این رساله با عنوان نمادشناسی در شعر سید علی صالحی شاعر معاصر تدوین شده است.

شناخت و دستیابی به برجستگی ها و ویژه گی های سبکی هر اثر راهی است جهت پی بردن و درک هر چه بیشتر مفهوم و معنای آن اثر،از آنجا که از ویژه گی های برجسته آثار هنری از گذشته تا کنون نمادپردازی بوده است و شاعران اوج معنا را در قالب یک نمادریخته و در فضایی رمز آلود در معرض دید مخاطب قرار می دهند. زیرا نماد بهترین وسیله برای بازنمایاندن معنا به شیوه ای رمزی است. از این رو آشنایی با نمادها در فرهنگ های متعدد جهان مسیری است اجتناب ناپذیر برای درک معنا.

در شعر بزرگ شاعر معاصر سید علی صالحی با گونه های متفاوت و نویی از نماد پردازی برای رسیدن به معنا رو به رو می شویم که بسیار  قابل بحث و پژوهش می باشد.نماد در اشعار وی گاه کاملاً عمومی و قرار دادی است همچون استفاده از نمادهای باد،باران،دریا،آینه،پنجره آوردن مثال و اما گاه کاملاًتخصصی است که با بهره گرفتن از شگردهایی بی نظیر و مختص همین شاعر در نماد پردازی به خلق آثار سمبلیک رسیده است. از جمله استفاده از آشنایی زدایی در خلق نماد که با ساخت ترکیب هایی جدید در فضایی فرا واقعیت و خیال گونه با نمادهایی نوع و تخیلی کاملاً لطیف و ظریف مخاطب را مواجه می کندآوردن مثال و در بعضی مواقع با همراه کردن دو نماد در کنار هم رازی لطیف و کاملاً ملموس را در مقابل دیدگان خواننده قرار می دهد و بعضی اوقات با بهره گرفتن از دو نماد با رابطه ی معنایی متضاد باز هم  مفاهیمی شاعرانه جهت انتقال مفهوم شعر آفریده است.مثال

و بدون شناخت معنایی و پی بردن به رازهای نهان در نمادها خواننده یا پژوهشگر نمی تواند به شناخت درستی از مفهوم شعر برسد زیرا به گفته ی احمد شاملو:”آثار من،خود اتوبیو گرافی کاملی است.من به این حقیقت معتقدم که شعر برداشت هایی از زندگی نیست؛ بلکه یکسره خود زندگی .”

و به گفته ی خود سید علی صالحی”شعر همه چیز انسان است و همه چیز برای انسان است.اساس عشق همین است به هر آگاهی بر این زمین ، کاستن از اضطراب جهان و افزودن بر آرامش آدمی.شعر ،رستگاری زبان را بشارت می دهد.رستگاری زبان،رهایی اندیشه را تضمن می کند،و رهایی اندیشه ،آخرین آواز شاعران مسئول است،چه در برابر زبان،چه مقابل مردم خویش.(سید علی صالحی،مجموعه اشعار،1385)

سید علی صالحی در اول فروردین سال 1334 در روستای آب ریزکی از بخش مرغاب شهرستان ایذه در استان خوزستان در خانواده ای پر جمعیت و اهل شعر ، ادب و کشاورز پیشه دیده به جهان گشود.در همان ابتدا نان آوری را در کنار تحصیلات تجربه کرد.

سال 1350،جدا از فعالیت های ادبی-فرهنگی دوران دبیرستان ،سرآغاز پویا و معرفی شعر صالحی محسوب می شود. در همین سال ها بود که اشعارش به کمک ابوالقاسم حالت در مجله بومی شرکت نفت چاپگردید. صالحی کم کم به همراه تنی چند از شاعران جنوب، به پی ریزی موجی در شعر به نام موج ناب پرداخت که اولین بارقه های آن در شعر آریا آریا پور دیده شدو توسط منوچهر آتشی در مجله ی تماشا پیگیری و مطرح شد.

وی در دی ماه 1356 به عنوان برنده ی جایزه ی ادبی فروغ فرخزاد در شعر معرفی می شود و در سال 1358 بعد از پذیرش در رشته ی ادبیات فارسی دانشکده  هنر های دراماتیک به عضویت کانون نویسندگان ایران در می آید.هم چنین به کار در مطبوعات مشغول می شود. گرایش سید علی صالحی از سال 1364 تا کنون به شعر گفتار و تداوم بخشیدن به این جنبش است. به قول شاعر «شعرگفتار» شعر وحدت،آرامش و صلح است. آن هم با زبانی به سادگی سلام و علیک دو همسایه با هم ! شعر گفتار شعر همه است. عاری از هر نوع سیطره ی طبقاتی به معنای زبانی آن و روح معترض انسان ایرانی معاصر را در حوزه گفت و گو تعبیر می کنیم. از آنجا که تا کنون هیچ کتاب خاصی از صالحی در راستای سبک و شیوه ی شاعری وی به چاپ نرسیده است مصاحبه هایش بهترین منبع برای بررسی تئوریک زبان شعری اوست.

در بحث تئوری شعر گفتار،نکته ای که تئوریسین آن سید علی صالحی بیشتر بر آن تکیه می کند، وجهه ی تکاملی آن است. او بر این اعتقاد است که این شعر، هم در گذشته ی نزدیک و هم د رگذشته ی دور ریشه دارد. در ریشه یابی مورد نظر صالحی، شعر گفتار خودش را از دیگر فرقه های روشنفکری شعر جدا می کندو ظهور یک موج نیست و تئوریسین بر جنبش بودن این حرکت آگاهانه مصر است.(شرح حاشیه ص 344)

صالحی پس از عبور از جریان موج ناب به زبان آرکائیک(باستان گرا) روی می آورد و در این باره چنین می گوید: «کتبی که به کتاب های آسمانی معروف اند از عالی ترین مجموعه هایی هستند که مثلشان نمی توان سرود.من در جست و جوی جلوه ی نهایی شعر به این تعیین رسیدم.(همشهری؛1381،ص19)

هم چنین می گوید:«غزل های سلیمان یا گاثاهای اوستا،ماندگارترین شعرهای بشری به شمار می روند. چه کسی قادر به انکاراین حقیقت است.هزاران بار می توان از این متون کهن قرائتی نو داشت. اواخر دهه ی پنجاه که به فکرباز سرایی کتاب مقدس و اوستا راه جستم،اصلاً معنا و عمل هرمنوتیک را نمی دانستم،اما نیرویی مشهودی مرا به جانب بازخوانی انقلابی این متون سوق داد. »(همشهری؛1381،ص19)

می توان زبان صالحی را در آثارش به دو نوع تقسیم کرد. آرکائیک(کهن گرا و سخت)شامل منظومه های لیالی لا،ترانه های ملکوت،این منم ارابه ران

 خورشید و…»

و نوع دوم زبان محاوره ای سهل است که دفترهای مثلثات و اشراق ها،نامه ها،دیرآمدی ری را ،آسمانی ها،رویاهای قاصدک غمگینی که از جنوب آمده بود،نشانی ها،ساده بودم تو نبودی،باران بود و … را شامل می شود.

برخی از منتقدان کار صالحی را تکراری و کاملاً او را تحت تاثیر ذهن و زبان فروغ و نظریه ی ادبی نیما در بکارگیری لحن محاوره در شعر می دانند.

کسرا عنقایی می گوید: در مورد سید علی صالحی و نقشی که کسان دیگر برایش قائل اند به نظر من اتفاق مهمی رخ نداده است و … خیلی سریع بگویم و بگذرم سید علی صالحی هیچ کاره تازه ای نکرده،اوهمان حرف های نیمای بزرگ را تکرار کرده که گفت:شعر باید به روال کلام نزدیک شود.(با شاعران امروز؛1379،م.روان رشید،ص129)

علی باباچاهی در این رابطه می نویسد:«فروغ در شعر گفتاری سرآمد شاعران عصر خویش است. نخ ابریشمی بیان محاوره ای فروغ در دست شاعران پس از او همچنان موج بر می دارد. تجلی ساده گی به حد و حصر شعر گفتار فروغ در بیست سال اخیر،این نوع بیان را هم به تکرار و اشباع شدگی کشانده است.».(عقل عذابم می دهد؛علی بابا چاهی،ص139)

سید علی صالحی در جواب این شاعران می گوید:من از سلسله جبال بیهقی و شاملو نیستم،از زنجیره زرین فروغ و سهراب ام با حفظ استقلال مطلق. احمد رضا احمدی هم از همین اقلیم است و اگر پیش از سهراب و فروغ هم به دنیا می آمدم،باز هم به همین افق می رسیدم.وجه مشترک ما سرچشمه ی مشترک ماست اما کلام مستقلمان هیچ ربطی به یکدیگر ندارد.سرچشمه ی مشترک تعریفی سوای تأثیر و تأثر دارد.(همشهری؛ص16)

صالحی کم کم از جریان ناب فاصله گرفت و به دنبال زبانی تازه گشت چرا که می خواست از شبیه نوسی بپرهیزد و از همین دو بود که نقص هایی را در مورد سطر بندی و تقطیع شعر سپید مطرح کرد و به دنبال یافتن ظرفیت های تازه ی زبان بود.سال های 1358 تا 1363 سال های تجربه بود که در آن شاعر از زبان فاخر دور می شد و در تعلیق رسیدن به زبان گفتار قلم می زد.او در سال 1364 جنبش شعر گفتار را راه اندازی کرد و خود را به عنوان یکی از چهره های شعر معاصر مطرح نمود.عوام فهمی و ساده گویی و احساس بالای شعر صالحی از دلایل این محبوبیت بود.(شرح حاشیه ،ص342)

با خوانش شعر صالحی اولین چیزی که توجه مخاطب را جلب می کند، همین ساده گی و روانی کلام است. این سادگی نخی است که یک سرش به صالحی رسیده و سر دیگرش را باید نزد شاعران مدرن پیش از او جست.(شرح حاشیه ، ص 354)

این  پایان نامه  در دو فصل تنظیم شده است.که در فصل او کلیات و مقدمات شامل بیان مساله،پرسش تحقیق،اهداف تحقیق،ضرورت و اهمیت عشق، مطالعاتی شامل مبانی نظری پژوهش،روش تحقیق جامعه پژوهش و شیوه جمع آوری اطلاعات نگاشته شده است.فصل دوم که متن پژوهش است به تجزیه و تحلیل داده های اطلاعاتی اختصاص یافته که در آن به بررسی سبک نماد پردازی در شعر ش