6- محتوای برنامه های درسی : 38

3-6-روش آموزش : 39

4-6- شیوه ارزشیابی : 39

7 ـ از سال 2000 میلادی تا کنون. 39

1-7- هدف از آموزش : 40

2-7-محتوای برنامه های درسی. 40

3-7-شیوه آموزش : 40

4-7-شیوه ارزشیابی : 40

5-7-دانش آموزان علوم را به عنوان موضوعی تلفیقی مطالعه می کنند 41

سیر تحول برنامه های درسی آموزش علوم در ایران. 41

1 ـ سال 1268 هجری شمسی. 41

ـ سال 1289 هجری شمسی. 42

3 ـ سال 1290 هجری شمسی. 42

4 ـ سال 1307 هجری شمسی. 42

5 ـ سال 1308 هجری شمسی. 42

6 ـ سال 1312 هجری شمسی. 42

7 ـ سال 1317 هجری شمسی. 43

8 ـ سال 1335 هجری شمسی. 43

9 ـ سال 1337 هجری شمسی. 43

10ـ سال 1342 هجری شمسی. 43

11 ـ سال 1345 هجری شمسی. 44

12 ـ سال 1370 هجری شمسی. 44

13 ـ سال 1373 هجری شمسی تاکنون. 44

اهمیت و نقش آموزش علوم در دوره ابتدایی در ایران و جهان. 45

اهداف آموزش علوم در دوره ابتدایی در ایران و جهان. 47

تعریف و مفهوم محتوا : 51

تعریف تحلیل محتوا 52

ویژگی های تحلیل محتوا : 53

اهداف تحلیل محتوا 54

نقش و اهمیت تحلیل و محتوا : 54

لذا تحلیل محتوا فقط ابزار است و بس ( کریپندوزف،نایبی 1378 ، ص 26 ) 55

تحقیقات انجام شده: 55

1 ـ ارزشیابی شیوه ارائه محتوای کتابهای فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی سال تحصیلی (69ـ 1368 ) به روش ویلیام رومی که توسط موسی پور انجام شده است . 56

2 ـ تجزیه و تحلیل کمی بخش جغرافیایی کتابهای تعلیمات اجتماعی پایه های چهارم و پنجم دبستان و کتابهای جغرافیای دوره راهنمایی در سال تحصیلی ( 73 ـ 1372 ) با بهره گرفتن از. 56

3ـ ارزشیابی شیوه ارائه محتوای کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی در سال تحصیلی ( 73ـ 1372 ) 57

4 ـ ارزشیابی شیوه ارائه محتوای کتاب های علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی با بهره گرفتن از روش ویلیام رومی در سال تحصیلی ( 76 ـ 1375 ) توسط صداقت انجام شده است. 57

5 ـ ارزشیابی شیوه ی ارائه محتوای کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی در سال تحصیلی ( 76ـ 1375 ) با بهره گرفتن از رو ویلیام رومی که توسط پوربافرانی انجام شده است.. 58

7-تحلیل محتوای کتابهای علوم تجربی پایه های سوم و چهارم ابتدایی که در سال تحصیلی  ( 77 ـ 1376 ) توسط  امام جمعه انجام شده است . 59

ج ) پژوهش های انجام شده در سایر کشورهای جهان : 59

1-لیندا فور شوور 1993 میلادی : 59

2-سنتاایزن و همکارانش 1994 میلادی : 59

3-جی کاری و دیگران 1996 میلادی : 60

4-جن پارکرو اسپینیک 1997 میلادی : 60

5-مارلوادیگر 2001 میلادی : 60

نتیجه گیری : 63

. 64

مقدمه. 65

روش انجام شده پژوهش : (روش تحقیق ) 66

جامعه آماری: 66

نمونه آماری : 66

ابزارهای جمع آوری داده ها : 66

روش تجزیه و تحلیل داده ها : 67

حد مطلوب ضریب درگیری.. 73

. 74

تجزیه و تحلیل داده ها 74

مقدمه. 75

سوال1: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه متن کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی : 78

سوال2: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه متن کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی : 80

سوال3: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه متن کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی : 82

سوال4: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه متن کتاب علوم تجربی پایه. 84

سوال5: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه متن کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی. 86

سوال2: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه پرسش های کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی : 91

سوال3: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه پرسش های کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی : 93

سوال4: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه پرسش های کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی : 95

سوال6: بررسی میزان به کارگیری روش فعال در ارائه پرسش های کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی : 97

سوال1: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه تصاویر کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی. 101

سوال2: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه تصاویر کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی. 103

سوال3: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه تصاویر کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی. 105

سوال4: بررسی میزان به کارگیری روش فعال در ارائه تصاویر کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی : 107

مشخصات جدول شماره ( 14 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی : 107

سوال5: بررسی میزان بکارگیری روش فعال در ارائه تصاویر کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی. 109

. 111

بحث ونتیجه گیری.. 111

مقدمه. 112

نتیجه گیری.. 113

پیشنهادات.. 117

محدودیت های محقق: 119

منابع و مآخذ 120

منابع فارسی. 120

منابع خارجی. 124

 

فهرست جداول ونمودارها

 جدول                                                                                                     صفحه

(1 ـ 3): مشخصات کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی………………………………………………………….. 69

 (2 ـ 3): مشخصات کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی. 70

 (3 ـ 3): مشخصات کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی. 71

 (4 ـ 3): مشخصات کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی. 72

 (5 ـ 3): مشخصات کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی. 72

 ( 6 ـ 3 ) : توزیع فراوانی مربوط به متن های کتاب.. 78

 ( 7 ـ 3 ) توزیع فراوانی اطلاعات مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی. 80

 ( 8 ـ 3 ) : توزیع فراوانی مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی. 82

 ( 1 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی. 84

 ( 2 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی. 86

 ( 3 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی. 82

 ( 4 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی. 84

 ( 5 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی. 86

 ( 6 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به پرسش کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی. 89

 ( 7 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی : 91

 ( 8 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی. 93

 ( 9 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی. 95

 ( 10 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی. 97

 (10-4)توزیع فراوانی مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی. 97

 ( 11 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی : 101

 ( 12 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به تصاویرکتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی : 103

(4-13)جدول توزیع اطلاعات مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی. 105

 ( 13 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی : 105

 ( 14 ـ 4 ) : توزیع فراوانی مربوط به تصاویرکتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی : 109

(14-4):جدول توزیع فراوانی مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی. 110

 

  

فهرست نمودارها

 نمودار                                                                                                     صفحه

 ( 1 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی در فصل های مورد نظر. 79

 ( 2 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی در فصل های مورد نظر. 81

 ( 3 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی در فصل های مورد نظر. 83

 ( 5 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به متن کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی در فصل های مورد نظر. 87

 ( 6 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی در فصل های مورد نظر  90

 ( 7 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی در فصل های مورد نظر  92

 ( 8 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به پرسش های کل کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی در فصل های مورد نظر  94

 ( 9 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی در فصل های مورد نظر  96

 ( 10 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به پرسش های کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی در فصل های مورد نظر  98

 ( 11 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی در فصل های مورد نظر  102

 ( 12 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه اول ابتدایی در فصل های مورد نظر . 104

 ( 13 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به تصاویرکتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی در فصل های مورد نظر  106

( 14 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به تصاویر کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی در فصل های مورد نظر

( 15 ـ 4 ) : مقایسه ضرایب درگیری مربوط به تصاویرکتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی در فصل های مورد نظر

 

چکیده

 موضوع تحقیق :تحلیل محتوای  کتب علوم تجربی دوره ی ابتدایی به روش ویلیام رومی در سال تحصیلی (88-1387).

دراین  پژوهش ازتکنیک “تحلیل محتوا” که جنبه ی عینی ،واقعی  ووصف نگاری که توسط  ویلیام رومی در کتاب های “شیوهای پژوهشی در آموزش علوم” مطرح گردیده وازطریق آن می توان محتوایی راکه به صورت فعال واز محتوای غیر فعال جدا کرده و به عبارت دیگر با بهره گرفتن از این روش می توان ومشخص نمود که محتوای یک کتاب تا چه حد قادر است که فراگیر رابه فعالیت وادارواورادرتجارب یادگیری سهیم نماید. جامعه آماری این پژوهش شامل کتابهای علوم تجربی پایه های اول تا پنجم ابتدایی در سال تحصیلی (88-1387)می باشد.به منظور رسیدن به نتایج تحقیق و قابل اعتماددرمورد کتاب های مذکور کلیه محتوادر قسمت های متن ،پرسش،وتصاویر به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته ودر واقع نمونه پژوهش منطبق با جامعه آماری می باشد وبرای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز هر یک ازاجزای محتوای از کتابهای ذکرشده مورداستفاده قرارگرفته است،درتجزیه وتحلیل داده ها از ضریب درگیری یادگیرنده که به وسیله ویلیام رومی ،ضریب درگیری مطلوب در حد فاصل4/.تا5/1 مطرح  شده استفاده گردیده که لازم به ذکراست که نتایج پژوهش نشان دهنده:که در مورد متن کتاب علوم تجربی پایه اول تا پنجم ابتدایی به ترتیب ،باضریبدرگیری (91/.)، (71/.)، (83/.)، (47/.)، (75/.) است،بنابراین پنج پایه به صورت فعالی ارائه شده ودر حد مطلوب می باشد. ودر مورد پرسشها ضرایب درگیری پنج پایه علوم تجربی ،پایه های اول،سوم،چهارم،وپنجم به  ترتیب،(13/1)، (76/.)،(54/.) ،(50/.)، به صورت فعالی ارائه شده و پایه دوم ،ضریب درگیری(91/1) که به طور کلی پیچیده بوده،درمورد تصاویرکتب علوم تجربی پایه های،اولتاچهارم ابتدایی  بترتیب  ،(9/.)،(96/.)،(40/.)،(43/.) وبه صورت فعالی ارائه شده اما پایه پنجم ابتدایی با ضریب  درگیری( 25/.)که ازحداقل نیز(4/.) پایین ترودرحد مطلوب نبوده وغیرفعالی است.

 

مقدمه :

قرآن کریم می فرماید:

(( و ا لله اخرجکم من بطون ا مها تکم لا تعلمون شیئا وجعل لکم السمع والا بصاروالافعدة لعلکم تشکرون ))   ( قرآن کریم،سوره نحل،آیه 78 )

” وخداشما راازبطن مادران برون آورد درحالیکه هیچ نمیدانستیدوبه شماچشم ،گوش وقلب (بتدریج)  عطا کرد،تا مگرشکر(این نعمتها)رابه جای آرید .

تعلیم وتربیت فرایندی کمکی در رشد و  تکامل انسان است ،وتعلیم وتربیتی از نظر دین مبین اسلام ،مورد قبول است که پویا ،مبتنی برتحقیق،تفکر ،تعقل و استدلال باشد ،که انسان بر خواسته از آن،چشم و گوش بسته وپذیرای هر چیز نخواهد بود . بلکه انسانی است صا حب خرد که دارای استقلال عقل وفکر است وقدرت تجزیه وتحلیل مسائل را دارا می باشد، (مطهری،1370 ،ص 271).

انسان برای رشد و اعتلای خود وساختن آینده ای بهتر،ناگزیربه استفاده ازتجربه های دیگران بخصوص درقالب کتاب وکتابت است وکشورهای مختلف برای بیان برنامه درسی ازکتاب درسی استفاده میکنند ودرموردخط مشی کلی رهنمودهایی می دهند،( مرکزتحقیقات آموزشی،1372،ص 3 ).

ازجمله دغدغه های اصلی نظام آموزشی در هر جامعه ای تدوین برنامه های درسی وکتابهای درسی مطلوب برای تحقق اهداف آموزشی است،که برنامه درسی د رپی آنست که شرایط ،موقعیّت ووسایل مورد احتیاج رادر حیطه تعلیم وتربیت برای فراگیران با شرایط فعلی ونیازهای مشخص آنان فراهم سازد وزمینه تربیت و رشد همه جانبۀ آنان مهیا گردد. به عبارتی طرح برنامه درسی دریک نگاه متفاوت،هستۀ مرکزی تربیت راشکل می دهد ومؤثرترین وسیله جهت هدایت رشد همه جانبه افراد وتغییردرنگرشها ورفتارهاست،(سلیما نپور،1384 ،ص 47).

درکشورمانیزبرنامه های تحصیلی درقالب کتاب درسی دراختیارمعلمان قرارمی گیرد ودراغلب اوقات معلمان برنامه درسی را همان کتاب درسی می دانند، (شعاری نژاد،1367،ص 604).

نقشی که کتابهای درسی در برنامه درسی ایفا می کنندبسیار حائزاهمیّت می باشد،چراکه کتابهای درسی به عنوان وسیله ای درجهت رسیدن به اهداف آموزشی به کاربرده می شود،بنابراین کتابها باید به گونه ای طرح ریزی شده باشد که بتواند تمام نیازهای آموزشی روبه شکوفایی وتفکرخلاق یادگیرنده سوق دهند،پس محتوای آنها باید برای فراگیرنده قابل فهم ودرک وحس پژوهشی اورا فعال کندوبه هدف مورد نظردر برنامه درسی برسد. کتابهای درسی دارای محتوایی به شکل مکتوب  می با شند پس محتوا نقش اساسی در کتابهای درسی دارد .

محتوا،”مجموعه مفاهیم،مهارتهاوگرایشهایی که ازسوی برنامه ریزان انتخاب وسازماندهی میشود.درعین حال محتوا آثارحاصل ازفعالیت های یاد دهی یادگیری رانیزدربرمی گیرد”(ملکی،1383،ص 50).

برای رسیدن به اهداف کلی آموزش نیازبه تحلیل محتوا درکتاب درسی داریم،ازعینیت بخشیدن ،کمی کردن،وسنجش پذیری پیام هاازطریق نمادهای مشخص است.تحلیل محتوا،غالبأ به منظور شناسایی ،تحلیل،ضبط محتوای منابع چاپی وغیرچاپی مورداستفاده قرارمیگیرد.

دراین روش،میتوان مجموعه ای ازاسنادیامتون رااستخراج ،شمارش وطبقه بندی کرد،

(معروفی،یوسف زاده،1388،ص15).

محتوای برنامه ی درسی همان موضوعات درسی است که ازآن به عنوان وسیله ای برای رسیدن به اهداف استفاده میشود،(اوبری،1991،ص 303( .

یکی ازاصول کلی آموزش شرکت فعال یادگیرنده درامریادگیری است،به نحوی که بتواندبا محتوای کتابهای درسی خود درگیرشودوواکنشی فعال در فرایند یادگیری باشد.محتوای فعال،هرگاه محتوای برنامه درسی به گونه ای ارائه گردد که یاد گیرنده رابا محتوای داده شده درگیرسازد،یعنی اولاًسعی کند یادگیرنده راواداربه استفاده ازتجربیات قبلی خود نماید وثانیاً اورابه تجزیه وتحلیل مطالب ارائه وادارکند .زمانی که نتیجه برعکس داشته باشد یادگیرنده نتواندهیچ گونه ارتباط معنایی ویا فکری وتحلیل محتوای بامتن ،تصاویر،وپرسشها درخود ایجاد کنددر اینجا نوع فعالیت به نوع محتوای غیرفعال  بوده است،(موسی پور،1382،ص127).

ویلیام رومی برای سازماندهی برنامه درسی فراینده زیر را مطرح  مینماید :

«مشاهدات وحقایق —-مفاهیم،تعمیم هاواصول—-طرحهای مفهومی » Romey;1968;p12

اوطرح مفهومی را این گونه تعریف می کند:«یک طرح مفهومی در«تئوری وعمل» ،به عنوان یک «ایده بزرگ»یا سیستمی از حقایق ،اصول ومفاهیمی که می تواند دریک توالی عمیق یادگیری از ساده به پیچیده سازماندهی شوند.نحوه سازماندهی محتوا،با روش های آموزشی مرتبط است .سازماندهی وارائه محتوایی که رومی پیشنهاد میکند ،شیوه هاوراهبردهای فعال آموزش را می طلبد.او آموزش بخصوص آموزش علوم را  جریانی اکتشافی در نظر می گیرد ،وپیوسته تأکید مینماید که نحوه آموزش باید فعال باشد.به نظر او اولین کار معلم ،جلب توجه و انگیزش دانش آموزان است.

بالدوین ویلیامز درکتاب «یادگیری فعال » ،یادگیری فعال را این گونه تعریف می کنند :«یادگیری فعال عبارتست از یادگیری اثربخشی که یادگیرنده به صورت فعالی درجریا