واژگان کلیدی: شناسایی، محیط کشت کروم آگار اصلاح شده، PCR، ITSrDNA، مالاسزیا، پیتریازیس ورسیکالر

مقدمه

شایع ترین بیماری های عفونی در انسان عفونتهای قارچی سطحی و جلدی هستند که توسط قارچ هایی نظیر درماتوفیتها، بعضی از قارچ های فرصت طلب، کاندیدا، مالاسزیا، آسپرژیلوس، ترایکوسپورون ایجاد می شوند(35)

ضایعات عفونتهای قارچی سطحی محدود به خارجی ترین طبقه شاخی پوست و یا قسمتهایی از ساقه مو که در خارج از پوست بدن قرار دارند می شوند. عفونت هیچگاه به طبقات عمیق تر ایپدرم و فولیکول مو نفوذ      نمی کند(2) و سیستم ایمنی به حضور قارچ پاسخ نمی دهد (35) و در اکثر موارد بیماری به صورت مزمن مشاهده می شود (12).

فولیکولیت مالاسزیایی

فولیکولیت فرم شدید بیماری پیتریازیس ورسیکالر می باشد که به صورت پاپولی های فولیکولار و ملتهب یا پوستول دار به اندازه 4-2 میلی متر بر روی پشت، بازوها، گردن و ندرتا صورت که اغلب با خارش همراه است ، مشاهده می شود (2). این بیماری در آب و هوای گرمسیری بیشتر شیوع دارد (7). فاکتورهایی نظیر دیابت، سندروم کوشینگ، نقص کلیه، پیوند کلیه و دیگر اعضاء بدن ، آنتی بیوتیک های وسیع الطیف و استروئید درمانی در بیماری نقش به سزایی دارند(2).

التهاب کیسه و مجرای اشکی

در این بیماری گونه های مالاسزیا در کیسه اشکی کلنیزه شده و سبب بزرگ شدن و التهاب آن می گردد. در بعضی موارد انسداد گسترش یافته و سبب التهاب و تداخل با عمل ریزش طبیعی اشک می شود(2و3).

درماتیت سبوروئیک

درماتیت سبوره که شایع ترین نشانه کلینیکی آن تولید شوره سر است بیماری مزمن، عود کننده ، خارش دار، و پوسته ریزی دهنده پوست می باشد. علائم بیماری به صورت ضایعات شوره زاری در سر ، صورت ، عانه و سایر قسمت های بدن تظاهر می کند(2و7). مالاسزیافور فرو (پی تی روسپوروم اووال) عامل درماتیت سبوروئیک است (2). شیوع این بیماری در مردان بیشتر از زنان است و در بیمارانی که دارای نقص ایمنی هستند شیوع بالایی دارد(7). فاکتورهای زمینه ای مناسب برای بیماری عبارتند از : اختلالات غدد داخلی بدن و ترشح غدد چربی به میزان زیاد.

 درماتیت آتوپیک

نوعی بیماری پوستی التهابی، عود کننده و مزمن است که بوسیله زخم های پوستی اگزمائی و خارش دار مشخص می شوند. گزارشات متعددی مبنی بر نقش گونه های مالاسزیا در تشدید ضایعات درماتیت آتوپیک وجود دارد (27و59).

پیتریازیس ورسیکالر

پیتریازیس ورسیکالر عفونت قارچی سطحی ، مزمن و آرام لایه شاخی پوست است که با ایجاد ضایعات ماکولر پوسته دار صاف یا کمی برجسته مشخص می شود (13و59و78). ضایعات به رنگهای مختلف سفید، صورتی ، زرد ، قهوه ای روشن یا قهوه ای تیره دیده می شوند(27) و در نقاطی از بدن بیشترند که غنی از غدد سباسه باشد(93). ضایعات به شکل لکه های سطحی نامنظم یا گرد، جدا از هم یا به هم پیوسته اند. اندازه ضایعات در ابتدا ریز و چندتایی هستند و به سرعت بزرگ می شوند(37) که شبیه نقشه جغرافیا دیده می شوند (24). ضایعات بیماری به صورت ماکول های هیپوپیگمانته[1] و هیپرپیگمانته2 می باشند.

رنگ ضایعات در افراد با پوست تیره (سیا پوستان) معمولاً روشن و در سفید پوستان زرد تا قهوه ای می باشد (تصویر شماره 1).

در اشکال مزمن بیماری نواحی هیپوپیگمنت (ضایعات جوان) و هیپرپیگمنت (ضایعات مسن) با هم دیده می شوند(2). محل ضایعات به طور شایع روی بالا تنه، سینه، پشت، شانه ها و زیر بغل است و به نواحی دیگر مثل گردن، صورت و بازوها پخش می­ شود (27).

شروع پیتریازیس و رسیکالر آهسته و بدون علامت خاص است دوره کمون بیماری بین یک الی دو ماه است و در بعضی افراد، خارش مختصری نیز وجود دارد به خصوص زمانی که این افراد عرق می کنند(47). در نواحی گرم و نیمه گرم درگیری صورت شایع است ولی در آب و هوای معتدل شایع نیست. در یک بررسی درگیری نواحی غیر شایع مثل پلک چشم وپنیس گزارش شده است. گاهی نیز درگیری کشاله ران نیز گزارش شده که در این مورد

 تمایز آن ازاریتراسما خیلی مشکل است اما در موارد استثنا، عفونت همزمان پیتریازیس و رسیکالرواریتراسما در کشاله ران گزارش شده است (27). بیماری پیتریازیس ورسیکالر انتشار جهانی داشته ولی در مناطق گرمسیری ، مرطوب و معتدل به ویژه در فصول تابستان و پاییز شایعتر است. به طول کلی شیوع جهانی بیماری 8-2% و در نواحی سرد به کمتر از 1/1% است (2و28و48). تینه آورسیکالر در ایران در مناطق گرم و مرطوب جنوبی (بندرعباس، بوشهر، کازرون، آبادان و اهواز)، سواحل دریای مازندران (دشت گرگان، رامسر،بابل رشت) و نواحی جنوب دریاچه ارومیه شیوع فراوان داشته و در فلات مرکزی ، تهران، اصفهان و مشهد نیز دیده می شود (2و9). این بیماری در مکزیک، آمریکای جنوبی، هند، قسمتهایی از آفریقا،کوبا، فیجی و اطراف دریای مدیترانه موارد بالای 50% گزارش شده است. ظاهر میکروسکوپی ارگانیسم در مناطق گرم با مناطق معتدل متفاوت است. بیماری در هر دو نژاد سیاه و سفید دیده می شود و با اینکه تغییرات رنگ پوست در سیاهپوستان بیشتر است اما شیوع بیماری در هر دو نژاد یکسان است(53). انتقال بیماری در سفید پوستان شایعتر از سیاهپوستان است(4). بیماری در مردان بیشتر از زنان است که علت آن را بالا بودن میزان دهیدرو تستسترون در پوست پسران نوجوان می دانند که منجر به افزایش ترشح بیشتر سبوم در این سن می شود. محققین دیگر گزارش داده اند که شیوع بیماری در زنان بیشتر بوده و دلیل آن را به توجه زیادی که زنان به زیبای و بهداشت پوست دارند، نسبت داده اند(71). تینه آورسیکالر در سنین نوجوانی و میانسالی که غدد سباسه بیشترین فعالیت خود را دارند رایج است، با اینجال در افراد مسن و بچه ها نیز گزارش شده است(53). در بعضی از شرایط آب و هوایی (گرمسیری) فرم شدید بیماری در نوزادان ایجاد می شود که به نام پیتریازیس ورسیکالر آلبا ویا آکرومیا پارازیتیکا نامیده می شود (5). در آمریکا در سنین 24-15 سال رایج است. در حالی که در ایران در سنین 40-20 سال دیده می شود (71)

فاکتورهای مستعد کننده بیماری

اگر چه گونه های مالاسزیا به عنوان فلور پوست مطرح شده اند ولی برخی فاکتورهای اندوژن و اگزوژن در تبدیل آنها به فرم بیماری زا دخالت دارند. رطوبت ، سوء تغذیه ، افزایش سطح کورتیزول پلاسما، چربی پوست، مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها و کورتیکوستروئیدها، حاملگی ، دیابت، علل ژنتیکی ، استرس، عفونت های مزمن، فقر بهداشتی ، پوشش های تنگ و نایلونی و تعریق فراوان از جمله این فاکتورها محسوب می گردند. (13و59) و با توجه به چربی دوست بودن عامل بیماری ، حدس می زنند که نرم کننده ها و روغن های مورد استفاده برای پوست در ایجاد بیماری دخالت داشته باشند (6).

بیماریزایی مالاسزیا