چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه تحقیق.. 3

1-2 بیان مسأله. 5

1-3 سوالات تحقیق.. 6

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 6

1-5 پیشینه تحقیق.. 6

1-6 اهداف تحقیق.. 6

1-7 فرضیه های تحقیق.. 7

1-8 تعاریف واژه های کلیدی.. 7

1-9 محدوده و قلمرو تحقیق.. 7

فصل دوم: بنیاد نظری (عناصرداستان)

2-1 طرح.. 9

2-1-1 انواع پیرنگ… 9

2-1-2 خصوصیات طرح.. 10

2-1-3 تفاوت داستان و طرح.. 11

2-2 عناصر ساختاری طرح.. 11

2-2-1 شروع. 12

2-2-2 ناپایداری.. 12

2-2-3 گسترش… 12

2-2-4 تعلیق.. 13

2-2-5 بحران. 14

2-2-6 اوج یا بزنگاه 14

2-2-7 گره گشایی.. 14

2-2-8 پایان. 15

2-3 موضوع. 15

2-3-1 انواع موضوع داستان. 16

2-3-2 تفاوت موضوع یا درونمایه. 16

2-4 شخصیت… 16

2-4-1 تعریف و پیشینه. 16

2-4-2 ویژگی های شخصیت… 18

2-4-3 طبقه بندی شخصیت… 19

2-4-3-1 شخصیت از نظر ماهیت… 19

2-4-3-2 شخصیت از جهت تحویل پذیری یا تحویل ناپذیری.. 19

2-4-3-3 شخصیت از نظر میزان گستردگی و کمال. 20

2-4-3-4 شحصیت از جهت نوع کاربرد. 21

2-4-3-5 شخصیت از نظر نقش داستانی.. 23

2-4-4 شیوه های شخصیت سازی.. 24

2-5 گفت و گو. 25

2-5-1 ویژگی های «گفت و گو» در شاهکارهای ادبی.. 26

2-5-2 کارکردهای گفت و گو. 26

2-5-3 سیاق گفت و گو. 27

2-5-4 انواع گفت و گو. 27

2-5-4-1 گفت و گوی دو طرفه و تک گویی.. 27

2-5-4-2 انواع تک گویی.. 27

2-6 لحن / نواخت… 28

2-6-1 تعریف… 28

2-6-2 انواع لحن.. 28

2-6-3 عناصر سازنده لحن.. 29

2-7 زاویه دید. 29

2-7-1 تعریف… 29

2-7-2 انواع زوایه ی دید. 30

2-7-2-1 زاویه دید بیرونی.. 30

2-7-2-2 زاویه ی دید درونی.. 31

2-7-3 زاویه دید متغیر و جا به جا شونده 31

2-8 صحنه. 31

2-8-1 اجزای صحنه. 32

2-8-2 شیوه ی صحنه پردازی.. 32

2-8-3 وظیفه صحنه. 33

2-9 زبان. 33

 

 

2-9-1 زیان از دیدگاه ادبیات داستانی.. 33

2-9-2 عناصر هویت دهنده ی زبان. 33

2-10 درونمایه و مضمون. 34

2-10-1 انواع درونمایه. 34

2-10-2 نحوه ی ارائه درونمایه. 35

فصل سوم: آثار و احوال مجید دانش آراسته

3-1 معرفی مولف و متن.. 37

فصل چهارم: بررسی ساختاری مجموعه

4-1 داستان اول «احضار» 46

4-1-1 موضوع. 46

4-1-2 طرح.. 46

4-1-3 ساختار طرح.. 46

4-1-3-1 شروع. 46

4-1-3-2 ناپایداری.. 47

4-1-3-3 گسترش… 47

4-1-3-4 تعلیق.. 48

4-1-3-5 بحران. 48

4-1-3-6 نقطه ی اوج.. 48

4-1-3-7 گره گشایی.. 49

4-1-3-8 پایان. 49

4-1-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 50

4-1-5 شخصیت… 50

4-1-5-1 شخصیت از نظر ماهیت…… 50

4-1-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 50

4-1-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 51

4-1-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 51

4-1-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 52

4-1-6 شیوه شخصیت پردازی.. 52

4-1-7 گفت و گو. 52

4-1-8 لحن.. 53

4-1-8-1 لحن کلی داستان. 53

4-1-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 53

4-1-9 زاویه دید. 54

4-1-10 صحنه. 55

4-1-10-1 محل جغرافیایی.. 55

4-1-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 55

4-1-10-3 زمان. 55

4-1-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 55

4-1-11 زبان داستان. 56

4-1-11-1 استفاده از زبان توصیف… 56

4-1-11-2 استفاده از اطناب… 56

4-1-12 درونمایه. 56

4-2 قصه ی دوم (تقویم دیواری) 56

4-2-1 موضوع. 56

4-2-2 طرح.. 57

4-2-3 ساختار طرح.. 57

4-2-3-1 شروع. 57

4-2-3-2 ناپایداری.. 57

4-2-3-3 گسترش… 57

4-2-3-4 تعلیق.. 58

4-2-3-5 بحران. 58

4-2-3-6 اوج.. 58

4-2-3-7 گره گشایی.. 58

4-2-3-8 پایان. 59

4-2-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 59

4-2-5 شخصیت… 59

4-2-5-1 شخصیت از جهت اهمیت… 59

4-2-5-2 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 60

4-2-5-3 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 60

4-2-6 شیوه شخصیت پردازی.. 61

4-2-7 گفت گو. 61

4-2-8 لحن.. 61

4-2-8-1 لحن کلی داستان. 61

4-2-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 61

4-2-9 زاویه دید. 62

4-2-10 اجزای صحنه. 62

4-2-10-1 محل جغرافیایی.. 62

4-2-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 62

4-2-10-3 زمان. 63

4-2-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 63

4-2-11 زبان داستان. 63

4-2-11-1 استفاده از توصیف… 63

4-2-11-2 استفاده از ضرب المثل (مثل سایر) 63

4-2-11-3 به کارگیری کلمات و ترکیبات خارجی.. 64

4-2-12 درون مایه. 64

4-3 داستان پنجم: سالن تابستانی.. 64

4-3-1 موضوع داستان پنجم. 64

4-3-2 طرح.. 64

4-3-3 ساختار طرح.. 65

4-3-3-1 شروع. 65

4-3-3-2 ناپایداری.. 65

4-3-3-3 گسترش… 65

4-3-3-4 تعلیق.. 66

4-3-3-5 بحران. 66

4-3-3-6 نقطه اوج.. 66

4-3-3-7 گره گشایی.. 67

4-3-3-8 پایان. 67

4-3-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 67

4-3-5 شخصیت… 67

4-3-5-1 از نظر ماهیت… 67

4-3-5-2 شخصیت از نظر ماهیت… 68

4-3-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 68

4-3-5-4 شخصیت از جهت گستردگی کمال. 68

4-3-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 68

4-3-6 شیوه شخصیت پردازی.. 69

4-3-7 گفت و گو. 69

4-3-8 لحن.. 70

4-3-8-1 لحن کلی داستان. 70

4-3-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 70

4-3-9 زاویه دید. 70

4-3-10 صحنه. 71

4-3-10-1 کار و پیشه ی شخصیت ها 71

4-3-10-2 زمان. 71

4-3-10-3 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 71

4-3-11 زبان داستان. 71

4-3-11-1 توصیف… 72

4-3-11-2 به کارگیری کلمات و ترکیبات عامیانه. 72

4-3-11-3 استفاده از ضرب المثل (مثل سایر) 72

4-3-12 درونمایه. 72

4-3-13 موضوع. 73

4-3-14 طرح.. 73

4-3-15 ساختار طرح.. 73

4-3-15-1 شروع. 73

4-3-15-2 ناپایداری.. 73

4-3-15-3 گسترش… 74

4-3-15-4 تعلیق.. 74

4-3-15-5 بحران. 74

4-3-15-6 اوج.. 75

4-3-15-7 گره گشایی.. 75

4-3-15-8 پایان. 75

4-3-16 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 76

4-3-17 شخصیت… 76

4-3-17-1 شخصیت از نظر ماهیت… 76

4-3-17-2 شخصی از جهت اهمیت… 76

4-3-17-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 77

4-3-17-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 77

4-3-17-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 78

4-3-18 شیوه شخصیت پردازی.. 78

4-3-19 گفت و گو. 79

4-3-20 لحن.. 79

4-3-20-1 لحن کلی داستان. 79

4-3-20-2 لحن گفتاری شخصیت ها 79

4-3-21 زاویه ی دید. 80

4-3-22 اجزای صحنه. 80

4-3-22-1 محل جغرافیایی.. 80

4-3-22-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 81

4-3-22-3 زمان. 81

4-3-22-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 81

4-3-23 زبان داستان. 81

4-3-23-1 توصیف… 81

4-3-23-2 استفاده از ضرب المثل / مثل سائر. 81

4-3-23-3 استفاده از کلمات عامیانه. 82

4-3-24 درون مایه. 82

4-4 داستان هفتم: خط حایل بین شما 83

4-4-1 موضوع. 83

4-4-2 طرح.. 83

4-4-3 ساختار طرح.. 83

4-4-3-1 شروع. 83

4-4-3-2 ناپایداری.. 83

4-4-3-3 گسترش… 84

4-4-3-4 تعلیق.. 84

4-4-3-5 بحران. 84

4-4-3-6 نقطه ی اوج.. 84

4-4-3-7 گره گشایی.. 85

4-4-3-8 پایان. 85

4-4-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 85

4-4-5 شخصیت… 85

4-4-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 85

4-4-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 85

4-4-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 86

4-4-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 86

4-4-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 86

4-4-6 شیوه شخصیت پردازی.. 86

4-4-7 گفت و گو. 87

4-4-7-1 کارکرد گفت و گو. 87

4-4-8 لحن.. 87

4-4-8-1 لحن کلی داستان. 87

4-4-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 87

4-4-9 زاویه دید. 88

4-4-10 اجزای صحنه. 88

4-4-10-1 محل جغرافیایی.. 88

4-4-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 88

4-4-10-3 زمان. 88

4-4-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 89

4-4-11 زبان داستان. 89

4-4-11-1 استفاده از توصیف… 89

4-4-11-2 استفاده از ضرب المثل/ مثل سائر. 89

4-4-11-3 استفاده از کلمات عامیانه. 89

4-4-12 درون مایه. 90

4-5 قصه ی هشتم: گنجشک ها در بالکن.. 90

4-5-1 موضوع. 90

4-5-2 طرح.. 90

4-5-3 ساختار طرح.. 91

4-5-3-1 شروع. 91

4-5-3-2 ناپایداری.. 91

4-5-3-3 گسترش… 91

4-5-3-4 تعلیق.. 91

4-5-3-5 بحران. 92

4-5-3-6 نقطه ی اوج.. 92

4-5-3-7 گره گشایی.. 92

4-5-3-8 پایان. 93

4-5-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 93

4-5-5 شخصیت… 93

4-5-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 93

4-5-5-2 شخصیت از جهت ماهیت… 93

4-5-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 94

4-5-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 94

4-5-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 94

4-5-6 شیوه شخصیت پردازی.. 94

4-5-7 گفت و گو. 94

4-5-8 لحن.. 95

4-5-8-1 لحن کلی داستان. 95

4-5-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 95

4-5-9 زاویه ی دید. 96

4-5-10 صحنه. 96

4-5-10-1 محل جغرافیایی.. 96

4-5-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 96

4-5-10-3 زمان. 96

4-5-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 96

4-5-11 زبان داستان. 97

4-5-11-1 استفاده از توصیف… 97

4-5-11-2 استفاده از کلمات عامیانه. 97

4-5-12 درون مایه. 97

4-6 داستان نهم: آبشار. 97

4-6-1 موضوع. 97

4-6-2 طرح.. 97

4-6-3 ساختار طرح.. 98

4-6-3-1 شروع. 98

4-6-3-2 ناپایداری.. 98

4-6-3-3 گسترش… 98

4-6-3-4 تعلیق.. 98

4-6-3-5 بحران. 99

4-6-3-6 نقطه ی اوج.. 99

4-6-3-7 گره گشایی.. 99

4-6-3-8 پایان. 99

4-6-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 100

4-6-5 شخصیت… 100

4-6-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 100

4-6-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 100

4-6-5-3 شخصت از جهت تحول پذیری.. 100

4-6-5-4 شخصیت از جهت گسترگی و کمال. 100

4-6-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 101

4-6-6 شیوه شخصیت پردازی.. 101

4-6-7 لحن.. 101

4-6-7-1 لحن کلی داستان. 101

4-6-7-2 لحن گفتاری شخصیت ها 102

4-6-8 زاویه ی دید. 102

4-6-9 صحنه. 102

4-6-9-1 محل جغرافیایی.. 102

4-6-9-2 کار و پیشه شخصیت ها 102

4-6-9-3 زمان. 102

4-6-9-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 102

4-6-10 زبان داستان. 103

4-6-10-1 استفاده از توصیف… 103

4-6-11 درون مایه. 103

4-7 داستان دهم: یکی از هزار. 103

4-7-1 موضوع. 103

4-7-2 طرح.. 103

4-7-3 ساختار طرح.. 104

4-7-3-1 ساختار طرح.. 104

4-7-3-2 ناپایداری.. 104

4-7-3-3 گسترش… 104

4-7-3-4 تعلیق.. 104

4-7-3-5 بحران. 105

4-7-3-6 نقطه ی اوج.. 105

4-7-3-7 گره گشایی.. 105

4-7-3-8 پایان. 105

4-7-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 106

4-7-5 شخصیت… 106

4-7-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 106

4-7-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 106

4-7-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 106

4-7-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 106

4-7-5-5 شخصیت از نظر نوع کاربرد. 107

4-7-6 شیوه شخصیت پردازی.. 107

4-7-7 گفت و گو. 107

4-7-8 لحن.. 108

4-7-8-1 لحن کلی داستان. 108

4-7-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 108

4-7-9 زاویه ی دید. 109

4-7-10 اجزای صحنه. 109

4-7-10-1 محل جغرافیایی.. 109

4-7-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 109

4-7-10-3 زمان. 109

4-7-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 109

4-7-11 زبان داستان. 110

4-7-12 درون مایه. 110

4-8 داستان یازدهم: مشایعت کنندگان. 110

4-8-1 موضوع. 110

4-8-2 طرح.. 110

4-8-3 ساختار طرح.. 111

4-8-3-1 شروع. 111

4-8-3-2 ناپایداری.. 111

4-8-3-3 گسترش… 111

4-8-3-4 تعلیق.. 111

4-8-3-5 بحران. 112

4-8-3-6 نقطه ی اوج.. 112

4-8-3-7 گره گشایی.. 112

4-8-3-8 پایان. 112

4-8-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 113

4-8-5 شخصیت… 113

4-8-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 113

4-8-5-2 شخصیت غیر انسان. 113

4-8-5-3 شخصیت از جهت اهمیت… 113

4-8-5-4 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 113

4-8-5-5 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 113

4-8-5-6 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 114

4-8-6 شخصیت پردازی.. 114

4-8-7 گفت و گو. 114

4-8-8 لحن.. 115

4-8-8-1 لحن کلی داستان. 115

4-8-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 115

4-8-9 زاویه دید. 115

4-8-10اجزای صحنه. 115

4-8-10-1 محل جغرافیایی.. 115

4-8-10-2 کار و پیشه ی شخصیت… 115

4-8-10-3 زمان. 116

4-8-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 116

4-8-11 زبان داستان. 116

4-8-11-1 استفاده از توصیف… 116

4-8-11-2 استفاده از ابیات شاعر. 116

4-8-11-3 استفاده از تشبیه. 116

4-8-12 درون مایه. 117

4-9 داستان دوازدهم : عشق فقیر من.. 117

4-9-1 موضوع. 117

4-9-2 طرح.. 117

4-9-3 ساختار طرح.. 117

4-9-3-1 شروع. 117

4-9-3-2 ناپایداری.. 117

4-9-3-3 گسترش… 118

4-9-3-4 تعلیق.. 118

4-9-3-5 بحران. 118

4-9-3-6 نقطه اوج.. 118

4-9-3-7 گره گشایی.. 119

4-9-3-8 پایان. 119

4-9-4 پیرنگ باز یا پیرنگ بسته. 119

4-9-5 شخصیت… 119

4-9-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 119

4-9-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 119

4-9-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 120

4-9-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 120

4-9-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 120

4-9-6 شیوه ی شخصیت پردازی.. 120

4-9-7 گفت و گو. 120

4-9-8 لحن.. 121

4-9-8-1 لحن کلی داستان. 121

4-9-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 121

4-9-9 زاویه دید. 121

4-9-10 اجزای صحنه. 122

4-9-10-1 محل جغرافیایی.. 122

4-9-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 122

4-9-10-3 زمان. 122

4-9-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 122

4-9-11 زبان داستان. 122

4-9-11-1 استفاده از توصیف… 122

4-9-12 درون مایه. 123

4-10 داستان سیزدهم: اعلیحضرت… 123

4-10-1 موضوع. 123

4-10-2 طرح.. 123

4-10-3 ساختار طرح.. 123

4-10-3-1 شروع. 123

4-10-3-2 ناپایداری.. 124

4-10-3-3 گسترش… 124

4-10-3-4 تعلیق.. 124

4-10-3-5 بحران. 125

4-10-3-6 نقطه اوج.. 125

4-10-3-7 گره گشایی.. 125

4-10-4-8 پایان. 125

4-10-5 پیرنگ بسته تا پیرنگ باز. 125

4-10-6 شخصیت… 126

4-10-6-1 شخصیت از نظر ماهیت… 126

4-10-6-2 شخصیت از جهت اهمیت… 126

4-10-6-3 شخصیت از جهت تحویل پذیری.. 126

4-10-6-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 126

4-10-6-5 شخصیت از جهت نوع کارکرد. 126

4-10-7 شیوه ی شخصیت پردازی.. 127

4-10-8 گفت و گو. 127

4-10-9 لحن.. 128

4-10-9-1 لحن گفت شخصیت ها 128

4-10-10 زاویه دید. 129

4-10-11 اجزای صحنه. 129

4-10-11-1 محل جغرافیایی.. 129

4-10-11-2 کار و پیشه ی شخصیت… 129

4-10-11-3 زمان. 129

4-10-11-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 130

4-10-12 زبان داستان. 130

4-10-12-1 استفاده از توصیف… 130

4-10-12-2 استفاده از ضرب المثل (مثل سائر) 130

4-10-12-3 استفاده از اشعار و ابیات شاعران. 130

4-10-12-4 ذکر نام بعضی از شاعران و اشخاص…. 130

4-10-12-5 استفاده از کلمات عامیانه و بی ادبانه. 131

4-10-13 درون مایه. 131

4-11 داستان چهاردهم: اجرای مردمی.. 131

14-11-1 موضوع. 131

4-11-2 طرح.. 131

14-11-3 ساختار طرح.. 131

4-11-3-1 شروع. 132

4-11-3-2 ناپایداری.. 132

4-11-3-3 گسترش… 132

4-11-3-4 تعلیق.. 132

4-11-3-5 بحران. 133

4-11-3-6 نقطه ی اوج.. 133

4-11-3-7 پایان. 133

4-11-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 133

4-11-5 شخصیت… 134

4-11-5-1 شخصیت از نظر ماهیت هستند. 134

4-11-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 134

4-11-5-3 شخصیت از جهت تحویل پذیری.. 134

4-11-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 134

4-11-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 134

4-11-6 شیوه شخصیت پردازی.. 135

4-11-7 گفت و گو. 135

4-11-8 لحن.. 136

4-11-8-1 لحن کلی داستان. 136

4-11-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 136

4-11-9 زاویه دید. 136

4-11-10 اجزای صحنه. 137

4-11-10-1 محل جغرافیایی.. 137

4-11-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 137

4-11-10-3 زمان. 137

4-11-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 137

4-11-11 زبان داستان. 137

4-11-11-1 استفاده از توصیف… 137

4-11-11-2 استفاده از ضرب المثل/ مثل سائر. 138

4-11-11-3 ذکر نام شاعران. 138

4-11-12 درونمایه. 138

4-12 داستان پانزدهم: شهر کوران. 138

4-12-1 موضوع. 138

4-12-2 طرح.. 138

4-12-3 ساختار طرح.. 138

4-12-3-1 شروع. 139

4-12-3-2 ناپایداری.. 139

4-12-3-3 گسترش… 139

4-12-3-4 تعلیق.. 139

4-12-3-5 بحران. 139

4-12-3-6 نقطه ی اوج.. 140

4-12-3-7 پایان. 140

4-12-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 140

4-12-5 شخصیت… 141

4-12-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 141

4-12-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 141

4-12-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 141

4-12-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 141

4-12-5-5 شخصیت از نطر نوع کاربرد. 142

4-12-6 شیوه شخصیت پردازی.. 142

4-12-7 گفت و گو. 142

4-12-8 لحن.. 143

4-12-8-1 لحن کلی داستان. 143

4-12-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 143

4-12-9 زاویه دید. 143

4-12-10 اجزای صحنه. 144

4-12-10-1 محل جغرافیایی.. 144

4-12-10-2 کار پیشه ی شخصیت ها 144

4-12-10-3 زمان. 144

4-12-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 144

4-12-11 زبان داستان. 145

4-12-11-1 استفاده از توصیف… 145

4-12-11-2 استفاده از ضرب المثل / (مثل سائر) 145

4-12-11-3 استفاده از اشعار و ابیات شاعران. 145

4-12-11-4 استفاده از کلمات عامیانه. 145

4-12-12 درون مایه. 146

4-13 داستان شانزدهم کوچه های پیر. 146

4-13-1 موضوع. 146

4-13-2 طرح.. 146

4-13-3 ساختار طرح.. 146

4-13-3-1 شروع. 146

4-13-3-2 ناپایداری.. 147

4-13-3-3 گسترش… 147

4-13-3-4 تعلیق.. 147

4-13-3-5 بحران. 148

4-13-3-6 نقطه ی اوج.. 148

4-13-3-7 گره گشایی.. 148

4-13-3-8 پایان. 149

4-13-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 149

4-13-5 شخصیت… 149

4-13-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 149

4-13-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 150

4-13-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 150

4-13-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 150

4-13-5-5 شخصیت از جهت از نوع کاربرد. 151

4-13-6 شیوه شخصیت پردازی.. 151

4-13-7 گفت و گو. 151

4-13-8 لحن داستان. 152

4-13-8-1 لحن کلی داستان. 152

4-13-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 152

4-13-9 زاویه ی دید. 153

4-13-10 صحنه. 153

4-13-10-1 محل جغرافیایی.. 153

4-13-10-2 زمان. 154

4-13-10-3 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 154

4-13-11 زبان داستان. 154

4-13-11-1 استفاده از توصیف… 154

4-13-11-2 استفاده از ضرب المثل / مثل سائر. 154

4-13-11-3 استفاده از کلمات عامیانه و محلی.. 155

4-13-11-4 ذکر اسامی نویسندگان و اشخاص…. 155

4-13-12 درون مایه. 155

4-14داستان هیجدهم: فردا چه روزی است… 156

4-14-1 موضوع. 156

4-14-2 طرح.. 156

4-14-3 ساختار طرح.. 156

4-14-3-1 شروع. 156

4-14-3-2 ناپایداری.. 157

4-14-3-3 گسترش… 157

4-14-3-4 تعلیق.. 157

4-14-3-5 بحران. 157

4-14-3-6 نقطه ی اوج.. 158

4-14-3-7 گره گشایی.. 158

4-14-3-8 پایان. 158

4-14-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 158

4-14-5 شخصیت… 158

4-14-5-1 شخصیت از نظر ماهیت… 158

4-14-5-2 شخصیت از جهت اهمیت… 159

4-14-5-3 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 159

4-14-5-4 شخصیت از جهت گستردگی و کمال. 159

4-14-5-5 شخصیت از جهت نوع کاربرد. 159

4-14-6 شیوه ی شخصیت پردازی.. 160

4-14-7 گفت و گو. 160

4-14-8 لحن.. 161

4-14-8-1 لحن کلی داستان. 161

4-14-9 زاویه دید. 161

4-14-10 اجزای صحنه. 161

4-14-10-1 محل جغرافیایی.. 161

4-14-10-2 کار و پیشه ی شخصیت ها 162

4-14-10-3 زمان. 162

4-14-10-4 محیط کلی و عمومی شخصیت ها 162

4-14-11 زبان داستان. 162

4-18-11-1 استفاده از توصیف… 162

4-14-11-2 استفاده از ضرب المثل / مثل سایر. 162

4-14-11-3 ذکر نام بعضی از نویسندگان. 163

4-14-12 درون مایه. 163

4-15 داستان نوزدهم: پرسه ای در قاب عکس کلاس پنجم ابتدایی.. 163

4-15-1 موضوع. 163

4-15-2 طرح.. 163

4-15-3 ساختار طرح.. 163

4-15-3-1 شروع. 163

4-15-3-2 ناپایداری.. 164

4-15-3-3 گسترش… 164

4-15-3-4 تعلیق.. 164

4-15-3-5 بحران. 164

4-15-3-6 نقطه اوج.. 164

4-15-3-7 گره گشایی.. 165

4-15-3-8 پایان. 165

4-15-4 پیرنگ بسته یا پیرنگ باز. 165

4-15-5 شخصیت… 165

4-15-5-1 شخصیت از جهت اهمیت… 165

4-15-5-2 شخصیت از جهت تحول پذیری.. 166

4-15-5-3 شخصیت از لحاظ گستردگی و کمال. 166

4-15-5-4 شخصیت از نظر نوع کاربرد. 166

4-15-6 شیوه شخصیت پردازی.. 167

4-15-7 گفت و گو. 167

4-15-8 لحن.. 168

4-15-8-1 لحن کلی داستان. 168

4-15-8-2 لحن گفتاری شخصیت ها 168

4-15-9 زاویه دید. 169

4-15-10 اجزای صحنه. 169

4-15-10-1 محل جغرافیایی.. 169

4-15-10-2 کارو پیشه ی شخصیت ها 169

4-15-10-3 زمان. 170

4-15-10-4 محیط کلی و عمومی داستان. 170

4-15-11 زبان داستان. 170

4-15-11-1 استفاده از توصیف… 170

4-15-11-2 استفاده از کلمات عامیانه. 170

4-15-12 درون مایه. 170

فصل پنجم: نتایج، پیشنهادات

5-1 نتیجه. 172

5-2 پیشنهادات… 174

منابع و مآخد. 179

چکیده

داستان کوتاه، به شکل والگوی امروزی در قرن نوزدهم ظهور کرد و روایت کوتاهی است که حادثه وعمل واحدی را در برهه ای از زمان گزارش می کند که بتوان آن را در یک وهله خواند. مجموعه داستان های کوتاه «گنجشک ها در بالکن» مجید دانش آراسته یکی از داستان های کوتاه است که در این تحقیق از لحاظ طرح، عناصر ساختاری طرح، موضوع، شخصیت، گفت و گو، لحن، زاویه دید، صحنه، زبان و درونمایه به روش کتابخانه ای به صورت توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. طرح بیشترداستان ها یاد آور خاطرات گذشته است که در ذهن مخاطب ترسیم می شود. از لحاظ ساختاری نویسنده سعی بر آن داشته است تا در مورد تمام مولفه ها از یک ساختار مشابه استفاده کند. نویسنده در این اثر از موضوعات متنوع مسایل استفاده نموده است. شخصیت ها در داستان ها انسانی و غیر انسانی، اصلی و فرعی، ایستا و پویا، ساده و جامع، قالبی و غیره می باشند. گفت و گو به صورت مستقیم، دو طرفه می باشد، تک گویی و نمایشی بوده و از لحن توصیفی استفاده شده است. لحن کلی داستان توصیفی و حاصل تجربه ی شخصی نویسنده یا راوی است و گاهی هم انتقادی است. بیشتر داستان ها از زاویه دید دانای کل روایت شده است و خواننده حضور نویسنده را به عنوان راوی در کل داستان حس میکند. در صحنه های داستان از محل جغرافیایی، کار و پیشه ی شخصیت ها، زمان و محیط کلی و عمومی شخصیت ها استفاده شده است. زبان داستان ها روان، گاهی همراه با توصیف و ضرب المثل و کلمات و اصطلاحات عامیانه بیان شده است. درونمایه در این داستان ها شامل توجه به رویاپردازی، مقاومت و صبر در برابر مصایب و مشکلات و قدردانی از همنوعان در زمان حیات می باشد. مهمترین ویژگی داستا ن های دانش آراسته مبتنی بر واقعیت گرایی و تعلیم اصول اخلاقی است که برای نیل به این مهم در بیشتر داستان ها از عنصر درونمایه بهره برده است. نثر داستان ها به صورت ساده و به گونه ای مستقیم و بدون پیچیدگی بیان می شود و از عناصر سازنده زبان که شامل توصیف و بکارگیری کلمات و ترکیبات عامیانه و ضرب المثل ها است، استفاده شده است.

کلید واژه: عناصر داستان، داستان کوتاه، مجید دانش آراسته، شخصیت، تجزیه و تحلیل، ساختار

فصل اول (کلیات تحقیق)

1-1 مقدمه تحقیق

داستان کوتاه، به شکل والگوی امروزی در قرن نوزدهم ظهور کرد. اولین بار، ادگار آلن پو، در سال 1842 اصول انتقادی وفنی خاصی را ارائه داد که تفاوت میان شکل های کوتاه وبلند داستان نویسی رامشخص می‌کرد، اما بر خلاف اصولی که پو ارائه داده بود، داستان های کوتاهی که در قرن نوزدهم نوشته می شد، ساختمانی حساب شده و محکم نداشت و به آن ها، قصه، طرح، لطیفه وحتی مقاله می گفتند.

براندر ماتیوز منتقد آمریکایی(1852-1929)صاحب کتاب ((فلسفه داستان کوتاه )) در سال 1885، اولین بار اصطلاح داستان کوتاه رادر زبان انگلیسی پیشنهاد کرد و داستان کوتاه را از داستانی که کوتاه شده بود فرق گذاشت واز آن تاریخ، اصطلاح داستان کوتاه برای گونه های متنوع این نوع داستان در زبان انگلیسی متداول شد. (میرصادقی، 1376: 256)

ادگارآلن پو و گوگول دو نویسنده هستند که از آنها به عنوان پدران داستان کوتاه به مفهوم امروزی آن نام می برند. این دو نویسنده هم زمان یعنی در سال 1809 به دنیا امده اند و هر دو عمر کوتاه و پر ادباری داشتند ودر سال های نزدیک به هم مردند. پو، در سال 1849و گوگول سه سال بعد از او در سال 1852 در گذشت. تاثیری که هر کدام از آنها بر داستان کوتاه نویسان بعد از خودشان گذاشتند، از اهمیت بنیادی بسیاری برخوردار است. (همان: 257)

بعد از این دو آغاز گر نوآور و مبتکر، داستان کوتاه نویسان دیگری آمدندو انواع داستان های کوتاه و داستان‌های بلند و رمان های کوتاه را به وجود آوردند.

داستان کوتاه است که حادثه وعمل واحدی را در برشی از زمان گزارش کند و بتوان آن را در یک وهله خواند. در این روایت خلاقه شخصیت های محدود در عمل حادثه واحدی شرکت دارند. داستان کوتاه خوب باید بدرخشد، خواننده را به هیجان آورد و در او اثر کند. سه شاخصه ی بزرگ داستان کوتاه عبارت است از: حادثه واحد، تاثیر واحد و محدویت زمان وشخصیت. (همان: 257)

در ادبیات ایران حکایت کوتاه تاریخی و تعلیمی بسیاری می یابیم که شباهت های زیادی با داستان کوتاه دارند. اما داستان کوتاه به معنی امروزین، نخستین بار درسال 1300 شمسی با انتشار یکی بود ویکی نبود محمد علی جمال زاده (1270-1377ش) در ایران پا گرفت و از نام آوران کوتاه میتوان به این نویسندگان اشاره کرد: صادق هدایت (1281-1330ش)، بزرگ علوی(1282-1377ش)، صادق چوبک (1295-1377ش)، سیمین دانشور(ت1300ش)، جلال آل احمد و جمال میر صادقی… . (رهنما، 1363: 52)

پایان نامه کنونی درباره تحلیل ساختاری مجموعه داستانهای کوتاه و گنجشک ها در بالکن نوشته «مجید دانش آراسته» نویسنده اهل گیلان و ساکن رشت است که در سال 1389 به چاپ رسیده است. پایان نامه پیش روی درپنج فصل تنظیم شده است. در فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته شده است و فصل دوم در بردارنده بنیاد نظری است که براساس نظریه های اثبات شده به تعریف ساختار، موضوع، طرح و اجزای ساختاری طرح، شخصیت وانواع آن گفت وگو و انواع لحن وانواع آن، زاویه دید، صحنه و اجزای آن، عناصر سازنده زبان داستان ودرونمایه اشاره کردیم.

در فصل سوم پایان نامه به معرفی متن مؤلف اختصاص دارد، به زندگینامه ومعرفی دانش آراسته از دیدگاه نویسندگان مختلف وخدمات اجتماعی وادبی و… که درجهات مختلف انجام داده است وبه معرفی مجموعه ((گنجشک ها در بالکن)) پرداخته ایم

فصل چهارم به تجزیه وتحلیل ساختار داستان اختصاص دارد. ترتیب تجزیه و تحلیل ساختاری در داستان رعایت گردیده است بدین معنی که هر داستان اول موضوع وبعد طرح وساختارطرح، شخصیت و…. بررسی شده است تا آخرداستان به همین ترتیب عمل گردیده است.