فهرست مطالب صفحه

 

عنوان 1

 

چکیده 2

 

فصل اول : کلیات تحقیق

 

  3

1-1 . اندومتریوز 4

 

1-2 . علائم و نشانه ها 4

 

1-2-1 . درد لگن 5

 

1-2-2 . ناباروری 5

 

1-2-3 . دیگر نشانه ها 6

 

1-3 . عوارض 6

 

1-4 . ریسک فاکتورها 6

 

1-4-1 . آلودگی محیط 7

 

1-4-2 . ژنتیک 11

 

P53 . 1-2-4-1 15

 

PAI-1 . 1-2-4-2 16

 

1-4-3 . پیری 17

 

1-4-4 . فاکتورهای هورمونی و قاعدگی

 

  17

 

1-4-5 . فاکتورهای ایمونولوژیکی

 

  18

 

1-5 . پاتوفیزولوژی

 

  19

 

1-5-1 . تشکیل آندومتر نابه جا

 

  19

 

1-5-2 . تئوری قاعدگی برگشتی

 

  21

 

1-5-3 . تئوری متاپلازی

 

  21

 

1-5-4 . تئوری انتقال لنف و خون

 

  22

 

1-5-5 . تئوری جایگزینی تصادفی

 

  22

 

1-6 . محل بروز

 

  23

 

1-7 . تشخیص اندومتریوز

 

  24

 

1-7-1 . مراحل اندومتریوز

 

  25

 

1-7-2 . مارکرهای اندومتریوز

 

  26

 

1-7-3 . پاتوفیزیولوژی

 

  26

 

1-8 . پیشگیری

 

  26

 

1-9 . درمان

 

  27

 

1-9-1 . جراحی

 

  28

 

1-9-2 . درمان داروئی

 

  31

 

1-9-3 . درمان ناباروری

 

  31

 

 

 

1-10 . اپیدمیولوژی

 

  33

 

1-11 . اهداف

 

  33

 

1-11-1 . هدف اصلی

 

  33

 

1-11-2 . اهداف اختصاصی

 

  34

 

فصل دوم : ی بر تحقیقات انجام شده

 

  35

 

2-1 . مطالعات انجام شده بر روی ژن 53P

 

  39

 

2-2 . مطالعات انجام شده بر روی ژن l-PAI

 

  44

 

فصل سوم : مواد و روش ها

 

  45

 

3-1 . افراد مورد مطالعه و جمع آوری نمونه ها

 

  46

 

3-2 . استخراج DNA

 

  46

 

3-2-1 . مواد و وسایل مورد نیاز

 

  47

 

3-2-2 . تهیه محلول های مورد نیاز

 

  48

 

3-2-3 . روش کار

 

  49

 

3-3 . بررسی کیفی و کمی DNA استخراج شده

 

  49

 

3-3-1 . بررسی کیفی

 

  49

 

3-3-2 . بررسی کمی

 

  50

 

3-4 . تعیین ژنوتیپ نمونه ها

 

  50

 

3-4-1 . طراحی پرایمرها

 

  50

 

3-4-1-1 . پرایمر کدون 11 ژن 53P

 

  50

 

3-4-1-2 . پرایمر کدون 72 ژن 53P

 

  50

 

3-4-1-3 . پرایمر کدون 248 ژن 53P

 

  51

 

3-4-1-4 . پرایمر ژن l-PAI

 

  51

 

3-4-2 . PCR

 

  51

 

-1 . PCR ژن 53P کدون 112-4-3

 

  53

 

. PCR ژن 53P کدون 722-2-4-3

 

  55

 

-3 . PCR ژن 53P کدون 2482-4-3

 

  57

 

-4 . PCR ژن l-PAI2-4-3

 

  59

 

3-5 . الکتروفورز ژل آگارز

 

  60

 

3-6 . چند شکلی در طول قطعات محدود (RFLP)

 

  61

 

3-6-1 . روش کار

 

  61

 

. 1-1-6-3 RFLP محصول کدون 11 ژن P53 با آنزیم Taq I

 

  61

 

. 2-1-6-3 RFLP محصول کدون 72 ژن P53 با آنزیم BstUI

 

  62

 

. 3-1-6-3 RFLP محصول کدون 248 ژن P53 با آنزیم HpaII

 

  62

 

4-1-6-3  .RFLP محصول جایگاه 675- ژن l-PAI با آنزیم 1-BSI

 

  63

 

3-7 . الکتروفورز ژل پلی آکریل آمید

 

  64

 

3-8 . رنگ آمیزی نیترات نقره

 

  66

 

فصل چهارم : نتایج

 

  67

 

4-1 . جمعییت مورد مطالعه

 

  67

 

4-2 . آنالیز آماری

 

  67

 

4-3 . نتایج حاصل از بررسی پلی مورفیسم ژن های 53P وI- PAI

 

  67

 

4-3-1 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن 53P کدون 11

 

  73

 

4-3-2 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن53P کدون 72

 

  78

 

4-3-3 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن 53P کدون 248

 

  83

 

4-3-4 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن I- PAI

 

  88

 

فصل پنجم : بحث

 

  90

 

5-1 . بررسی ارتباط بین واریاسیون های ژن 53P و اندومتریوز

 

  91

 

5-1-1 . ارتباط پلی مورفیسم کدون 11 ژن 53P با اندومتریوز

 

  91

 

5-1-2 . ارتباط پلی مورفیسم کدون 72 ژن53P با اندومتریوز

 

  93

 

5-1-3 . ارتباط پلی مورفیسم کدون 248 ژن 53P با اندومتریوز

 

  94

 

5-2 . بررسی ارتباط بین واریاسیون های ژن I- PAI و اندومتریوز

 

  97

 

5-3 . نتیجه گیری کلی

 

  98

 

6-3 . پیشنهادات

 

  99

 

فصل ششم : منابع

 

  107

 

چکیده انگلیسی

 

   

 

فهرست جداول

 

  46

 

جدول 2-1 : مواد و وسایل استفاده شده در استخراج

 

  52

 

جدول 2-2 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR کدون 11 ژن 53P

 

  54

 

جدول 2-3 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR کدون 72 ژن 53P

 

  56

 

جدول 2-4 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR کدون 248 ژن 53P

 

  58

 

جدول 2-5 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR ژن I- PAI

 

  68

 

جدول 4-1:نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم کدون 11 ژن 53P

 

  68

 

جدول 4-2:نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 11

 

  69

 

جدول 4-3) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 11 گروه بیمار

 

  69

 

جدول 4-4) نتایج آزمون Square-Chi

 

  70

 

جدول 4-5) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 11 گروه کنترل

 

  70

 

جدول 4-6) نتایج آزمون Square-Chi

 

  73

 

جدول 4-7) نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم کدون 72 ژن 53P

 

  74

 

جدول 4-8) نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 72

 

  74

 

جدول 4-9) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 72 گروه بیمار

 

  75

 

جدول 4-10) نتایج آزمون Square-Chi

 

  75

 

جدول 4-11) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 72 گروه کنترل

 

  76

 

جدول 4-12) نتایج آزمون Square-Chi

 

  78

 

جدول 4-13) نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم کدون 248 ژن 53P

 

  79

 

جدول 4-14) نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 248

 

  79

 

جدول 4-15) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 248 گروه بیمار

 

  80

 

جدول 4-16) نتایج آزمون Square-Chi

 

  80

 

جدول 4-17) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 248 گروه کنترل

 

  81

 

جدول 4-18) نتایج آزمون Square-Chi

 

  83

 

جدول 4-19) نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم ژن I- PAI

 

  84

 

جدول 4-20) نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن I- PAI

 

  84

 

جدول 4-21) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن I- PAI گروه بیمار

 

  85

 

جدول 4-22) نتایج آزمون Square-Chi

 

  85

 

جدول 4-23) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن I- PAI گروه کنترل

 

  86

 

جدول 4-24) نتایج آزمون Square-Chi

 

   

 

فهرست شکل

 

  48

 

شکل 2-1 ) بررسی کیفیت DNA استخراج شده توسط الکتروفورز با ژل آگارز 1%

 

  72

 

شکل 4-1) نتایج PCR برای ژن 53P کدون 11

 

  72

 

شکل 4-2)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 11

 

  77

 

شکل 4-3) نتایج PCR برای ژن 53P کدون 72

 

  77

 

شکل 4-4)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 72

 

  82

 

شکل 4-5) نتایج PCR برای ژن 53P کدون 248

 

  82

 

شکل 4-6)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 248

 

  87

 

شکل 4-7) نتایج PCR برای ژن I- PAI

 

  87

 

شکل 4-8)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن I- PAI

 

 

چکیده

مقدمه : اندومتریوز عبارتست از اختلالی چند عاملی که در آن بافت مشابه پوشش داخلی رحم (آندومتر ) در نقاطی غیرمعمول در حفره داخلی شکم ظاهر می شود که همراه با درد و ناباروری است . عوامل بروز این بیماری تا حد زیادی ناشناخته هستند و بر طبق شواهد اندومتریوز یکی از بیماری های مولتی فاکتوریال و پلی ژنیک به حساب می آید که جنبه ژنتیکی قوی دارد . ژنP53 یک ژن سرکوبگر تومور است که در پرولیفراسیون و رشد سلول و جلوگیری از شکل گیری تومورهای مختلف موثر است و احتمالا تاثیر فراوانی در بروز این بیماری و به دنبال آن ناباروری دارد . ژن PAI1 در تخریب و بازسازی بافت در حالت طبیعی و بیماریزا موثر می باشد . همچنین در تنظیم سیستم فعال کننده پلاسمینوژن نقش دارد . تغییر حالت پروتئولیتیک به عنوان یک عامل خطر در پیشرفت اندومتریوز مورد توجه می باشد . هدف از این مطالعه بررسی همراهی پلی مورفیسم های شایع دو ژن P53 و PAI1 با بیماری اندومتریوز در جمعیت ایرانی است .

مواد و روش ها : در مجموع 150 خانم با تشخیص قطعی اندومتریوز با کمک لاپاروسکوپی به عنوان گروه بیمار و 150 خانم به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند . DNA از خون افراد با بهره گرفتن از روش استاندارد رسوب نمکی استخراج شد . ژنوتیپ و فراوانی اللی پلی مورفیسم ها با روش PCR-RFLP تعیین گردید . به منظور تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS20.0 و از آزمون ²χ و محاسبه OR با CI(95%) آن استفاده گردید . P<0.05 به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد .

نتایج : ژنوتیپ پلی مورفیسم های ژن P53 ، کدون 11 (GAG/CAG – Glu/Gln) و کدون 72 (CGC/CCC – Arg/Pro) و کدون 248 (CGG /TGG – Arg/Trp) به طور معناداری در گروه بیماران بیشتر از گروه کنترل بود . کدون 11 (P=0.040) و کدون 72 (P=0.10) و کدون 248 (P=0.028) . و در مقابل تفاوت معنی داری بین فراوانی ژنوتیپی واللی در پلی مورفیسم -675 4G/5G در ژن PAI-1 بین گروه بیمار و کنترل مشاهده نشد .

بحث : در این تحقیق فراوانی پلی مورفیسم های ژن P53 در بیماران مبتلا به اندومتریوز افزایش نشان داد که احتمالا نشان دهنده همراهی این ژنوتیپ ها با بیماری اندومتریوز است . همچنین وجود اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ های پلی مورفیسم های ژن P53 در گروه بیمار و شاهد نیز تائید کننده این مطالعه است . ولی اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ 4G/5G در ژن PAI-1 مشاهده نشد . از آنجائیکه این مطالعه برای اولین بار در جمعیت ایرانی بررسی شد مطالعه جمعیت های بزرگتر برای تائید یافته ها لازم است .

واژه های کلیدی : اندومتریوز ، P53 ، PAI1 ، مهارکننده فعال کننده پلاسمینوژن ، پلی مورفیسم

•  اندومتریوز :

اندومتریوز یکی از بیماریهای شایع زنان است که در آن سلول ها از پوشش داخلی رحم (آندومتر ) در خارج از حفره رحم ظاهر می شود . بافت اندومتریوز در نقاطی غیرمعمول در قسمت پایینی حفره داخلی شکم بوجود می آید که این بافت های غیرطبیعی مشتمل بر غدد و استروما در خارج از حفره رحم می باشند . (ونزل و همکاران ،2003 ؛ هالیس و آریسی ،2004 )[1] حفره رحم با سلول های آندومتر پوشیده شده است که تحت تاثیر هورمون های زنانه هستند . سلول های مشابه آندومتر (اندومتریوز ) در مناطق خارج از رحم تحت تاثیر تغییرات هورمونی هستند و واکنش و پاسخ هایی مشابه سلول هایی که درون رحم یافت می شوند ، را به تحریکات می دهند . علائم اغلب با سیکل قاعدگی تشدید می شود . اندومتریوز به طور معمول در طول سال های باروری دیده می شود . این‌ بافت‌ ممكن‌ است‌ روی‌ سطح‌ تخمدان‌؛ پشت‌ رحم‌ و در حفره‌ لگنی‌؛ روی‌ دیواره‌ روده‌؛ سایر نواحی و اعضا به ترتیب برحسب میزان بروز عبارتند از: پری تنئوم، بن بست خلفی صفاق، رباطهای رحمی – خاجی، لوله های فالوپ، سطح رحم، سپتوم ركتوواژینال و در موارد نادر در اسكارهای سزارین و عمل جراحی، دیافراگم، ششها، مغز، بازو، ساق پا، پلور و ریه ومثانه و ندرتاً در نقاطی‌ دورتر به‌ وجود آید. (لیبوویک و همکاران ، 2001 )[2] آندومتریوز به‌ چهار مرحله‌ محدود، خفیف‌، متوسط‌، و شدید تقسیم‌ می‌شود كه‌ بیانگر محل‌ قرارگیری‌ و شدت‌ اختلال‌ هستند. این‌ اختلال‌ می‌تواند در هر سنی‌ از بلوغ‌ تا یائسگی‌ رخ‌ دهد اما در سنین‌ 30-20 سالگی‌ بیشتر دیده‌ می‌شود. شیوع کلی اندومتریوز به طور واضح شناخته نشده است و براساس عوامل و شرایط مختلف از جمله موقعیت جغرافیایی و نژاد متغیر می باشد. ( کیتاواکی و همکاران ، 2003 )[3] شیوع اندومتریوز در زنان نابارور و بارور به ترتیب حدود 30 – 10 درصد تخمین زده می شود. (دی هوگه و همکاران،2004 )[4] اندومتریوز یک یافته شایع در زنان نابارور است . از آنجا كه محل بروز بیماری بستگی به نحوه انتقال بافت اندومتر به محل دارد و در بیشتر موارد این انتقال بوسیله قاعدگی برگشتی صورت می گیرد . بنابراین این بافت معمولا محدود به حفره لگنی است . تخمدان شایع ترین محل بیماری اندومتریوز است و تقریبا در 50 % موارد هر دو تخمدان گرفتار هستند . علائم ممکن است بستگی به مکان اندومتریوز فعال داشته باشد. البته این حالت کلی ندارد و از نشانه های شایع درد لگن در تظاهرات مختلف است .

( بولتی و همکاران ، 2010 )[5] هیچ درمان قطعی و کاملی برای اندومتریوز وجود ندارد ، اما می توان آن را از راه های مختلفی از جمله داروهای ضد درد و درمان های هورمونی و جراحی درمان کرد .

• ) علائم و نشانه ها :

1-2-1 ) درد لگن :

علامت عمده بیماری اندومتریوز درد لگن عود کننده است . این درد ممکن است رنج های مختلفی از خفیف تا شدید داشته باشد که در هر دو طرف لگن ، کمر ، ناحیه مقعد و حتی پاها رخ می دهد . میزان دردی که یک خانم احساس می کند ارتباط کمی با میزان یا مرحله(1- 4 ) اندومتریوز دارد . برخی از زنان با درد کم یا بدون درد آزار دهنده با وجود داشتن اندومتریوز شدید یا اندومتریوز با زخم دیده شده اند ، در حالیکه در زنان دیگر ممکن است درد شدید داشته باشند ولی دارای چند ناحیه کوچک مبتلا به اندومتریوز باشند . ( استراتون و بروکلی ، 2011 )[6] علائم درد مرتبط با اندومتریوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. اختلالات قاعدگی : قاعدگی دردناک ، گاهی اوقات گرفتگی عضلات ناتوان کننده ، درد ممکن است در طول زمان بدتر شود ( درد پیش رونده )
2. درد مزمن لگن : همچنین دردهای کمر مرتبط با لگن
3. سوزش ادرار : دفع ادرار اورژانسی ، گاهی اوقات ادرار دردناک

درد ضرباندار ، مالشی و کشیدگی در پاها اغلب توسط زنان مبتلا به اندومتریوز گزارش شده است . در مقایسه با زنان مبتلا با اندومتریوز سطحی ، کسانیکه مبتلا به بیماری عمیق هستند به نظر می رسد بیشتر احتمال درد کشنده و از داخل پایین کشیدن پا دارند . ( بالارد و همکاران ، 2010 )[7] ضایعات اندومتریوز به تحریک هورمونی واکنش نشان می دهد و ممکن در زمان قاعدگی منجر به خونریزی شود . خون به صورت منطقه ای تجمع می یابد که سبب تورم ، و باعث پاسخ التهابی با فعال شدن سایتوکاین ها می شود . این فرایند ممکن است باعث درد شود . درد نیز می تواند از بهم چسبیدن اندام های داخلی به یکدیگر یا اسکارهای اندام های داخلی ایجاد شود . لوله های فالوپ ، تخمدان ، رحم ، روده و مثانه می توانند با یکدیگر چسبندگی پیدا کنند که به صورت درد روزانه دیده می شود و فقط محدود به دوران قاعدگی نمی باشد . همچنین ضایعات اندومتریک می توانند برای خود عصب فراهم کنند ، در نتیجه یک تعامل مستقیم و دو طرفه بین ضایعات اندومتریک و سیستم عصبی مرکزی ایجاد می کند . به طور بالقوه تولید انواع تفاوت های فردی در نوع و محل درد ایجاد می شود ، در برخی از زنان به یک بیماری منحصر به فرد می شود .  ( استراتون و بروکلی ، 2011 )

1-2-2 ) ناباروری :

بسیاری از زنان مبتلا به ناباروری ممکن است اندومتریوز داشته باشند . همانطور که اندومتریوز می تواند منجر به تغییر شکل آناتومیکی و چسبندگی شود ( باندهای فیبری که بین بافتها و ارگان ها پس از بهبود از یک جراحی تشکیل می شود ) . علت ممکن است به راحتی قابل درک نباشد ، با این حال ارتباط بین ناباروری و اندومتریوز مبهم باقی می ماند زمانیکه وسعت اندومتریوز محدود شده است . (اسپروف و همکاران ، 1999 )[8] پیشنهاد شده است که ضایعات اندومتریک فاکتورهایی ترشح می کنند که برای گامت ها یا جنین یا معادل آنها زیان آور است . اندومتریوز بیشتر احتمال دارد که در برخی زنان که به دلایل دیگری سقط داشته اند و به دلایل ثانویه ایجاد شود . به همین دلیل ما موارد ناباروری مرتبط با اندومتریوز را بررسی و مدنظر قرار می دهیم . ( بایالوس و آگراوال ، 2000 )[9]

1-2-3 ) دیگر نشانه ها :

از دیگر نشانه ها یبوست (بالارد و همکاران ، 2010 ) ، و خستگی مزمن است . علاوه بر درد در دوران قاعدگی ، درد ناشی از بیماری می تواند در دیگر روزهای ماه نیز رخ می دهد . درد می تواند با تخمک گذاری و یا همراه با چسبندگی باشد ، درد بوسیله التهاب در حفره لگن ایجاد می شود . درد در طی دفع ادرار و مدفوع نیز ممکن است احساس شود . همچنین در هنگام حرکات کل بدن مانند ورزش ، ایستادن ، راه رفتن نیز ایجاد می شود . اما شدیدترین درد معمولا با قاعدگی است و بسیاری از زنان دارای پریودهای وحشتناک هستند ، همچنین درد می تواند یک هفته قبل از قاعدگی آغاز شود و در طی قاعدگی و پس از آن نیز ادامه داشته باشد و یا می تواند دائمی باشد . هیچ درمان قطعی برای اندومتریوز شناخته شده نیست .    ( کولت و دونز ، 2011 )[10] تحقیقات کنونی نشان داده است که ارتباطی بین اندومتریوز و انواع خاصی از سرطان بویژه سرطان های تخمدان ، لنفوم غیر هوچکین و مغز وجود دارد . (پیرس و همکاران ، 2012 ؛ فار نزهت ، 2012 ؛ ادیبرت ، 2005 )[11] اندومتریز اغلب با لیومیوما[12] یا آدنومیوز[13] رخ می دهد ، همچنین اختلالات ایمنی نیز دیده می شود . در یک بررسی که در سال 1988 در ایالت متحده انجام شد به طور قابل توجهی کم کاری تیروئید ، فیبرومالیژیا[14] ، سندرم خستگی مزمن[15] ، بیماری های خود ایمنی ، آلرژی و آسم در زنان مبتلا به اندومتریوز در مقایسه به جمعیت عمومی بیشتر دیده شد .

1-3 ) عوارض :

عوارض اندومتریوز شامل زخم داخلی ، چسبندگی ، کیست لگن ، کیست تخمدان ، کیست پاره شده روده[16] ، انسداد حالب که ناشی از چسبندگی لگنی است . ناباروری می تواند مربوط به شکل گیری اسکار و پیچیدگی آناتومیکال در اثر اندومتریوز باشد . با این حال اندومتریوز ممکن است در برخی مسیرها نیز نظیر سایتوکاین ها و سایر مواد شیمیایی که ممکن است ترشح شود و با فرایند تولید مثل تداخل می کند . التهاب صفاقی نیز ناشی از سوراخ شدن روده نیز می تواند در اثر اندومتریوز اتفاق بیفتد . اندومتریوز تخمدان ممکن است بارداری را به دلیل و آبسه و یا پارگی پیچیده کند . (یوادا و همکاران ، 2010 )[17]

1-4 ) ریسک فاکتورها :

1-4-1 ) آلودگی محیط :

تحقیقات دهه 1980 و اوایل 1990 نشان داد كه 79% از میمونهایی كه با مقدار ناچیزی از [18]PCBsو دیوكسین[19] برای چندین سال تغذیه شدند دارای اندومتریوز بودند و شدت اندومتریوز در میمونهایی كه با دیوكسین تغذیه شده بودند مستقیما در رابطه با مقدار دیوكسین مصرفی بود . از سوی دیگر مطالعات نشان می دهد كه بین میزان شیوع اندومتریوز با میزان در معرض قرارگیری در برابر توكسین های محیطی ارتباطی معنی داری وجود دارد. علاوه بر این میمونهایی که با دیوکسین تغذیه شده بودند اختلالات سیسیتم ایمنی شبیه به آنچه در زنان مبتلا به اندومتریوز دیده می شود را نشان می دادند . (شری و همکاران ، 1993 )[20] درسال 2000 نیز طی بررسی های بعدی نتایج مشابهی یافت شد . (شری و همکاران ،2001 ) با این حال، در یک بررسی در سال 2004 روی دیوکسین واندومتریوز به این نتیجه رسیدند که داده های انسانی در حمایت از ارتباط دیوکسین و اندومتریوز اندک است . (گوا و همکاران ، 2004 )[21] در سال 2008 در بررسی توسط ریر ، به این نتیجه رسیدند که کار بیشتری در این زمینه لازم است ، او بیان کرد که هرچند کارهای اولیه نشان می دهد که تغذیه با دیوکسین دخالت بالقوه ای در پاتوژنز اندومتریوز دارد اما کارهای زیادی باقی مانده تا رابطه علت و معلولی بین این دو را به وضوح روشن سازد . ( ریر و همکاران ، 2002 )[22] در ادامه و پیگیری های بعدی در سال 2009 شواهدی در حمایت از ارتباط بین دیوکسین و زنان مبتلا به اندومتریوز به دست آمد . ( گوا و همکاران ، 2009 )

تنش‌های محیطی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده الگوی پراکنش گیاهی در سطح جهان می‌باشد و تنش خشکی نیز به سهم خود تعیین‌کننده بخشی از این پراکنش است. سیر گیاهی ا‌ست که از قرن‌ها پیش اهمیت ویژه‌ای را از لحاظ غذایی و دارویی در زندگی انسان‌ها دارا بوده است. شناخت پارامتر‌های فیزیولوژیکی اکوتیپ‌های مختلف سیر در شرایط تنش خشکی در تراکم‌های مختلف کاشت می‌تواند محققین را در انتخاب بهترین و متحمل‌ترین اکوتیپ و تراکم مطلوب و امکان سنجش پاسخ این گیاه به تنش‌ها یاری نماید. در این راستا آزمایشی بر روی دو اکوتیپ سیر به صورت اسپلیت-فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط اقلیمی سمنان انجام شد. در این آزمایش 3 سطح تنش خشکی براساس 60 و 80 درصد نیاز آبی سیر و به همراه تیمار شاهد (100 درصد نیاز آبی)، به عنوان عامل اصلی و ترکیب فاکتوریل از تراکم در 3 سطح ( 30 – 40 و 50 بوته در متر‌مربع) و اکوتیپ در 2 سطح طرود و طبس به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شدند. برای محاسبه نیاز آبی سیر، از پارامتر‌های هواشناسی روزانه ثبت شده ایستگاه سینوپتیک سمنان استفاده و نیاز آبی بر پایه دستورالعمل محاسبه آب مورد نیاز گیاهان فائو-56 تعیین شد. نتایج نشان داد که با اعمال و تشدید تنش خشکی، حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر تجمع ماده خشک، حداکثر سرعت رشد محصول، حداکثر سرعت اسیمیلاسیون خالص، محتوی نسبی آب برگ، عملکرد، درصد ماده خشک، وزن تر و وزن خشک سوخ، قطر سوخ و طول سوخ، وزن ترو وزن خشک سیر‌چه، قطر سیر‌چه و طول سیر‌چه به‌طور معنی‌داری نسبت به شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی کاهش یافتند. محتوی کاروتنوئید و تعداد سیر‌چه در سوخ نیز با اعمال تنش خشکی در سطح 80 درصد نیاز آبی، نسبت به شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی، کاهش معنی‌داری نشان نداد اما تشدید تنش در سطح 60 درصد نیاز آبی، کاهش معنی‌داری نسبت به دو سطح دیگر آبیاری ایجاد نمود. با اعمال تنش افزایش معنی‌داری در مقادیر قند‌های محلول و آنتی‌اکسیدان غیر آنزیمی مشاهده گردید. اکوتیپ طرود به طور معنی‌داری از لحاظ صفاتی همچون ارتفاع بوته، جداکثر سرعت رشد محصول، حداکثر سرعت رشد نسبی، آنتی‌اکسیدان غیر آنزیمی برگ، وزن تر و خشک سیر‌چه وطول سیر‌چه دارای مقادیر بالاتری نسبت به اکوتیپ طبس بود. در مقابل صفاتی چون تعداد برگ، حداکثر تجمع ماده خشک، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، محتوی نسبی آب و تعداد سیر‌چه در سوخ در اکوتیپ طبس به طور معنی‌داری بیشتر از اکوتیپ طرود بود. اما در مجموع اکوتیپ بر عملکرد و درصد ماده خشک اثر معنی‌داری نداشت و می‌توان نتیجه گرفت که دو اکوتیپ در رابطه با حصول عملکرد بالاتر دارای برتری نسبت به یکدیگر نبودند. با توجه به افزایش مقدار آنتی‌اکسیدان غیر آنزیمی در اکوتیپ طرود در مواجه با تنش خشکی، این اکوتیپ در رابطه با ایجاد مکانیسم تحمل در برابر تنش، نسبت به اکوتیپ طبس موفق‌تر بوده است. در مقابل با توجه به معنی‌دار نبودن اثر متقابل تنش خشکی و اکوتیپ بر عملکرد نهایی سوخ، می‌توان چنین دریافت که هر دو اکوتیپ در برابر تنش خشکی در رابطه با حصول عملکرد، نسبت به یکدیگر برتری نداشته و روندی نسبتا یکسان داشتند. تراکم کاشت 30 بوته در متر‌مربع بیشترین حداکثر سرعت اسیمیلاسیون خالص را ایجاد نمود و سپس با افزایش تراکم کاشت کاهش معنی‌داری در رابطه با این صفت مشاهده شد در حالیکه تراکم کاشت 50 بوته در متر‌مربع بیشترین مقدار شاخص سطح برگ و حداکثر تجمع ماده خشک را در بر داشت و با کاهش تراکم، این صفات نیز دچار کاهش معنی‌داری گردید. تراکم کاشت بر کلیه صفات مربوط به اجزای عملکرد غیر معنی‌دار بود اما اثر معنی‌داری بر عملکرد داشت و با افزایش تراکم کاشت به 50 بوته در متر‌مربع، عملکرد سوخ افزایش معنی‌داری نسبت به دو تراکم کاشت دیگر نشان داد. با توجه به کاهش معنی‌دار عملکرد و بسیاری از پارامتر‌های اندازه‌گیری شده تحت تاثیر تنش خشکی، میتوان دریافت که برای حصول عملکردی مناسب در رابطه با گیاه سیر، باید از مواجه این گیاه با تنش خشکی اجتناب نمود و تراکم 50 بوته در متر‌مربع با توجه به پاسخ مناسب سیر و کسب عملکرد بالاتر نسبت به دو تراکم کاشت دیگر، به عنوان تراکم مطلوب شناخته شد.

 واژه‌های کلیدی:

آنتی‌اکسیدان، تراکم، تنش خشکی، سیر، قند محلول، محتوی نسبی آب

1-1-       اهمیت مطالعه تنش خشکی

تنش‌های محیطی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده الگوی پراکنش گیاهی در سطح جهان می‌باشند و تنش خشکی نیز به سهم خود تعیین‌کننده بخشی از این پراکنش است (کافی و همکاران، 1388الف). جمعیت جهان، با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال افزایش است، از طرف دیگر به علت وجود تنش‌های غیر زنده متعددی تولید و فراهم کردن غذا در حال کاهش می‌باشد؛ در این صورت هرگونه کاهشی در تولید محصول و فراهم‌آوری غذا با توجه به روند افزایش جمعیت جهان، به علت پاسخگو نبودن نیاز غذایی نگران‌کننده می‌باشد.

رشد و باروری گیاهان، بطور منفی تحت تاثیر ناملایمات طبیعی در قالب عوامل تنش‌زای زنده و غیر‌زنده قرار می‌گیرد. تنش‌های غیر‌زنده هرساله باعث از دست رفتن هزینه‌های هنگفتی به علت کاهش تولید و نقصان محصول می‌شود. در واقع، این تنش‌ها ثبات و پایداری کشاورزی را تهدید می‌کنند (ماهاجان و توتجا[1]، 2005). تنش خشکی مهم‌ترین عامل محیطی محدود‌کننده رشد و نمو گیاهان در سرتاسر دنیا می‌باشد، بطوری‌ که کاهش رشد در اثر تنش خشکی به مراتب بیشتر از سایر تنش‌های محیطی است (ویسی‌پور و همکاران، 1390).

نزولات آسمانی در ایران با متوسط 240 میلی‌متر، از یک سوم میزان نزولات سالانه جهانی (700میلی‌متر) كمتر می‌باشد و ایران دارای اقلیم خشك و نیمه خشك است (باقری و همکاران، 1388). در محیط‌های خشک، نیاز اتمسفری تبخیر و تعرق بیشتر بوده و برای تولید یک واحد ماده خشک، گیاه ناگزیر به از دست دادن آب بیشتری است (وفا‌بخش و همکاران، 1388) و عملکرد محصول به طور قابل ملاحظه‌ای در اثر تنش خشکی کاهش می‌یابد (اشرف[2]، 2010). تنش خشکی شدید، رشد گیاهان را از طریق اثر‌گذاری بر فرایند‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی، همچون فتوسنتز، تنفس، انتقال، جذب یونی، کربوهیدرات‌ها، متابولیسم کاهش می‌دهد (جلال و همکاران[3]، 2012). پاسخ به شرایط کمبود آب به گونه و رقم گیاهی، طول و مدت تنش خشکی، سن و مرحله نموی گیاه، نوع سلول و اندام گیاهی و اجزاء زیر سلولی و به ساختار آن بستگی دارد (بری[4]، 1997و لویت[5]، a1980).

از آنجا که بیشتر گزارشات مربوط به تغییرات اقلیمی، حاکی از افزایش خشکی در بسیاری از مناطق جهان می‌باشد (هاوتون و همکاران[6]، 2001)، بررسی پاسخ‌های رفتاری رشد و فیزیولوژیکی گیاهان به تنش خشکی و مکانیزم‌های ایجاد مقاومت و مطالعه اثرات تنش بر عملکرد و اجزای آن در گیاهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد.

1-2-       اهمیت مطالعه تراکم کاشت

تراکم بوته یکی از عواملی است که تاثیر بسزایی بر عملکرد دارد، به طوریکه درتراکم مطلوب، عوامل محیطی مثل آب، هوا، نور وخاك به نحو مناسب‌تری در اختیار گیاه قرار می‌گیرند و در عین حال رقابت‌های بین بوته‌ای به کمترین میزان می‌رسد (خواجه‌پور، 1388). خصوصیات ساختمانی و پوشش گیاهی با جذب تشعشع در ارتباط است و نقش تعیین‌ كننده‌ای در عملكرد گیاه دارد (کوچکی و سرمدنیا، 1390). در گیاهان یک ‌ساله دلیل اصلی كاهش عملكرد، رشد رویشی ضعیف و درنتیجه سطح برگ كم در ابتدای فصل رشد می‌باشد و در این حالت بیشتر تشعشع خورشیدی توسط زمین جذب شده و غیر قابل استفاده می‌ماند، بنابراین در چنین شرایطی افزایش تراكم گیاهان ممكن است به جذب بیشتر تشعشع خورشیدی بخصوص در مراحل اولیه رشد كمك کند (امیر‌مرادی و رضوانی‌مقدم، 1390). کارایی جذب انرژی تابشی که بر روی سطح یک محصول می‌تابد نیاز به سطح برگ کافی و توزیع یکنواخت آن دارد به طوریکه سطح زمین را کاملا بپوشاند. این هدف با تغییر تراکم بوته‌ها و آرایش مناسب بوته روی سطح خاک میسر است، همچنین با افزایش جمعیت گیاهی، شدت نور در پوشش کاهش یافته و این عمل باعث کاهش بیوماس گیاه می‌شود (رزمی، 1389). با توجه به رقابتی که بین گیاهان در تراکم‌های مختلف کاشت برای جذب نور و مواد غذایی ایجاد می‌شود، فواصل کاشت می‌تواند اثر قابل توجهی در عملکرد محصول بگذارد (میر‌شکاری و مبشر، 1385).

در زراعت تك كشتی تراكم بهینه یكی از عوامل موفقیت در تولید می‌باشد. اگر میزان تراكم بوته بیش از حدِ بهینه باشد عوامل محیطی موجود از جمله رطوبت، نور و مواد غذایی در حد بهینه در اختیار هر بوته قرار نمی‌گیرد و برعكس چنانچه تراكم بوته كمتر از حد مطلوب باشد از امكانات محیطی موجود به نحو مطلوب استفاده نمی‌شود كه خود باعث كاهش محصول می‌گردد (امیر‌مرادی و رضوانی‌مقدم، 1390). از این رو تعیین تراکم مطلوب که منجر به حصول سطح برگ مناسب و عملکرد بالاتر می‌گردد، حائز اهمیت می‌باشد.

1-3-       اهمیت مطالعه سیر در ایران

جنس آلیوم [7] شامل بیش از 700 گونه می‌باشد که از تعداد زیادی گیاهان چند‌ساله با اندام‌های ذخیره‌ای زیر‌زمینی تشکیل شده است. یکی از مراکز اصلی تکامل جنس آلیوم در منطقه ایران و تورانی می‌باشد (کافی و همکاران، 1390). ایران از لحاظ کشت و مصرف سیر قدمت طولانی دارد (بقالیان و همکاران، 1383). این گیاه هم در صنایع غذایی به عنوان چاشنی و افزودنی، هم به عنوان سبزی و هم به عنوان گیاه دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اثرات سوء ناشی از مصرف داروهای شیمیایی در سال‌های اخیر توجه زیادی به كشت گیاهان دارویی شده كه با افزایش مصرف آن‌ ها نیاز به توسعه كشت، مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح می‌باشد (امیر‌مرادی و رضوانی مقدم، 1390). سیر[8] گیاهی ا‌ست که قرن‌ها اهمیت ویژه‌ای را از لحاظ غذایی و دارویی در زندگی انسان‌ها دارا بوده است و بر اساس خصوصیات و اثرات متفاوت آن، به عنوان یک ماده غذایی بازدارنده از بیماری‌ها در نظر گرفته می‌شود. از جمله اثرات درمانی آن می‌توان به خصوصیات ضد‌انعقاد خون، ضد‌فشار خون، ضد‌میکروبی، پایین‌آورنده قند

 خون اشاره کرد (بوزین و همکاران[9]، 2008). از دیگر خواص دارویی آن می‌توان عرق‌آور، خلط‌آور، ضد‌اسپاسم، ضد‌عفونی‌کننده، ضد‌ویروس را نام برد (نیوال و همکاران[10]، 1996). سیر گیاهی یک‌ساله است که می‌تواند ارتفاعی تا 75-90 سانتی‌متر داشته باشد و در مناطق خشک و معتدل و در فصل زمستان‌ رشد می‌کند (بیدشکی و آروین[11]، 2010). سیر گیاهی ا‌ست که مقاومت زیادی به سرما داشته و می‌تواند دوره‌های طولانی سرمای زیر صفر را تحمل کند، به همین دلیل در مناطق معتدله کشت پاییزه این محصول متداول بوده و حتی گزارش‌هایی مبنی بر بیشتر بودن عملکرد کشت پاییزه سیر نسبت به کشت بهاره در این مناطق ارائه شده است (اورلوسکی و همکاران[12]، 1994).

یک سیرچه با وزنی در حدود 3 تا 4 گرم به طور متوسط حاوی یک گرم کربوهیدرات، 2/0 گرم پروتئین، 05/0 گرم فیبر، 01/0 گرم چربی، ویتامین‌های A ,B1 ,B2 ,B3 ,C و آب می‌باشد. تمام اثر بخشی یا خاصیت دارویی سیر به ترکیبات متعدد گوگردی در آن بستگی دارد و میزان این مواد در ارقام و اکوتیپ‌های سیر علاوه بر ویژگی‌های ژنتیکی رقم به شرایط آب و هوایی بستگی دارد (رحمانی‌قبادی، 1379). سیر گیاهی‌ست عقیم و به‌طور طبیعی فقط از راه غیر‌جنسی، یعنی کشت سیر‌چه‌ها (حبه‌ها)، قابل تکثیر می‌باشد. کشت و تکثیر متوالی این گیاه در نقاط مختلف جهان و در طی سالیان متمادی باعث پیدایش اکوتیپ‌های متعددی شده است که از لحاظ موفولوژیکی و بیوشیمیایی تفاوت‌های قابل توجهی دارند. از این تنوع می‌توان جهت انتخاب و اصلاح ارقامی با توانایی بهینه و متناسب با نیاز‌های صنعتی و محیطی بهره جست (بقالیان و همکاران، 1383). افزایش در عملکرد و بهبود کیفیت سوخ‌های سیر معمولا به عوامل متعددی وابسته است که از طریق مرحله رشد، بهبود عوامل زراعی به‌ خصوص به‌کارگیری مقادیر مطلوب مواد مغذی و مقادیر رطوبت خاک بر رشد گیاه موثر می‌باشد (السیداحمد و همکاران[13]، 2009).

گزارشات متعددی وجود دارد که نشان‌دهنده ارتباط مستقیم بین عملکرد و مشخصات سوخ و رطوبت قابل دسترس برای گیاه می‌باشد (هانسون و همکاران[14]، a2003؛ ارتگا و همکاران[15]، 2004).

سیر در مراحل میانی و نهایی رشد حساس به کمبود آب است (هانسون و همکاران[16]، b2003). یکی از مشکلاتی که کشاورزان در برخی از مناطق در رابطه با زراعت سیر با آن مواجه هستند، راندمان تولید و عملکرد بسیار پایین آن می‌باشد. انتخاب اندازه نا‌مناسب سیرچه‌ها و نا‌مرغوب بودن آن‌ ها برای کاشت باعث تولید سوخ‌هایی با اندازه‌های غیر‌یکنواخت می‌شود که بازار پسندی لازم را جهت صادرات ندارند (نصرتی، 1383). از عوامل مهم و اثر‌گذار بر روی اندازه سوخ‌ها و یکنواختی آن‌ ها، تراکم مطلوب در کاشت می‌باشد.

1-4-       اهداف تحقیق

هدف از این تحقیق، بررسی تنش خشکی و تراکم کاشت بر صفات کمی و کیفی دو اکوتیپ سیر طبس و طرود بوده است. دو اکوتیپ مختلف سیر تحت تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و تراکم‌های متفاوت کاشت از لحاظ عملکرد و اجزای آن با یکدیگر مقایسه شدند. از اهداف دیگر این طرح می‌توان به شناسایی و بررسی تغییرات برخی ویژگی‌های مورفولوژیکی و آنالیزهای رشدی دو اکوتیپ گیاه سیر در تراکم‌های مختلف کاشت و تحت تاثیر تنش خشکی اشاره کرد. مطالعه تاثیر تنش برمکانیسم‌های ایجاد تحمل و تجمع برخی اسمولیت‌ها و اندازه‌گیری برخی پارامتر‌های فیزیولوژیکی و انتخاب اکوتیپ متحمل به تنش خشکی، از اهداف دیگر این آزمایش بود. در زمینه شناسایی صفات اگروفیزیولوژیکی موثر در افزایش عملکرد سیر تحقیقات گسترده‌ای صورت نگرفته و کارهای انجام شده عمدتاً در ارتباط با محصولات زراعی بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد بررسی صفات فیزیولوژیک و شاخص‌های رشدی همراه با مطالعه عملکرد در استفاده آگاهانه از این صفات در گیاه سیر به منظور افزایش عملکرد می‌تواند بسیار موثر باشد.

2-    ی بر تحقیقات انجام شده

2-1-       تنش خشکی

تأثیر تنش بر گیاه به عوامل محیطی و توانایی زیستی گیاه مورد نظر در محیط‌های نامناسب بستگی دارد. به همین دلیل تعریف شرایط محیطی تنش‌زا از گیاهی به گیاه دیگر متفاوت است (تایز و زایگر[17]، 1991). کرامر[18](1983)، تنش خشكی را كمبود نزولات در محیط رشدگیاه تعریف می‌كند كه بر اثر آن گیاه آسیب می‌بیند و میزان این آسیب بستگی به نوع گیاه، ظرفیت نگهداری آب در خاك و شرایط جوی مؤثر بر تبخیر و تعرق دارد. به‌طور کلی کمبود آب زمانی رخ می‌دهد که تعادل بین عرضه و تقاضای آب در گیاه وجود نداشته باشد (بلوم[19]، 1989). به عبارتی دیگر خشکی هنگامی ایجاد می‌شود که مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی و محیطی، فراهمی آب در محیط ریشه یا ساختار گیاه را کاهش داده و در نتیجه میزان محصول را کاهش می‌دهند. مقدار و شدت خسارت بر رشد و نمو گیاه زراعی در هر مرحله‌ای از زندگی گیاه تاثیر‌گذار است، لیکن مقدار و شدت خسارت، ظرفیت جبران خسارت و اثر آن بر محصول نهایی به مرحله نموی که گیاه تحت تنش قرار گرفته، وابسته است (کوچکی و خواجه‌حسینی، 1387).

ایران با قرار گرفتن در عرض جغرافیایی 25 تا 38 درجه جزء مناطق خشک و نیمه خشک به حساب می‌آید و عملکرد گیاهان در نتیجه کمبود نزولات جوی به شدت کاهش می‌یابد (کریم‌زاده اصل و همکاران، 1383).

تنش خشکی، معمولا به علت بسته شدن روزنه‌ها باعث بروز تنش اکسیداتیو می‌شود (لیو و همکاران[20]، 2011). در این حالت تشکیل گونه‌های فعال اکسیژن [21] در میتوکندری و کلروپلاست افزایش می‌یابد (فیو و هیوانگ[22]، 2001). گونه‌های فعال اکسیژن شامل سوپر‌اکسید [23]، پراکسید هیدروژن [24]، رادیکال هیدروکسیل [25] و اکسیژن منفرد بوده و به علت خسارات اکسیداتیو به پروتئین‌ها، لیپید‌ها، اسید‌های نوکلئیک و رنگریزه‌های فتوسنتزی و آنزیم‌ها می‌توانند به متابولیسم نرمال و طبیعی گیاهان آسیب وارد سازند (ازکور و همکاران[26]، 2009). گیاه، به منظور فائق آمدن بر خسارات ناشی از تنش اکسیداتیو، مکانیسم‌های تدافعی آنتی‌اکسیدانی ویژه‌ای را برای دفع و از بین بردن گونه‌های فعال اکسیژن به کار می‌گیرد (لیو و همکاران[27]،2011).

• مکانیسم‌های مقاومت و سازگاری گیاهان به تنش خشکی

توانایی یک گیاه برای بقا، رشد و تولید عملکرد در حد رضایت‌بخش در شرایط محدودیت ذخیره آب و یا تحت کمبود‌های متوالی آب و یا از نظر تکاملی، توان زنده ماندن یک گونه از نسلی به نسل دیگر تحت شرایطی که آب قابل دسترس محدود باشد، مقاومت به خشکی نامیده می‌شود (کافی و همکاران، 1388الف). مکانیسم‌های ایجاد سازگاری در برابر تنش‌ها در گیاهان شامل تغییراتی در فرایندهای فیزیولوژیکی و بیولوژیکی گیاه می‌شود. سازگاری با بسیاری از تنش‌ها با تنظیمات متابولیکی همراه است که منجر به تجمع انواعی از مواد آلی محلول می‌شود (محمد‌خانی و حیدری[28]، 2008).

عنوان                                                                                                                                                                             صفحه

چكیده 1

مقدمه. 2

الف)بیان مسئله. 3

ب) پرسش‌های تحقیق.. 3

ج) فرضیات تحقیق.. 4

د) اهداف تحقیق.. 4

ه) روش تحقیق.. 5

ن) پیشینه تحقیق.. 5

و) کاربران تحقیق.. 6

ی) توجیه پلان. 6

فصل نخست: كلیات و مفاهیم. 7

گفتار اول: مزایده و انواع آن. 7

بند اول: تعریف لغوی مزایده 7

بند دوم: تعریف اصطلاحی مزایده 9

بند سوم: انواع مزایده 10

الف) مزایده از منظر قانون حاکم. 11

1) مزایده در ادارات و نهادهای دولتی.. 11

2) مزایده در اجرای اسناد. 12

3) مزایده در اجرای احکام. 13

ب) مزایده از منظر شکل اجرا 17

1) مزایده كتبی.. 17

2) مزایده شفاهی.. 17

گفتار دوم: مفاهیم مشابه. 18

بنداول: وجوه اشتراك و افتراق مزایده با بیع. 18

الف) وجوه اشتراك.. 18

ب) وجوه افتراق.. 19

بنددوم: وجوه اشتراك و افتراق مزایده در اجرای احکام بامزایده در اجرای اسناد. 22

الف) وجوه اشتراك.. 22

ب) وجوه افتراق.. 23

گفتار سوم: محاسن و معایب مزایده 25

الف) محاسن.. 25

ب) معایب… 26

فصل دوم: ارکان مزایده. 27

گفتار اول: ایجاب… 27

بنداول: موجب… 28

الف) نمایندگی.. 28

ب) اجباری بودن اعطای نمایندگی.. 30

ج) مقیدبودن اختیار نماینده توسط قانون. 30

بند دوم: ایجاب در مزایده مرحله اول و مزایده مرحله دوم. 31

الف) ایجاب در مزایده مرحله اول. 31

ب) ایجاب در مزایده مرحله دوم. 31

بند سوم: ایجاب نامه. 33

الف) محتوای ایجاب نامه اموال منقول. 34

ب) محتوای ایجاب نامه اموال غیرمنقول. 36

گفتار دوم: قبول. 40

بند اول: قابل.. 41

الف) پیشنهاد دهندگی قابل.. 41

ب) حق تقدم برای اهالی محل وقوع مال. 42

ج) ممنوعیت برخی افراد از شركت در مزایده 43

بند دوم: قبول در مزایده مرحله اول و مزایده مرحله دوم. 44

الف) قبول در مزایده مرحله اول. 44

 

 

ب) قبول در مزایده مرحله دوم. 46

گفتار سوم: تشریفاتی بودن مزایده 47

بند اول: حضور دادورز و نماینده دادسرا 50

الف) حدود اختیارات دادورز. 50

ب) نقش نماینده دادسرا و وظایف آن. 52

بند دوم: زمان و مكان مزایده…….54

الف) تراضی طرفین.. 54

ب) ضوابط قانونی 1- محل مزایده   2- زمان مزایده 56

بند سوم: نحوه اعلان ایجاب مزایده 60

الف) ابلاغ تكلیفی ایجاب… 61

1)انتشار در روزنامه محلی……..61

2) انتشار در قسمت اجرا و محل فروش… 62

3) الصاق درمعابر. 63

4) الصاق آگهی در محل وقوع ملك… 64

ب) ابلاغ اختیاری ایجاب… 64

فصل سوم: معایب و ایرادات قانون اجرای احكام در مزایده. 66

گفتار اول: ایجاد توالی فاسد در ماده ی 131 قانون اام. 66

بند اول) نظریه ی فروش مال به هر مقدار. 67

بند دوم) نظریه ی فروش مال به هرقیمت… 71

بند سوم) نظریه ی فروش مال به قیمت عادلانه. 74

بند چهارم) نتیجه گیری و پیشنهاد. 77

گفتار دوم: هزینه‌های انتقال رسمی مال. 79

بند اول) طرح ایراد. 79

بند دوم) راهكار. 81

گفتار سوم: تسلیم نمودن مال مورد مزایده…..83

بند اول) طرح ایراد. 83

بند دوم) راهکار. 84

نتیجه گیری……….85 

منابع و ماخذ……88

چكیده

مزایده عقدی است متعین كه اجرای احكام به قائم مقامی مالك و با نظارت مدعی العموم مال تعرفه شده را جهت فروش، از مبلغ ارزیابی شده و با ذكر مشخصات و اوصاف آن به موجب اعلان كتبی به اطلاع خریداران احتمالی رسانیده و د رنهایت مال متعلق به كسی است كه بالاترین قیمت را پیشنهاد دهد.

شایسته آن است كه برای حل مشكل مزایده مرحله دوم ، باید به مراحل مزایده افزود و هرچه مراحل مزایده بالاترمی رود، اجازه فروش به پائین تر از قیمت كارشناسی را با درصد مشخص و معین داده شود و یا اینكه مال را در صورت عدم خریدار در همان مرحله اوّل با قیمت كارشناسی به بستانكار واگذار نمائیم .

هزینه های نقل و انتقال رسمی مال و دارائی نیز بهتر است ازثمنی كه برنده مزایده به حساب دادگستری واریز نموده، برداشت گردد.

همچنین پیشنهاد می گردد؛مراجع قانون گذاری با تفكیک اموال منقول و غیر منقول و حالت هایی كه مال در تصرف محكوم علیه می باشد و یا در تصرف شخص ثالث است، به تكلیف اداره اجرا به تسلیم و تحویل مال به برنده مزایده ،اشاره نمایند .

کلید واژه: مزایده، بالاترین قیمت ،کارشناس، قابل، موجب، ایجاب،قبول،ایجاب نامه

مقدمه

علت انتخاب موضوع این پایان نامه، برخورد با مواردی بود كه در محاكم قضائی با آن مواجه شدم، به عنوان مثال در كمال حیرت و شگفتی، كارخانه ای را كه با قیمت كارشناسی یک میلیارد تومان، ارزیابی شده بود، فردی با قیمت چهارصد میلیون تومان بعنوان برنده مزایده آن را تصاحب نمود ویا برخی قضات دیگر كه دغدغه عدالت خواهانه داشتند با این تفسیر كه در ماده 131 قانون اا مدنی تصریح به هر میزان شده و میزان از وزن می آید، فلذا به هر مقدار و اندازه ای كه مال خریدار داشته باشد، به فروش خواهد رفت و نه به هر قیمت، برداشت خودشان از قانون را اعمال می نمودند.

در همین راستا، بر آن شدم تا با تبیین جایگاه، موقعیت و ماهیت مزایده، به درك بهتر آن و عندالزوم تفسیر و برداشت صحیح از آن كمكی هرچند ناچیز بنمایم.

نكته ای كه در این خصوص شایان توجه است این است كه وقتی ما می گوییم مزایده همان گونه كه درفصل نخست نیز تقسیم بندی كلی از مزایده را عنوان داشته ام، مصادیق. متعددی از ان به ذهن متبادر میگردد، لكن این پایان نامه بر ان نیست كه به توضیح تمامی ان موارد بپردازد و موضوعی كه در این پایان نامه بدان پرداخته خواهد شد ،مزایده ایست كه وفق قانون اجرای احكام مدنی مصوب 56 اعمال می شود. متعاقب همین مسئله باید اذعان نمایم، عنوان پیشنهادی ابتدائی اینجانب نیز مزایده وفق قانون اجرای احكام مدنی بوده كه با نظر اساتید محترم عنوان مزایده مورد تصویب قرار گرفته است.

مع ذلك، در این پایان نامه سعی شده با تبیین اركان مزایده، از جمله ایجاب و قبول در مزایده، اصل تشریفاتی بودن مزایده و تفكیک وظایف مدیر اجرا، دادورز و نماینده دادسرا و بیان اهمیت زمان و مكان و ضوابط موجود درآن به درك درستی از مزایده، دست پیدا كنیم.

همچنین معایبی كه در همین راستا در قانون اجرای احكام مدنی وجود داشته را عنوان و برای برون رفت از این مسائل پیشنهاداتی را نیز ارائه نمودم كه امیدوارم قدمی هرچند نازل در رفع مشكلات ومصائب اجرای احكام برداشته باشم.

الف) بیان مسئله

قانون اجرای احكام مدنی مصوب 1356، جهت فروش اموال توقیف شده محكوم علیه ضوابط و قواعدی وضع نموده، كه لحاظ این مواد قانونی می‌تواند ما را به ماهیت حقوقی عقد مزایده رهنمون سازد. قدر مسلم بررسی ماهیت حقوقی عقد مزایده، می‌تواند راهگشای ما در بسیاری از موارد باشد. اینكه ما بدانیم عقد در چه زمانی منعقد می‌شود و آیا علاوه بر ایجاب و قبول جری تشریفات قانونی نیز از اركان اصلی عقد می‌باشد یا خیر و یا اینكه ما بدانیم مزایده، چگونه عقدی است . بحث اهلیت و طرق احراز آن در این عقد چگونه است؟ آیا این عقد را می‌توان استثنایی بر قواعد عمومی قراردادها و ماده 190 قانون مدنی دانست. اینجانب در این وجیزه، سعی بر آن دارم حتی المقدور و در حد بضاعت علمی خود، برای این پرسشها و پرسشهایی از این قبیل، پاسخهایی در خور و مقرون به واقع ارائه و تبیین نمایم.

مع ذلك، علاوه بر تبیین و توشیح ماهیت حقوقی مزایده، از انجائیكه قوانین موجود دارای نواقص و ایراداتی می‌باشد كه عدم تصحیح آن توالی فاسد متكثری داشته و باعث ایجاد تبانی برای تضییع حقوق محكوم علیه، و یا حتی محكوم له و یا دولت می‌شود كه از آن جمله وجود ماده 131 ق.ا.ا.م واحتمال خرید مال مورد مزایده به ثمن بخس می‌باشد، همچنین عدم نص قانونی در خصوص هزینه‌های،انتقال رسمی مال به برنده مزایده اعم از دارایی، شهرداری و قس علی هذا، می‌باشد و باعث ایجاد تعذر و مصائبی در مرحله‌ی بعد از انجام مزایده شده، كه متاسفانه در محاكم نیز رویه‌های متفاوت و گاها متعارض قواعد عمومی و مبانی قانونی را موجب گردیده كه همگی ناشی از فقدان قوانین مناسب میباشد، كه در این مقال سعی خواهد شد، موادی پیشنهاد داده شود تا حتی المقدور معایب و نواقص قانون برطرف و از تبانی طرفین و افراد جلوگیری بعمل آید،ضمنا غرض قانون گذار نیز محقق گردد.

ب) پرسشهای تحقیق

1- ماهیت حقوقی مزایده و وجوه ممیزه آن چیست؟

2- آیا منظور از قسمت انتهایی ماده 131 ق.ا.ا.م، آن است كه می‌توان مال را به هر قیمت ولو به ثمن بخس خریداری نمود؟ راه حل چیست؟

3- مسئول پرداخت هزینه‌های نقل و انتقال رسمی اموال چه كسی می‌باشد؟ چگونگی پرداخت آن به چه نحو می‌باشد؟

4- آیا منطقی است كه تحویل و تسلیم مال را پس از اتمام مزایده از وظایف اجرای احكام به شمار نیاوریم؟

 ج) فرضیات تحقیق

1- مزایده عقد بیعی است كه ایجاب آن توسط اجرای احكام مدنی به وسیله نشر آگهی در روزنامه‌ی محل وقوع مال با لحاظ زمان و مكان دقیق معامله كه نباید بیش از یک ماه و كمتر از ده روز از انتشار آگهی باشد؛ با درج اوصاف مال و قیمت پایه‌ی آن؛ به نحوی كه انعقاد ان متعاقب بالاترین قیمت پیشنهادی می‌باشد.

2- مزایده عقدی است كه دارای شرط فاسخی می‌باشد كه در صورت نپرداختن مابقی ثمن؛ عقد منفسخ می‌گردد ؛و این ثمن پرداختی بعنوان وجه التزام قرارداد به نفع دولت ضبط می‌شود و از این حیث آثاری متفاوت از آثار انفساخ دارد.

3- مزایده‌ عقدی كاملا تشریفاتی بوده و در صورت عدم رعایت این تشریفات عقد منعقد نمی‌گردد.

4- در مزایده تسلیم مبیع تنها پس از پرداخت كامل ثمن و در صورت تایید صحت جریان مزایده صورت میگیرد.

5- اختیار داورز در وعده قرار دادن یا پرداخت نقدی ثمن در ظرف زمانی خاص و متعین از ویژگیهای دیگر مزایده می باشد.

6 – مزایده عقدی است كه افرادی هر چند دارای اهلیت قانونی می‌باشد لكن از انجام معامله ممنوع می‌باشند.

د) اهداف تحقیق

تحقیق مطروحه برای تبیین هر چه بیشتر مزایده ای که وفق قانون اجرای احکام مدنی صورت
می گیرد وجهت جلوگیری از برداشتهای نادرست و ایجاد وحدت رویه صورت گرفته است.هچنین برطرف نمودن معایب قانون اجرای احکام در این زمینه با ارائه راهکارهایی، از اهداف تحقیق پیش رو میباشد.

ه) روش تحقیق

روش بكار رفته در این تحقیق، روش كتابخانه‌ای و جمع آوری اطلاعات ودر نهایت تجزیه و تحلیل آنها و نتیجه گیری مشخص می‌باشد.

ن) پثیشینه تحقیق

در خصوص تحقیق پیش رو ،باید اذعان داشت به كیفیتی كه تدوین گردیده سابقه ای وجود ندارد ،لكن اساتید مجربی همچون دكترعلی مهاجری و دكتر علی عباس حیاتی در مجلدات خود تحت عنوان شرح جامع قانون اجرای احكام مدنی (جلد دوم) و قانون اجرای احكام مدنی در نظم حقوقی كنونی نسبت به توشیح و تبیین مواد قانون اجرای احكام ،من جمله موادی كه در خصوص انجام مزایده و مقدمات آن می باشد قلم رانده اند و مطالب نغز و موشكافانه ای را به رشته تحریر در آورده اند .همچنین پایان نامه ای تحت عنوان ؛بررسی حفظ حقوق محكوم له ،محكوم علیه و شخص ثالث در مزایده در اجرای احكام مدنی توسط آقای محمدرضا طاهری فرد در تابستان 88، تدوین گردیده كه البته به تازگی با همكاری آقای سید ابوذر علوی این پایان نامه را با كمی تغییرات به صورت كتابی تحت عنوان مزایده به چاپ رسانده اند كه این نیز از جمله كتاب هایی است كه پیشتر در خصوص موضوع مورد تحقیق.مورد تدوین قرار گرفته است .

و) كاربران تحقیق

تحقیق پیش رو ،از آن جهت كه به تبیین و تفسیر مواد قانون اجرای احكام و طبقه بندی آن
می پردازد ،می تواند راهگشا و راهنمای خوبی برای دانشجویان رشته حقوق ،وكلا و قضّات محترم در درك بهتر جایگاه مزایده باشد و از آن جهت كه به ایرادات قانون اجرای احكام مدنی در خصوص مزایده و حواشی آن می پردازد ،می توان راهگشا و ارائه طریقی باشد برای مراجع
قانون گذاری و تصویب قوانین مناسب جهت رفع عیوب آن ، تا بدین وسیله حقوق اصحاب دعوا و اشخاص ثالثی كه مال معرفی نموده اند و البته خریداران احتمالی بهتر وبیشتر رعایت گردد و گامی مثبت در انجام هرچه بهتر آن برداشته باشیم.

ی) توجیه پلان

در این پایان نامه جهد وكوشش لازم، جهت تفكیک درست مطالب، كه به درك بهتر تحقیق بیانجامد گردیده ، باشد كه واقع امر اینگونه باشد .

مطابق عرف معمول كه البته پسندیده نیز می باشد در فصل نخست این تحقیق به كلیات و مفاهیم مزایده پرداختیم.

روش های متداول تجاری در استخراج عمتدتاٌ بر سه اصل استوار می باشد: فیزیکی، شیمیایی و ترکیبی از این دو. مکانیسم اصلی عبارت است از شکستن ساختمان دیواره سلولی گیاهان. با توجه به فوائد بسیار زیاد لیکوپن به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی و یک ترکیب بالقوه با ارزش در سالهای اخیر توجه زیادی در استخراج آن معطوف شده است. تمایل برای کاهش استفاده از حلال های آلی خطرناک در استخراج روغن در سال های اخیر موجب توسعه روش های جدید استخراج با مصرف کم حلال نسبت به روش های کلاسیک شده است. در این میان روش های استخراج به کمک آنزیم ها و استخراج با سیال فوق بحرانی و استخراج با مایکروویو و استخراج با اولتراسونیک مورد استفاده قرار گرفته است و از محبوبیت خوبی برخوردار بوده است. دراین میان روش آنزیمی برای استخراج بیشتر مورد توجه است اما یکی از مشکلات این روش هزینه ی بالای این روش است اما راه های مختلفی برای بهینه سازی استخراج لیکوپن وجود دارد یکی از این راه ها استفاده از روش ترکیبی می باشد. در مطالعه حاضر از روش استخراج با کمک آنزیم- اولتراسونیک از ضایعات گوجه فرنگی استفاده شده است. برای این کار از آنزیم سلولاز ( Cellulase ) استفاده شده است. جهت تعیین شرایط بهینه جهت استخراج لیکوپن از ضایعات گوجه فرنگی تاثیر شرایطی همچون میزان pH ، زمان واکنش ، مقدار نمونه ، فعالیت آنزیم و توان های مختلف اولتراسونیک مورد بررسی قرار گرفتند و تاثیر هر کدام از این پارامترها را یکبار به صورت تجربی و بار دیگر با بهره گرفتن از انجام طراحی آزمایشات بوسیله نرم افزار Design-Expert بررسی شده است . میزان بازدهی بهینه استخراج 93 درصد در pH=4/70 و سرعت چرخش 200 دور در دقیقه با توان 50 و زمان اولتراسونیک 30 دقیقه بدست آمد.

کلید واژگان: دیواره سلولی، لیکوپن ، آنتی اکسیدان، اولتراسونیک.

 1-1- مقدمه:

گوجه فرنگی یکی از مهمترین محصولات تولید باغی در جهان است که با یک تخمین جهانی تولید آن بیش از 120 میلیون تن برآورد شده است واز نظراقتصادی در مقام دوم جهان قرار دارد موطن اصلی گوجه فرنگی آمریکای جنوبی ومرکزی بود که تا سده 1800 اروپائیان آن را سمی می دانستند و تنها آن را به عنوان زینتی می کاشتند. اجداد گوجه فرنگی گیاهان علفی خودرویی بوده اند که این گیاهان گونه مختلفی از سرده پیشین Lycopersicon بودند. یکی از این گونه ها با نام علمی Solanum Lycopersium به مکزیک منتقل شد واز آنجا توسط بومیان پرورش یافت( 2،1، 3، 4). میزان تولیدگوجه فرنگی سالانه در ایران 8/5 میلیون تن و در جهان سالانه حدود 130ملیون تن است که طبق برآوردهای شورای جهانی فرآوری گوجه فرنگی(WPTC)[1] حدود 3 الی5 درصد وزن کل گوجه فرنگی ضایعات آن است که برآورد شده است(9،5). شواهداپیدمولوژیکی نشان می دهد که مصرف محصولات گوجه فرنگی تازه و فرآوری شده باعث کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان(6) و کاهش شیوع بیماری ایسمیک قلبی می شود(7). این اثرات مفید در درجه اول به فعالیت آنتی اکسیدانی گوجه فرنگی نسبت داده شده است.گوجه فرنگی حاوی طیف گسترده ایی از آنتی اکسیدانها شامل ویتامینE، اسید آسکوربیک، کارتنوئیدها، فلاونوئیدها و فنولیک ها است که در میان آن لیکوپن کاروتنوئید مسئول رنگ قرمز گوجه فرنگی رسیده است که در سالهای اخیر توجه زیاد به عنوان امکان جذب آن در پیشگیری از بیماریها شده است(10، 11، 12).

2-1- لیکوپن

1-2-1- تاریخچه لیکوپن:

لیکوپن یک آنتی اکسیدان قوی است که در مسیر سنتز کاروتنوئیدها ساخته میشود(13). ساختار لیکوپن در سال 1930 توسط کرر[2] و همکارانش تعیین شد(14،15).

 شکل۱-۱ مسیرسنتز کاروتنوئیدها

 1-2-2- ساختار شیمیایی لیکوپن:

لیکوپن یک کاروتنوئید (C40H56) با 11پیوند مزدوج و2 پیوند غیر مزدوج با وزن مولکولی 85/536 دالتون وغالب در پلاسمای انسان است که این رنگدانه طبیعی توسط گیاهان و یا میکروارگانیسم ها سنتز می شود(17،16، 18). همچنین یک ترکیب لیپوفیلیک ونامحلول در آب است، از آنجا که لیکوپن فاقد حلقه P-ionone درساختار خود می باشد بنابراین فاقد فعالیت ویتامین A است(19).

 شکل۱-۲ ساختار شیمیایی لیکوپن

 لیکوپن در حالت طبیعی به طور طبیعی به شکل ایزومری ترانس می باشد ولی در اثر نور، حرارت، واکنش های شیمیایی وفرآوری های مختلف غذایی و جذب در بدن انسان وجانوران مختلف به اشکال ایزومری مختلف سیس تغییر پیدا می کند. متداول ترین فرم لیکوپن ایزومرهای ترانس، 5-سیس، 9-سیس، 13-سیس و 15-سیس است که دربین آنها ایزومر 5-سیس به علت کمترین انرژی پایدارتر است(20، 21،16،22،23).

لیکوپن مستعد تخریب اکسداتیو است( 25، 27، 24) بنابراین استخراج، ذخیره سازی، فرآوری، تجزیه وتحلیل از لیکوپن باید تحت شرایط محیطی کنترل شده انجام شود(25) حضور زنجیره طولانی پیوند دوگانه مزدوج کربن-کربن باعث می شو که به محض قرار گرفتن لیکوپن در معرض نور دچار تغییرات شیمیایی می گردد (23، 24).

 1-2-3- نقش لیکوپن در سلامت انسان:

تخریب اکسیداسیون در حال حاضر به عنوان یک علل مهم در بیماری های مزمن از جمله سرطان، بیماری های قلبی و عروقی، پوکی استخوان و دیابت شناخته شده است. آنتی اکسیدان ها نقش مهمی را در کاهش اثرات مخرب اکسیداسیون در سلول را دارند(26). لیکوپن به دلیل تعداد بیشتر باندهای دوگانه مزدج خواص آنتی اکسیدانی بیشتری دارند و یکی از قویترین آنتی اکسیدانها است(28، 31، 33). لیکوپن به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی بیشتر نسبت به بتا کاروتن( جدول1) در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود( 29).

 جدول ۱-۱ مقایسه قدرت آنتی اکسیدانی کاروتنوئیدها بر اساس توانایی جذب اکسیژن آزاد

نوع کاروتنوئید                                 قدرت آنتی اکسیدانی

لیکوپن                                                     31

گاماکاروتن                                               25

آستازانتین                                               24

کانتاگزانتین                                             21

آلفاکاروتن                                                 19

بتاکاوتن                                                   14

زیزانتین                                                10

لوتئین                                                     9

 1-2-3-1- ساختار کاروتنوئیدها:

شکل۱-۳ ساختار کاروتنوئید

 1-2-3-2- سرطان پروستات:

سرطان پروستات یک بیماری است که به نظر می رسد در چند دهه اخیر گسترش یافته است از آنجایی که جز ضایعات پیش سرطانی هستند معمولا از دهه سوم زندگی در مردان مشاهده می شود. اولین بار جیووانسی[3] وهمکاران(1995) گزارشی که نقش کاروتنوئیدها در کاهش سرطان پروستات را بیان می کرد منتشر کردند(30، 32). به تازگی جیووانسی مطالعاتی را در ارتباط با مصرف گوجه فرنگی، لیکوپن وخطر ابتلا به سرطان پروستات را مورد بررسی قرار داد طبق مطالعات اپیدمیولوژیکی از10 موردی را که ارزیابی کرد8 مورد از آنها کاهش خطر ابتلا مشاهده شد(38) . محتمل ترین مکانیسم را که می توان برای نقش لیکوپن در نظر گرفت نقش آن در خنثی کردن رادیکال های آزاد است(35).

1-2-3-3- بیماری های استخوانی:

 

 

اگر چه شیمی کاروتنوئیدها به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است، در حال حاضر جذب، متابولیسم و توابع بیولوژیکی بررسی شود. واکنش های مخرب اکسیداسیونی از مهمترین عوامل مهم در بیماری پوکی استخوان می باشد که آنتی اکسیدان های طبیعی نظیر لیکوپن می تواند نقش جلوگیری کنندگی را داشته باشد(34). لیکوپن موجب تحریک ساخت سلول های استخوانی شده واز ناهنجاری های شکلی و کجی استخوان جلوگیری می کند(37).

1-2-3-4- سایر بیماری ها:

خاصیت آنتی اکسیدانی لیکوپن توجه تحقیقات علمی را به نقش محافظتی آن در فشار خون بالا به خود جلب کرده است. مطالعه اخیر مصرف مکمل لیکوپن به مدت 8 هفته به میزان 15 میلی گرم در روز کاهش فشار خون مشاهده شد. کسانی که به صورت مداوم از لیکوپن استفاده می کنند 30تا 60 درصد کمتر به بیماری های گوارشی مبتلا می شوند( 34، 36). همچنین مطالعات اپیدمیولوژیکی در سال های اخیر نشان می دهد که مصرف گوجه فرنگی ومحصولات غذایی گوجه فرنگی خطر ابتلا به سرطان حفره دهان، حلق، مری، معده، روده بزرگ، مثانه را در انسان کاهش می دهد.این اثر محافظتی به خواص آنتی اکسیدانی و پروویتامینی ترکیبات مغذی در بدن است(50).

 1-3- انواع روش های استخراج:

هدف از استخراج، جدا کردن و بازیابی ترکیبات مورد نظر از بافت نمونه است که اکثراً شامل تغییر و انتقال از فاز جامد به فاز مایع می باشد. سادگی، سرعت عمل و بازیابی کمی ترکیبات مورد نظر از بافت نمونه، بدون کاهش و یا تجزیه شدن انها و اقتصادی بودن روش از خصوصیات یک روش خوب است(45). یکی از روش های معروف و مورد استفاده در صنایع و آزمایشگاه ها روش استخراج با حلال [4]است که به کمک دستگاه سوکسله انجام می شود. این روش ها مستلزم مصرف حجم زیاذی از حلال های آلی خطرناک در استخراج های تجربی در سال های اخیر موجب توسعه روش های جدید استخراج با مصرف کم حلال نسبت به روش های کلاسیک شده است. در میان این روش ها، روش های استخراج به کمک آنزیم ها[5]، استخراج با سیال فوق بحرانی [6]، استخراج با کمک مایکروویو [7] و استخراج با مایع تحت فشار[8] (41،40) از محبوبیت بسیار برخوردار است و در بسیاری از فرایندهای زیست محیطی استفاده شده است(41،39). در این پروژه از ادغام روش استخراج فراصوت و آنزیمی برای استخراج لیکوپن از ضایعات گوجه فرنگی استفاده شده است. لذا لازم است به طور مختصر مفهوم استخراج و روش های مختلف آن معرفی شود.

تعریف استخراج:

انتقال یک ترکیب از مایع به مایع دیگر ویا از فاز جامد به مایع را استخراج می گویند. استخراج برچند نوع است:

1ـ استخراج مایع ـ مایع [9]: که به استخراج از یک مایع به مایع غیر قابل امتزاج دیگر گفته می شود.

2ـ استخراج فاز جامد[10] : که به استخراج از یک مایع توسط یک بستر جامد اطلاق می شود.

3ـ استخراج مایع ـ جامد [11]:که به استخراج از جامد توسط مایع گفته می شود(45).

روش های عملی استخراج عبارتند از:

1 ـ سوکسله

2 ـ سوکستک[12]

3 ـ استخراج با کمک مایکروویو

4 ـ استخراج با کمک امواج مافوق صوت[13]

5 ـ استخراج با حلال تسریع شده یا استخراج با مایع تحت فشار[14]

6 ـ استخراج با سیال فوق بحرانی

7 ـ استخراج به کمک آنزیم ها

 1-3-1- روش سوکسله

روش سوکسله اولین بار در سال 1848 توسط یک شیمیدان آلمانی به نام فرنس ون ساکسله[15] معرفی شد. این روش برای استخراج مایع ـ جامد استفاده می شود.شماتیک دستگاه سوکسله در شکل1 ـ1 ارائه شده است. هر سیستم شامل یک وسیله گرم کننده{1}، بالن حاوی حلال {2}، محفظه استخراج {3} که نمونه بعد از قرار گرفتن در کاغذ صافی که به صورت انگشتانه[16] درآمده {4} در داخل محفظه استخراج جاگذاری می شود و مبرد {5} که حلال در آن سرد شده و به داخل محفظه استخراج برگردانده می شود. مقداری پشم شیشه یا گلوله شیشه ای روی نمونه قرار داده می شود تا بر اثر چکیدن حلال از مبرد به داخل نمونه کانال ایجاد نشود و یا از پخش شدن نمونه جلوگیری شود (49).

 شکل۱ـ۴ شماتیک دستگاه سوکسله(49)

 روند کار به این ترتیب است که نمونه وزن شده داخل انگشتانه ریخته می شود ودر محفظه استخراج جایگذاری می شود. حلال گرم می شود واز لوله جانبی دستگاه سوکسله بالا می رود. حلال بعد از سرد شدن در مبرد به داخل محفظه استخراج می چکد. هنگامی که سطح حلال در محفظه به نقطه {6} رسید حلال که حاوی مواد استخراج شده است به داخل بالن حلال تخلیه می شود. این سیکل چندین بار انجام می شود تا استخراج کامل شود. لذا همواره حلال تازه با نمونه در تماس است به این ترتیب بازده استخراج افزایش پیدا می کند. این روش به زمان طولانی و مقدار زیادی حلال نیاز دارد(49).

1-3-2- سوکستک

مقدمه

بخش اول: کلیات

فصل اول: کلیات و تعاریف

• قاچاق
• جرایم سازمان یافته
• قاچاق انسان
• مهاجرت

فصل دوم: پیشینه تاریخی پدیده قاچاق انسان

• پیدایش بردگی در جهان
• پیدایش بردگی در ایران و اسلام
• مقایسه بردگی و قاچاق انسان

4-مقایسه قاچاق انسان و قاچاق مهاجران

فصل سوم: عوامل قاچاق انسان

• عوامل اقتصادی
• عوامل فرهنگی – اجتماعی
• عوامل بین­المللی
• عوامل سیاسی

بخش دوم:پیامدهای قاچاق انسان

فصل اول:تبعات مختلف قاچاق انسان

1-پیامد اقتصادی-سیاسی

2-پیامد اجتماعی-فرهنگی

3-پیامد روانی -بهداشتی

فصل دوم:ویژگی های قاچاق انسان

1-سازمان یافتگی و فراملی بودن

2-قصد قاچاقچیان برای ارتکاب جرم

3-استمرار و انگیزه قاچاقچیان برای بدست آوردن سود یا منفعت مالی

فصل سوم:شیوه ها ی قاچاق انسان

1-قاچاق انسان برای تهیه اعضاء بدن

2-فرزند خواندگی دورغین

3-توریسم جنسی

4-ازدواج صوری

بخش سوم:قاچاق انسان از نگاه آماری

فصل اول:قاچاق انسان از نگاه آمار ملی و بین المللی

1-قاچاق انسان از نگاه آمار ملی

2-قاچاق انسان از نگاه آمار بین المللی

فصل دوم:قاچاق انسان در اسناد ملی

1-قاچاق انسان در قوانین قبل از انقلاب

2-قاچاق انسان در قوانین بعد از انقلاب

3-قوانین مرتبط با قاچاق انسان در نظام حقوقی ایران

فصل سوم:قاچاق انسان در اسناد منطقه ای و بین المللی

1-اسناد و اقدامات قاره آسیا

2-اسناد و اقدامات قاره آمریکا

3-اسناد و اقدامات قاره اروپا

4-میثاق جامعه ملل

5-کنوانسیون سرکوب قاچاق اشخاص و بهره کشی از روسپیگری دیگران

6-کنوانسیون سازمان ملل علیه جرائم سازمان یافته فراملی و پروتکل پیشگیری،سرکوب و مجازات قاچاق اشخاص به ویژه زنان و کودکان

بخش چهارم:نگاه اجمالی به مصادیق و کشورها و گروه های درگیر قاچاق انسان

فصل اول:مصادیق و کشورها و گروه های درگیر قاچاق انسان

1-مصادیق قاچاق انسان

2-کشورها و گروه های درگیر قاچاق انسان

فصل دوم:اقدامات پیشگیرانه در مورد قاچاق انسان

1-اقدامات پیشگیرانه در سطح ملی-داخلی

2-اقدامات پیشگیرانه در سطح منطقه ای-بین المللی

فصل سوم:مشکلات مقابله با قاچاق انسان

 

 

1-مشکلات مقابله با قاچاق انسان در سطح ملی

2-مشکلات مقابله با قاچاق انسان در سطح بین المللی

فصل چهارم:مقابله با قاچاق انسان

1-مقابله با قاچاق انسان در سطح ملی

2-مقابله با قاچاق انسان در سطح بین المللی

نتیجه گیری

راهکارها و پیشنهادها

منابع

پیوست

چکیده انگلیسی

چکیده :

قاچاق انسان دارای سابقه طولانی است و لیکن به استناد بعضی از شواهد قاچاق انسان از قدیم الایام وجود داشته و تاریخچه آن به دوران باستان باز می گردد.قاچاق انسان در دوران گذشته به بردگی انسانها مشهور بوده است و یکی از پدیده های خطرناک به شمار می رفت.در جهان کنونی تمامی دولتها در سطح جهان کم و بیش در گیر این پدیده شوم و هراس انگیز شده اند.قاچاق انسان عبارت است از حرکت دادن غیر قانونی و مخفیانه اشخاص در مرزهای ملی،عمدتاً از کشورهای در حال توسعه و کشورهای دارای اقتصاد در حال گذر،با هدف نهایی واداشتن زنان و دختران به وضعیت بهره کشانه و ستمگرانه از لحاظ جنسی و اقتصادی به منظور سود به کار گیرندگان،قاچاقچیان و سندیکاهای جنایتکار و دیگر گروه های مرتبط با قاچاق همچون کارخانگی،ازدواج دروغین،استخدام مخفیانه و فرزند خواندگی دروغین است.از جمله اقدامات غیر انسانی که در این زمان گریبانگیر جامعه می باشد مسئله قاچاق انسان است که امروزه نیز نظاره گر افزایش آن می باشیم که توسط سازمان های جنایتکار بین الملل صورت می گیرد.به موازات پیشرفت جوامع و توسعه تکنولوژی که در چند قرن اخیر صورت گرفته،ارتباطات اجتماعی و روابط انسانی نیز گسترده تر شده و به تبع آن اعمال مجرمانه و پدیده های ضد اجتماعی هم رشد روز افزونی یافته اند.قاچاق انسان را می توان بعد از قاچاق مواد مخدر و قاچاق اسلحه به عنوان سومین منبع درآمد به وسیله سازمان های جنایی فراملی دانست.آنچه که بعنوان یک واقعیت در خصوص قاچاق انسان باید بیان کرد این است که در دهه گذشته قاچاق انسان به درجه ای عالمگیر رسیده تا جایی که هیچ کشوری از آن در امان نمی باشد.قاچاق انسان یک مسئله فزاینده و آن شامل بهره برداری جنسی و بهره کشی کاری قربانیان است که در همه مناطق جهان وجود دارد.مردان و زنان هر دو ممکن است که قربانی قاچاق شوند اما قربانی اصلی در جهان زنان و دختران و کودکان هستند که اکثریت برای اهداف جنسی قاچاق می شوند.مقابله ملی و بین المللی با چنین جرائمی نیازمند چارچوب حقوق خاصی است که همکاری گسترده اعضای جامعه ملی و بین المللی را طلب می کند.

کلید واژه:قاچاق انسان-بردگی-سازمان های جنایتکار-مقابله ملی و بین المللی-همکاری گسترده-

1-مقدمه:

قاچاق انسان دارای سابقه طولانی است و لیکن به استناد بعضی از شواهد قاچاق انسان از قدیم الایام وجود داشته و تاریخچه آن به دوران باستان باز می­گردد. به موازات پیشرفت جوامع و توسعه تکنولوژی که در چند قرن اخیر صورت گرفته، ارتباطات اجتماعی و روابط انسانی نیز گسترده تر شده و به تبع آن اعمال مجرمانه و پدیده­های ضد اجتماعی هم رشد روزافزونی یافته­اند. این جرایم و فعالیتهای مجرمانه که معمولاً دارای پیچیدگی خاصی بوده و با برنامه ­ریزی و سازماندهی صورت می­پذیرد بعضاً پا را از عرصه مرزهای داخلی کشورها فراتر نهاده و به صورت یک پدیده فراملی در عرصه بین ­المللی مطرح می­شوندو این جرایم که با خصوصیت فراملی و سازمان یافتگی شناخته شده ­اند دارای ویژگی های خاصی می­باشند که مبارزه با آنها جز از طریق اقدامات هماهنگ و در چار چوب یک همکاری بین ­المللی میسر نیست که از جمله این پدیده ­ها می­توان به قاچاق انسان اشاره کرد که در سال 1990 به عنوان معضل مطرح گردید . قاچاق انسان امری است که مطرح شدن آن به عنوان معضل جدی به ابتدای قرن بیستم بر می­گردد .هر چند که از لحاظ شکلی در ادوار مختلف تغییر یافته است مثلاً زمانی خرید و فروش زنان قاچاق محسوب می­شد و زمانی دیگر انتقال بردگان و سیاه­پوستان برای به کارگیری در مزارع و معادن و یا استفاده در جنگلها .

در این سال بود که مقاوله نامه بین ­المللی در پاریس راجع به تأمین یک حمایت موثر علیه معاملات جنایتکارانه موسوم به خرید و فروش سفیدپوستان به امضاء رسید. پس از این اسناد دیگری در این زمینه منعقد گردید که از جمله آنها می­توان به کنوانسیون­های 1910، 1912، 1933 و 2000 که کنوانسیون اخیرالذکر در خصوص سرکوب و مجازات قاچاق اشخاص، به ویژه زنان و کودکان منعقد گردیده است.

قاچاق انسان یکی از جرایم سازمان یافته فراملی است .این جرم که جوهره آن نقض شدید حقوق بشر بزه دیدگان قاچاق انسان است، همزمان موجب شکلی از بردگی نوین است به همین دلیل این جرم با صدای بلند از سوی جامعه جهانی تقبیح شده است. به اعتقاد بعضی از صاحبنظران مشکل قاچاق انسان در قرن بیست و یکم همچون استعمارگری قرن نوزدهم و جنگ سرد قرن بیستم است. این تعبیر ظریف در کنار رشد روزافزون جلوه­های فراملی قاچاق انسان ، یاد آور لزوم مبارزه­ای همه جانبه با این معضل جهانی است و تحقق این خواسته نیز مستلزم به کارگیری ابزارهای جهانی است.

پژوهش­های جامعه­شناسان گواه آن است که نوعاً شکاف طبقاتی و گستره دامنه فقر و اقدامات فرصت­طلبانه شبکه­ های قاچاق انسانی که چتر خود را برای فریب و اغواء عناصر گرفتار در چاه استیصال پهن کرده ­اند، موجبات پدیدار شدن معقوله قاچاق انسان ، کودکان، زنان و فقرا را فراهم آورده است. در این راستا و در جهت مبارزه با قاچاق انسان جامعه ملل اقدامات بسیاری انجام داد که متأسفانه به علت وجود مشکلات ایجاد شده این اقدامات به نتیجه نرسیده است و از آنجایی که حجم عمده فعالیتهای مربوط به قاچاق انسان به صورت سازمان یافته و از طریق گروه­های تبهکار صورت می­پذیرد که دارای تشکیلات منسجم و منظمی هستند، سازمان ملل لازم دید تا به مسئله قاچاق انسان به عنوان یک پدیده تبهکارانه سازمان یافته نگاه کند. در این راستا سازمان اقدامات بسیار عدیده­ای را انجام داد که از آن جمله می­توان به برگزاری کنگره­های پنج سالانه پیشگیری از جرم و اصلاح بزهکاران اشاره نمود که عمده محور اصلی مباحثات آن کنگره­ها مبارزه با جرایم سازمان یافته و یکی ازموارد مهم آن قاچاق انسان بود. در نهایت در سال 2000 میلادی بود که اقدامات سازمان ملل تحت یک کنوانسیون به نام کنوانسیون سازمان ملل علیه جنایات سازمان یافته فراملی موسوم به کنوانسیون پالرمو انجامید و مبارزه با این جنایات سازمان یافته فراملی هماهنگ شده و تحت کنوانسیون واحدی قرار گرفت.

2- اهمیت موضوع :

قاچاق انسان را می­توان بعد از قاچاق مواد مخدر و قاچاق اسلحه به عنوان سومین منبع درآمد به وسیله سازمان های جنایی فراملی­دانست.

قاچاق انسان یکی از پر منفعت ترین تجارتهای جهانی است که با فعالیتهایی از قبیل: انتقال غیرقانونی پول به بانکهای کشورهای خارجی، قاچاق دارو، جعل اسناد در ارتباط دانست. افزایش این مورد را می­توان تغییرات انجام شده در اروپا از سال 1989 همزمان با گشایش مرزها که به بیشتر مردم اروپا آزادی ­بخشیده و چهره زندگی را با صلح و امنیت آراسته دانست. نتیجه منفی این تحولات ، بحران عمیق فقر و فساد و تشکیلات اجتماعی و سیاسی و به عبارت دیگر منبع جنایت سازمان های فراملی دانست. علاوه بر این خود قاچاق آثار سوئی دارد و قاچاق انسان نیز دارای آثار و تبعاتی مثل ابتلاء به بیماریهای مسری است که باعث تزلزل در بنیان خانواده­ها و بروز آسیب­های اجتماعی می­گردد.

آنچه که بعنوان یک واقعیت در خصوص قاچاق انسان باید بیان کرد این است که در دهه های گذشته قاچاق انسان به درجه­ای عالمگیر رسیده تا جایی که هیچ کشوری از آن در امان نمی ­باشد.

اهمیتی که این موضوع دارد به دلایل مختلف است اولاً: این که قاچاق انسان به عنوان یک جنایت سازمان یافته فراملی مطرح می­ شود که به سبب آثار سوئی که در بعضی از عرصه ­ها در سطح ملی و بین ­المللی از خود بر جای می­گذارد حائز اهمیت بوده و آثار آن نیز قابل انکار نیست. قاچاق انسان همان طور که بیان شد آثار سیاسی هم به دنبال دارد، به طوری که گروه­های تبهکار سازمان یافته در آمریکای لاتین و مرکزی، اقدام به قاچاق انسان می­نمایند. بعد دیگر این مسئله ارتباط این پدیده با سایر جنایات سازمان یافته فراملی می­باشد که این ارتباط به حدی زیاد و آشکار است که شاید بتوان سایر جنایات سازمان یافته فراملی را که توسط گروه­های تبهکار صورت می­گیرد اقدام فرعی در جهت نیل به اهداف قاچاقچیان بین ­المللی دانست.

رشد قاچاقچیان انسان در سراسر جهان به علت فرایند جهانی سازی و عوامل دیگر است.

قاچاق انسان به وسیله گروه­های سازمان یافته، سیاستهای موجود در مورد مهاجرت را به هم ریخته و در کشورهای مقصد با سوء استفاده از حقوق، این نوع رفتار را غالباً به شکل جدید بردگی منجر می­نمایند.

قاچاق انسان یک مسئله فزاینده و آن شامل بهره برداری جنسی و بهره کشی کاری قربانیان است که در همه مناطق جهان وجود دارد. مردان و زنان هر دو ممکن است که قربانی قاچاق شوند اما قربانی اصلی در جهان زنان ،دختران و کودکان هستند که اکثریت برای اهداف جنسی قاچاق می­شوند. پس از فروپاشی کمونیسم، تجارت زنان و دختران کشورهای اروپای شرقی و مرکزی و همچنین جمهوری شوروی سابق افزایش چشم­گیری داشته است. به گفته سازمان جهانی مهاجرت، شمار این زنان در کشورهای مزبور بین 300 تا 350 هزار نفر در سال برآورد می­گردد.

در بسیاری از این کشورها مجازاتی برای قاچاقچیان انسان وجود ندارد و احتمال شناسایی و دستگیری این قاچاقچیان بسیار اندک است و همراه با رشد این پدیده شوم نیز تحولاتی صورت گرفته است.

بدین ترتیب که مسیرهای سنتی قاچاق که آسیای شرقی و آفریقا بودند، کم کم در برابر حجم عظیم انتقال زنان اروپای شرقی اهمیت کمتری پیدا کرده است.

گزارشهای مختلف ارائه شده توسط کشورها زنان ، کودکان ومردان به بازارهای جنسی بین ­المللی با هدف ابتذال و فحشاء، توریسم جنسی، خدمات جنسی تجاری، اجبار به کار کودکان در وضعیت بد بیگارخانه­ها، مکانهای ساختمانی و محیط­های کشاورزی قاچاق می­شوند.