1-1) بیان مسئله

مسئولیت های سازمان در قبال ذینفعان (جامعه، محیط زیست، سهامداران، مشتریان،….) یکی از مباحث مهم و اساسی در حوزه کسب و کار در دوره ی حاضر به شمار می رود. در کشورهای  توسعه یافته و صنعتی بسیاری از مصرف کنندگان توجه خود را به کالاها و خدماتی معطوف        می دارند که توسط شرکت ها و واحد های اقتصادی مسئول نسبت به مسائل اجتماعی و        محیط زیستی تولید می شوند. علاقمندی و توجه سرمایه گذاران و خریداران سهام نیز به این موضوع رو به افزایش است. با کمال تاسف این موضوع در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته به شکل دیگری است زیرا مشکلات پیش روی سازمان ها به قدری پیچیده و سخت هستند که بسیاری از این سازمان ها تنها به فکر باقی ماندن در بازار بوده و نمی توانند حتی به سود بلند مدت فکر کنند و بنابراین توجه به مسائل اجتماعی و محیط زیستی و همچنین نیازها و حقوق ذینفعان برای آنها چندان ساده نیست.

آنچه می تواند هم برای سازمان ها و واحد های اقتصادی در کشورهای صنعتی و هم در کشورهای در حال توسعه مفید باشد ارائه راهکارهایی است که از طریق آنها بکار گیری استراتژی های مربوط به مسئولیت اجتماعی سازمان و پیاده سازی آنها صرفا هزینه تلقی نشود و نوعی سرمایه گذاری محسوب شده و ایجاد فایده و ارزش نماید.

با توجه به این که CSR یک مفهوم نموی و یک هدف در حال حرکت می باشد، سازمان ها سعی می کنند بخش هایی از CSR را در اولویت کارهای خود قرار دهند که اثرات مالی مثبت برای آنها داشته باشد [1]. این بدان معنی است که اغلب شرکت ها در حالی تمایل به اجرای CSR دارند که سود سهامداران شان نیز تامین شود. برخی از پژوهشگران با ارائه ی مفهوم CSR استراتژیک سعی در تحقق این هدف داشته اند. پورتر و کرامر[2] [2] به طور مثال با ارائه ی چارچوب CSR استراتژیک تلاش نموده اند تا با یکپارچه سازی CSR و استراتژی های سازمان، CSR را به منبع فرصت و مزیت رقابتی تبدیل نمایند.

یکپارچه سازی CSR نه فقط با استراتژی های سازمان بلکه در حوزه ی وسیع تری با مدل کسب و کار[3] سازمان جهت خلق ارزش برای کلیه ی ذینفعان از جمله سهامداران، هدف اساسی این پژوهش می باشد. آفا[4] [3, p. 2] در تعریف مدل کسب و کار عنوان می کند که «یک مدل کسب و کار چارچوبی است برای به دست آوردن پول».

واژه مدل کسب و کار در پایان دهه ی 1990 و با ظهور اینترنت و تجارت الکترونیک وارد حوزه ی ادبیات مدیریتی شد [4,5].

یک مدل کسب و کار مفهومی سودمند جهت درک و دسته بندی عملیات های سازمان است [6]. مدل های کسب و کار را نمی توان مدل های علمی یا قیاسی و یا دستورالعمل نامید بلکه ممکن است یک مدل کسب و کار هر یک از این نقش ها را به تنهایی و یا همه ی آنها را همزمان با هم ایفا کند که این بستگی به نوع سازمان و اهداف آن دارد [7]. زوت و امیت[5] [8] مدل کسب و کار را به عنوان سیستمی از فعالیت های متعامل در نظر می گیرند که باعث توسعه سازمان و گسترش مرزهای آن می شود.

ما در دنیایی زندگی می کنیم که مردم، شرکت ها، دولت ها و حتی ملت ها بیش از گذشته با یکدیگر ارتباط داشته و به هم وابسته هستند. توجه به منافع شخصی و خودخواهی افراد و حتی شرکت ها مانع از نوآوری و پیشرفت بوده و بر عکس همکاری و مشارکت با یکدیگر و کار کردن با دیگران و برای دیگران می تواند یک انگیزه ی قوی برای افزایش نوآوری و پیشرفت باشد [9, p. 283].

آنچه در مورد یک کسب و کار باید بدان توجه شود آن است که یک شرکت یا سازمانی که یک کسب و کار را راه اندازی می کند از افراد و گروه های مختلفی به نام ذینفعان تشکیل شده که تنها در کنار هم و در توازن و هماهنگی با هم می توانند به اهداف خود چه مادی باشد و یا غیر مادی    دست یابند. همه ی این ذینفعان نسبت به هم مسئولیت هایی دارند که انجام و رفع این مسئولیت ها باعث افزایش کارایی و تشدید انرژی لازم برای تحقق اهداف و خلق ارزش خواهد شد.

یک سازمان نسبت به کارکنان خود برای ایجاد یک محیط خوب کاری (شامل امنیت، بهداشت و سلامتی، ساعات کار، دستمزد،…)؛ نسبت به مشتریان خود برای ایجاد رضایت در آنان و تبعیت از اصول و ارزش های رقابت منصفانه و نسبت به جامعه برای حفظ محیط زیست، حقوق انسان ها، توسعه پایدار،… مسئول است [10, p. 4].

وقتی یک شرکت محیط مناسب و مطلوبی برای کارکنان خود ایجاد می کند آنها با کارایی بیشتری کار می کنند. این دیدگاه می تواند به مدیران این بینش را دهد که CSR باعث خلق ارزش هم برای سازمان و هم برای کارکنان می شود. مدیران باید بدانند که CSR چیزی بیش از هزینه، اجبار و اضطرار و عمل خیرخواهانه است؛ CSR می تواند منبع فرصت، نوآوری و مزیت رقابتی باشد [2].

با دستیابی به یک درک شفاف و واضح از CSR و توسعه ی رویکرد های جدید به مدل کسب و کار، این مفاهیم برای خلق مدل مفهومی این تحقیق ترکیب خواهند شد.

پرداختن به موضوع مدل کسب و کار با رویکرد مسئولیت اجتماعی سازمان با هدف ارائه راهکار برای خلق سازمان های مسئول و بالتبع خلق ارزش برای ذینفعان از جمله سهامداران و سرمایه گذاران بوده است و این نکته نیز قابل توجه و اهمیت است که دستیابی به این هدف مستلزم پرداختن به مباحث بسیار گسترده تری در حوزه مباحث مدیریتی و سازمانی از جمله فرهنگ سازمانی، مدیریت تحول، مدیریت منابع انسانی،…… می باشد که از حیطه ی این پژوهش خارج    می باشد.

پورتر و کرامر [2] بیان می کنند که «شرکت های موفق نیاز به جامعه ی سالم دارند….، و همزمان، یک جامعه ی سالم نیاز به شرکت های موفق دارد». این موضوع را می توان به کلیه ی ذینفعان درگیر در یک کسب و کار تعمیم داد.

1-2) اهداف تحقیق

هدف کلی انجام این تحقیق، یکپارچه سازی مدل کسب و کار و CSR به منظور خلق یک سازمان مسئول می باشد که این هدف کلی را می توان به اهداف خرد زیر تقسیم نمود:

1- بررسی نقش ذینفعان در فرایند یکپارچه سازی مدل کسب و کار و CSR

2- بررسی تاثیر مدل کسب و کار با رویکرد CSR بر مزیت رقابتی سازمان

1-3) اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن

رشد روزافزون و سریع صنایع مختلف و رقابت شدید جهت دستیابی به جایگاه بهتر، بسیاری از سازمان ها را نسبت به توسعه پایدار و مسائل اجتماعی و زیست محیطی بی توجه نموده است. این موضوع با کمال تاسف در کشورهای درحال توسعه بیشتر به چشم می خورد چرا که اغلب     شرکت ها (بخصوص شرکت های خصوصی) با توجه به شرایط ناپایدار اقتصادی تنها به دنبال دستیابی به سود مورد نظر خود بوده و نگاه جامع و بلند مدت ندارند. بر اساس اصل سوم توسعه پایدار در منشور سازمان ملل حق توسعه باید به نحوی اعمال شود كه به طور مساوی نیازهای نسل كنونی و نسلهای آینده را در زمینة توسعه و محیط زیست برآورده سازد. از سوی دیگر در بسیاری از شرکت های حتی بزرگ، شیوه ی کسب و کار سنتی بوده و روش ها و رویکردهای نوین مدیریتی و سازمانی دیده نمی شود. توجه به رویکردهای نوین در حوزه ی دانش مدیریت از یک سو و مسائل اجتماعی و زیست محیطی و همچنین حقوق ذینفعان از سوی دیگر نویسنده را بر آن داشت تا به تحقیق در خصوص موضوعی بپردازد که حاصل کار آن برای جامعه، نسل های آتی، شرکت ها و مصرف کنندگان و سایر ذینفعان سودمند و مفید باشد. مبحث مدل کسب و کار یکی از مباحث نسبتا جدید و قابل توجـه در حوزه ی مدیریت و کسب و کار به شمار می آید و نویسندگان، محققان و شرکت ها و سازمان های بزرگ و کوچک در سطح دنیا به این موضوع علاقـه و توجه خاصی نشان می دهند. این مسئله پژوهشگر این پایان نامه را بر آن داشت تا به تحقیق و مطالعه در خصوص این موضوع و با نگاه و رویکردی نوین و سودمند بپردازد. رویکرد مدل کسب و کار به مسئولیت اجتماعی سازمان با هدف دستیابی به روشی برای یکپارچه سازی استراتژی های سازمان با سیاست ها و برنامه های مربوط به مسئولیت اجتماعی سازمان و جهت خلق یک سازمان مسئول و البته سودآور از طریق دستیابی به مزیت رقابتی ای که این مدل ایجاد می کند، بوده است که به خلق ارزش برای جامعه، سازمان و مصرف کنندگان فعلی و آتی و سایر ذینفعان خواهد انجامید. امید است این پژوهش راهی برای توجه بیشتر سازمان های ایرانی و غیر ایرانی به مباحث اجتماعی و زیست محیطی و همچنین احترام به حقوق مصرف کنندگان، کارکنان، جامعه و سایر ذینفعان و توجه به ارزش های آنان باشد.

1-4) سوالات تحقیق

سوال اصلی این پژوهش این است که چگونه می توان مدل کسب و کار و CSR را جهت خلق یک سازمان مسئول نسبت به تمامی ذینفعان از جمله جامعه، یکپارچه نمود؟

در کنار یک سوال اصلی که به آن اشاره شد یک سوال فرعی نیز مطرح می باشد:

1- تاثیر مدل کسب و کار با رویکرد CSR برموقعیت رقابتی سازمان چیست؟

[1] Corporate Social Responsibility (CSR)

[2] Porter & Kramer

[3] Business Model

[4] Afuah

[5] Zott & Amit

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)