1-2- بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………. 13

1-4- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………. 14

1-5- سئوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 15

1-6- تعریف مفهومی متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………….. 15

1-6-1- هویت معنوی…………………………………………………………………………………………………….. 15

1-6-2- دلبستگی به والدین و همسالان………………………………………………………………………. 15

1-6-3- فاصله­ی روانشناختی………………………………………………………………………………………… 16

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه­ی پژوهش

2-1- هویت……………………………………………………………………………………………………………………………. 18

2-1-1- رویکرد ساختارنگر به هویت……………………………………………………………………………… 21

2-1-2- رویکرد فرایندنگر به هویت………………………………………………………………………………. 23

2-1-3- رویکرد محتوانگر به هویت……………………………………………………………………………….. 25

2-1-3-1- نظریه هویت اجتماعی……………………………………………………………………………. 25

2-1-3-2- ابعاد سه­گانه­ی هویت چیک و همکاران……………………………………………….. 28

2-1-4- هویت معنوی…………………………………………………………………………………………………….. 30

2-1-4-1- معنویت……………………………………………………………………………………………………. 30

2-1-4-2- هویت و معنویت……………………………………………………………………………………… 32

2-1-4-3-رویکرد سنتی به هویت معنوی………………………………………………………………. 34

2-1-4-3-1- مدل کیسلینگ و همکاران………………………………………………………….. 34

2-1-4-3-2- مدل پل و اسمیت………………………………………………………………………… 37

2-1-4-3-3- مدل ساختاری معنویت و هویت معنوی…………………………………….. 38

2-1-4-4- رویکرد فراشخصی به هویت معنوی………………………………………………………. 41

2-1-4-4-1- مدل توسعه­ خود………………………………………………………………………. 42

2-1-4-4-2- مدل تعالی خود……………………………………………………………………………. 44

2-1-4-5- هویت معنوی: رویکرد فردی و بافتی…………………………………………………….. 44

2-2- نظریه­ی دلبستگی……………………………………………………………………………………………………….. 46

2-2-1- دلبستگی در بزرگسالی…………………………………………………………………………………….. 49

2-3- فاصله­ی روانشناختی…………………………………………………………………………………………………… 50

2-3-1- جهت­گیری غلبه اجتماعی……………………………………………………………………………….. 51

2-3-2- حریم رعایت اخلاقی………………………………………………………………………………………… 53

2- 4- پژوهش­های پیشین…………………………………………………………………………………………………… 54

2-4-1- یافته­ های تحقیق در زمینه­ تأثیر دلبستگی

بر هویت معنوی و فاصله­ی روانشناختی…………………………………………………………………………. 54

2-4-1-1- یافته­ های تحقیق در زمینه­ تأثیر دلبستگی

بر هویت معنوی…………………………………………………………………………………………………………. 55

2-4-2- یافته­ های تحقیق در زمینه­ تأثیر دلبستگی

بر فاصله­ی روانشناختی…………………………………………………………………………………………………… 57

2-4-3- یافته­ های تحقیق در زمینه­ تأثیر هویت معنوی

بر فاصله­ی روانشناختی…………………………………………………………………………………………………… 59

2-4-4- نتیجه ­گیری از تحقیقات پیشین……………………………………………………………………….. 62

2-5- فرضیه ­های پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 63

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………… 65

3-2- شرکت کنندگان پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 65

3-3- ابزارهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………….. 66

3-3-1- مقیاس دلبستگی به والدین و همسالان………………………………………………………….. 67

3-3-2- مقیاس هویت معنوی………………………………………………………………………………………… 69

3-3-3- مقیاس فاصله روانشناختی……………………………………………………………………………… 72

3-3-3-1- مقیاس جهت­گیری غلبه اجتماعی (SDO)………………………………………… 72

3-3-3-2- مقیاس حریم رعایت اخلاقی (CMR)………………………………………………… 74

3-4- روش جمع­آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………… 74

3-5- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………………………………………… 75

 

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 77

4-2- یافته­ های توصیفی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………….. 77

4-3- ماتریس همبستگی متغیرهای مدل پژوهش…………………………………………………………….. 78

4-4- بررسی مدل پژوهش…………………………………………………………………………………………………… 79

4-4-1- بررسی اثر مستقیم دلبستگی به والدین و همسالان

بر فاصله روانشناختی……………………………………………………………………………………………………….. 79

4-4-2- بررسی اثر مستقیم دلبستگی به والدین و همسالان

بر ابعاد هویت معنوی……………………………………………………………………………………………………….. 80

4-4-3- بررسی اثر همزمان دلبستگی به والدین و همسالان

و ابعاد هویت معنوی بر فاصله روانشناختی………………………………………………………………….. 80

4-4-4- بررسی نقش جنسیت در روابط متغیرهای پژوهش………………………………………. 87

4-4-4-1- بررسی مدل پژوهش در گروه دختران………………………………………………….. 88

4-4-4-2- بررسی مدل پژوهش در گروه پسران……………………………………………………. 90

4-4-4-3- بررسی نقش واسطه­گری باورهای ماورایی و باورهای

اخلاقی در دو گروه دختران و پسران با بهره گرفتن از دستور Process…………………….. 92

فصل پنجم: بحث و نتیجه ­گیری

5-1- بحث و بررسی یافته­ های پژوهش………………………………………………………………………………. 97

5-1-1- پیش ­بینی فاصله­ی روانشناختی بر اساس دلبستگی به

والدین و همسالان……………………………………………………………………………………………………………. 98

5-1-2- پیش ­بینی ابعاد هویت معنوی بر اساس دلبستگی به

والدین و همسالان……………………………………………………………………………………………………………. 99

5-1-3- بررسی نقش واسطه­ای هویت معنوی در ارتباط

بین دلبستگی به والدین و همسالان و فاصله روانشناختی………………………………………….. 103

5-1-4- بررسی نقش تعدیلی جنسیت در مدل پژوهش

(مقایسه­ مدل دختران و پسران)…………………………………………………………………………………. 105

5-2- محدودیت­ها………………………………………………………………………………………………………………… 107

5-3-پیشنهادات و دلالت­های نظری و عملی…………………………………………………………………….. 108

فهرست منابع

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………. 109

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………….. 112

پیوست

پیوست یک: پرسشنامه دلبستگی به والدین و همسالان………………………………………………… 121

پیوست دو: پرسشنامه هویت معنوی…………………………………………………………………………………. 123

پیوست سه: پرسشنامه جهت گیری غلبه اجتماعی ……………………………………………………….. 126

پیوست چهار: پرسشنامه حریم رعایت اخلاقی…………………………………………………………………. 127

فهرست جداول

جدول 3-1- توزیع فراوانی شرکت کنندگان پژوهش بر حسب جنسیت و دانشکده……………. 66

جدول 3-2- تحلیل عوامل دلبستگی به والدین و همسالان……………………………………………………. 68

جدول 3-3- تحلیل عوامل هویت معنوی…………………………………………………………………………………. 71

جدول 3-4- تحلیل عوامل جهت­گیری غلبه اجتماعی……………………………………………………………. 73

جدول 4-1- یافته­ های توصیفی متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………. 77

جدول 4-2- ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش……………………………………………………….. 78

جدول 4-3- پیش ­بینی ابعاد فاصله روانشناختی بر اساس

دلبستگی به والدین و همسالان…………………………………………………………………………………………………. 79

جدول 4-4- پیش ­بینی باورهای ماورایی و باورهای اخلاقی بر اساس

دلبستگی به والدین و همسالان…………………………………………………………………………………………………. 80

جدول 4-5– پیش ­بینی ابعاد فاصله روانشناختی بر اساس دلبستگی به

والدین و همسالان و ابعاد هویت معنوی……………………………………………………………………………………. 81

جدول 4-6- معناداری اثرات غیر مستقیم متغیرهای پژوهش……………………………………………….. 81

جدول 4-7- بررسی اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای پژوهش

در مدل معادلات ساختاری…………………………………………………………………………………………………………. 84

جدول 4-8- شاخص ­های برازش مدل………………………………………………………………………………………. 85

جدول4-9- مقایسه­ دانشجویان دختر و پسر بر اساس میانگین نمرات

در متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 87

جدول 4-10- پیش ­بینی ابعاد فاصله روانشناختی بر اساس دلبستگی

به والدین و همسالان در دختران……………………………………………………………………………………………… 88

جدول 4-11- پیش ­بینی ابعاد هویت معنوی بر اساس دلبستگی به

والدین و همسالان در دختران……………………………………………………………………………………………………. 88

جدول 4-12- پیش ­بینی فاصله روانشناختی بر اساس دلبستگی

به والدین و همسالان و ابعاد هویت معنوی در دختران…………………………………………………………… 89

جدول 4-13- پیش ­بینی ابعاد فاصله روانشناختی بر اساس دلبستگی

به والدین و همسالان در پسران…………………………………………………………………………………………………. 90

جدول 4-14- پیش ­بینی ابعاد هویت معنوی بر اساس دلبستگی به

والدین و همسالان در پسران…………………………………………………………………………………………………….. 90

جدول 4-15- پیش ­بینی فاصله روانشناختی بر اساس دلبستگی

به والدین و همسالان و ابعاد هویت معنوی در پسران……………………………………………………………. 91

جدول 4-16- اثر واسطه‌ای باورهای اخلاقی در رابطه­ دلبستگی به

والدین و همسالان با ابعاد فاصله روانشناختی…………………………………………………………………………… 92

جدول 4-17- اثر واسطه­ای باورهای ماورایی در رابطه­ دلبستگی به

والدین و همسالان با ابعاد فاصله روانشناختی…………………………………………………………………………. 92

فهرست اشکال

شکل 1-1: مدل اولیه پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 12

شکل 2-1: مدل گسترش یافته پژوهش……………………………………………………………………………………. 63

شکل 4-1: مدل نهایی پژوهش (رابطه دلبستگی به والدین و همسالان

و فاصله روانشناختی با واسطه­گری ابعاد هویت معنوی)…………………………………………………………. 83

شکل 4- 2: مدل پژوهش (با در نظر گرفتن متغیر هویت معنوی به عنوان متغیر مکنون) … 86

شکل 4-3: مدل پژوهش در دختران…………………………………………………………………………………………. 94

شکل 4-4: مدل پژوهش برای پسران………………………………………………………………………………………… 95

چکیده

هویت معنوی به عنوان تعریف و شناسایی خود بر اساس معنویت و تجارب معنوی، از جمله سازه ­هایی است که در سالهای اخیر توجه محققان را به خود جلب نموده است. عدم وجود ابزار کمّی در این زمینه و مفهوم­سازی غیردقیق از هویت معنوی از جمله چالش­هایی است که این حوزه با آن روبروست. از این رو، هدف این پژوهش بررسی پیش­آیندها و پیامدهای هویت معنوی در قالب یک مدل علّی بود تا ضمن ارائه­ تصویر روشن­تری از این سازه در جهت عملیاتی نمودن آن نیز گام برداشته شود. در این مدل دلبستگی به والدین و همسالان به عنوان متغیر برونزاد، هویت معنوی به عنوان متغیر واسطه­ای و فاصله روانشناختی به عنوان متغیر درونزاد در نظر گرفته شدند. شرکت کنندگان این پژوهش 398 نفر (255 دختر و 143 پسر) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز بودند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه دلبستگی به والدین و همسالان (آرمسدن و گرینبرگ)، مقیاس جهت­گیری غلبه اجتماعی (سیدانیوس و پراتو) و مقیاس حریم رعایت اخلاقی (آکوئینو و رید) بود و به منظور سنجش هویت معنوی از پرسشنامه تهیه شده توسط محقق استفاده شد. برای تعیین پایایی پرسش­نامه­ها از روش آلفای کرونباخ و جهت احراز روایی مقیاس­ها از روش تحلیل عوامل استفاده شد. شواهد مؤید پایایی وروایی مطلوب مقیاس­ها بود. به منظور بررسی مدل پژوهش از روش رگرسیون متوالی همزمان استفاده شد و برای تعیین نقش واسطه­گری متغیر میانجی از مراحل بارون و کنی و دستور بوت­استرپ در نرم­افزار اموس استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که دلبستگی به والدین پیش­بین باورهای ماورایی بوده و دلبستگی به همسالان باورهای اخلاقی را به صورت مثبت و معنی­دار پیش ­بینی نموده است. همچنین نتایج روشن ساخت که باورهای اخلاقی در رابطه­ دلبستگی به همسالان با فاصله­ی روانشناختی نقش میانجی دارد. علاوه بر این، یافته های حاصل از دستور فرایند در نرم‌افزار SPSS نشان داد که مدل پژوهش حاضر وابسته به جنسیت می­باشد.در مجموع، یافته­ های پژوهش بیانگر آن است که دلبستگی و روابط عاطفی با همسالان به واسطه­ افزایش باورهای اخلاقی موجب کاهش فاصله روانشناختی در افراد می­ شود. دلالت‌های پژوهش برای خانواده، معلمان و فعالیت‌های مشاوره­ای مورد بحث قرار گرفت.

مقدمه

از سال 1970 یکی از سازه­های مهم در روانشناسی، علوم اجتماعی و رفتاری مفهوم “خود”[1] بوده است. اگرچه برای خود جنبه­ های متعددی چون خودکارآمدی، عزت نفس و … بیان شده است، یکی از مهمترین جنبه­ های خود مفهوم “هویت”[2] است که از دیرباز مورد توجه فیلسوفانی چون جیمز[3]، کولی[4] و مید[5] بوده است و پس از آن به عنوان یک سازه­ی مهم در روانشناسی مطرح شده است (لری و تانجنی[6]، 2012). هویت به عنوان پاسخی که افراد به سئوال من کیستم؟ می­ دهند و ارائه­ تعریفی از خود، اساساً از کارهای اریکسون[7] اقتباس شده است (فیرون[8]،1999). او رویکردی روانشناختی جهت فهم هویت اتخاذ کرد و هویت را به عنوان سازمان پویای انگیزه­ها، توانایی­ها، اعتقادات و تاریخ در شکل­دهی خود­مستقل و یکپارچه تعریف کرده است که مسیر زندگی فرد را روشن می­سازد (اریکسون، 1968). اما نظریه­پردازان پس از اریکسون هویت را در قالب رویکردهای مختلفی مفهوم پردازی کرده ­اند و چنانچه به صورت رویکردی به هویت نظر افکنیم، در این راستا می­توان از سه رویکرد عمده­ی وضعیت­نگر، فرایند­نگر و محتوا­­نگرسخن گفت (برزونسکی[9]، 2003).

علی­رغم آنکه در دو رویکرد وضعیت­نگر و فرایند­نگر وضعیت و سبک هویت بررسی می­ شود، در رویکرد محتوانگر محتوای خودپنداره و موضوعی که افراد بر اساس آن خودشان را تعریف می­ کنند اهمیت می­یابد. بنابراین، از این منظر بر اساس محتوا و موضوعی که افراد در تعریف “خود” بدان اشاره می­ کنند هویت دارای جنبه­ها و ابعاد مختلفی است.

اقبال و توجه به بررسی هویت با توجه به محتوای خاص آن و در نظر گرفتن ابعاد مختلفی برای آن، در سالهای اخیر سبب بروز و ظهور ابعاد گوناگونی برای هویت، از جمله هویت قومی، هویت ملّی، هویت دینی و مذهبی، هویت سیاسی و هویت اخلاقی شده است (هادی[10]،2001). اما با در نظرگرفتن انسان به عنوان وجودی معنوی و قائل شدن بعد معنویت در کنار سایر ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی برای او و با توجه به اهمیت معنویت به عنوان بخش مهمی از زندگی افراد، در سالهای اخیر بعد جدیدی از هویت، تحت عنوان “هویت معنوی”[11] در ادبیات روانشناسی مطرح گشته است (مک­دونالد[12]، 2009). بر اساس نظریه­ی هویت اجتماعی، در هویت معنوی، افراد در تعریف خود به معنویت و تجارب معنوی خویش اشاره می­ کنند. در حقیقت، معنویت در احساس “خود” آنان دارای چنان اهمیت و برجستگی است که در پاسخ به سئوال من کیستم؟ خود را به عنوان فردی معنوی می­شناسند.

با توجه به جدید بودن این حوزه از هویت، در این پژوهش نقش دلبستگی به والدین و همسالان[13] به عنوان پیشایند هویت معنوی و فاصله­ی روانشناختی[14] به عنوان پیامد آن مد نظر قرار گرفت. پیش از پرداختن به مسئله پژوهش ضروری است تا سازه­های مورد نظر مورد مداقه و بحث قرار گیرند. لذا، در ادامه هر یک از سازه­ها در سطح نظری تشریح خواهند شد.
ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

 

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)