بیان مسأله. 5

اهمیت و ضرورت تحقیق. 7

اهداف پژوهش… 8

اهداف کلی پژوهش… 8

اهداف جزیی پژوهش… 9

فرضیه های تحقیق. 9

فرضیه اصلی پژوهش… 9

فرضیه های جانبی.. 9

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش… 9

تعاریف نظری.. 9

تعاریف عملیاتی.. 10

فصل دوم: مبانی نظری و پژوهش

مقدمه. 12

مبانی نظری.. 12

بخش اول: سلامت روانی.. 12

جنبه‌های سلامت عمومی.. 16

اهداف بهداشت روانی: 17

مفهوم سلامت روان در مكاتب روانشناسی.. 18

مفهوم بهداشت روانی در قرآن. 19

دیدگاه های مربوط به سلامت روان. 20

الف) رویکرد انسانگرایی.. 20

1-  دیدگاه مازلو : 20

2- دیدگاه آدلر : 21

3- دیدگاه اریک اریکسون : 21

4- دیدگاه کارن هورنای : 22

5- دیدگاه اریک برن : 23

6- دیدگاه هری استاک سالیوان : 23

7- دیدگاه اریک فروم : 24

7- دیدگاه کنراد لورنز : 25

8- دیدگاه مک دوگال : 26

9- دیدگاه اسکینر : 27

ب) رویکرد روانکاوی : 27

1- دیدگاه فروید : 27

2- دیدگاه یونگ : 28

3- دیدگاه صفات موری : 29

4- دیدگاه انسانگرایانه : 30

بخش دوم: اختلال کمبود توجه – بیش فعالی.. 31

تعریف اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) 33

همه‌گیرشناسی اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) 34

تشخیص کودکان دارای اختلال ADHD.. 35

انواع اختلال کمبود توجه- بیش فعالی.. 37

سبب شناسی اختلال کمبود توجه- بیشفعالی ADHD.. 38

توانایی های هوشی کوکان ADHD.. 38

مشکلات اجتماعی کودکان ADHD.. 39

سیر و پیش آگاهی اختلال کمبود توجه- بیشفعالی ADHD.. 40

درمان اختلال کمبود توجه – بیش فعالی.. 40

ادبیات پژوهش… 42

تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 42

تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 44

جمعبندی.. 50

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه: 53

روش پژوهش… 53

جامعه آماری: 53

نمونه و روش نمونهگیری.. 53

ابزارهای پژوهش… 54

شیوهی اجرا 55

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 56

ملاحظات اخلاقی: 56

فصل چهارم:یافته‌های پژوهش

مقدمه. 59

بخش اول تحلیل اطلاعات توصیفی.. 59

توزیع گروه های مورد مطالعه بر حسب گروه 59

میانگین و انحراف استاندارد نمرات سلامت روان و مولفه ها 59

میانگین و انحراف استاندارد نمرات نشانگان بیشفعالی- کمبود توجه و مولفه ها 61

بخش دوم: یافته‌های مربوط به فرضیه های پژوهش… 62

فرضیه اول پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر سلامت روان مادران تأثیر معنی‌داری دارد. 62

فرضیه دوم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی کودکان تأثیر معنی‌داری دارد. 62

فرضیه سوم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر ابعاد سلامت روان (نشانگان جسمانی، اضطراب، افسردگی و اختلال در کارکرد اجتماعی) مادران تأثیر دارد. 63

فرضیه چهارم پژوهش: آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی (بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری) کودکان تأثیر دارد. 64

فصل پنجم:بحث و نتیجه‌گیری

مقدمه. 67

خلاصه  پژوهش… 67

بحث و نتیجه‌گیری.. 67

محدودیتهای پژوهش… 73

پیشنهادهای کاربردی.. 73

پیشنهادهای پژوهشی.. 74

منابع و مأخذ.. 75

پیوست… 86

فهرست جدول‌ها

جدول 2-1- ملاک های تشخیص اختلال کمبود توجه – بیش فعالی براساس DSM-IV-TR. 35

جدول 3-1. طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل. 53

جدول 3-2-  ساختار جلسات آموزش  مادران. 56

جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصد افراد مورد مطالعه بر حسب گروه 59

جدول 4-2 میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون  و  پس آزمون سلامت روان و ابعاد آن در دو گروه 60

جدول 4-3 میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون  و  پس آزمون نشانگان بیشفعالی و مولفه های آن در دو گروه 61

جدول 4-4. نتایج تحلیل کواریانس تاثیر عضویت گروهی  بر میزان نمرات سلامت روان  مادران. 62

جدول 4-5. نتایج تحلیل کواریانس تاثیر عضویت گروهی  بر میزان نمرات نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی   62

جدول 4-6. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری میانگین خرده مقیاسهای سلامت عمومی مادران. 63

جدول 4-7. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری میانگین خردهمقیاسهای  بیشفعالی-کمبود توجه. 64

چکیده

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش مدیریت رفتار به مادران کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی – کمبود توجه به نشانگان کمبود توجه – بیش‌فعالی کودکان و سلامت روان مادران بود. با بهره گرفتن از طرح پیس‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل، مادران 34 کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی – کمبود توجه، به صورت در دسترس انتخاب و بطور تصادفی به دو گروه ازمایش و کنترل تقسیم شدند.گروه ازمایش به مدت 8 جلسه تحت اموزش برنامه گروهی مدیریت رفتار کودکان قرار گرفت. آزمودنی‌ها به وسیله پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه علائم مرضی کودکان در دو مرحله (قبل و بعد از مداخله) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌ها با بهره گرفتن از روش تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اجرای برنامه آموزشی منجر به افزایش معنادار سلامت روان مادران گروه آزمایش در مقایسه با مادران گروه کنترل شده است. همچنین برنامه آموزشی منجر به کاهش نشانگان بیش‌فعالی – کمبود توجه شده است. در نتیجه برنامه مدیریت رفتاری کودکان در ارتقاء سلامت روان مادران دارای کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی – کمبود توجه موثر است. لذا پیشنهاد می‌گردد درمانگران از این روش برای کمک به مادران این گروه کودکان استفاده نمایند.

مقدمه

اختلال بیش فعالی- نارسایی[1] توجه یكی از شایع ترین علل مراجعه به روانپزشك و روانشناس است. این اختلال در بر گیرنده نشانه­ های تحولی نامناسب از جمله: بیش­فعالی، بی­توجهی و زودانگیختگی می­باشد (سادوک و سادوک، 2005). این احتمال وجود دارد كه در صورت همبودی با سایر اختلالات همچون اختلال سلوك  و اختلال یادگیری بر روابط والد – كودك تأثیر گذارد (به­پژوه، متوالی­پور، فرزاد، رستمی، حبیبی عسکرآباد، 2010).

هنری ماسن، پاول، کیگان، جروم، هوستون، آلتاکارول، وی کانجر، جان جین (2003، به نقل از یاسایی، 1377) معتقدند والدین و كودكان با یكدیگر كنش متقابل دارند، به سخن دیگر بر یكدیگر تأثیر دوسویه می­گذارند. بررسی تعامل­های كودكان دارای اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی نشان دهنده آن است كه رفتار كودك، به عنوان محرك تنش­زا عمل می­كند و به نوبه خود بر رفتا ر والد و تعامل میان والد به ویژه مادر و كودك مؤثر است (یوسفی، سلطانی­فر و تیموری، 2009). کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه-بیش­فعالی در مقایسه با كودكان عادی، رفتارهای نامناسب بیشتری نشان می­دهند؛ كمتر تبعیت می­كنند و والدین آنها بیشتر منفی­گرا هستند و كمتر در فعالیت­های اجتماعی شركت می­كنند (مک بارنت و پیفیفنر، 2008). این روابط  نامناسب و تنیدگی­زا بین والد و كودك بیش فعال، در یک چرخه معیوب قرار می­گیرد (لیفور، هارلود و چاپار[2] ،2008). بنابراین، اشكال در روابط والد- كودك در خانواده­های دارای فرزند مبتلا به اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی از ویژگی­های این قبیل خانواده­ها به شمار می­رود (متولی­­پور و رشیدی، 2009).

چنان كه كیمیایی و بیگی(2010)  بعد از سال ها كار با خانواده­ها، موفق به شناسایی چرخه معیوب در روابط والد- كودك در خانواده­هایی با كودك مشكل­دار (همچون كودكان مبتلا به اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی) شدند و آن را ” چرخه معیوب رفتار ناسازگار” نامیدند. بر اساس این چرخه، رفتار ناسازگارانه كودك، احساس نامناسبی در والدین به وجود می آورد و بر نحوه واكنش و رفتار آنها با كودكان تأثیر می­گذارد. بدین ترتیب در بسیاری از موارد، می­توان برخورد نادرست والدین را به عنوان عامل اصلی در افزایش مشكلات رفتاری كودكان در نظر گرفت.

جانستون[3] ( 1996) نیز در تحقیقی تعامل بین  والدین و كودكان با اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی را مورد بررسی قرار داد و مشاهده كرد كه والدین این گروه از كودكان، واكنشهای منفی­تری در برخورد با كودكان نشان می­دادند و كمتر از شیوه ­های مثبت استفاده می كردند. به طور كلی ، نتایج پژوهش ها حاكی از آن است كه تعاملات درون خانوادگی در خانواده های دارای فرزند مبتلا به اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی، با سطوح بالایی از  ناسازگاری و ناهماهنگی همراه است. زیرا این كودكا ن، از دستورات والدین و سایر اعضا خانواده پیروی نمی كنند، تكالیف را انجام نمی دهند و رفتارهای منفی بیشتری نسبت به همسالان خود دارند.

در مجموع، چنین شرایطی، موجب بی كفایتی در كاركردهای خانوادگی خواهد شد. در تعامل والد- كودك اختلال ایجاد می كند و اضطراب والدین را افزایش می­دهد (بور، ساندرز، مارکی-دادز[4]، 2002)، اضطراب والدین، نیز به نوبه خود، بر روش های تنبیهی آنها تأثیر می­گذارد، و مستقیماً موجب افزایش رفتارهای منفی در كودك می­ شود. با توجه به مطالبی كه ذكر آن رفت، منطقی به نظر می­رسد كه مداخلات درمانی مؤثر برای كاهش آثار تعاملهای نامناسب والد- كودك مورد نیاز است  در این میان نقش اصلی جلوگیری از چنین شرایطی و برقراری مجدد تعادل در خانواده بر عهده والدین به ویژه، مادران می باشد كه به عنوان پایه های اصلی خانواده در نظر گرفته می­شوند

یكی از مؤثرترین راهبردهای درمانی كودكان با  اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی مداخله رفتاری در خانواده و آموزش والدین است .برنامه های آموزش والدین بر پایه اصول یادگیری اجتماعی بنا شده اند و به والدین یاد می دهد كه چگونه می­توانند تعامل مثب­تری با كودكان برقرار كنند و میزان رفتارهای ، منفی و تعارضهای درونی خانواده را كاهش دهند (کازدین، 2000).

برنامه ­های آموزش والدین مبتنی بر این دیدگاه هستند كه اختلالات رفتاری كودكان در نتیجه تعامل نادرست بین كودك و والد (به ویژه مادر) ایجاد می شود و تداوم می­یابد، ذكر این نكته ضروری است كه در درمان این گروه از اختلالات رفتاری می بایستی، این تعامل ها بازنگری و اصلاح شوند به همین دلیل توجه به آموزش مادران در درمان این كودكان، در دهه های اخیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. در همین راستا، برنامه ­های متنوع آموزش مادران، با تأكید بر كل نظام خانواده به وجود آمده اند. در این برنامه­ها نگرانی­های مادران در مورد سبب شناسی، درمان و پیش آگهی اختلال فرزندان در جلسات گروهی مورد بحث قرار داده می شوند و مادران می توانند به اطلاعات لازم و حمایت حاضرین در جلسه دست یابند .همچنین، مادران در پرتو دستیابی به اطلاعات جدید، می توانند مشكلات كودكان را بهتر بفهمند و از طریق دریافت آموزش­های لازم، به مهارت­ های مدیریت رفتار تجهیز گردند و متعاقب آن، احساس خود – كارآمدی در آنها افزایش یابد.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)