در سالهای اخیر مطالعات گسترده ای در این ارتباط در کشورهای مختلف انجام گرفته است و نتایج حاصله، حاکی از کارایی بالای برخی میکروارگانیسم ها در افزایش قابلیت جذب فسفر می باشند. این میکروارگانیسم ها از انواع ساپروفیت ها هستند که قادرند در منطقه ریزوسفر فعالیت نمایند و با کمک ترشحات ریشه، ترکیبات نامحلول فسفات مانند تری کلسیم فسفات را به صورت محلول و قابل جذب گیاه در آورند(12).

مهمترین باکتری های حل کننده فسفات از جنس های Pesudomonas وBacillus و قارچ ها، جنس های Aspergillusو Penicillium می باشند. این میکروارگانیسم ها با اکسیداسیون ناقص قندها و مواد پلی ساکاریدی که توسط ریشه گیاه ترشح می شوند، اسید های آلی مانند اسید گلوکونیک،       اسید اگزالیک و اسید سیتریک تولید می نمایند این اسیدهای آلی موجب کاهش واکنش خاک در منطقه ریزوسفر شده و مانع از غیر فعال شدن فسفر می شوند(19). بنابر این با تکیه بر تجارب و شواهد موجود بکارگیری میکروارگانیسم های حل کننده فسفات در بهبود جذب فسفر به منظور کاهش مصرف کودها بسیار ضروری بنظر می رسد(3).

غلات و مخصوصاً گندم، بیشترین نیاز را به کودهای شیمیایی دارند، لذا در این میان، استفاده از فرآورده های بیولوژیک در جهت تغذیه غلات یکی از راه حل های اساسی و مفید جهت افزایش عملکرد

و بهبود کیفیت محصول، تأمین امنیت غذایی، پایداری در تولید و ارتقاء سطح سلامت جامعه در تولید محصولات کشاورزی عاری از هرگونه سموم شیمیایی به نظر می رسد(19).

اهداف:

1- بررسی امکان بهره گیری ازکود بیولوژیک فسفره به عنوان منبع کودی و مقایسه آن با منبع کودهای شیمیایی فسفره متداول.

2- بررسی تأثیر مصرف کود بیولوژیک فسفره بر شاخص های کمی و کیفی دو رقم گندم چمران و پیشتاز در مقایسه با کودشیمیایی فسفره متداول.

3– بررسی بازده زراعی و بازده جذب کود زیستی در مقایسه با کود شیمیایی فسفره متداول.

فرضیات:

1– کاربرد کود زیستی مایكوریزایی و باكتریایی سبب افزایش عملکرد دانه دو رقم گندم چمران و پیشتاز نمی شود.

2– در بین اجزاء عملکرد دانه گندم، وزن دانه در خوشه و تعداد دانه در خوشه بیش از بقیه به کاربرد کود زیستی فسفره واکنش نشان نمی دهد.

3– کاربرد کودهای زیستی مایكوریزایی و باكتریایی سبب افزایش شاخص برداشت نمی شوند.

کلیات:

1-1- مبدا و قدمت

منشاء گندم به درستی روشن نیست، هردت مورخ معروف یونانی كه یادداشت هایی از یک پیشوای مذهبی كلده را جمع آوری كرده، از مطالعه آن ها به این نتیجه رسیده كه گندم در زمان حكومت كلده و آشور و قبل از آن در بین النهرین به طور وحشی می روییده است، او در پنج قرن قبل از میلاد در     

  نوشته های خود روش خرد كردن گندم و تهیه نان در مصر را شرح داده است. كاوش های باستان شناسی نشان داده است كه گونه های گندم وحشی از حدود 15000 سال قبل از میلاد در مصر و بین النهرین             می روییده است(5). به هر حال بیشتر پژوهشگران منشاء گندم را جنوب غربی آسیا دانسته اند و بعضی از گیاه شناسان مركز اصلی گندم های اولیه را از سوریه و فلسطین می دانند كه از این دو منطقه به مصر و   بین النهرین و سپس به ایران آمده و از طریق ایران به هندوستان، تركمنستان، چین، روسیه و سرانجام اروپا برده شده و از آنجا به سایر نقاط جهان انتقال یافته است (9 و 24).

1-2- اهمیت اقتصادی و غذایی

در دنیای امروز، گندم، محصول عمده غذایی به شمار می رود. با وجود تولید مقدار متنابهی گندم و با توجه به ذخیره سازی این محصول، باز هم در جهان فقر غذایی مشاهده می شود. مواد غذایی حاصل از گیاهان، به ترتیب بیش از 80 و 90 درصد كالری مصرفی در دنیا و ایران را تأمین می نماید كه در ایران حدود 64 درصد آن از غلات به دست می آید(18). امروزه سطح زیر كشت مناطق گندم كاری در جهان نسبت به گذشته افزایش قابل ملاحظه ای نموده است.  

برخی از علل این افزایش عبارتند از :

1- كمبود مواد غذایی و كافی نبودن این مواد در بسیاری از كشورهای جهان

2- سهولت حمل و نقل

3- سهولت كشت و تولید گندم

4- امكان كشت گندم در اكثر مناطق جهان

5- سهولت تهیه نان و سایر مواد غذایی از گندم