1-3 ضرورت‌های خاص انجام پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 7
1-4 پرسش‌های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7
1-5 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8
1-5-1 اهداف علمی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8
1-5-2 اهداف کاربردی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8
1-6 فرضیه ­های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9
1-7 نوآوری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-8 روش شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-8-1 روش گردآوری داده های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 11
1-8-2 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………….. 11
1-9 جامعه و نمونه آماری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………… 11
1-9-1 قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………………………………………………………. 11
1-9-2 قلمرو مکانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 12
1-9-3 قلمرو زمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 12
1-9-4 جامعه و نمونه‌ی آماری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………. 12
1-10 تعریف عملیاتی متغیر­ها……………………………………………………………………………………………………………………………… 13
1-11 ساختار تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 16
1-12 خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 17
فصل دوم :ادبیات، چارچوب نظری و ی بر پژوهش های مربوط
2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 18
2-1-1 سرمایه­ گذاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 19
2-1-2 تقسیم بندی روش های سرمایه گذاری………………………………………………………………………………………………………… 21
2-1-3 میزان سرمایه گذاری………………………………………………………………………………………………………………………………… 21
2-1-4 تعریف سرمایه گذاری و سطح سرمایه گذاری………………………………………………………………………………………….. 26
2-1-4-1 تعریف سرمایه گذاری…………………………………………………………………………………………………………………………. 26
2-1-4-2 تعریف میزان سرمایه گذاری و ماهیت آن…………………………………………………………………………………………….. 26
2-1-5 انواع سرمایه گذاری………………………………………………………………………………………………………………………………… 27
2-1-6 محیط سرمایه گذاری……………………………………………………………………………………………………………………………….. 28
2-1-7 فرایند سرمایه

 گذاری……………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-1-7-1 خط مشی سرمایه گذاری…………………………………………………………………………………………………………………….. 28
2-1-7-2 تجزیه و تحلیل اوراق بهادار………………………………………………………………………………………………………………… 28
2-1-7-3 تهیه‌ی سبد سرمایه گذاری ………………………………………………………………………………………………………………….. 29
2-1-8 تئوری­های سرمایه گذاری در بازار بورس………………………………………………………………………………………………… 29
2-1-9 انواع سرمایه گذاران………………………………………………………………………………………………………………………………… 30
2-1-9-1 اشخاص حقیقی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 30
2-1-9-2 اشخاص حقوقی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 30
2-1-9-2-1 بانک ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 30
2-1-9-2-2 شرکت های بیمه…………………………………………………………………………………………….. 31
2-1-9-2-3 صندوق های بازنشستگی: ……………………………………………………………………………………………………………… 31
2-1-9-2-4 شرکت های سرمایه گذاری…………………………………………………………………………………………………………….. 31
2-1-9-2-5 شرکت های دارنده یا مادر  …………………………………………………………………………………………………………….. 32
2-1-9-2-6 شرکت های کارگزاری …………………………………………………………………………………………………………………… 32
2-1-9-2-7 سایر اشخاص حقوقی……………………………………………………………………………………………………………………… 32
2-2-1 سود تقسیمی……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 32
2-2-2 تعریف سود تقسیمی هر سهم…………………………………………………………………………………………………………………… 35
2-2-3 خط مشی ها و روش های تقسیم سود……………………………………………………………………………………………………… 36
2-2-3-1 خط مشی تقسیم سود………………………………………………………………………………………………………………………….. 36
2-2-3-2 روش های تقسیم سود………………………………………………………………………………………………………………………… 37
2-2-4 سود و سیاستهای سود تقسیمی…………………………………………………………………………………………………………………. 37
2-2-5 سیاست سود تقسیمی از منظر تئوری نمایندگی…………………………………………………………………………………………. 39
2-2-6 نظریات مختلف در ارتباط با سیاست تقسیم سود……………………………………………………………………………………… 41
2-3-1 جریان های نقدی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42
2-3-2 اجزای جریان های نقدی………………………………………………………………………………………………………………………….. 49
2-3-2-1 طبقه بندی جریان های نقدی براساس FASB…………………………………………………………………………………….. 49
2-3-2-2 طبقه بندی جریان های نقدی براساس  IASC…………………………………………………………………………………….. 49
2-3-2-3 طبقه بندی جریان های نقدی براساس نظر کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ایران………………………… 50
2-3-2-3-1 جریان های نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی…………………………………………………………………………………. 51
2-3-2-3-2 بازده سرمایه گذاری و سود پرداختی بابت تأمین مالی………………………………………………………………………. 52
2-3-2-3-3 وجوه پرداختی بابت مالیات بر درآمد……………………………………………………………………………………………….. 52
2-3-2-3-4 جریان های نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری……………………………………………………………………….. 53
2-3-2-3-5 جریان های نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی……………………………………………………………………………… 53
2-3-3 جریان های نقدی هر سهم……………………………………………………………………………………………………………………….. 54
2-3-4 مدیریت جریان های نقدی حاصل از عملیات…………………………………………………………………………………………… 54
2-3-5 انگیزه های مدیریت جریان نقد حاصل از عملیات…………………………………………………………………………………….. 56
2-3-5-1 ناتوانی مالی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 56
2-3-5-2 سود با پایداری كم………………………………………………………………………………………………………………………………. 56
2-3-5-3 واگرایی بین سود و جریان نقد حاصل از عملیات…………………………………………………………………………………. 57
2-4  سود تقسیمی،سرمایه گذاری و عدم اطمینان جریانهای نقدی براساس معیارهای کمبود ونوسانات جریانهای نقدی 57
2-5 پژوهش­های انجام شده خارجی و داخلی پیرامون پژوهش…………………………………………………………………………….. 62
2-5-1 سوابق خارجی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 62
2-5-2 سوابق داخلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67
2-6 خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68
فصل سوم : روش شناسی پژوهش
3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………69
3-2 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………….70
3-3 سوالات و فرضیه ها‌ی تحقیق ………………………………………………………………………. ……………………………………………..70
3-3-1 سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………….. ………………………………………….70
3-3-2 فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………. ……………………………………………………………..71
3-4 قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………71
3-4-1 دوره زمانی انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. …..71
3-4-2 مکان تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………… …..71
3-5 جامعه و نمونه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71.
3-5-1 جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………………… .71
3-5-2 نمونه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………… .72
3-6 روش­های گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………………… .72
3-7 روش­های تجزیه و تحلیل داده ­ها و آزمون فرضیه ­ها…………………………………………………………………………………….. .73
3-7-1 رگرسیون چند متغیره………………………………………………………………………………………………………………………………. .74
3-7-2 آزمون فروض کلاسیک……………………………………………………………………………………………………………………………. 75
3-7-2-1 نبود خود همبستگی……………………………………………………………………………………………………………………………. .75
3-7-2-2 واریانس ناهمسانی جملات خطا و اصلاح آن……………………………………………………………………………………… .77
3-7-2-3 هم­خطی و اصلاح آن………………………………………………………………………………………………………………………….. .78
3-7-2-4 بررسی نرمال بودن جملات خطا (باقی­مانده­های رگرسیونی) و داده ­های آماری……………………………………… .79
3-7-3 روش­های آزمون فرضیه ­ها………………………………………………………………………………………………………………………. .80
3-7-3-1 ضریب تعیین و ضریب تعیین تعدیل شده……………………………………………………………………………………………. 80
3-7-3-2 آزمون معنی­دار بودن در الگوی رگرسیون…………………………………………………………………………………………… . 81
3-7-3-3 آزمون معنی­دار بودن معادله رگرسیون…………………………………………………………………………………………………. .81
3-7-3-4 آزمون معنی­دار بودن ضرایب رگرسیونی……………………………………………………………………………………………… .82
3-8 تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………. 82
3-8-1 متغیرهای مستقل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. .83
3-8-1-1 سود تقسیمی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83
3-8-1-1-1 تعریف مفهومی سود تقسیمی………………………………………………………………………………………………………….. 83
3-8-1-1-2 تعریف عملیاتی سود تقسیمی………………………………………………………………………………………………………….. 83
3-8-1-2 عدم اطمینان جریانهای نقدی شرکت…………………………………………………………………………………………………… .83
3-8-1-2-1 تعریف مفهومی عدم اطمینان جریانهای نقدی شرکت……………………………………………………………………….. 83
3-8-1-2-2 تعریف عملیاتی عدم اطمینان جریانهای نقدی شرکت………………………………………………………………………. 84
3-8-2 متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………………………………………………………… .84
3-8-2-1 تعریف مفهومی سرمایه گذاری…………………………………………………………………………………………………………… .84
3-8-2-2 تعریف عملیاتی سرمایه گذاری…………………………………………………………………………………………………………… .85
3-8-3 متغیرهای کنترلی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. .85
3-9 خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ..87
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. .88
4-2 یافته‌ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… .89
4-2-1 تحلیل‌های آماری توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………. .89
4-2-2 بررسی نرمال بودن داده‌ها با بهره گرفتن از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف……………………………………………………. ..91
4-2-3 آزمون فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………… .92
4-2-3-1 یافته‌های فرضیه اصلی اول…………………………………………………………………………………………………………………. .92
4-2-3-2 یافته‌های فرضیه اصلی دوم…………………………………………………………………………………………………………………. .97
4-2-3-3 یافته‌های فرضیه اصلی سوم………………………………………………………………………………………………………………. .103
4-3 خلاصه فصل …………………………………………………………………………………………………………………………………………… .109
فصل پنجم : تفسیر یافته ها، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
5-1 دیباچه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. .110
5-2 بیان نتایج………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. .111
5-2-1 نتیجه فرضیه اصلی اول…………………………………………………………………………………………………………………………. .111
5-2-1-1 نتیجه فرضیه اصلی دوم……………………………………………………………………………………………………………………. .112
5-2-1-2 نتیجه فرضیه اصلی سوم…………………………………………………………………………………………………………………… .113
5-3 محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………. .114
5-4 پیشنهادهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….. .115
5-5 خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 116
فهرست منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 117
فهرست منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 119
پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 122
 
فهرست جدول ها
عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه
جدول 3-1- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………… 87
جدول 4-1- یافته های توصیفی متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………… 90
جدول 4-2- نتایج حاصل از آزمون نرمال بودن داده‌های متغیرهای موجود…………………………………………………………… 91
جدول 4-3- نتایج آزمون نرمال بودن باقیمانده ها (آزمون کولموگروف-اسمیرنوف)…………………………………………….. 93
جدول 4-4- نتایج آزمون استقلال باقیمانده ها……………………………………………………………………………………………………… 93
جدول 4-5- نتایج آزمون استقلال خطی متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………. 94
جدول 4-6- جدول R چند گانه………………………………………………………………………………………………………………………….. 96
جدول 4-7- جدول تحلیل واریانس(ANOVA)…………………………………………………………………………………………………. 96
جدول 4-8- ضرایب استاندارد و غیراستاندارد برای متغیر های مستقل و کنترلی در مدل رگرسیون……………………….. 96
جدول 4-9- آزمون نرمال بودن باقیمانده ها…………………………………………………………………………………………………………. 99
جدول 4-10- نتیجه آزمون دوربین واتسون…………………………………………………………………………………………………………. 99
جدول 4-11- نتیجه بررسی استقلال خطی متغیرهای مستقل………………………………………………………………………………. 100
جدول 4-12- جدول R چند گانه……………………………………………………………………………………………………………………… 101
جدول 4-13- جدول تحلیل واریانس(ANOVA)…………………………………………………………………………………………….. 101
جدول 4-14- ضرایب استاندارد و غیراستاندارد برای متغیرهای مستقل و کنترلی در مدل رگرسیون…………………….. 102
جدول 4-15- آزمون نرمال بودن باقیمانده ها……………………………………………………………………………………………………… 105
جدول 4-16- نتیجه آزمون استقلال باقیمانده ها یا خطاها…………………………………………………………………………………… 105
جدول 4-17- نتیجه آزمون استقلال خطی متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………….. 106
جدول 4-18- جدول R چند گانه……………………………………………………………………………………………………………………… 107
جدول 4-19- جدول تحلیل واریانس(ANOVA)…………………………………………………………………………………………….. 107
جدول4-20- ضرایب استاندارد و غیراستاندارد برای متغیرهای مستقل و کنترلی در مدل رگرسیون……………………… 108
فهرست نمودار ها
عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه
نمودار (2-1): روابط نظری فرضیه‌ی بیش و کم سرمایه گذاری……………………………………………………………………………. 23
نمودار (4-1): نمودار آزمون نرمال بودن باقیمانده ها…………………………………………………………………………………………….. 93
نمودار (4-2): نمودار پراكنش باقیمانده ها……………………………………………………………………………………………………………. 94
نمودار (4-3): نمایش آزمون نرمال بودن متغیر وابسته………………………………………………………………………………………….. 95
نمودار (4-4): نمودار آزمون نرمال بودن باقیمانده ها…………………………………………………………………………………………….. 98
نمودار (4-5): نتیجه آزمون بررسی فرض ثابت بودن واریانس باقیمانده ها……………………………………………………………. 99
نمودار (4-6): نتیجه آزمون نرمال بودن متغیر وابسته………………………………………………………………………………………….. 100
نمودار (4-7): آزمون نرمال بودن باقیمانده ها……………………………………………………………………………………………………… 104
نمودار (4-8): نتیجه آزمون ثابت بودن واریانس باقیمانده ها……………………………………………………………………………….. 105
نمودار (4-9): نتیجه آزمون نرمال بودن متغیر وابسته………………………………………………………………………………………….. 106
 
 
چكیده
این تحقیق به بررسی تاثیر سود تقسیمی بر سرمایه گذاری شرکت در شرایط عدم اطمینان جریانهای نقدی با در نظر گرفتن معیارهای کمبود جریانهای نقدی و نوسانات جریانهای نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
می ­پردازد. به منظور انجام آن سه فرضیه در نظرگرفته شد تا رابطه بین سود تقسیمی و سرمایه گذاری شرکت ها در شرایط عدم اطمینان جریان نقدی  بر اساس معیارهای کمبود و نوسانات جریانات نقد، مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها نشان داد كه سود تقسیمی با احتمال 95 درصد و معیارهای کمبود و نوسانات جریانات نقد با احتمال 99 درصد بر سرمایه گذاری شركت ها در شرایط عدم اطمینان جریان نقدی تاثیر می­گذارد.
 
واژه های کلیدی : سود تقسیمی، نوسانات جریانهای نقدی، کمبود جریانات نقدی،سرمایه گذاری.

مقدمه

پیدایش انقلاب صنعتی و تداوم آن در اروپا در قرن نوزدهم، شکل­ گیری كارخانه‌های بزرگ و انجام طرح‌های عظیمی چون احداث شبكه‌های سراسری راه‌آهن، این حقیقت را فاش ساخت كه به سرمایه‌های مالی كلانی نیاز است. فراهم نمودن چنین سرمایه‌هایی از امكانات مالی یک یا چند سرمایه‌گذار و حتی دولت‌های آن زمان فراتر بود. از سوی دیگر، یک یا چند سرمایه‌گذار نیز آمادگی پذیرش خطر تجاری چنین فعالیت‌های بزرگی را نداشتند. از این رو با بهره‌گیری از دو دستاورد بزرگ و مفید انقلاب صنعتی- یعنی سازماندهی و همكاری، اولین شركت‌های سهامی شكل گرفت كه مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ سرمایه‌گذاری آن‌ ها بود. این ساختار نوین (شركت‌های سهامی) راه حل مناسبی برای تأمین سرمایه‌های كلان و توزیع مخاطرات تجاری بود (شریعت پناهی و نهندی، 1384: 77).اهمیت سرمایه گذاری برای رشد و توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی به اندازه ای است که از آن به عنوان یکی از اهرم‌های قوی برای رسیدن به توسعه یاد می‌شود. اما باید به یاد داشت که به همان میزان که توجه به این امر می‌تواند با افتادن در یک دور
 
مثبت باعث رشد و شکوفایی اقتصاد شود، عدم توجه به آن نیز می‌تواند موجب افت اقتصادی و فروغلتیدن به یک مسـیر نزولی و دور منفی شود. به عبارت دیگر یکی از عوامل موثر بر رشـد و توسعه‌ی پایدار سرمایه گذاری موثر می‌باشد.
از طرفی دیگر از عناصر مهم بازار سرمایه، سرمایه گذاران هستند. هدف غائی هر سرمایه گذار از به جریان انداختن سرمایه‌ی خود، كسب حداكثر سود و بازدهی از آن می‌باشد. برای اینكه سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در دارایی‌های مالی ترغیب شوند، باید بازدهی این دارایی‌ها، از سایر گزینه ها بیشتر باشد (مهرانی و بهرام فر، 1383).از طرفی دیگر وجه نقد یكی از مهمترین دارایی های واحد تجاری است. سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذی نفعان برای ارزیابی واحد تجاری به توانایی آن در ایجاد و افزایش وجه نقد اهمیت زیادی می­ دهند (عبدی،1377).اطلاعات تاریخی صورت جریان وجه نقد معیاری است كه می تواند در سنجش عملكرد گذشته شركت و نیز قضاوت نسبت به منابع، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های نقدی آتی به استفاده كنندگان كمك كند. سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری به اطلاعاتی در خصوص جریانهای نقدی نیاز دارند. اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی می تواند به افراد تصمیم گیرنده در خصوص ارزیابی نقدینگی و توان بازپرداخت بدهی های یک واحد تجاری و میزان توانایی شرکت در پرداخت سود تقسیمی یاری رساند. در ضمن این اطلاعات می تواند، در سنجش فرصت ها و مخاطرات واحد تجاری و وظیفه مباشرت مدیریت، مفید واقع شود ( عرب مازیار یزدی، 1386).در برخی مواقع شرکتها با عدم اطمینان در خصوص جریانهای نقدی مواجه می شوند. شرایط عدم اطمینان جریان وجه نقد به ما کمک می کند که بهتر بفهمیم وقتی که شرکتها با مشکلات­داخلی و خارجی سرمایه مواجه اند چگونه سود سهام تقسیم می کنند و جهت سرمایه گذاری تصمیم گیری می کنند. (کاتو، 2002، ص 455).از طرفی دیگر سود تقسیمی از موضوعهایی است كه از دیرباز مورد توجه پژوهشگران مالی قرار داشته است و هنوز نیز به عنوان یكی از مسائل بحث انگیز در حوزه مدیریت مالی باقی مانده است. تقسیم سود شركت ها همچنان برای محققان مالی، پیچیده و معماگونه است و از دو جنبه بسیار مهم قابل بحث است. از یک طرف، عاملی اثرگذار بر سرمایه گذاری های پیش روی شركت هاست. تقسیم سود موجب كاهش منابع داخلی و افزایش نیاز به منابع مالی خارجی می شود. از طرف دیگر، بسیاری از سهامداران شركت، خواهان تقسیم سود نقدی هستند. از این رو، مدیران با هدف حداكثر كردن ثروت سهامداران همواره باید بین علایق مختلف آنان و فرصت های سودآور سرمایه گذاری تعادل برقرار كنند. بنابراین، تصمیمات تقسیم سود كه از سوی مدیران شركت ها اتخاذ می شود، بسیار حساس و دارای اهمیت است (هاشمی و رسائیان، 1388).شناسایی عوامل مؤثر بر سود تقسیمی، موضوع پژوهش بسیاری از پژوهشگران بوده است. نتایج آنها بیانگر اهمیت سود تقسیمی در سرنوشت شركت است. از طرفی، هنوز زوایای ناشناخته بی شماری در این زمینه وجود دارد كه پژوهش در این زمینه را ضروری می سازد.