فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)

سابقه و هدف :سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) شایع ترین سرطان در بین زنان است که هزینه‌های سنگینی را به بیمار و جامعه تحمیل می‌کند. بنابراین بررسی فاکتورهایی که ما را در پیش‌آگاهی و تشخیص کمک کند، بسیار ارزنده خواهد بود. از جمله این فاکتورها بررسی‌های ژنتیکی می‌باشد. وپژوهش های زیادی نشانداده اند که سطح ویتامینD رابطه معکوس با میزان ابتلا و پیشرفت بیماری دارد و از آنجا که گیرنده ویتامینDیعنیVDR واسطه اثرات ضدسرطانی ویتامینDمی‌باشد، لذا بررسی پلی‌مورفیسم‌های ژن گیرنده می‌تواند کمک زیادی در شناسایی ارتباط میان این ژن و سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) بنماید.

مواد و روش ها: در این مطالعه اثر پلی‌مورفیسمTru9I ژن VDR در احتمال بروز بیماری در میان جمعیت زنان مازندرانی بررسی شده و همچنین سطح سرمی ویتامینD در این جمعیت اندازه‌گیری شد.در این مطالعه مورد –شاهدی دو گروه از زنان شامل گروه مبتلا به سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) و گروه سالم انتخاب شدند واز آنها دو نمونه شامل خون تام (جهت استخراج DNA) و سرم (برای اندازه‌گیری سطح ویتامینD) تهیه شد. ابتدا سطح سرمی ویتامینD با روش کمی لومینسانس اندازه‌گیری شد و سپس قطعات ژنی مربوط به پلی‌مورفیسم Tru9Iبر روی ژن VDR با روش PCR تکثیر شد و ژنوتیپ آن ها تعیین گردید.

نتایج :میانگین سطح سرمی ویتامینD در افراد بیمار587/12 میکروگرم بر دسی لیتر و در افراد کنترل026/20میکروگرم بر دسی لیترتعیین شد وبین سطح سرمی ویتامین D بابیماری ارتباط معنا دار دیده شد (009/0=P). فراوانی الل‌هایUبرای گروه بیمار وسالم65/.وu برای گروه بیمار و سالم است%35/0مقدار P برای الل U، uبرابر 796/.اندازه‌گیری شد.بررسی نسبت شانس نشان داد که احتمال ابتلا به سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) در افراد با ژنوتیپuu تقریبا14/1برابر می‌باشد.این مطالعه نشان داد که ارتباط بین پلی‌مورفیسمTru9Iبا بروز سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) معنی‌دار نیست ولی ارتباط کاهش سطح ویتامینD با افزایش احتمال ابتلا به این سرطان کاملاً معنی‌دار است.

کلید واژه ها: مطالعه موردی –شاهدی ,سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است),پلی مورفیسم ژنTru9I, گیرنده ویتامینD

مقدمه :

سرطان چیست:

سرطان بیماری سلول ها است نتیجه تکثیر غیر طبیعی سلول های نئوپلازیا است که منجر به تشکیل توده سلول های غیر طبیعی نئوپلاسم می شود .

مفهوم سرطان یعنی رشد کنترل شده ایی که منجر به ایجاد حالتی می گردد که در آن زمان چرخه سلولی سلول های سرطانی کوتاه تر از همان سلول ها در حالت طبیعی است .

سرطان وقتی ایجاد می گردد که ژن ها درون یک سلول طبیعی دچار جهش شوند جهش به طور تصادفی یا در اثر عوامل جهش زا ایجاد می شود که برخی از مواد شیمیایی واشعه های مضر از جمله جهش زاها هستند.

سلول های سرطانی نیز در یک عضو اجتماعی از سلول ها را به وجود می آورند که متاسفانه به صورت یک اجتماع سلولی مخرب یا تومور بدخیم در می آید که ما اصطلاحا به آن غده سرطانی می گوییم واین غده های سرطانی در هر جایی از بدن که به وجود آیند از جنس همان سلول های بافت مخصوصی است که سرطانی شده و اجتماعی از سلول های مخرب وسرطانی را به وجود می آورد .

بیماری نئو پلاستیک به علت عدم پاسخ دهی سلول های سرطانی به مکانیزم های کنترلی حاکم بر رفتار طبیعی بدن و خروج ازحالت هموستاز بدن در تکثیر ,تزاید,تمایزوغشا سلولی تغییراتی ایجاد می شود که منجر به نئوپلاسم می شود(میرمالك وهمکاران, 1388).

سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است):

سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) بیماری شایعی است، بطوری که %10 کل انواع سرطان ها را در جمعیت زنان ومردان  تشکیل می دهد و دومین سرطان شایع پس از سرطان ریه می باشد(بارتو وهمکاران1,2000).سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) شایع ترین سرطان دربین زنان بوده بطوری که%22 کل انواع سرطان را در زنان شامل می شود وپنجمین عامل مرگ ومیر ناشی از سرطان در میان زنان ایرانی گزارش شده است (میرمالك و همکاران, 1388)سرطان سینه بیماری است که در سلول های بدخیم از بافت سینه منشا گرفته به طور نامنظم و فزاینده ایی تکثیر می یابند و بدون اینکه موجب عکس العمل تدافعی و تهاجمی در سیستم ایمنی بدن شوند از سیستم ایمنی و دفاعی عبور می کنند. سرطان سینه معمولابه صورت یک توده بدنی درد وسفتی در قسمت فوقانی و خارجی سینه شروع می شود و سرطان ممکن است به غدد لنفاوی ناحیه گودی زیر بغل و بعد از ان در سرتاسر بدن گسترش یابد(اسبومه وهمکاران,2002 )2. وضعیت جغرافیایی,وضعیت زندگی ,سن ازدواج وچاقی از جمله عوامل محیطی مستعد کننده ی ابتلا به سرطان سینه به شمار می روند(اسوز وهمکاران,2005)3.

بیان مساله:

سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) بیماری شایعی است، به طوری که  10 ٪کل انواع سرطان ها را در جمعیت زنان ومردان  تشکیل می دهد و دومین سرطان شایع ساز سرطان ریه می باشد(واینیو,2001 )4سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) شایع ترین سرطان در  بین زنان بوده به طوری که22 ٪ کل انواع سرطان را در زنان شامل می شود(پورکین وهمکاران, 2003 ,)5.سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) جزﺀ ژنتیکی  قوی دارد،به طوری که خطر بروز سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) برای خانم

با یک ویا بیش از یک خویشاوند درجه یک  مبتلا به این سرطان،به ترتیب سه و ده برابر می باشد(نوسبایوم وهمکاران, 2001 1;اندرسون و همکاران 2005 2).بر اساس منبع دیگری خطر بروز سرطان  PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) برای زنان تا سن80سالگی در صورت نداشتن هیچ خویشاوند درجه یک مبتلا به این سرطان7.8٪  و برای زنان بایک و یا دو خویشاوند درجه یک مبتلا به ترتیب13٪و21٪خواهد بود(پورکین وهمکاران ,2003) .با توجه به مشكلات مختلف اجتماعی،اقتصادی و . . . ناشی از فركانس بالای سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) در انسان، می  توان به لزوم انجام تحقیقات در مورد علل بروز آن پی برد. بر اساس تحقیقات مختلف انجام شده ، تاثیر  ویتامینDوگیرندهاش(VDR) برعملكرد چرخه سلولی تا حدودی نشان داده شده است.فرم فعال ویتامینD  یعنی 1,25(OH)2D3  تنظیم کننده بالقوه ای در کنترل رشد و تمایز سلولی بوده و شواهد اخیر نشان می دهند  که در مرگ سلولی،تهاجم توموری و رگ زایی نیز نقش دارد،به نحوی که میتوان گفت که در تنظیم بروز و  پیشرفت سرطان نقش دارد. مسیر کلاسیک سنتز 1,25(OH)2D3 شامل هیدروکسیلاسیون موقعیت های25و  1ویتامینD3جذب شده از طریق روده و یا ساخته شده در پوست،به ترتیب در کبد و کلیه است.اما اخیراً  کنترل متابولیسم موضعی1,25(OH)2D3در بافت ها توسط هیدروکسیلازهای بافتی به خصوص ﺁنزیم  کاتابولیزه کننده اصلی یعنی24- هیدروکسیلاز مورد توجه است.مسیر کلاسیک سیگنالینگ1,25(OH)2D3  باواسطهVDRکه نوعی فاکتور نسخه برداری برای ژن های هدف1,25(OH)2D3 است، صورت می گیرد. اثرات این مسیر شامل مهار رشد سلولی و نیز مهار تهاجم توموری است. مسیر های سیگنالینگ سیتوپلاسمی که به طور روزافزونی در حال شناسایی هستند نیز احتمالا در کنترل رشد و تمایز سلولی نقش  دارند،اما این مسیرها در مرگ سلولی نیز

 نقش دارند. 1,25(OH)2D3دارای اثرات مهار کنندگی مهمی بر  G1/S Checkpoint سیکل سلولی با افزایش بیان مهار کننده های کینازی وابسته به سایکلین هایP27 و  P21و نیز با مهار سیکلینD1است  1,25(OH)2D3.ممکن است که موجب القا مرگ سلولی یا به طور  غیر مستقیم ازطریق اثر برروی گیرنده رشد شبه انسولینی و فاکتور آلفای نکروز توموری و یا به طور  مستقیم از طریق سیستم خانواده Bcl-2، مسیر سرﺁمید،گیرنده های مرگ به عنوان مثالFas )و مسیر های  پروتیین کینازی فعال شده توسط استرس(P38 و کیناز Nترمینال شود. اثر مهارکنندگی  1,25(OH)2D3 بر تهاجم و متاستاز توموری نشان داده شده و مکانیسم آن شامل مهار سرین پروتئینازها،متالو پروتئینازها و رگ زایی است. مدارک دال بر اثر ویتامینD3 بر سرطان شامل شواهدآزمایشگاهی  مبنی بر تاثیر ویتامینD3 بر رشد سلولی،تمایز سلولی،مرگ سلولی،تهاجم ومتاستاز توموری؛ و نیز شواهد  اپیدمیولوژیکی درارتباط با همبستگی بین وقوع و میزان پیشرفت سرطان با اختلال در متابولیسم ویتامین D3  و برخی از پلی مورفیسم های ژنVDRاست.ضمنا آنالوگ هایی از ویتامین D3به عنوان عوامل شیمی  درمانی سرطان معرفی شده اند,(نوسبایوم وهمکاران 2001 ;فنگ وهمکاران,2000 1).تحقیقات نشان می دهند که  1,25(OH)2D3موجب مهار رشد سلولی  و نیز القاء مرگ سلولی در سلول های سرطانی PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) هم در In vitroو هم در In vivoمیشود( والرانس و همکاران,2004 2).VDRدرغدد PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) طبیعی بیان می شوند، یعنی جایی که به عنوان عامل مهار تکثیر و القاء کننده تمایز  سلولی عمل می کند و این نشان می دهد که1,25(OH)2D3در تنظیم مهار رشد سلول های اپیتلیال PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) نقش  دارد(والش وهمکاران,2003 3).ضمناً میزان بیان ژنVDRیعنی سطحmRNA این ژن در سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) همانند سرطان های  کولون و ریه کاهش و در سرطان تخمدان شدیدا افزایش می یابد(چکارباتی و همکاران, 42009) .ژنVDRبا طولی بالغ برKb75درمنطقه كروموزومی12q12-q14  قرار داشته ودارای پلی مورفیسم های مختلفی است كه ارتباط برخی از آن ها با بعضی از بیماری ها بررسی شده است. پلی مورفیسمFokI   که در سمت′  5ژنVDRدر اگزون2قرار دارد، موجب كوتاه تر شدن محصول پروتئینی این ژن می شود.  زیرا این پلی مورفیسم در كدون1این اگزون روی می دهد ودرنتیجه ترجمه از كدون4شروع می شود. اگر  اللfباشد محصول پروتئینی427اسید آمینه، ولی اگر اللF باشد محصول پروتئینی بدست می آید كه فاقد سه  اسید آمینه اول بوده(424aa) وفعالیت نسخه برداری بیشتری دارد. سایر جایگاه های پلی مورفیک این ژن،  یعنیBsmI  وTaqI  اثری بر محصول پروتئینی حاصل ندارند،زیرا جایگاه پلی مورفیكBsmIدر  اینترون8 قرار دارد وجایگاه پلی مورفیكTaqIواقع در اگزون9به    گونه ای است كه هر دو الل آن همان  اسید آمینه یعنی ایزولوسین راكد می كنند. مكانیسمی كه از طریق آن این پلی مورفیسم ها ممكن است بر روی  عملكرد محصول ژنVDR تاثیر بگذارند، مشخص نیست، اما احتمالا ازطریق تاثیر بر روی پایداری  mRNA،تنظیم فعالیت نسخه برداری وكارایی ترجمه موجب تغییر عملكرد این ژن می شوند( ;حمیدی و همکاران2003 ).تاكنون تحقیقات مختلفی در ارتباط با بررسی همبستگی بین پلی مورفیسم های مختلف ژنVDRبا سرطان  PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) در برخی جمعیت های انسانی انجام شده است.نتایج بدست آمده از این تحقیقات بسته به نوع جمعیت مورد  مطالعه و نیز نوع جایگاه های پلی مورفیک بررسی شده متفاوت بوده، به طوری كه برخی به وجود همبستگی و  بعضی دیگر به عدم وجود همبستگی اشاره كرده اندبنابراین انجام تحقیقات در جمعیت های دیگر از جمله  جمعیت كشورمان برای نتیجه گیری هر چه صحیح تر در مورد همبستگی بین جایگاه های پلی مورفیک  مختلف ژنVDRبا سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) الزامی است.

ضرورت انجام تحقیق:

در این زمینه تحقیقات زیادی در نقاط مختلف دنیا و در میان جمعیت‌های مختلف قومی و نژادی انجام گرفته است و نتایج حاصله ضد و نقیض بوده به طوری که نتایج قطعی تاکنون به دست نیامده است. با توجه به اهمیت موضوع و افزایش روز افزون شیوع بیماری و اختلاف نظر‌ها و خلاء‌های تحقیقاتی که وجود دارد و نظر به اینکه نتایج تحقیق فواید احتمالی نظری و عملی زیادی در پیشگیری، تشخیص و حتی احتمالاً درمان آن خواهد داشت، ما را بر آن داشت که تحقیق حاضر را بر پایه تحقیقات گذشته در میان جمعیت زنان استان مازندران انجام دهیم، تا شاید نتایج حاصله ما را یک گام به اهدافمان نزدیک‌تر کند.

اهداف پژوهش:

اهداف اصلی :

1-تعیین ارتباط جایگاه پلی مورفیک شایع ژن گیرنده ویتامین(VDR)D ، یعنی جایگاه Tru9Iبا سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)

2- تعیین ارتباط سطح ویتامینD سرمی با بروز سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)

اهداف فرعی:

ارتباط پارامترهای دموگرافیک با بروز سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)

– هدف کاربردی:

پیش‌بینی و پیشگیری از سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است).

– فرضیات:

1) همبستگی بین آلل‌ها و ژنوتیپ‌های مختلف جایگاهTru9I ژن VDR با سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) ارتباط معنا‌داری دارد.

2) کاهش سطح ویتامین D با بروز این سرطان ارتباط معنا‌داری دارد.

واژه‌ها

Exon: قسمتی از ژن که شامل توالی‌های کد کننده اسید‌های آمینه می‌باشد.

Intron: قسمتی از ژن که بین دو اگزون قرار می‌گیرد و فاقد توالی‌های کد کننده اسید‌های آمینه است.

Haplotype: دو یا چند جایگاه موجود بر روی یک کروموزوم.

Genotype: هویت ژنتیکی یک فرد، مجموع ژن‌های یک فرد ژنوتیپ او را تشکیل می‌دهد اما در اصطلاح اشاره به یک ژن با جایگاه خاص دارد.

PCR (polymerase chain reaction): چرخه‌های تکرار شونده‌ای است که درآن به کمک پرایمر‌ها و با کمک آنزیم پلی‌مراز از روی یک DNA الگو، عمل همانند‌سازی انجام می‌گیرد.

Primer: مولکولی است که دو انتهای قطعه مورد نظر برای تکثیر با PCR را شناسایی کرده و به آن می‌چسبد.

Promotor: توالی در انتهای5 ژن که میزان بیان ژن را کنترل می‌کند.

Polymorphism: چند شکلی، توالی‌هایی که از فردی به فرد دیگر متفاوتند.

Restriction enzyme: آنزیم محدود‌کننده، آنزیمی که برای برش DNA دو رشته‌ای در یک توالی خاص به کار می‌رود.

RFLP (Restriction Fragment Length polymorphism): اختلاف بین اندازه قطعات DNA حاصل از برش توسط آنزیم‌های محدود‌کننده.

Homozygote: جانداری که ژنوتیپش بر اساس دو الل یکسان مشخص شود.

Hetrozygote: جانداری که حاوی دو الل مختلف در منطقه مربوطه روی کروموزوم‌های مشابه باشد.

AKT: یک پروتئین کیناز نوع B که نقش کلیدی در فرایند‌های سلولی نظیرمتابولیسم گلوکز، آپوپتوزیس، تکثیر سلولی رونویسی و مهاجرت سلولی ایفا می‌کند.