1-2 بیان مسئله………………………………………………………………………………………………….. 3
1-3 ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………… 4
1-4 اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………… 5
1-5 فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………….. 5
1-6 جامعه آماری و نحوه گردآوری اطلاعات…………………………………………………………….. 6
1-7 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 6
1-8 استفاده کنندگان از تحقیق……………………………………………………………………………….. 7
1-9 تعریف مفاهیم و واژگان عملیاتی………………………………………………………………………. 7
1-10 ساختار کلی تحقیق …………………………………………………………………………………….. 9
فصل دوم: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق
2- 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 11
2-2 تعریف نقدشوندگی……………………………………………………………………………………….. 11
2-3 دلایل اهمیت نقدشوندگی……………………………………………………………………………….. 13
2-3-1 اهمیت نقدشوندگی در رشدو توسعه بازار………………………………………………………… 14
2-3-2 نقدشوندگی معیاری برای ارزیابی ریسک…………………………………………………………. 15
2-3-3 تاثیر نقدشوندگی بر هزینه سرمایه………………………………………………………………….. 15
2-3-4 نقدشوندگی عامل بهبود عملکرد شرکتها و کل اقتصاد…………………………………………. 16
2-3-5 نقدشوندگی اوراق بهادار عامل مورد توجه در مدیریت سبد………………………………….. 16
2-3-6 تاثیر نقدشوندگی بازار بر بازده سهام………………………………………………………………. 17
2-3-7 کاربرد نقدشوندگی در قیمت گذاری دارایی ها…………………………………………………. 17
2-3-8 تاثیر نقدشوندگی در نوآوری های توسعه ای بازار سرمایه…………………………………….. 18
2–4 معیارهای متداول سنجش نقدشوندگی………………………………………………………………… 19
2-5 اقدامات لازم جهت افزایش نقدشوندگی بازار………………………………………………………. 21
2-6 مفهوم جهش برای نقدشوندگی ………………………………………………………………………. 22
2-7 شاخص های اندازه گیری نقدشوندگی………………………………………………………………… 22
2-8 میزان سهام شناور آزاد……………………………………………………………………………………. 26
2- 9 ریسک نقدشوندگی………………………………………………………………………………………. 31
2-10 بازده سهام…………………………………………………………………………………………………. 33
2-11 بازده تحقق یافته در مقابل بازده مورد انتظار ……………………………………………………… 34
2-11-1 بازده تحقق یافته……………………………………………………………………………………… 34
2-11-2 بازده مورد انتظار……………………………………………………………………………………… 34
2-12 اجزای بازده……………………………………………………………………………………………….. 34
2-12-1 سود دریافتی………………………………………………………………………………………….. 34
2-12-2 سود (زیان) سرمایه………………………………………………………………………………….. 35
2-13 بازده غیرعادی سهام…………………………………………………………………………………….. 36
2-14 ریسک……………………………………………………………………………………………………… 39
2-14-1 اندازه گیری ریسک………………………………………………………………………………….. 40
2-14-2 منابع ریسک…………………………………………………………………………………………… 40
2-15 انواع ریسک………………………………………………………………………………………………. 42
2-15-1رابطه ریسک وبازده …………………………………………………………………………………. 42
2-16 مجموعه سرمایه گذاری…………………………………………………………………………………. 43
2-17 ریسک مجموعه سرمایه گذاری……………………………………………………………………….. 43
2-18 تئوری پرتفولیو…………………………………………………………………………………………… 44
2-19 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………… 45
2-19-1 تحقیقات خارجی…………………………………………………………………………………….. 45
2-19-2 تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………… 48
2-20 خلاصه فصل …………………………………………………………………………………………….. 50
فصل سوم: روش‌ تحقیق
3-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………….. 52
3 ـ 2 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 52
3 ـ 3 جامعه مطالعاتی و نمونه آماری………………………………………………………………………. 54
3-4 مدل تحقیق و شیوه اندازه ­گیری متغیرها……………………………………………………………….. 55
3-4-1 متغیر وابسته ……………………………………………………………………………………………. 56
3-4-2 متغیر مستقل…………………………………………………………………………………………….. 57
3-4-3 متغیر های کنترل……………………………………………………………………………………….. 57
3 ـ 5 روش و ابزار گردآوری داده ­ها………………………………………………………………………. 57
3-6 قلمرو تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 58
3-7 فرضیه های تحقیق ……………………………………………………………………………………….. 59
3-8 پایایی و اعتبار ابزار تحقیق …………………………………………………………………………….. 59
3-9 روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………… 60
3-10 آزمون های تحقیق……………………………………………………………………………………….. 60
3-10-1 مدل رگرسیون…………………………………………………………………………………………. 61
3-10-2 آزمون ریشه واحد……………………………………………………………………………………. 62
3-10-3 آزمون خود همبستگی……………………………………………………………………………….. 64
3-10-4 آزمون نرمال بودن پسماندها……………………………………………………………………….. 65
3-10-5 همبستگی………………………………………………………………………………………………. 65
3-10-6 ضریب همبستگی®……………………………………………………………………………….. 65
3-10-7 ضریب تعیین (2r)………………………………………………………………………………….. 67
3-11 خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………… 67
فصل چهارم: تخمین مدل
4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 69
4-2 آمار توصیفی داده های تحقیق………………………………………………………………………….. 69
4-3 آزمون مانایی……………………………………………………………………………………………….. 71
4-4 مراحل برآورد مدل………………………………………………………………………………………… 72
4-4-1 مدل اول………………………………………………………………………………………………….. 72
4-4-1-1 نتایج حاصل از برآورد مدل اول………………………………………………………………… 74
4-4-2 مدل دوم…………………………………………………………………………………………………. 75
4-4-2-1 نتایج حاصل از برآورد مدل دوم………………………………………………………………… 76
4-4-3 مدل سوم…………………………………………………………………………………………………. 77
4-4-3-1 نتایج حاصل از برآورد مدل سوم……………………………………………………………….. 78
4-4-4 مدل چهارم………………………………………………………………………………………………. 79
4-4-4-1 نتایج حاصل از برآورد مدل چهارم…………………………………………………………….. 80
4-5 خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………….. 81
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 83
5-2 نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 83
5-3 محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………… 86
5-4 پیشنهادات مبتنی بر آزمون فرضیه ها………………………………………………………………….. 87
5-5 پیشنهادات برای تحقیقات آتی…………………………………………………………………………. 87

منابع:
منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………. 89
منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………. 91
پیوست و ضمائم:
پیوست الف: شرکتهای نمونه تحقیق…………………………………………………………………………. 93
پیوست ب: خروجی های نرم افزار………………………………………………………………………….. 95
چکیده
در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 130 شرکت در طی دوره زمانی 1385 لغایت 1390 بوده است. در این تحقیق برای مطالعه اثر سه شاخص نقدشوندگی آمیوست، آمیهود و نسبت گردش معاملات بر بازده غیرعادی از طریق روش داده های تلفیقی ایستا استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از وجود یک رابطه مثبت خطی و معنادار بین دو عامل ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام بوده است. از سوی دیگر نتایج مربوط به آزمون نقدشوندگی با شاخص آمیوست نشان دهنده وجود یک رابطه ی معکوس و معنادار با بازده غیرعادی سهام می باشد. در ادامه نتایج آزمون نقدشوندگی با شاخص آمیهود حاکی از وجود رابطه ای مستقیم و معنادار با بازده غیرعادی سهام می باشد. و با توجه به نتایج آزمون نقدشوندگی با شاخص نسبت گردش به رابطه معناداری با بازده غیرعادی سهام یافت نشد.
واژه های کلیدی: ریسک نقدشوندگی، نقدشوندگی سهام، بازده غیرعادی
1-1 مقدمه
   در این فصل ابتدا به تبیین مسئله اصلی تحقیق پرداخته شده و سپس اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق، تشریح می گردد، زیرا ایجاد نقدشوندگی برای اوراق بهادار یکی از مهم ترین کارکردهای بازارهای سرمایه به شمار می رود. در واقع، نقدشوندگی مهمترین شاخصه توسعه یک بازار سرمایه را تشکیل میدهد. به همین دلیل، هنگام رتبه بندی میزان توسعه یافتگی بازارهای سهام، یکی از شاخص های اصلی مورد استفاده، درجه نقدشوندگی بازارها می باشد. در ادامه با توجه به موضوع تحقیق که رابطه بین ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد، مسئله اصلی تحقیق ارائه می گردد. اهداف و فرضیه های تحقیق از مطالب دیگر فصل اول است. درباره روش تحقیق نیز مطالبی بیان می شود و در ادامه، تعریف واژه های اختصاصی تحقیق مطرح خواهد شد.
1-2 بیان مسئله
   به دلیل نقش و اهمیت زیادی که نقدشوندگی در بازارهای سرمایه پیدا کرده است، همان گونه که در مقدمه هم اشاره شد، تبدیل به یکی از مهمترین شاخص ها جهت رتبه بندی میزان توسعه یافتگی بازارهای سهام شده است ،از طرفی در بازارهای مالی سرمایه گذاران به دنبال بازده­ای متناسب با سطح ریسک خود می­ باشند. یکی از ریسک­­­های دارایی، ریسک نقدشوندگی آن است. به دلیل طبیعت ریسک گریزی، سرمایه گذاران به دنبال دارایی­ هایی هستند که بتوانند به سادگی آن را به نقد تبدیل کنند و یا در ازای تحمل این ریسک، بازده اضافی کسب کنند. به نظر می­رسد در بازارهای سهام تغییرات سهام شناور می ­تواند بر میزان نقدشوندگی تأثیر بگذارد.و از آنجا که سرمایه گذاران به بازارهایی روی می آورند که از نقدشوندگی بیشتری برخوردار است، این موضوع می تواند باعث افزایش جذابیت سهم برای سهامدار شده و نهایتاً باعث رونق گرفتن معاملات بازارهای سرمایه میشود.برخی از سرمایه گذاران ممكن است به سرعت به منابع مالی سرمایه گذاری خود نیاز داشته باشند كه در چنین مواردی قدرت نقدشوندگی دارایی ها می تواند اهمیت زیادی داشته باشد.
دارایی ها (اوراق بهادار) كه در بورس اوراق بهادار با استقبال انجام معامله روبه رو می شوند می توانند بیانگر سرعت نقدشوندگی آنها باشد، قابلیت نقدشوندگی یک ورقه سهام به معنای امكان فروش سریع آن است ،هر چقدرسهمی را بتوان سریع تر و با هزینه كمتری به فروش رساند، می توان گفت كه آن سهم ازنقدشوندگی بیشتری بر خوردار است ،اوراق بهاداری كه به طور روزانه و به دفعات مكرر معامله می شوند، نسبت به اوراق بهاداری كه به دفعات محدود و یا دفعات كم معامله می شوند، قابلیت نقدشوندگی بیشتر و درنهایت ریسك كم تری دارند. در این تحقیق در نظر داریم كه رابطه بین بازده غیر عادی سهام که همان تفاوت بازده بازار و بازده سهام است را با ریسک نقدشوندگی مورد بررسی قرار دهیم. نقش عامل نقدشوندگی در ارزشگذاری دارایی ها حایز اهمیت است، زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند كه اگر بخواهند دارایی های خود را به فروش رسانند، آیا بازار مناسبی برای آن ها وجود دارد یا خیر؟ هر چقدر قابلیت نقدشوندگی یک سهم كمتر باشد، آن سهم برای سرمایه گذاران جذابیت كمتری خواهد داشت، مگر این كه بازده بیشتری عاید دارنده آن شود.
مسئله اصلی این است که امروزه در حرفه حسابداری از شاخص های مختلفی برای ارزیابی عملکرد واحد تجاری استفاده می شود که از جمله این شاخص ها می توان شاخص نقدشوندگی اشاره نمود. این تحقیق به دنبال آنست که به روش علمی ثابت کند که آیا ریسک نقدشوندگی در بازار بورس ایران توانایی پیش بینی بازده غیرعادی سهام شرکت ها را دارد یا خیر ؟ به عبارت دیگر آیا شاخص نقدشوندگی با تفسیری که از آن خواهیم داشت ، قدرت توضیحی و پیش بینی کنندگی بازده غیرعادی سهام را خواهد داشت؟
1-3 ضرورت تحقیق
   موضوع نقدشوندگی به عنوان یک عامل تعیین كننده بازده سهام از اواسط دهه 1980مطرح شده است. برخی از سرمایه گذاران ممكن است به سرعت به منابع مالی سرمایه گذاری خود نیاز داشته باشند كه در چنین مواردی قدرت نقدشوندگی دارایی ها می تواند اهمیت زیادی داشته باشد. ایجاد و گسترش وابستگی های بین المللی در بسیاری از جنبه های سیاسی و اجتماعی، به ویژه در شرایط جهانی شدن اقتصاد، باعث شده است انگیزه های لا‌زم به منظور یکپارچگی سیستمهای مالی از جایگاه ویژه ای برخوردار شود. به تبع آن، اهمیت مسائل حسابداری و ریسک نقدشوندگی در مفهوم جهانی و درک آن بسیار ضروری شده است. در همین راستا، کنترل و بررسی مستمر اقلا‌م کلیدی ترازنامه و ارزیابی مسائل مهم در ترازنامه از جمله نقدشوندگی، توان واریز بدهیها و انعطاف پذیری مالی و همچنین تراکم، تنوع، زمانبندی و کیفیت داراییها و بدهیها بسیار ضرورت دارد. با توجه به اهمیت بسزای ریسک نقدشوندگی، نیاز به پیش بینی بازده غیرعادی سهام در تصمیمات اقتصادی وجود دارد. ریسک نقدشوندگی یکی از بزرگترین چالش های مدیریتی است که بایستی تحت شرایط مختلف و متنوع اقتصادی، مدیریت شود. ریسک نقدشوندگی نسبت به سایر ریسک های اساسی ناظر بر فعالیت های شرکت، حائز اهمیت است.
یكی از موضوع های اساسی در سرمایه گذاری میزان نقدشوندگی دارایی هاست. نقش عامل نقدشوندگی در ارزش گذاری دارایی ها بسیار مهم است؛ زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند كه اگر بخواهند دارایی خود را به فروش برسانند، آیا بازار مناسبی برای آنها وجود دارد یا خیر؟ در ریسک نقدشوندگی ، مدیر مالی به عنوان یک متخصص در كنار مدیر عامل شركت فعالیت می‌كند و مسئول تامین سرمایه مورد نیاز جهت اداره فعالیتهای شركت و پرداخت آن را دارد ، همچنین زمانی كه شركت اقدام به سرمایه گذاری می‌كند باید تصمیم خود را در ارتباط با بازده سرمایه اتخاذ نموده و بررسی كند كه آیا میزان بازده سرمایه پروژه مورد نظر متناسب است یا خیر ؟
مدیریت در انجام وظایف مختلف برای حصول نقدشوندگی و سود‌آوری در دو نقش متفاوت عمل می‌كند در یک نقش به عنوان مدیر ، یک تصمیم‌گیر، یک عضو از مجموعه شركت است و هدف او در این نقش به حداکثر رساندن ارزش شركت در بلند مدت می‌باشد در نقش دیگر او یک مدیر متخصص در امور مالی و بازارهای پول در زمینه مدیریت نقدشوندگی است. از آنجایی كه مهمترین عاملی كه مدیران مالی در ریسک نقدشوندگی مد نظر قرار می‌دهند، حصول نقدشوندگی و به حداكثر رساندن ارزش شركت در بلند مدت است و از آنجا كه بازده داراییها و بازده سهام را نتیجه كارایی فعالیتها و توان بهره‌برداری شركت از طریق سود حاصل از فروش و سرمایه گذاریها ارزیابی می‌كنند بررسی رابطه بین ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام در شركتهای عضو بورس اوراق بهادار هدف تحقیق می‌باشد .
1-4 اهداف تحقیق

• تبیین نظری و تئوریک مبانی ریسک ونقدشوندگی و چگونگی ارتباط آن با بازده غیرعادی یک سال پیش رو و پیش بینی بازده غیر عادی سهام،
• بررسی عوامل موثر بر بازده غیرعادی سهام شرکت ها،
• بررسی تأثیرات ریسک نقدشوندگی بر بازده غیرعادی سهام شرکت ها در صنایع مختلف بورس اوراق بهادار،
• تبیین رابطه ریسک نقدشوندگی شرکتها و پیش بینی بازده غیرعادی سهام یکسال پیش رو .

1-5 فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی اول :
بین ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه اصلی دوم :
بین نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
1- بین نقدشوندگی محاسبه شده براساس شاخص آمیوست وبازده غیرعادی سهام رابطه معنی داری وجود دارد.
2- بین نقدشوندگی محاسبه شده براساس شاخص آمیهود وبازده غیرعادی سهام رابطه معنی داروجود دارد.
3- بین نقد شوندگی محاسبه شده بر اساس گردش معاملات و بازده غیرعادی سهام رابطه معنی داری وجود دارد.
 1-6 جامعه آماری و نحوه گردآوری اطلاعات
در این تحقیق جامعه آماری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد و برای انتخاب نمونه آماری از روش حذف سیستماتیک استفاده خواهد شد. بدین منظور کلیه شرکت‌های جامعه آماری که دارای شرایط زیر باشند، به عنوان نمونه انتخاب و مابقی حذف خواهند شد:

• اطلاعات مالی شرکتهای نمونه در دسترس باشند.
• شرکتهای نمونه توقف معاملاتی بیش از 6 ماه طی دوره زمانی تحقیق نداشته باشند.
• سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه هر سال باشد.
• اطلاعات مربوط به داده های صورتهای مالی از ابتدای سال مالی 85 لغایت 90 در دسترس باشند.
• عدم تغییر دوره مالی طی قلمرو زمانی تحقیق داشته باشند.
• شرکتهای عضو صنایع سرمایه گذاری، بانکها، هلدینگ، بیمه، نهادهای پولی نباشند.

در این تحقیق داده‌های مورد نیاز مدل‌های تحقیق از بانک اطلاعاتی ره‌آورد نوین، سایت رسمی سازمان بورس اوراق بهادار تهران، بانک اطلاعاتی تدبیر پرداز استخراج می‌گردد و در صورت عدم وجود بخشی از اطلاعات مورد نیاز در نرم‌افزارهای مذکور، از صورت‌های مالی شرکت‌های نمونه استفاده خواهد شد‌. ‌همچنین با مراجعه به منابع کتابخانه­ای شامل کتب، مجلات هفتگی و ماهنامه­ها، انتشارات مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، پایان نامه های تحصیلی و رساله­های تحقیقی مرتبط، جستجو در پایگاه­های الکترونیکی اطلاعات و مراجعه به سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، اطلاعات آماری مورد نیاز شرکت‌ها استخراج و برای نتیجه ­گیری مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت‌.
1-7 روش تحقیق
   این تحقیق، تحقیقی توصیفی است که در آن درصدد توصیف روابط بین متغیرها (وابسته و مستقل) با  استفاده از آزمون های آماری هستیم. پس از تدوین مدل، ضرایب متغیرهای مستقل و اندازه تاثیر گذاری آنهابر متغیر وابسته (روش های پیش بینی بازده غیرعادی سهام) با بهره گرفتن از روش رگرسیون ، داده های ترکیبی[1] مشخص خواهد شد . لذا روش تحقیق، توصیفی از شاخه همبستگی می باشد . همچنین این تحقیق از لحاظ هدف، تحقیقی کاربردی و به لحاظ جمع آوری اطلاعات تحقیقی علی پس رویدادی است چراکه از اطلاعات گذشته شرکتهای نمونه استفاده می گردد و از نظر تئوریک در حوزه تحقیقات اثباتی بوده و از نظر استدلال‌،‌ جزء تحقیقات استقرایی می‌باشد‌. از آن­جا که در این تحقیق آزمون همبستگی بین متغیرها انجام می‌شود‌، ‌از نوع همبستگی بوده و روابط بین متغیرها را بررسی می‌کند. روش جمع‌ آوری داده‌ها،‌ نمونه‌گیری به شیوه‌ی تصادفی از بین شرکت‌های متنوع شده‌ی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و آزمون آماری فرضیه‌ها با بهره گرفتن از اطلاعات شرکت‌های نمونه است‌.‌ اطلاعات مورد نیاز با بهره گرفتن از گزارش شرکت‌ها و آرشیو اطلاعات منتشر شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران جمع‌ آوری می‌شود‌.
1-8 استفاده کنندگان از تحقیق

• شرکتهای بورس: پیش بینی دقیق تر و روشن تر تداوم فعالیت شرکت ها توسط سهامداران براساس بازده غیرعادی سهام،
• مدیران شرکتها: کمک به مدیران شرکتها جهت تصمیم گیری و اداره بهتر شرکت با توجه به مدیریت نقدشوندگی،
• سرمایه گذاران: جهت تصمیم گیری هر چه بهتر سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری مطلوب در سهام و همچنین کاهش ریسک سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران و افزایش بازده برای برخی دیگر با توجه به اهداف آنان،
• سرمایه گذاران بالقوه در بورس: جهت انتخاب صحیح تر و تصمیم گیری عاقلانه تر درباره انتخاب از میان راهکارهای مختلف سرمایه گذاری با توجه به بازده سهام شرکت ها،
• سایر محققین: کمک به دانشجویان و علاقه مندان به مباحث شاخص نقدشوندگی، ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام.

1-9 تعریف مفاهیم و واژگان عملیاتی
نقدشوندگی بازار: عبارت است از قابلیت تبدیل به نقد شدن آسان، سریع و کم هزینه یک قلم دارایی مالی از طریق خرید و فروش بدون اینکه منجر به تغییر معنی دار قیمت آن در بازار شود. (آمیهود، 2006)
معیار عدم نقدشوندگی آمیهود(Amihud): یکی از کاملترین و متداولترین شاخصهای نقدشوندگی ،مدل آمیهود است که از تقسیم قدرمطلق بازده سهام حجم معاملات تعریف میشود. به طور کلی، معیار عدم نقدشوندگی آمیهود از رابطه زیر به دست می آید: (آمیهود، 2002)
Amihudit =