واژگان کلیدی: بازارگرایی، بازاریابی داخلی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی، بانکهای تجاری

 1-1) مقدمه :

دنیای كنونی با شتاب فزاینده‌ای در حال صنعتی شدن است. این امر ضرورت نوآوری، انعطاف‌پذیری، بهره‌وری و پاسخگویی را برای بقا و موفقیت سازمانها بیشتر می‌‌كند. یکی از کلیدهای موفقیت در بازارهای رقابتی این است که برنامه های بازاریابی خلاق را به کار گیریم تا اینکه نیازهای مشتریان و گرایشهای بازار را در هر لحظه مشاهده نماییم (Kohli and Jaworski, 1990). از طرف دیگر، روانشناسان تأكید دارند كاركنان سازمانها باید فراتر از وظایف رسمی خود عمل كنند. با توجه به تعامل فراوان و رو در رو، با مشتری، و همچنین ماهیت خدمات، این مفهوم در بخشهای خدماتی اهمیت بیشتری دارد (Garg and Rastogi, 2006). از این رو «رفتار شهروندی سازمانی» و «تعهد سازمانی» بعنوان مهارتهایی شناخته می شوند که می‌توانند به كاركنان در این راه كمك كنند. رفتار شهروندی به رفتارهای فردی اشاره دارد كه برخاسته از بصیرت افراد بوده و علاوه بر این‌كه كارایی و اثر بخشی عملكرد سازمان را افزایش می دهند، مستقیم و به صورت صریح، از طریق سیستم رسمی پاداش تشویق نمی شوند(Burns and Carpenter, 2008) . تعهد سازمانی، به حالتی اشاره دارد كه در آن كارمند با سازمان خاص و اهدافش شناخته شده و علاقه دارد عضو آن سازمان تلقی شود (حسنقلی و همکاران، 1391). احمد و رفیق (2000) با بررسی مطالعات مختلف نشان دادند بازاریابی درونی به عنوان شیوه ای برای حل مسایل و مشكلات مربوط به كاركنان سازمانها و ارائه خدمات با كیفیت توسط آنها مطرح است بطوریکه فعالیتهای بازاریابی درونی از طریق نفوذ و ایجاد انگیزه در كاركنان موجب افزایش تعهد سازمانی در آنها شده، رقابتپذیری سازمان را بهبود بخشیده و شایستگی ها را ارتقا می دهد .

در این فصل به بیان مسئله، ضرورت تحقیق، اهداف، چارچوب نظری، سوالات و فرضیات ، تعاریف متغیرها و قلمرو تحقیق پرداخته خواهد شد.

1-2) بیان مساله :

در ادبیات و عملیات بازاریابی بازارگرایی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و رویكردهای متعددی برای تبیین این مفهوم مطرح شده اند. به اعتقاد نارور و اسلاتر (1990)، بازارگرایی قلب تپنده مدیریت و استراتژی بازاریابی مدرن است و كسب و كاری كه بازارگرایی اش را افزایش دهد، عملكرد بازارش را بهبود خواهد بخشید . بازارگرایی، فرهنگی سازمانی است كه با حداكثر كارایی و اثربخشی، رفتارهای لازم جهت خلق ارزش برتر برای مشتریان و در نتیجه عملكرد برتر مستمر برای كسب و كار را فراهم می كند. آنها بازارگرایی را شامل سه جزء رفتاری- مشتری گرایی، رقیب گرایی و هماهنگی بین وظیفه ای و دو معیار تصمیم- تمركز بلندمدت و سودآوری می دانند .

لافرتی و همكارانش (2001) تلاش كرده اند تا با تلفیق مؤلفه های مشترك پنج رویكرد تصمیم گیری (Shapiro, 1988) ؛ هوشمندی بازار(Kohli and Jaworski, 1990)؛ رویكرد فرهنگی (Narver and Slater, 1990)؛ رویكرد استراتژیک (Ruekert, 1992)؛ و مشتری گرایی (Deshpande et al, 1993)؛ به رویكردی تركیبی دست یابند . آن ها در این بررسی بازارگرایی را به عنوان یک پدیدة فرهنگی و مدیریتی برای دستیابی به مزیت رقابتی مورد بحث قرار داده اند. آنها چهار حوزة عمومی مورد توافق در رویكردهای مورد بررسی را بدین شرح معرفی می كنند: تأكید بر مشتری، اهمیت دانش (اطلاعات) تسهیم شده، هماهنگی بین وظیفه ای فعالیت ها و ارتباطات بازاریابی ، و پاسخ گویی به فعالیت های بازار از طریق انجام اقدام مناسب.

بازارگرایی چه به عنوان یک فرهنگ و چه به عنوان یک رفتار، نمیتواند بدون تعهد سازمانی بروز كند و نه تنها مدیران رده بالا بلكه كاركنان درون سازمان نیز باید از این تعهد برخوردار باشند . از این رو، موفقیت سازمان های خدماتی در راستای فعالیتهای بازارگرایی مستلزم این است كه تعهد كاركنان تضمین شود. یكی از راه های دستیابی به چنین تعهدی، اجرای برنامه های بازاریابی داخلی است(Caruana and Calleya, 1998). بازاریابی داخلی یكی از مباحث بازاریابی است كه دو دهه قبل به عنوان شیوهای برای حل مسایل و مشكلات مربوط به كاركنان سازمان ها و ارائه خدمات با كیفیت توسط آنها مطرح شد. مطالعات مربوط در این زمینه حاكی از آن است كه فعالیت های بازاریابی درونی از طریق نفوذ و ایجاد انگیزه در كاركنان موجب افزایش تعهد سازمانی در آنها شده، رقابت پذیری سازمان را بهبود بخشیده و شایستگیها را ارتقا میدهد (Ahmed and Rafiq, 2002).

بازاریابی داخلی، عبارت است از جذب، توسعه، انگیزش،و تداوم کیفیت‌ قابل ارائه به کارنان از طریق شغل به عنوان یک محصول و ارضای نیازمندی‌های‌ آنان.به عبارت دیگر،بازاریابی داخلی،فلسفه رابطه و پیمان مشترک بین مشتریان‌ و کارکنان(مشتریان داخلی)سازمان است (Cahill,1995). به تعبیری، بازاریابی‌ داخلی به عنوان یک شناخت آکادمیک،علمی و تجاری در زمینه ارتقای سطح‌ رضایتمندی مشتریان و کارکنان مطرح می‌باشد. هدف بازاریابی داخلی،ایجاد اطمینان از رضایتمندی کارکنان‌ سازمان و توسعه کیفیت محصولات و خدمات به منظور دستیابی به رضایت‌ مشتریان خارجی سازمان می‌باشد،که این امر به صورت فرایندی از مشتریان‌ داخلی به سمت مشتریان خارجی سازمان جریان دارد (عبدالباقی،

 1382).

مطالعات انجام گرفته در این زمینه، بیانگر وجود ارتباط مثبت بین رضایت‌ مشتریان داخلی سازمان (کارکنان) و رضایت شغلی مشتریان خارجی سازمان‌ می‌باشد. مطالعات کوهرت و لوین (1992) بیانگر این‌ واقعیت است که رضایت کارکنان (مشتریان داخلی) بر کیفیت محصولات تاثیر بسزایی داشته و در نتیجه،رضایت مشتریان خارجی را به همراه دارد (عبدالباقی، 1382).

در بکارگیری مفاهیم بازاریابی داخلی،گام‌های متعددی به منظور توسعه و ارزیابی مفهوم بازاریابی داخلی انجام می‌پذیرد.در یک تقسیم‌بندی،این گام‌ها در سه بخش دسته‌بندی می‌شوند:

گام اول،انگیزش و رضایتمندی کارکنان:در اولین گام بازاریابی داخلی، بیشترین تمرکز،روی انگیزش کارکنان قرار دارد.این گام بازاریابی داخلی شامل دو قسمت زیر می‌باشد:

(1) توجه به کارکنان به عنوان مشتریان داخلی (2) تمرکز برروی رضایتمندی کارکنان.

گام دوم، مشتری‌گرایی: در این مرحله از بازاریابی داخلی،درگیری کارکنان با خدمات و پاسخگو بودن آنها نسبت به مشتریان خارجی مورد توجه می‌باشد.هدف‌ اساسی بازاریابی داخلی،ایجاد تعامل مثبت بین کارکنان و مشتریان است.ارایه‌ خدمات موثرتر نیازمند هماهنگی موثر کارکنان بلا فصل با مشتریان از یک طرف،و کارکنان رده‌های بعدی از طرف دیگر می‌باشد.

گام سوم،توسعه و گسترش مفهوم بازاریابی داخلی:در این مرحله، بکارگیری استراتژی‌های بازاریابی داخلی به عنوان ابزار بکارگیری‌ استراتژی‌ها و اداره مشتریان در جهت دستیابی به اهداف سازمانی است‌ (Rafiq and Ahmed,2000) .

 

با توجه به اهمیت بازاریابی درونی و بازارگرایی پژوهش حاضر تلاش دارد تا رابطه بین دو متغیر را با توجه به نقش واسطه ای تعهد و رفتار شهروندی سازمانی مورد بررسی قرار داده و به این سوال که عواملی همچون بازاریابی داخلی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی تا چه اندازه بر موفقیت بازارگرایی شعب بانک توسعه تعاون استان اصفهان تاثیرگذار است؟پاسخ دهد.
1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق:

نتایج بررسی های نگارنده در تحقیق حاضر نشان می دهد که:

فرضیه اول با این توضیح اثبات می شود که: با توجه به 363 زنی که مورد مطالعه قرار گرفتند این نتیجه حاصل شده که حدود 6 درصد از زنان روستایی به کار کشاورزی علاقه نشان داده اند و مابقی حدود 94 درصد در بخش خدمات و اداری فعال هستند.

فرضیه دوم با این توضیح رد می شود که: 91 درصد زنان روستاهای جلگه ای در فعالیتهای خدماتی و اداری مشغول هستند اما در روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی 149 درصد در فعالیتها اشتغال دارند.

فرضیه سوم با این توضیح اثبات می شود که: صد در صد زنان معتقدند با ورود تکنولوژی از علاقه مندی زنان به فعالیت به طور سنتی در کارهای کشاورزی کمتر شده است.

واژگان کلیدی: نقش, زنان روستایی, اقتصاد خانوارها, شهرستان فومن

 مقدمه

با نگاهی به بافت اجتماعی- اقتصادی جامعه کشاورزی کشورمان و نقش زنان روستایی در اقتصاد خانواده, ضرورت توجه بیشتر به این قشر دو چندان می شود.

توجه به احساس مسئولیت و موقعیت زنان روستایی در مناطق مختلف کشور و اعتقاد و باورمان به این قشر عظیم که دارای نقش مهمی در اقتصاد کشور اند, از ضروریات جامعه محسوب می شود.

وجود زنان برای ایجاد یک زندگی سالم در خانواده از اهمیت فراوانی برخوردار است. به منظور تامین یک زندگی توام با آرامش و آسایش برای اعضاء خانوار, زنان علاوه بر تربیت کودکان به کارهای دیگری از جمله تهیه غذا, نگهداری از منزل, کمک به فرایند تولید و تبدیل محصولات زراعی و باغی, تهیه محصولات لبنی و دامی و … می پردازند.

این تحقیق با عنوان نقش زنان روستایی در اقتصاد خانوارهای شهرستان فومن در 5 فصل: فصل اول کلیات تحقیق, فصل دوم مبانی نظری, فصل سوم ویژگیهای طبیعی, اجتماعی, اقتصادی, فصل چهارم تحلیل یافته های تحقیق و فصل پنجم نتیجه گیری و ارزیابی فرضیه ها و ارائه پیشنهادات تهیه گردیده است.

    فصل اول: طرح تحقیق

• بیان مسئله

تفاوت جنبه های گوناگون روستا و طبقه بندی اشتغال در آن به مراتب پیچیده تر از حوزه های شهری است. تفاوت اشتغال و به طور کلی فعالیت اقتصادی روستاها با فعالیتهای اقتصادی شهری به عنوان نمونه از جنبه های زیر قابل توجه است: الف) زمان و طول مدت فعالیت در شبانه روز ب) نوع و ویژگی فعالیت ج) درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی(سعیدی،1384, ص92).علاوه بر موارد فوق, یکی از ویژگی های اشتغال روستایی, نقش و حضور زنان است. زنان روستایی به طور کلی وظایف آشکار و پنهان نامحدودی را بر عهده دارند. اگرچه نقش اساسی زنان در انجام وظایف آشکاری همچون پرورش فرزندان و نیز انجام امورخانه و ساماندهی درونی خانوار محرز است، اما لازم است آن دسته از وظایف پنهانی نیز که بیشتر، ارزش و اهمیت اقتصادی دارد، مورد توجه قرار گرفته، نقش آنها در ساختار فعالیت و درآمد خانوار روستایی ارزیابی شود. به طور کلی مشاغلی را که زنان روستایی بر عهده می گیرند می توان به چند دسته تقسیم کرد.

الف) کار خانوادگی در مزرعه و خانه بدون دستمزد

ب) کار مبتنی بر دستمزد در خانه، مزرعه و کارخانه

ج) کار برای خود و عرضه حاصل کار(تولیدات) در بازار.

مساله اساسی در رابطه با کار و اشتغال زنان روستایی این است که در عمل نمی توان فعالیتهای مختلف آنان را به درستی و به دقت از یکدیگر تفکیک کرد چراکه آنان در موارد بسیاری ضمن انجام وظایف و تکالیف آشکار مرد پاره ای از فعالیتهای اقتصادی را توامان انجام می دهند. از آنجاکه اشتغال زنان روستایی معمولا از نظر زمان و نه از لحاظ دامنه به درستی مشخص نیست، ارزش افزوده کار آنان نیز در محاسبه درآمد خانوار یا به صورت مطلق قابل ارزیابی نیست(همان منبع، صص93-92).

توجه به همه قشرهای جامعه روستایی به ویژه زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه روستایی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. زنان ایران در کنار مسئولیتهایی که در نهاد خانواده به عنوان مادر و همسر دارند، نقش مهمی در امور اقتصادی و در نواحی روستایی در امور تولیدی ایفا می نمایند. در این بین سهم و نقش زنان روستایی در فعالیتهای تولیدی و کشاورزی اعم از کاشت،‌داشت و برداشت، دامداری و باغداری و … چشمگیرتر است و نقشی که آنها در مسئولیتهای خانواده ایفا می کنند قابل توجه بوده و شاید بیشتر از زنان شهری باشد(علیایی، 1386,ص107).

شهرستان فومن در محدوده ای واقع شده که نواحی جلگه ای ، کوهپایه ای و کوهستانی را شامل می شود و با توجه به این تنوع توپوگرافیکی، انواع فعالیتهای کشاورزی در آن رواج دارد. و با توجه به ماهیت این فعالیتها مسئولیت و نقش زنان در نگهداری از دامها، امور باغی و زراعی و همچنین صنایع دستی و رسیدگی به امور منزل و فرزندان قابل توجه است. به طوریکه در قسمت کوهستانی پرور ش دام و دامداری، در قسمت جلگه ای زراعت برنج و چای، و در کوهپایه ترکیبی از زراعت و دامداری به انضمام فعالیت در زمینه صنایع دستی از قبیل حصیر بافی، بافندگی, قالی بافی در بین زنان روستایی رواج دارد. با توجه به ویژگی های خاص شهرستان فومن می توان دریافت که بخش کشاورزی در حیات اقتصادی روستاهای آن نقش به سزایی داشته است. با توجه به تنوع فعالیتها در بین خانوارهای روستایی نقش زنان آشکار و محسوس است و بدون وجود زنان روستا انجام این همه فعالیت برای مردان دشوار می گردد. بنابراین لازم است تا نقش آنها مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهای مناسبی برای رفاه زنان روستایی ارائه گردد.

بنابراین تحقیق حاضر درصدد است تا به شناخت نقش زنان روستایی در اقتصاد شهرستان فومن بپردازد، تا به ارائه راهکارهای مناسب برای رفاه زنان روستایی بپردازد.

1-2 اهداف تحقیق

1- شناخت نقش زنان در اقتصاد شهرستان فومن

2- شناسایی رابطه بین میزان سواد زنان و فعالیتهای اقتصادی

3- شناسایی میزان سهم زنان روستایی در تولید

4- شناخت عوامل موثر بر فعالیت زنان در خانوارهای روستایی شهرستان فومن

5- تعیین سهم زنان روستایی فومن از درآمد خانوار

1-3 فرضیه ها ی تحقیق

1- با افزایش میزان سواد، فعالیت اقتصادی زنان روستایی در بخش کشاورزی شهرستان فومن کمتر می شود.

2- نقش زنان روستاهای جلگه ای در اقتصاد خانوارها بیشتر از زنان روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی است.

3- با ورود تکنولوژی در فعالیتهای اقتصادی روستا، نقش اقتصادی زنان روستایی در حال کاهش است.

1-4 روش تحقیق و مراحل انجام

روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی می باشد. لذا جهت تهیه برخی از اطلاعات به کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت مراجعه نموده و جهت برآورد داده ها از نرم افزار Excel استفاده نموده ام. در مطالعات میدانی نیز به مصاحبه با برخی افراد و همچنین پر کردن پرسشنامه پرداخته لذاعلیرغم موارد فوق از روش مشاهده نیز بهره گرفته ام.

 

 

1-4-1نوع تحقیق

نوع و روش تحقیق توصیفی می باشد .

نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و لذا داده ها را از منابع موجود و مطالعات میدانی جمع آوری نموده و به صورت کمی و کیفی مورد تحلیل قرار می دهیم.

1-4-2 روش تحقیق

روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی ( مطالعه کتابها و پایان نامه ها و مجلات علمی) و میدانی (تکمیل پرسشنامه, مشاهدات میدانی و مصاحبه) می باشد.

1-4-3 ابزار گردآوری اطلاعات

ابزار گردآوری اطلاعات در روش کتابخانه ای به صورت فیش برداری، جدول و نقشه منطقه مطالعاتی و در روش میدانی از مشاهده و همچنین از دو سری پرسشنامه(پرسشنامه دهیاران و پرسشنامه زنان روستایی) استفاده شده است.

پرسشنامه زنان روستایی که شامل 363 پرسشنامه از 114روستا, که توسط زنان روستایی در سه قسمت جلگه, کوهپایه و کوهستان شهرستان فومن می باشد. پرسشنامه دوم که مربوط به دهیاران منطقه مورد مطالعاتی است, 114عدد پرسشنامه بود که توسط دهیاران محترم روستاهای مورد مطالعه, تکمیل گردید.

1-4-4 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

در این تحقیق پس از جمع آوری اطلاعات ازطریق ابزارهای گردآوری، داده های خام را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده لذا برای تجزیه و تحلیل اطلاعات با توجه به ماهیت داده ها از روش های توصیفی و آماری استفاده شده است.

1-5 محدوده مورد مطالعه

محدوده مورد مطالعه کل شهرستان فومن است که در ناحیه غربی گیلان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان صومعه سرا، از جنوب و جنوب شرقی به شهرستان شفت، از شمال غرب به شهرستان ماسال و از غرب به استان زنجان محدود شده است. مساحت این شهرستان9/777 کیلومتر مربع می باشد. این شهرستان دارای دو نقطه شهری به نامهای فومن و ماسوله، دو بخش به نامهای مرکزی و سردارجنگل و 6 دهستان به نامهای رودپیش،‌گشت، گوراب پس، لولمان، آلیان و سردارجنگل و 150 آبادی دارای سکنه و 11 آبادی خالی از سکنه می باشد که مجموعا دارای 161 روستا می باشد(سالنامه آماری استان گیلان، 1385،ص65).

1-6 جامعه آماری, حجم نمونه ها و متغیرها

در تحقیق حاضر جامعه آماری کل شهرستان فومن می باشد که حدود 114 روستای آن مورد بررسی قرار گرفته است. با بهره گرفتن از روش مورگان 98روستا در قسمت جلگه ای , 34 روستا در قسمت کوهپایه ای و 16 روستا در قسمت کوهستانی بررسی شده است.

1-7 واژه ها و مفاهیم

روستا: روستا ی واحد جغرایایی است که در آن پدیده های اجتماعی و طبیعی به طور چشمگیری در هم آمیخته اند. این در هم آمیختگی از ویژگی های مهم روستا و شاخص عمده ای برای تمیز شهر از روستاست (مهدوی,1384,ص4).

روستا به مجموعه یک یا چند مکان و اراضی به هم پیوسته(اعم از کشاورزی و غیر کشاورزی) گفته می شود که خارج از محدوده ی شهرها واقع شود، دارای محدوده ی ثبتی و عرفی مستقل باشد. روستا مبدا تقسیمات کشوری است که از لحاظ زیستی( وضع طبیعی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) همگن بوده و اکثریت ساکنان واقعی آن به طور مستقیم و غیر مستقیم به یکی از فعالیتهای زراعی، دامداری، باغداری و به طور اعم صنایع دستی و صید یا ترکیبی از این فعالیتها اشتغال داشته باشند در عرف بع عنوان ده، آبادی، دهکده یا قریه نامیده می شود (پاپلی یزدی ، ابراهیمی ،‌1381, ص22).

روستا صورتی است از استقرار انسان بر سطح زمین که قادر است تمام مایحتاج سال خود را از درون خود تهیه کند. بنابراین ده در بنیاد کار, واحدی است طبیعی و اجتماعی با اقتصادی بسته که تمام شرایط اتکای به خویش را از لحاظ سیاسی و اجتماعی و اقتصادی در خود جمع دارد. بنابراین روستا کوچکترین واحد جمعیتی, اقتصادی و جغرافیایی است که در آن نوعی کلکتیویسم اقتصادی, اجتماعی و

عنوان                                                                                                      صفحه

چکیده…………………………………………………………………………………………………………….. و

فصل اول : کلیات تحقیق

1-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………… 2

1-2) بیان مساله………………………………………………………………………………………………… 2

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………. 4

1-4) اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………….. 4

1-5) چارچوب نظری ………………………………………………………………………………………. 6

1-6) سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………….. 6

1-7)تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق………………………………………………………… 6

1-8)قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………… 8

1-8-1) قلمرو موضوعی…………………………………………………………………………………….. 8

1-8-2) قلمرو مکانی…………………………………………………………………………………………. 8

1-8-3) قلمرو زمانی…………………………………………………………………………………………. 8

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق

بخش اول: ارزیابی عملکرد

2-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 10

2-2) عملکرد سازمانی ………………………………………………………………………………………. 10

2-3) عوامل موثر بر عملکرد سازمانی…………………………………………………………………….. 12

2-3-1) محیط بیرونی ……………………………………………………………………………………….. 12

2-3-2)محیط درونی ………………………………………………………………………………………… 13

2-3-3) دستاوردها …………………………………………………………………………………………… 14

2-4) ارزیابی عملکرد…………………………………………………………………………………………. 15

2-5) رویکرد های اندازه گیری عملکرد …………………………………………………………………. 17

2-6) روش های ارزیابی عملکرد…………………………………………………………………………….. 17

2-7) فرایند ارزیابی عملکرد ……………………………………………………………………………….. 20

2-8) چالش های ارزیابی عملکرد ………………………………………………………………………… 20

2-9) مزایای نظام ارزیابی عملکرد ………………………………………………………………………… 21

2-9-1) برای سازمان ………………………………………………………………………………………… 21

2-9-2) برای ارزیابی کننده………………………………………………………………………………….. 21

2-9-3) برای ارزیابی شونده………………………………………………………………………………… 22

2-10)مدل ناپارامتریک تحلیل پوششی داده در ارزیابی عملکرد و بررسی کارایی ……………. 22

2-10-1) تحلیل پوششی داده ها DEA ………………………………………………………………… 23

2-10-2) مدلهای پایه ای تحلیل پوششی داده ­ها………………………………………………………… 25

2-10-2-1) مدل CCR……………………………………………………………………………………… 25

مدل نسبت CCR……………………………………………………………………………………………… 25

مدل CCR ورودی محور ………………………………………………………………………………….. 28

مدل CCR خروجی محور………………………………………………………………………………….. 29

2-10-2-2) مدل BCC ……………………………………………………………………………………… 30

2-10-2-3)مدل اندرسن – پیترسن ( (AP……………………………………………………………….. 31

بخش دوم: معرفی سازمان تامین اجتماعی و جایگاه آن در ارتقاء سلامت کشور

2-11) معرفی سازمان تامین اجتماعی ……………………………………………………………………. 31

2-12) خدمات و حمایتهای سازمان ……………………………………………………………………… 33

2-12-1) تعهدات و خدمات حمایتی ……………………………………………………………………. 34

2-12-2) خدمات درمانی …………………………………………………………………………………… 34

2-13) پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………….. 36

الف) مطالعات داخلی…………………………………………………………………………………………. 36

ب) مطالعات خارجی…………………………………………………………………………………………. 39

2-14) خلاصه فصل………………………………………………………………………………………….. 41

 

 

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 43

3-2) روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 43

3-3) جامعه آماری…………………………………………………………………………………………….. 44

3-4) روش گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………….. 44

3-5) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………………………….. 44

3-5-1)مدل مورد استفاده…………………………………………………………………………………… 45

3-5-2) تعیین و تبیین شاخص‌ها………………………………………………………………………….. 45

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………… 48

4-2) ساماندهی داده ها و اطلاعات……………………………………………………………………….. 48

4-3) بخش دوم بررسی نتایج………………………………………………………………………………. 50

4-3-1) بررسی نتایج با مدل CCR-I……………………………………………………………………. 55

مجموعه مرجع…………………………………………………………………………………………. 56

رتبه بندی بر اساس کارایی………………………………………………………………………….. 58

بررسی علل کارآمدی شعب کارآمد و ناکارآمدی شعب ناکارآمد…………………………… 61

بررسی کارایی مقیاس ……………………………………………………………………………….. 64

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………… 68

5-2) پاسخ به پرسشهای پژوهش………………………………………………………………………….. 69

پرسش اصلی……………………………………………………………………………………………. 69

پرسشهای فرعی ……………………………………………………………………………………… 69

5-3) پیشنهادآتی بر مبنای یافته های پژوهش…………………………………………………………… 71

5-4) پیشنهادها برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………….. 72

5-5) محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………………………. 72

منابع………………………………………………………………………………………………………………. 73

چکیده

امروزه تمامی مدیران در همه سازمانها خواستار استفاده بهینه از امکانات و ظرفیتهای موجود در بخشهای مختلف می باشند. بنابراین وجود مدلی به منظور ارائه بازخور در راستای بهبود شعب مختلف سازمانها و دستیابی به ابزاری جهت برآوردن این نیاز مدیران، بسیار ضروری و منطقی به نظر می رسد. در راستای ضرورت فوق، سازمان تامین اجتماعی استان گیلان به عنوان نمونه آماری انتخاب و با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) کارایی شعب آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تا ضمن ارزیابی عملكرد شعب آن، شعب کارا و نا کارا تعیین و راهکارهایی جهت بهبود عملكرد شعب ناكارا و تقویت هرچه بیش تر شعب كارا تدوین شود. جهت بررسی کارایی نهاده های منابع انسانی و مساحت زیر بنای مورد استفاده و درصد ارسال لیست حق بیمه به كارگاه فعال، نسبت آراء تائید شده صادره به پرونده های رسیدگی شده هیئت بدوی تشخیص مطالبات، نسبت وصولی حق بیمه به بودجه مصوب ابلاغی، نسبت پرونده های مختومه به كلاسه فعال اجراییات، نسبت بیمه صاحبان حرف مشاغل آزاد، اختیاری و خاص به كادر امور بیمه شدگان با بهره گرفتن از مدل CCR ورودی محور از طریق نرم افزار DEA-Master مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که 4 شعبه از 21 شعبه مورد بررسی کارا و 17 شعبه ناکارا بوده اند. لازم به ذکر است که میانگین کارایی فنی آنها 59.22 و میانگین کارایی مقیاس شعب مورد بررسی نیز 86 درصد بوده است.

کلید واژه ­ها: کارایی، ارزیابی عملکرد، تحلیل پوششی داده ها،تامین اجتماعی استان گیلان

• مقدمه

امروزه اوضاع حاکم بر بازارهای جهانی، محدودیت منابع، رقابتهای بسیار فشرده، و… سازمانها را به سوی اتخاذ راهبردهای مناسب سوق داده است. بطوریکه مدیران و تصمیم گیران سازمان ها، خواستار استفاده بهینه از امكانات و ظرفیت های موجود در بخش های مختلف می باشند. بنابراین ارزیابی عملکرد به منظور ارائه بازخورد در راستای بهبود عملكرد شعب مختلف سازمان ها و دستیابی به ابزاری جهت برآوردن این نیاز مدیران، بسیار ضروری و منطقی به نظر می رسد. از این رو ارزیابی عملكرد و بهره وری در دهه­های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است. متدها و تكنیكهای بسیاری جهت ارزیابی عملكرد ایجاد شده است كه هر كدام مجموعه ای از شاخص ها را جهت ایجاد توازن در دیدگاه ­های سنتی و تك بعدی به عملكرد معرفی می نمایند. اما علی رغم تمامی این پیشرفتها در ارزیابی عملكرد، بسیاری از سازمانها همچنان بر شاخصهای عملكرد سنتی و مالی متكی هستند.(Tangen ,et al, 2004). سازمان تامین اجتماعی نیز محق و علاقه مند است كه در راستای ضرورت فوق، سعی و تلاشی در به كارگیری مدلی مناسب جهت ارزیابی عملكرد شعب خود داشته باشد تا بتواند علاوه بر شناسایی شعب كارا و ناكارا، استراتژی های مناسب را جهت بهبود عملكرد شعب ناكارا و تقویت هرچه بیش تر شعب كارا تدوین نماید. از آنجائیکه اکثر مطالعات انجام شده در حوزه بررسی کارایی و ارزیابی عملکرد شعب تامین اجتماعی با بهره گرفتن از روش های پارامتریک بوده است، پژوهش حاضر درصدد برآمده تا با بهره گرفتن از روشی ناپارامتریک به سنجش کارایی و ارزیابی عملکرد شعب تامین اجتماعی استان گیلان بپردازد. در این راستا از تکنیک تحلیل پوششی داده ها[1] که توسط “چارنز” و همکارانش (1976) ایجاد شده و بصورت گسترده ای مورد توجه قرار گرفته بهره گرفته شد.

1-2) بیان مسأله

امروزه تمامی مدیران در همه سازمانها خواستار استفاده بهینه از امکانات و ظرفیتهای موجود در بخشهای مختلف می باشند. یکی از راهکارهای تحقق این هدف بررسی و ارزیابی کارایی و عملکرد سازمان است. كارایی به معنای انجام درست كار و رسیدن به یک سطح خروجی مورد انتظار از یک ورودی مشخص است. كارایی به معنای تولید كمترین مقدار ضایعات و صرف كمترین میزان هزینه است؛ بطوریكه كمیت و كیفیت ثابت نگه داشته شود.با این فرض كه در یک سازمان، كل منابع ثابت و محدود باشند؛ میزان استفاده مطلوب از این منابع به منظور تولید محصولات با معیار كارایی مشخص می شود (عرب مازار و موسوی، 1389).

منظور از کارایی موفقیت بنگاه یا موسسه در تولید حداكثر ممكن ستاده از مجموعه عوامل تولید با تكنولوژی ثابتی می­باشد به طوری كه تمام نهاده­ها و ستاده­ها به دقت اندازه گرفته شده باشد (Farrell, 1957). فارل پیشنهاد نمود كارایی یک بنگاه شامل سه جزء است: كارایی تكنیكی(فنی)، كارایی تخصیصی (قیمت) و كارایی اقتصادی (هزینه ای) براساس تعریف فارل، كارایی تكنیكی توانایی یک بنگاه را برای به دست آوردن حداكثر ستاده از یک مجموعه نهاده های معین با تكنولوژی معلوم منعكس می­نماید، در این صورت هر چه بنگاه اتلاف منابع كمتر و در سطح مشخصی از نهاده­ها تولید بیشتری داشته باشد از لحاظ تكنیكی كاراتر خواهد بود . کارایی تخصیصی، توانایی یک بنگاه برای استفاده تركیب بهینه ای نهاده ها با توجه به قیمت هایشان را نشان می دهد. این كارایی به حداقل سازی هزینه تولید با انتخاب تركیب مناسبی از نهاده ها برای سطح معینی از ستاده ها با توجه به مجموعه ای از قیمتهای نهاده ای مربوط می شود. با فرض اینكه بنگاه مورد نظر از لحاظ تكنیكی كاملاً كارا باشد بنگاهی كه از لحاظ تخصیصی كارا است، تركیبی از نهاده ها به كار می برد. حداقل هزینه ممكن را برای تولید داشته باشد. كارایی اقتصادی بر اساس تعریف فارل از حاصل ضرب كارایی فنی و كارایی تخصیصی به دست می آید. بدین معنا كه سازمانی كه از لحاظ اقتصادی كاملاً كارا است باید هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ تخصیصی كارا باشد. مستقل از مقیاس بودن و نسبی بودن از جمله ویژگیهای كارایی های مطرح شده می باشد .كارایی تخصیصی در مقایسه با كارایی فنی احتیاج به اطلاعات قیمتی دارد و همین موضوع باعث كاربرد بیشتر كارایی فنی نسبت به كارایی تخصیصی می شود (رجبی، 1389).

اندازه گیری و تحلیل كارایی نشان می دهد كه واحدها چگونه می توانند از منابع خود در راستای نیل به بهترین عملكرد و افزایش تولید در مقطعی از زمان استفاده نمایند. به طور كلی كارایی،معرف نسبت ستاده ها به نهاده ها در مقایسه با یک استاندارد مشخص است (کاظمی و نیکخواه فرخانی، 1388).

كوئلی نشان داده است كه از میان روش های مختلف ارزیابی عملكرد، روش تحلیل پوششی دارای دو مزیت عمده در اندازه گیری كارایی می باشد :اولاً نیازی به تصریح یک شكل تابعی میان داده ها و ستاده ها ندارد، به این معنی كه محقق میتواند از شرایط محدودكنندة انتخاب فرم تابع تولید یا تابع هزینه كه میتواند تأثیرگذار بر نتایج تجزیه و تحلیل كارایی باشد اجتناب كند و ثانیا نیازی به مفروض توزیعات آماری برای اجزای كارایی ندارد. از سویی دیگر با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها می توان برای هریک از واحدهای ناكارا، واحد یا واحدهایی را به عنوان واحد مرجع پیشنهاد نمود كه كارا بوده و می تواند ساختار بهینه نهاده و ستاده ای را جهت هر یک از واحدهای ناكارا به شكل تركیب خطی نشان دهد. در واقع این روش علاوه بر محاسبه انواع كارایی، برنامه ای پیشنهادی برای واحدهای ناكارا ارائه می دهد كه بر اساس آن میزان مطلوب هر نهاده و میزان ایده­آل قابل دسترس برای ستاده، ارائه و كارایی حداكثر میشود (مهرگان، 1383).

با توجه به اهمیت اندازه گیری کارایی برای سازمانها، بررسی کارایی سازمان تامین اجتماعی را که نهادی اجتماعی است و حمایت های چند جانبه از افراد در مقابل خطرهای مختلف را بعهده دارد هدف پژوهش درنظر گرفته شده است.

1ـ3) اهمیت و ضرورت تحقیق

سازمان ها تا زمانی که برای بقاء تلاش می‌کنند و خود را نیازمند حضور در عرصه ملی و جهانی می‌‌دانند، باید اصل بهبود مستمر[2] را سرلوحه فعالیت خود قرار ‌دهند. این اصل حاصل نمی‌شود، مگراینکه زمینه دستیابی به آن با بهبود مدیریت عملکرد امکان‌پذیر ‌شود. این بهبود را می توان با گرفتن بازخور لازم از محیط درونی و پیرامونی، تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهای سازمان، مسئولیت‌پذیری و جلب رضایت مشتری، با ایجاد و بکارگیری سیستم ارزیابی عملکرد با الگوی متناسب، ایجاد کرد. سیستم ارزیابی عملکرد با الگوی مناسب به انعطاف‌پذیری برنامه‌ها و اهداف و ماموریت‌ سازمان ها در محیط پویای امروزین کمک قابل توجه می کند. ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد و توسعه آن به فرهنگ‌سازی و ارتقاء فرهنگ سازمانی نیاز دارد (تولایی، 1386). زیرا فقدان وجود نظام ارزیابی و کنترل در یک سیستم به معنای عدم برقراری ارتباط با محیط درون و برون سازمان تلقی می‌گردد که پیامدهای آن کهولت و نهایتاً مرگ سازمان است. ممکن است بروز پدیده مرگ سازمانی به علت عدم وقوع یکباره آن، از سوی مدیران عالی سازمان ها احساس نشود. لکن مطالعات نشان می‌دهد فقدان نظام کسب بازخورد امکان انجام اصلاحات لازم برای رشد، توسعه و بهبود فعالیت های سازمان را غیر ممکن می کند، سرانجام این پدیده مرگ سازمانی است.(عادلی، 1384: 125). علم مدیریت نیز مبین مطالب مذکور است. هرچه را که نتوانیم اندازه‌گیری کنیم نمی‌توانیم کنترل کنیم و هرچه را که نتوانیم کنترل کنیم مدیریت آن امکان ‌پذیر نخواهد بود. موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل‌های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم اندازه‌گیری است و از این رو سازمانی بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نمی‌باشد.

1-4) چهارچوب نظری پژوهش

هر پژوهش به یک چهارچوب نظری نیاز دارد، چارچوب نظری، الگویی است که فرد پژوهشگر بر اساس آن درباره روابط بین عواملی که در ایجاد مساله مهم تشخیص داده شده ­اند نظریه پردازی می­ کند (خاکی، 1390: 163). چهارچوب نظری روابط میان متغیرها را روشن می­ کند، نظریه­ هایی که مبانی این روابط هستند را می­پروراند و نیز ماهیت و جهت این روابط را توصیف می کند. همان گونه که بررسی پیشینه، مبانی چهارچوب نظری را تشکیل می دهد، یک چهارچوب نظری خوب نیز در جای خود، مبنای منطقی لازم برای تدوین فرضیه های آزمون پذیر را فراهم می آورد (سکاران، ۱۳۸۶: ۹۵-۹۴). این پژوهش نیز با توجه به مطالعه وب (2003)و دریک (2003) با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل پوششی داده ها، با درنظر گرفتن دو ورودی (نیروی انسانی و مساحت فیزیکی) و پنج خروجی (درصد ارسال لیست حق بیمه به كارگاه فعال، نسبت آراءتائیدشده صادره به پرونده های رسیدگی شده هیئت بدوی تشخیص مطالبات، نسبت وصولی حق بیمه به بودجه مصوب ابلاغی، نسبت پرونده­های مختومه به كلاسه فعال اجراییات، نسبت بیمه صاحبان حرف مشاغل آزاد، اختیاری و خاص به كادر امور بیمه شدگان ) کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است.

متغیرهای ورودی

متغیرهای خروجی

–         تعداد کارکنان   –         مساحت زیربنایی شعب

–      درصد ارسال لیست حق بیمه به کارگاه فعال   –      نسبت آراء تائید صادره به پرونده های رسیدگی شده هیئت بدوی –      نسبت وصولی حق بیمه به بودجه ابلاغی –      نسبت پرونده های مختومه به كلاسه فعال اجراییات –      نسبت بیمه حرف مشاغل آزاد، اختیاری و خاص به کادر امور بیمه­شدگان

شکل (1-1) مدل مفهومی پژوهش

1ـ5) اهداف تحقیق

1-5-1) هدف اصلی

• تعیین میزان کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی

1-5-2) اهداف فرعی

• شناسایی شعب الگو و مرجع برای شعب ناكارا
• رتبه بندی شعب دارای كارایی نسبی
• شناسایی علل کارآمدی شعب کارآمد
• شناسایی علل ناکارآمدی شعب ناکارآمد
• تعیین کارایی مقیاس شعب مورد بررسی

 1ـ6) سوالات پژوهش

1-6-1)پرسش اصلی:

• کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی استان گیلان با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل پوششی داده ها چگونه است؟

1-6-2)پرسشهای فرعی:

استاد مشاور:

 

سرکار خانم دکتر مرضیه رضا طبع

 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چکیده:

امروزه جهانگردی به عنوان یک صنعت پردرآمد واشتغالزا در صحنه جهانی به اهمیت زیادی دست پیدا کرده است و این نیز در آینده دوچندان خواهد شد وتوریسم برطبق آمارهای جهانی بیش از10٪ سهم تولید ناخالص دنیا را ازآن خود کرده است واین سهم نیز بطورفزاینده ای درحال افزایش است که می تواند درزمینه جهانگردی از یگران سرآمد باشد. این تحقیق در پی آن است که به بررسی عوامل موثر در جلب وجذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت توریسم ایران بپردازد وموانع ومزایای آن را برشمرده وراه کارهای مناسبی در این ارباط ارائه نماید به این منظور از روش سنجش مخاطب استفاده شده و با توزیع پرسشنامه بین افراد نتایج را مورد بررسی قرار داده ودر پایان به ذکر موانع اهداف وتوصیه هایی موضوع تحقیق پرداخته شده است.

1-1مقدمه

امروزه جهانگردی به عنوان یک صنعت پردرآمد و اشتغال زا در صحنه جهانی به اهمیت زیادی دست پیدا کرده است و این نیز در آینده دو چندان خواهد شد و توریسم بر طبق آمارهای جهانی بیش از 10% سهم تولید ناخالص دنیا را از آن خود کرده است و این سهم نیز بطور فزاینده ای در حال افزایش است که
می تواند در زمینه جهانگردی از دیگران سر آمد باشد .این تحقیق در پی آن است که به بررسی عوامل موثر در جلب و جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت توریسم ایران بپردازد و موانع و مزایای آن را برشمرده و راه کارهای مناسبی در این ارتباط ارائه نماید به این منظور از روش سنجش مخاطب استفاده شده و با توزیع پرسشنامه بین افراد نتایج را مورد بررسی قرار داده و در پایان به ذکر موانع اهداف و
توصیه هایی موضوع تحقیق پرداخته شده است .(اکبریان،1390،ص150)

1-2 بیان مساله

امروزه صنعت توریسم ابزاری برای توسعه و بالندگی اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی هر کشور محسوب شده و موجب افزایش تولید ناخالص ملی ، اشتغال زایی ، تعامل فرهنگی بین اقوام و ملل مختلف محسوب می گردد.لذا اغلب کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ و نزدیک در پی بهره گیری از توانمندی های کشور خود هستند تا بتوانند سهم بیشتری از درآمد ناشی از صنعت توریسم را به خود اختصاص دهند و با ساده ترین شکل ممکن به اشتغال زایی بپردازند.ایران از جمله کشورهایی است که دارای جاذبه های فراوانی در زمینه گردشگری است هر گوشه از این کشور زیبایی های خود را دارد . در بین تمام استان های کشور استان گیلان از جمله استان هایی است که دارای قابلیت های زیادی در زمینه طبیعی ، تاریخی ، زیارتی و باستانی است . با توجه به جاذبه های فراوان آن سیل مشتاقانی که هر ساله از نقاط مختلف برای دیدن آن می آیند بنا به نبود امکانات نمی توانند بیشتر از یک روز در این استان بمانند و معمولا برای اقامت به استان های همجوار مانند مازندران را انتخاب می کنند .این در حالی است که در این استان سرمایه گذار برای احداث امکانات برای اقامت گردشگران خارجی مانند هتل چند ستاره که مورد توجه این نوع از گردشگران است وجود ندارد .در صورتی که با جذب سرمایه گذاران برون مرزی و فراهم نمودن بستر مناسب برای فعالیت آن ها در این استان می توان امکانات مورد نیاز گردشگران را فراهم نمود و با افزایش

تعداد گردشگران استان به توسعه گردشگری دست یافت. بنابراین این تحقیق به دنبال بررسی توسعه گردشگری در سطح استان با تاکید بر قابلیت های سرمایه گذار خارجی است .(رضایی،1389،ص3)

1-3 اهمّیت و ضرورت تحقیق

امروزه در شرایطی که اقتصاد ومسائل ناشی از آن توجه بسیاری از سیاستگذاران وبرنامه ریزان اقتصادی را به خود جلب نموده، گردشگری به عنوان صنعتی پویا، پردرآمد و متنوع، فصل جدیدی در مناسبات اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی سیاسی بسیاری از کشورهای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه است.(الوانی،1385،ص25)

از نکات مهم مطرح شده در توسعه صنعت گردشگری ضرورت توجه همه جانبه این صنعت در مناطق مورد نظر به گونه است که ضمن ارتقای اقتصادی این نواحی بسترهای مناسب جهت حفظ واحیای منابع مورد بهره برداری قرار گرفته در فرایند توسعه گردشگری را نیز فراهم آورد. گردشگری به علت خاصیت بازدهی زودهنگام آن ، بسترمناسبی برای سرمایه گذاری است.گردشگری می تواند هر دو سرمایه گذاری داخلی وخارجی را جذب نموده واقتصاد رابه حرکت در‌آورد.سرمایه گذاری خارجی بخصوص برای کشورهای در حال توسعه مهم است، اما در سایر کشورها که سرمایه گذاران داخلی علاقه‌ای به سرمایه گذاری در گردشگری ندارند؛سرمایه گذاری خارجی می تواند توسعه گردشگری را سرعت بخشیده ومعیارهای اقتصادی را ارتقا داده و ایده‌ها ، فن آوری ، تماس‌ها و بازارهای جدید رابه ارمغان آورد.برخلاف دیگر سرمایه گذاری ها ، چنین سرمایه گذاری در کشورها باقی خواهد ماند.هتل ها را نمی توان مانند کالاهای اصلی یا سایر کالاها جابجا کرد.براین مبنا می توان رهیافتی را در قالب سرمایه گذاری گردشگری مابین مرکز وپیرامون ،رویه‌ای معکوس از جریان سرمایه دانست.در این رهیافت سرمایه‌ها در زمینه گردشگری از مرکز به پیرامون در حرکت است که تنها می تواند سودآوری خود را در زمینه گردشگری در مقاصد، همان کشورهای پیرامونی،حفظ نماید.از این رو نگرش مرکزـ پیرامون در زمینه گردشگری حالت عکس می گیرد.درست است که مازاد اقتصادی به وسیله یک سیستم مازاد ستانی جهانی به مراکز باز می گردد ولی در این نقطه سرمایه گذاری بر روی گردشگری ، به پیدایش مشاغل ودرآمدهای منتهی گردیده ؛ که جوامع محلی از آن بهرمند می شوند.(شفق،1383،ص54)

با توجه به مطالب فوق الذکر و با در نظر گرفتن این که با دستیابی به شناخت مناسب از نحوه تأثیرگذاری گردشگری در جذب سرمایه گذاری خارجی ، مدیران این امكان را می یابند كه اقدامات مناسب تری را در راستای افزایش قابلیت های گردشگری استان در جلب سرمایه گذاری خارجی وداخلی انجام دهند.

1-4فرضیه های تحقیق

استان گیلان قابلیت های لازم برای جذب سرمایه گذاری خارجی را دارد.

سرمایه گذاری خارجی با ایجاد زیرساخت های توسعه گردشگری در استان رابطه دارد.

جذب سرمایه گذاری خارجی موجب توسعه صنعت گردشگری در منطقه آزاد انزلی می گردد.

1-5 اهداف تحقیق

شناخت جاذبه های استان گیلان برای جذب توریسم

بررسی میزان امکانات و زیرساخت های گردشگری استان برای جذب توریسم

بررسی راه های جذب سرمایه گذار خارجی

1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیّرهای اصلی تحقیق

 سرمایه گذاری خارجی: سرمایه گذاری عبارتست از جریان مخارجی که صرف افزایش یا تثبیت حجم سرمایه واقعی می شود. در حقیقت تعریف دقیق تر، که شامل توصیف فوق نیز می شود، عبارت است از جریان مخارج اختصاص یافته به طرح های تولید کالاهایی که قصد مصرف فوری آنها در میان نباشد. این طرح های سرمایه گذاری ممکن است به شکل افزایش سرمایه مادی و سرمایه انسانی یا موجودی انبار باشد. سرمایه گذاری در حقیقت جریانی است که حجم آن توسط همه طرح هایی تعیین می شود که ارزش حال خالص مثبت یا نرخ بازده داخلی بیشتر از نرخ بهره دارند. از این دو، عامل نخست به ضابطه ارزش حال خالص معروف است و عامل دوم به بازده نهایی سرمایه گذاری نام دارد.(مولایی،1385،ص 182)

گردشگری:

گردشگری به جابجایی موقت مردم به مکانی خارج ازمحل زندگی وکارمعمولی شان اطلاق شده است ببه طوری که مسافران درمدت اقامت درمقصد،فعالیت هایی انجام می دهندوبرای رفع نیازهای آنهاتسهیلات ویژه ای فراهم می شود.انجمن گردشگری بریتانیا،گردش کوتاه مدت مردم درمکان

 هایی دورازمحل زندگی وکارانهاراگردشگری دانسته است که افراددراین مدت فعالیت هایی رادرخلال اقامت خودانجام

میدهند،بازدیدهاوگردشهای روزانه یاگردش های دسته جمعی ازجمله این فعالیتها ست.

(beeton,2006,p:13)

 1-6 قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی تحقیق ، بررسی توسعه گردشگری گیلان با تاکید بر پتانسیل های سرمایه گذاری خارجی می باشد .

قلمرو زمانی: پژوهش حاضر در سال 1390 به اجرا درمی ­آید .

قلمرو مکانی: استان گیلان ، بخصوص منطقه آزاد انزلی

 2 -1 مقدمه

صنعت گردشگری در ایران دارای مزیت نسبی بالایی است که در صورت دستیابی به جایگاه شایسته خویش می تواند به رشد اقتصادی ، بهبود اشتغال ، افزایش رفاه اجتماعی و موارد بسیار دیگری منجر گردد . قرائن مشهود از قبیل افزایش روزهای تعطیل ، درآمد ، طول عمر ، تکامل روز افزون صنعت هواپیمایی و راه آهن ، گسترش ارتباطات جهانی ، دورنمای جهانگردی و گسترش هر چه بیشتر آن را نوید می دهد . با انقلاب فناوری ، جهانگردی عصر سنت نیز متحول شده و گردشگری عصر مدرن پدیدار گشته است . در قرن بیست و یکم گسترش و پیشرفت فناوری موجب خواهد شد که وقت انسان بیش از پیش آزاد گردد ، ثروتش افزون شود و زمان بیشتری را صرف اوقات فراغت خود نماید . در واقع نیمه دوم قرن بیست و یکم را باید عصر صنعت گردشگری نام نهاد .بحث رایج امروز دنیا به این سمت در حال حرکت است که چه مکان ها و چه پدیده هایی هنوز در دنیا وجود دارد که انسان ها بیش از پیش ، به دیدن آن رغبت نشان می دهند و حاضرند برای دیدن آن مخارجی را متحمل شوند و توقعات خود را از قبیل شرایط اقامت ، غذا و سایر موارد را به حداقل کاهش دهند اما می خواهند آنچه می بینند بر ذهن اثر گذار باشد . در این میان صنعت گردشگری از گزینه های مناسبی است که بدلیل پتانسیل بالای اقلیمی کشور ، جای توسعه و رشد بیشتری دارد .از طرفی توسعه اقتصادی نیازمند سرمایه گذاری در بخش های گوناگون اقتصادی است . در واقع پروژه های اقتصادی باید تامین مالی شود . یکی از روش های مهم تامین مالی ، جذب سرمایه خارجی است . در سرمایه گذاری خارجی عوامل تولید همچون سرمایه ، تکنولوژی و سیستم های مدیریت مورد تاکید است . تشویق سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، بیانگر نقش تولید بین المللی در اقتصاد جهانی است . امروزه   سرمایه گذاری مستقیم خارجی را اهرم اصلی تکمیل اقتصاد بین المللی می شناسند و بیشتر کشورها سیاست باز بودن اقتصاد را دنبال می کنند . در این راستا ، یکی از مهمترین آثار باز بودن اقتصاد عبارت است از افزایش جریان سرمایه گذاری های مستقیم خارجی و سرمایه های مالی ، تسریع در رشد اقتصادی کشورها ، افزایش اشتغال و رفاه عمومی بویژه در مورد کشورهایی که حضور موثرتری در همگرایی جهانی دارند .باز بودن اقتصاد نه تنها به کشورها برای جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک می کند بلکه موجب رشد بازرگانی آن ها می شود . سرمایه

گذاری مستقیم خارجی و صنعت گردشگری ، عامل مهمی که یک اقتصاد باز می تواند آن را جذب کند ، در سال های اخیر افزایش چشمگیر یافته است و چنین می نماید که این حرکت رو به جلو همچنان ادامه داشته باشد . همین موضوع توجه بیش از پیش سرمایه گذاری به این صنعت را سبب شده و گردشگری که چندان هم کسب و کاری جهانی شده به شمار نمی رود ، حسب شواهد به هدفی جذاب برای سرمایه گذاری خارجی مبدل می گردد .(Endo,2006,p:612)

 بخش اول : گردشگری

 2 – 2 تعریف گردشگری

گردشگری به مجموعه فعالیتی اطلاق می شود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد . این فرایند شامل هر فعالیتی از قبیل برنامه ریزی سفر، مسافرت به مقصد ، اقامت ، بازگشت و حتی یادآوری خاطرات آن نیز می شود . همچنین فعالیت هایی را که گردشگر به عنوان بخشی از سفر انجام می دهد نظیر خرید کالاهای مختلف و تعامل میان میزبان و مهمان را نیز در بر می گیرد . به طور کلی می توان هرگونه فعالیت و فعل و انفعالی را که در جریان سفر یک سیاحتگر اتفاق می افتد را گردشگری تلقی کرد.(Balaguer,2008,p:887)

این تعریف چهار مرحله از فعالیت مصرف کننده را دربر می گیرد :

• اقدامات اولیه نظیر کسب اطلاعات ، پرس و جو از اقوام و دوستان ، نگه داری جا یا برنامه ریزی برای یک بازدید روزانه و آماده شدن برای سفر.
• مسافرت به مقصد و بالعکس که احتمالا شامل توقف شبانه در مسیر نیز می شود .

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چکیده

ارزیابی عملکرد شعب بانک تجارت استان گیلان بر اساس شاخص های
مدل تعالی سازمانی EFQM

سیده نیلوفر مولوی کوشالشاه    

این تحقیق به دنبال بررسی ارزیابی عملکرد شعب بانک تجارت استان گیلان بر اساس شاخص های مدل تعالی سازمانی EFQM می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و روش گردآوری داده ها توصیفی و از شاخه مطالعات میدانی به شمار می آید. جامعه آماری این تحقیق نیز شامل کلیّه پرسنل بانک تجارت سراسر استان گیلان در حدود 614 نفر می باشد كه بر اساس فرمول کوکران تعداد نمونه 237 نفر تعیین شد. در این تحقیق تلاش شده است تا وضعیّت شعب بانک تجارت استان گیلان بر اساس حوزه های نه گانه مندرج در دو گروه نتایج و توانمندسازها مورد بررسی قرار گیرد. در نهایت نیز محقّق پس از انجام تجزیه و تحلیل نهایی و با بهره گرفتن از آزمون‌ مرتبط با فرضیه‌ها و با بهره گرفتن از آزمون تی تک نمونه ای مشخص نمود که جامعه مد نظر این تحقیق یعنی شعب بانک تجارت استان گیلان514 امتیاز از1000 کسب نموده است.

کلیّه فرضیات پذیرفته شده و نهایتاً جهت بهبود مستمر پیشنهادهایی برای هریک از معیارها ارائه شده است.

• واژه های کلیدی: مدیریت کیفیت اروپا، توانمندسازها- نتایج- رهبری- خط مشی و استراتژی- کارکنان- مشارکت ها و منابع- فرایندها- نتایج مشتری- نتایج کارکنان- نتایج جامعه- نتایج کلیدی عملکرد.

 1-1 مقدّمه

امروزه بنگاه های اقتصادی كشور درفرایند جهانی شدن وپیوستن به منظومه تجارت جهانی كه پیوستنی كه چندان نیز ازروی اختیار نیست با چالشهای بیشماری مواجه هستند. حضور دربازارهای جهانی وحتّی باقی ماندن دربازارهای داخلی مستلزم رقابت با رقبای قدرتمند است و با توجّه به گسترش وپیچیدگی اهداف، فرایندها وساختار سازمانی درصحنه رقابت، سازمان هایی می توانند به بقای خود ادامه دهند كه نسبت به خواسته ها وانتظارات مشتریان وذینفعان پاسخگو باشند، همچنین به سود آوری وثروت آفرینی بعنوان شاخصهای كلیدی وبرترسازمانی توجّه كنند .مدلهای تعالی سازمانی یا سرآمدی كسب وكار بعنوان ابزار قوی برای سنجش میزان استقرار سیستم ها درسازمان های مختلف به كار گرفته می شوند. با بكارگیری این مدلها سازمانها می توانند از یک سو میزان موفّقیّت خود را دراجرای برنامه های بهبود در مقاطع مختلف زمانی مورد ارزیابی قراردهند وازسوی دیگر عملكرد خود را با سایر سازمانها به ویژه بهترین آنها مقایسه كنند.مدلهای سرآمدی کسب وکار پاسخی است به این سؤال كه سازمان برتر چگونه سازمانی است؟ چه اهدافی ومفاهیمی را دنبال می كند وچه معیارهایی بر رقبای آنهاحاكم هستند؟در واقع اكثر كشورهای دنیا با تكیه بر مدلها، جوایزی را درسطح ملّی ومنطقه ای ایجاد كرده اند كه محرّک سازمانها وكسب وكار در تعالی،رشد وثروت آفرینی است. مدل تعالی با محور قراردادن كیفیّت تولید (كالا یا خدمات)ومشاركت همه اعضای سازمان می تواند رضایت مشتری را جلب ومنافع ذینفعان را فراهم نموده ودر عین حال یادگیری فردی وسازمانی را با تكیه بر خلاقیّت ونوآوری تشویق وترویج كند.مدل های تعالی سازمانی به عنوان چارچوبی برای ارزیابی عملكرد و سنجش میزان موفّقیّت سازمان ها در استقرار سیستم های نوین مدیریتی و مدیریت كیفیّت جامع، كاربردهای روزافزونی پیدا كرده اند. این مدل ها به عنوان یک زبان مشترك برای مقایسه عملكرد و میزان موفّقیّت سازمان ها بكار می روند.

نگرانی صنایع وسازمان های اقتصادی كشور از پیوستن به تجارت جهانی وطرح سؤالاتی كه آیا سازمان های صنعتی كشور ما توان رقابت دراین فضا را دارند؟ در چه معیارهایی ضعیف هستیم؟سازمان های ما چگونه بایستی باشند كه در رقابت پیروز میدان باشیم؟ و تفاوت سازمان ما با یک سازمان سر آمد و متعالی در مقیاس جهانی چیست؟ موجب شد مؤسّسات اقتصادی كشورمان به دنبال الگوهایی از سازمان های موفّق در امر كسب و كار باشند ، سازمان هایی كه نیازهای اصلی جامعه را به بهترین نحو برآورده می كنند و در این راه سرآمد دیگر سازمانها هستند و می دانند در فضای رقابتی برای رشد ، ماندگاری و برتری ، چگونه باید عمل كنند.

با توجّه به مطالب فوق الذّکر و اهمیّت ارزیابی عملکرد،محقّق درصدد ارزیابی عملکرد شعب بانک تجارت استان گیلان بر اساس شاخص های مدل تعالی سازمانی EFQM[1]است.

1-2 بیان مسئله

مدل سرآمدی گسترده ترین ابزار خود ارزیابی در جهان است و مبنای طرّاحی جوایز ملی در كشور های مختلف ازجمله ایران است. تحقیقات زیادی نشان داده اند كه استفاده از مدل های ارزیابی مدیریتی مانند مدل سرآمدی بر عملكردسازمان ها تاثیر مثبت دارد.(ملکی،ایزدی،1389)

از آنجاییکه سازمان ها بایستی به طور مستمر عملکرد خود را مورد ارزیابی قرار دهند و استراتژی های آتی خود را بر اساس این ارزیابی ها تدوین نمایند از بین مدل های فراوانی که برای ارزیابی عملکرد طرّاحی شده است در این تحقیق از شاخص های مدل تعالی سازمانی برای سنجش و ارزیابی عملکرد بانک تجارت استان گیلان استفاده شده است.

مزایای مدل تعالی سازمان:

• برخورداری این مدل از دیدگاه سیستماتیک و فراگیر
• مدیریت مبتنی بر فرایندهای سازمانی
• توجّه ویژه به نتایج كسب شده توسط سازمان
• ارزیابی مبتنی بر واقعیّات
• مشاركت گسترده كاركنان
• شناسایی نقاط قوّت و زمینه‌های قابل بهبود
• ارائه تصویر واقعی از فعّالیّتهای سازمان
• تبادل تجربیّات درون و برون سازمانی با بكارگیری ابزار بهینه كاوی
• استفاده از رویكرد خود ارزیابی به منظور تعالی سازمان

(ملکی،ایزدی،1389)

همچنین مدلی که مبنای ارزیابی و اهدای جایزه های بهره وری و تعالی سازمانی در بخش صنعت و معدن ایران قرار گرفته است منطبق بر مدلEFQM است. جایزه ملّی تعالی سازمانی در بخش‌های ذیل اجرا می‌شود:

بخش ساخت و تولید

بخش خدمات

 

 

بخش سلامت

بخش آموزش

بخش عمومی

که بانک ها در بخش خدمات جای می گیرند.(بیک زاده،بهبودی،1388)

بازار رقابتی امروز دارای تغییرات سریع و زیادی در عرضه محصولات و خدمات متنوّع و با كیفیّت شده است كه ریشه اصلی این تغییرات در نیازها و خواسته های مشتریان است . لذا سازمان ها و شركت های تولیدی و خدماتی به منظور پاسخ گویی مطلوب به نیازهای فراوان ومتنوّع مشتریان و نیز موفّقیّت در بازار، مستمرًا تلاش می نمایند تا با بهره گیری از فنون مناسب و روزآمد همچون مدیریت کیفیّت فراگیر،جایزه کیفیّت مالکوم بالدریج[2]،الگوی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیّت و غیره به اهداف خود نائل شوند.الگوی تعالی سازمانی به منظور شناسایی میزان دستیابی سازمان ها به کیفیّت و عملکرد برتر و میزان رشد آگاهی آنها نسبت به اهمّیّت کیفیّت و تعالی عملکرد تحت یک قالب رقابتی به وجودآمده است . الگوی فوق در اكثر كشورهای اروپایی به عنوان چارچوب برتری سازمانی و مبنای اكثر جوایز ملّی یا محلّی كیفیّت مطرح است. دلیل اصلی اثربخشی الگوی تعالی اروپا استفاده گسترده ا ز آن به عنوان سیستم مدیریتی و رشد حاصله در زمینه خود ارزیابی سازمان ها ذکر شده است . این الگو یک چارچوب غیرتجویزی است واعتقاد بر این است كه رویكردهای زیادی را برای دستیابی به برتری پایدار و بهبود مداوم داراست(ملکی،ایزدی،1389)

       در دستگاه های اجرائی، عملکرد موضوع اصلی میباشد و مدیریت مؤثر بستگی به اندازه گیری، ارزیابی، برنامه ریزی و بهبود عملکرد سازمانی دارد. از این رو طی چند دهه گذشته تلاش های بسیاری برای تعریف شاخص هاوارائه الگوهایی در این خصوص صورت گرفته است به عقیده صاحبنظران، نظام ارزیابی بستر مناسبی را برای ارتقاء کیفیت خدمات و شفّافیّت عملکرد ایجاد میکند که با استقرار آن امکان درس گرفتن از اشتباهات فراهم میشود و ذخیره تجارب و حجم آموخته های سازمانی فزونی و درصد بروز اشتباهات کاهش می یابد. از این رو سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در سال1381، آئین نامه ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرائی کشور را تصویب و مورّخ 28/10/1381 به کلیّه دستگاه های اجرایی کشور ابلاغ نمود.به منظورتشویق داده های صنعتی، كشاورزی، خدماتی دولتی و غیردولتی ودر راستای ارتقای سطح بهره وری به دولت اجازه داده شده است كه جایزه ملّی بهره وری را با بهره گرفتن از الگوی تعالی سازمانی طرّاحی وتوسّط سازمان ملّی بهره وری ایران به واحدهای بهره ور در سطوح مختلف اهدا كند.

ذكر این نكته ضروری است كه در ایران الگوی تعالی سازمانی با نام جایزه ملّی بهر ه وری وتعالی سازمانی شناخته شده و جا یزه مذکور توسّط موسسه مطالعات بهره وری و منابع انسانی اهدا می گردد .معیارهای الگوی تعالی سازمانی كه مبنای ارزیابی یک سازمان قرار می گیرند، به دو دسته توانمند سازها ونتا یج تقسیم می شوند . (ملکی،ایزدی،1389)

مدلEFQMدر سال 1991 بعنوان مدل تعالی كسب و كار معرّفی گردید كه در آن چارچوبی برای قضاوت و خود ارزیابی سازمانی و نهایتاً دریافت پاداش كیفیّت اروپایی ارائه شد، این اقدام در سال 1992 عملی گردید. این مدل نشان دهنده مزیّت های پایداری است كه یک سازمان متعالی باید به آنها دست یابد. این مدل به سرعت مورد توجّه شركت های اروپایی قرار گرفت و مشخّص شد كه سازمان های بخش عمومی و صنایع كوچك هم علاقه دارند از آن استفاده كنند.از میان سه مدل دمینگ[3] و مالكوم بالدریج [4]و EFQMكه از معروف ترین مدلهای تعالی سازمانی هستند مدلEFQMعمومیّت و استقبال بیشتری در سطح جهان یافته است.

EFQM یک چارچوب و الگوی خود ارزیابی است كه موجب حركت و هدایت فعّالیّتهای بهبود مستمر می‌گردد.

توجّه داشته باشید EFQM :

یک استاندارد مدیریت كیفیّت نیست

یک ابزار ممیزی نیست

مدل تعالی سازمانی به عنوان چارچوبی برای خودارزیابی سازمانی گسترش یافته و سازمان هایی که روی بهبود مستمر تمرکز دارند از این فرایند به عنوان ابزاری توانمند برای نیل به این مقصود بهره جسته اند.
اعضای كمیته مركزی EFQMاز مدیران عامل شركت های اروپایی هستند كه برای چهار سال انتخاب