استاد مشاور(استادان مشاور)

 

مهندس سعید بختیاری

 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                               صقحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول : مقدمه

1ـ1ـ مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 2

1ـ2ـ اهمیت گیاهان داروئی……………………………………………………………………………………….. 3

1ـ3ـ اهمیت کشت و تولید گیاهان داروئی…………………………………………………………………….. 4

1ـ4ـ مشخصات مهم تیره پنیرک………………………………………………………………………………….. 5

1ـ5ـ خصوصیات گیاه­شناسی ختمی خبازی……………………………………………………………………. 6

1ـ6ـ زیستگاه و جمع­آوری ………………………………………………………………………………………. 7

1ـ7ـ پراکنش………………………………………………………………………………………………………….. 8

1ـ8ـ انتشار جغرافیایی……………………………………………………………………………………………… 8

1ـ9ـ نیاز اکولوژیکی………………………………………………………………………………………………… 8

1ـ10ـ آماده ­سازی خاک…………………………………………………………………………………………….. 8

1ـ11ـ تناوب کاشت………………………………………………………………………………………………… 8

1ـ12ـ تاریخ و فواصل کاشت…………………………………………………………………………………….. 9

1ـ13ـ کاشت…………………………………………………………………………………………………………. 9

1ـ14ـ داشت………………………………………………………………………………………………………….. 9

1ـ15ـ برداشت……………………………………………………………………………………………………….. 10

1ـ16ـ زمان جمع‌ آوری……………………………………………………………………………………………… 10

1ـ17ـ ترکیبات شیمیایی……………………………………………………………………………………………. 10

1-18- موارد مصرف و کاربرد دارویی………………………………………………………………………… 11

1-19- کاربردهای بالینی و سنتی پنیرک………………………………………………………………………… 12

1-20- نکات قابل توجه……………………………………………………………………………………………. 12

1-21- خشکی……………………………………………………………………………………………………….. 13

1-22- تنش در گیاهان دارویی…………………………………………………………………………………… 14

1-23- انواع تنش خشکی…………………………………………………………………………………………. 16

1-24- نشانه‌های کمبود خشکی………………………………………………………………………………….. 17

1-25- انواع مکانیسم‎های مقاومت به خشکی در گیاهان…………………………………………………… 18

1-25-1- فرار از خشکی………………………………………………………………………………………….. 18

1-25-2- اجتناب از خشکی……………………………………………………………………………………….. 18

1-25-3- تحمل به خشکی……………………………………………………………………………………….. 19

1-26- اثرات تنش خشکی بر گیاهان مختلف…………………………………………………………………. 19

1-26- هگزاکونازول………………………………………………………………………………………………… 20

فصل دوم: بررسی منابع

2ـ1ـ بررسی منابع……………………………………………………………………………………………………. 22

2-2- ختمی خبازی (پنیرک)……………………………………………………………………………………… 23

2-2-1 ختمی خبازی به عنوان علف­هرز……………………………………………………………………….. 24

2ـ2ـ2کاربرد ختمی خبازی در پزشکی………………………………………………………………………….. 25

2ـ2ـ3 کاربرد ختمی خبازی در کشاورزی……………………………………………………………………… 27

2ـ3 تاثیر تنش خشکی بر رشد گیاهان………………………………………………………………………….. 28

2ـ4ـ هگزاکونازول…………………………………………………………………………………………………… 38

فصل سوم: مواد و روش ها

3ـ1ـ مواد و روش‌ها………………………………………………………………………………………………… 43

3ـ2ـ نحوه انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 44

3ـ3ـ اندازه‌گیری صفات……………………………………………………………………………………………. 45

3ـ3ـ1ـ تعداد برگ و طول ریشه…………………………………………………………………………………. 45

3ـ3ـ2ـ وزن تر و خشک…………………………………………………………………………………………… 46

3ـ3ـ3ـ سطح برگ…………………………………………………………………………………………………… 46

3ـ3ـ4ـ اندازه ­گیری مقدار کلروفیل و کاروتنوئیدها به روش آرنون (1967)…………………………….. 46

 

 

3ـ3ـ5ـ پرولین……………………………………………………………………………………………………….. 47

3ـ3ـ6ـ اندازه‎گیری میزان کل قندهای محلول برگ…………………………………………………………… 48

3ـ3ـ7ـ استخراج عصاره برای اندازه ­گیری پروتئین و فعالیت کمی و کیفی آنزیم……………………… 49

3-3ـ8 اندازه ­گیری کمی آنزیم پراکسیداز به روش چنس و ماهلی (1955) …………………………….. 49

3ـ3ـ9 اندازه ­گیری کمی آنزیم کاتالاز به روش ایسینگ و گرهاردت (1989) ………………………….. 49

3ـ3ـ10 سنجش پروتئین به روش لووری و همکاران (1951) ……………………………………………. 49

3ـ4ـ محاسبات آماری………………………………………………………………………………………………. 50

فصل چهارم: نتایج

نتایج…………………………………………………………………………………………………………………….. 53

4ـ1ـ تعداد برگ……………………………………………………………………………………………………… 53

4ـ 2ـ سطح برگ…………………………………………………………………………………………………….. 53

4ـ3ـ طول ساقه و ریشه…………………………………………………………………………………………….. 54

4ـ4ـ نسبت ریشه به ساقه………………………………………………………………………………………….. 55

4ـ5ـ وزن تر و خشک……………………………………………………………………………………………… 56

4ـ6ـ کلروفیل…………………………………………………………………………………………………………. 58

4ـ7ـ کاروتنوئید………………………………………………………………………………………………………. 60

4ـ8ـ غلظت پرولین………………………………………………………………………………………………… 61

4ـ9ـ غلظت قندهای محلول……………………………………………………………………………………….. 62

4ـ10ـ فعالیت کمی آنزیم پراکسیداز…………………………………………………………………………….. 63

4ـ11ـ فعالیت کمی آنزیم کاتالاز…………………………………………………………………………………. 64

4ـ12ـ فعالیت کمی پروتئین………………………………………………………………………………………. 65

4ـ13 همبستگی صفات…………………………………………………………………………………………….. 66

فصل پنجم: بحت و نتیجه گیری کلی

5- 1- تعداد برگ……………………………………………………………………………………………………. 68

5- 2- سطح برگ……………………………………………………………………………………………………. 70

5- 3- طول ساقه…………………………………………………………………………………………………….. 71

5- 4- طول ریشه……………………………………………………………………………………………………. 73

5- 5- نسبت ساقه به ریشه………………………………………………………………………………………… 74

5- 6- وزن تر و خشک……………………………………………………………………………………………. 76

5- 7- کلروفیل­ها……………………………………………………………………………………………………. 77

5- 8- کاروتنوئید…………………………………………………………………………………………………….. 79

5- 9- پرولین………………………………………………………………………………………………………… 80

5- 10- قندهای محلول…………………………………………………………………………………………….. 82

5- 11- فعالیت کمی آنزیم پراکسیداز…………………………………………………………………………… 83

5- 12- فعالیت کمی آنزیم کاتالاز……………………………………………………………………………….. 84

5- 13- فعالیت کمی پروتئین…………………………………………………………………………………….. 86

نتیجه ­گیری کلی……………………………………………………………………………………………………….. 88

پیشنهاد…………………………………………………………………………………………………………………. 88

منابع…………………………………………………………………………………………………………………….. 89

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………98

چکیده:

تنش کم‌آبی یکی از شایع‌ترین تنش‌های غیر‌زیستی است که رشد گیاه را در مناطق خشک و نیمه‌ خشک محدود می‌کند. هگزاکونازول از ترکیبات تریازولی، انواع جدیدی از مواد شیمیایی هستند که با جلوگیری از سنتز جیبرلین منجر به کاهش رشد رویشی و افزایش رشد زایشی می­گردند. به منظور ارزیابی تاثیر تیمار هگزاکونازول بر خصوصیات رشدی گیاه ختمی خبازی (Malva sylvestris) تحت تنش خشکی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 4 تکرار در شهرستان نیشابور انجام شد. در مرحله رشد فنولوژیک گیاه، در مرحله چهار تا پنج برگی، تنش آبی در شاهد و 50 درصد ظرفیت زراعی و تیمار هگزاکونازول در سه سطح 0، 15 و 25 میلی‌گرم در لیتر به صورت اسپری برگی اعمال شد. نتایج نشان داد که تیمارها موجب کاهش طول ساقه، ریشه و سطح برگ و افزایش نسبت ریشه به ساقه، وزن تر و خشک و غلظت پرولین و آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز گردید و همچنین مشاهده شد که تیمارها تاثیری بر روی تعداد برگ، کلروفیل a، b، کل و پروتئین نداشته است.

واژه‌های کلیدی: تنش‌های غیر‌زیستی، صفات رشدی، تریازول، محلول­پاشی.

1ـ1ـ مقدمه

گیاهان دارویی در طول تاریخ همیشه با انسان قرابت خاص داشته و آثار دارویی و موارد استفاده آن بر هیچکس پوشیده نیست. اگرچه علاقه، همدمی و توجه به این گیاهان مفید، در سال‌های گذشته ناچیز بوده، ولی خوشبختانه اخیراً مورد عنایت و توجه بیشتری قرار گرفته است. علاقمندان به گیاهان دارویی معتقدند همانطور که گیاهان در باغ نباتات خوب رشد می‌کنند، باید سعی شود زمینه علاقمندی به این گیاهان در قلب‌های انسان‌ها نیز فراهم و افزون گردد. گیاهان دارویی یکی از منابع غنی کشور بوده که امکان صادرات آن نیز وجود دارد. زیرا وقتی به ارقام واردات کشورهای اروپایی مثل آلمان غربی و فرانسه توجه شود، معلوم می‌گردد که گیاهان دارویی بازار بزرگی در جهان داشته و کشور ما می‌تواند به یکی از مهم­ترین صادرکنندگان گیاهان دارویی تبدیل شود. ایران از لحاظ آب و هوا، موقعیت جغرافیایی و زمینه رشد گیاهان دارویی یکی از بهترین مناطق جهان محسوب می‌گردد و در گذشته هم منبع تولید و مصرف گیاهان دارویی بوده است. دانشمندان ایرانی مانند ابوریحان، ابن‌سینا، رازی و دیگران کتاب‌های مفصلی درباره گیاهان دارویی نوشته‌اند که مورد توجه جهانیان نیز بوده است. لذا علاوه بر اهمیت روز افزون گیاهان دارویی در سطح جهان که به سرعت می‌رود تا جانشین بسیاری از داروهای شیمیایی شود، صادرات این گیاهان نیز می‌تواند منبع بزرگی از درآمد ارزی برای کشور باشد. مواردی که برای صادرات این گونه کالاها وجود دارند شامل شکل رقابت، تهیه گیاهان استاندارد، خشک کردن، بسته­بندی، بازاریابی و غیره می­باشند (فتاحی و فتاحی، 1389).

متاسفانه با وجود این گونه منابع در کشور، ما به اهمیت این گیاهان واقف نبوده و بسیاری از این مواد اولیه را بلااستفاده گذاشته یا دور ریخته می­ شود. رویکرد جهانی به سمت استفاده‌های مختلف درمانی، غذایی، صنعتی و … از گیاهان دارویی و معطر، موجب تبدیل صنعت تولید و فرآوری این گیاهان به یکی از صنایع سودآور و مهم در سراسر دنیا گشته است. صنعتی که از مراحل انتخاب و اهلی‌سازی گیاهان دارویی تا کشت و فرآوری آن را شامل شده و رشته‌های مختلف علمی را در درون خود جای داده است (نجفی و همکاران، 1391).

کشور پهناور ایران با سابقه تاریخی در طب سنتی و داشتن شرایط متفاوت اکولوژیکی و زیستی و دارا بودن بیش از 7500 گونه گیاهی که حدود 10 تا 15 درصد آن دارویی شناخته شده ­اند، دارای پتانسیل بالقوه‌ بسیار بالا برای تولید، فراوری و صادرات گیاهان دارویی می‌باشد و این لازمه مدیریت صحیح و ایجاد سیستم یکپارچه بین بخش‌های مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، صنایع دارویی، مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی و بازرگانی است (ابراهیمی، 1380). با توجه به اثرات سوء داروهای شیمیایی و سنتزی بشر از اواخر قرن بیستم رویکری مثبت به سمت جایگزین کردن فراورده‌های دارویی گیاهان به جای داروهای شیمیایی داشته است، به همین دلیل گیاهان دارویی از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردارند (ستایش‌مهر و گنجعلی، 1391).

گیاهان دارویی یكی از منابع غنی كشور است كه امكان صادرات آن نیز وجود دارد. ایران از نظر آب و هوا در زمینه رشد گیاهان دارویی یكی از بهترین مناطق جهان محسوب می­ شود، به همین دلیل صادرات آن می‌تواند منبع بزرگی از درآمد برای كشور باشد (شریعت، 1382).

1ـ2ـ اهمیت گیاهان داروئی:

برای بیان اهمیت تولید گیاهان دارویی باید به دلایل کاربرد گیاهان داروئی معرفی گیاهان داروئی و خواص آن‌ ها، تولید گیاهان داروئی، اهمیت اقتصادی گیاهان داروئی و عوامل اکولوژیکی پرداخت و بررسی مختصر از گیاهان دارویی از ابتدا تا امروز نشانگر این است که تا اوایل قرن بیستم نقش مواد سنتزی بخصوص در داروسازی بسیار کم بوده و در گذشته دورتر اصلاً وجود نداشته است. بشر مواد دارویی لازم برای رفع دردها را از منابع طبیعی بدست می‌آورد و اکثر مشکلات پزشکی را با توسل به مواد طبیعی که قسمت اعظم آن‌ ها را با منابع گیاهی تشکیل می‌دهد، حل می‌کرده است (معاونی، 1388).

بر اثر گذشت زمان عوامل مختلفی از جمله پیشرفت علوم، افزایش احتیاجات مردم و از همه مهم‌تر مسائل اقتصادی باعث بوجودآمدن مواد سنتزی شد. زیرا در بسیاری از موارد قیمت مواد طبیعی خیلی گران­تر از مواد سنتزی است و عامل دیگر سهولت استفاده از این مواد می‌باشد. زیرا مصرف یک قرص بسیار راحت است و یک ثانیه طول می‌کشد، ولی تهیه یک محصول گیاهی به صورت جوشانده، خیسانده و یا طرق دیگر با زحمت بیشتر و دقت بیشتر همراه است. با مصرف مواد سنتزی، اثرات جانبی‌شان نیز آشکار شد. اثبات وجود برخی از اثرات جانبی احتیاج به زمان طولانی و آمار زیاد دارد. بنابراین مسئله خطر داروهای سنتزی در یک یا چند سال مشخص نمی‌شود، ولی در حال حاضر، که بیش از هر زمان دیگر از عمر این مواد می‌گذرد، مشخص شده است که کمتر ماده‌ی سنتزی وجود دارد که دارای اثرات جانبی نباشد یا اکثر این مواد دارای، اثرات جانبی بوده و حتی مواد خالص شده گیاهی نیز کم و بیش دارای اثرات ثانوی هستند. اما مجموعه موادی که از طبیعت و گیاه به دست می‌آید، دارای حداقل اثرات جانبی بوده و اثرات جانبی مواد سنتزی به مراتب بیشتر از مواد گیاهی است و در بسیاری از موارد این آثار حتی به نسل‌های بعدی هم انتقال پیدا می‌کنند. به همین دلیل جوامع پیشرفته به فکر استفاده از منابع طبیعی و یا گیاهی هستند از جمله این کشورها می‌توان ژاپن، سوئیس، سوئد، آمریکا، انگلیس و بعضی از کشورهای قاره آسیا را نام برد (معاونی، 1388).

1ـ3ـ اهمیت کشت و تولید گیاهان داروئی

با توجه به پیشرفت­های چشمگیری که در صنعت داروسازی به خصوص در دهه‌ های اخیر روی داده، ممکن است تصور ­شود که از اهمیت گیاهان داروئی کاسته شده است. ولی آماری که در سال‌های اخیر در مورد مصرف داروهای گیاهی ارائه شده نشان می‌دهد که این تصور، چندان صحیح نبوده و با وجود ارائه داروهای شیمیایی مشابه با مواد موثره گیاهان داروئی نه تنها از میزان کشت و تولید این گیاهان در کشورهای پیشرفته کاسته نشده، بلکه تولید و مصرف آن‌ ها نیز افزایش یافته است. آمار جهانی نیز نشان می­دهد که مواد موثره حدود پنجاه درصد داروهای عرضه شده به بازار دارای منشأ طبیعی بوده و در برخی از کشورها این رقم به 90 درصد رسیده است. به علاوه استفاده از گیاهان داروئی و معطر در بین مردمان کشورهای توسعه یافته نیز به شدت در حال افزایش است، به طوری که هم اکنون 90% از مردم این کشورها از داروهایی با منشأ گیاهی استفاده می‌کنند (فتاحی و فتاحی، 1389).

رویشگاه‌های طبیعی ایران به عنوان ذخایر ارزشمند توارثی می‌توانند منشاء تهیه و تولید گیاهان، به خصوص گیاهان دارویی در طبیعت و مزارع، که به طبع از سازگاری مناسبی برخوردار خواهند بود، مورد توجه قرار گیرند (شوشتریان و همکاران، 1389). گیاهان دارویی برخلاف عموم محصولات زراعی و باغی كه در اثر تنش­های محیطی لطمه می­بینند، مواد موثره آنها می‌توانند تحت تاثیر تنش­های تنظیم شده و هدفمند، بر محصول بیوشیمیایی افزوده و مواد موثره ویژه ایجاد گردد، كه در این صورت بازدهی اقتصادی آنها افزایش خواهد یافت (امیدبیگی و طباطبایی، 1387). امروزه رویکرد گسترده جهانیان به استفاده از داروهای طبیعی موجب ایجاد دگرگونی قابل توجهی در کلیه کشورهای جهان نسبت به شناسایی و تهیه مواد طبیعی و گیاهی و بازگشت به طبیعت گشته، به طوری که در اکثر کشورهای جهان دانش طب گیاه درمانی در دستور کار پژوهش‌های مجامع علمی قرار گرفته است (موسوی، 1383). خشكی، شوری و گرما از جمله فاكتورهای محیطی محدودكننده رشد گیاهان است. باید به گیاهان دارویی مناطق گرم و خشك توجه ویژه­ای شود، زیرا خشكی و گرما می ­تواند تا حدودی تركیبات دارویی را در این گیاهان افزایش داده و موجب بهبود كیفیت این گیاهان شود (رشیدی، 1390).

برخلاف دیگر محصولات زراعی، گیاهان دارویی گیاهانی هستند كه كیفیت مواد در مقایسه با كمیت آنها به مراتب مهم‌تر و ضروری‌تر می‌باشد. لذا جهت رسیدن به حداكثر كیفیت، علم و آگاهی از عوامل موثر بر رشد و نمو گیاهان دارویی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. شناخت عوامل محیطی، گیاهی و زراعی نقش مهمی در موفقیت كشت گیاهان دارویی دارد. از مهم­ترین عوامل محیطی مؤثر بر رشد و نمو و تولید گیاهان دارویی و معطر، می‌توان نور، دما، آبیاری، ارتفاع محل رویش، خاك و موجودات زنده و غیر‌زنده پیرامون گیاه را بر‌شمرد (ابراهیم‌پور و عیدی‌زاده، 1390).

اثرات کمبود رطوبت در عملکرد و تغییرات مواد موثر گیاهان دارویی دارای ویژگی‌های خاصی است که باید به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد. به نظر می‌رسد که گیاهان دارویی واکنش­های متفاوتی نسبت به تنش خشکی در عملکرد و مواد موثره تولیدی داشته باشند. برای درک این ویژگی­ها تحقیقات گسترده بر روی گیاهان با ارزش دارویی و اعمال تیمارهای مختلف نیاز می­باشد (لباسچی و عاشورآبادی، 1383).

1ـ4ـ مشخصات مهم تیره پنیرک[1]:

این گیاهان شامل ۸۰ جنس و ۱۵۰۰ گونه­اند. در اغلب نواحی کره‌ی زمین نیز به استثناء مناطق قطبی پراکندگی دارند. از مشخصات آنها این است که در خارج کاسه‌ی گل آنها کاسبرگ‌های کوچک و فرعی به نام کالیکول مرکب از ۳ تا ۱۲ تقسیم آزاد و یا متصل به هم در قاعده قرار دارد که در واقع بیرونی‌ترین پوشش گل به حساب می‌آید (زرگری، 1375). این گیاهان غالبا علفی و برخی از آن‌ ها به صورت درختچه‌ای یا درختی هستند. برگ‌ها متناوب، ساده یا منقسم، داراى گوشواره و معمولاً بلند و چوبى مى‌باشند. گل‌ها معمولا دو‌جنسی و منظم، دارای 5 کاسبرگ آزاد یا پیوسته و 5 گلبرگ آزاد می‌باشند. پرچم‌های آن‌ ها مرکب از 2 ردیف حلقوی 5 تایی است، با این تفاوت که حلقه خارجی پرچم‌ها غالباً رشد پیدا نمی‌کند، در حالیکه پرچم‌های حلقه داخلی بر اثر انشعاب تکثیر می‌یابند و از اتصال میله آن‌ ها به یکدیگر لوله‌ای به وجود می‌آید که تخمدان و خامه مادگی را کاملاً فرا می‌گیرد. در رأس لوله مذکور و یا در قسمت ­های فوقانی طول آن، بساک پرچم‌ها به وضع مجتمع دیده می‌شود. مادگی چندبرچه‌ای است (امیدبیگی، 1390). میوه آنها خشک و مرکب از چند پوشینه و محتوی دانه‌هایی است که گاهی پوشیده از کرک‌های پنبه‌ای است. اکثر گیاهان این تیره حاوی ترکیبات موسیلاژی هستند که از آن‌ ها دارو‌های متفاوتی ساخته می‌شود. پوست ساقه عده‌ای از گیاهان این تیره دارای الیاف فیبر قابل استفاده در نساجی است. دانه بعضی از آنها مانند پنبه دارای روغن فراوان است (زرگری، 1375).

1ـ5ـ خصوصیات گیاه­شناسی ختمی خبازی:

پنیرک با نام علمی .Malva sylvestris L از تیره پنیرکان می‌باشد. پنیرک گیاهی یک ساله، دوساله و یا به ندرت چندساله است (رضوی و همکاران[2]، 2010(.

شکل 1- 1 اندام هوایی گل پنیرک

منشا این گیاه آسیای میانه گزارش شده است و تقریبا در تمام نقاط جهان می‌روید (شوشتری، 1389). ریشه پنیرک کم و بیش منشعب، مخروطی شکل، مستقیم و ضخامت آن 5/1 تا 5/2 سانتی‌متر است. برگ‌ها بر روی ساقه به طور متناوب قرار دارند. دمبرگ و پهنک این گیاه کرک‌دار است. گل‌ها صورتی رنگ است که از زاویه بین برگ‌ها و ساقه ظاهر می‌شود. کاسبرگ‌ها رگه‌دار و بنفش رنگ هستند. میوه پنیرک مسطح و ده قسمتی است. بذر پنیرک لوبیایی شکل و قهوه‌ای رنگ است. گل‌ها و برگ‌های این گیاه حاوی مواد موسیلاژی، تانن[3]، مواد تلخ و مواد رنگی آنتوسیانین[4] است (امیدبیگی، 1390؛ ارضی و همکاران، 1391). پنیرک گیاه خزنده پایایی به ارتفاع 10 تا 15 سانتی‌متر با ساقه‌های کرک‌دار منشعب است. برگ‌های آن دارای پایه‌های دراز، قلوه‌ای شکل یا تا اندازه‌ای گرد با 5 تا 7 لوب و کرک‌دار است. رنگ گل‌ها صورتی تا سرخ و قطر آن‌ ها 15 میلی‌متر است (توکلی­صابری و صداقت، 1384). گل‌ها بخش مهم دارویی گیاه را تشکیل می‌دهند و حاوی ماده موثره موسیلاژ است که در اثر هیدرولیز آن گالاکتوز[5]، آرابینوز[6]، گلوکز[7]، رامنوز[8]، اسید‌گالاکتورونیک[9] حاصل می‌شود (زرگری، 1375؛ شوشتری، 1389).

شکل 1- 2 بذر، گل و برگ پنیرک

1ـ6ـ زیستگاه و جمع­آوری:

گونه‌های این گیاه در محل‌های مرطوب، کنار جاده‌ها و مزارع‌ یافت می‌شوند. پنیرک را در ماه‌های خرداد تا مرداد جمع­آوری کرده به سرعت در سایه می‌خشکانند (رضوی، 1388).

1ـ7ـ پراکنش:

این گیاه در نواحی مختلف ایران از جمله اطراف تهران، گیلان، آذربایجان، نواحی غربی دریای خزر، مرکز ایران، اصفهان، خراسان و جنوب از جمله بندرعباس، قشم و نیز کرمان، بلوچستان و اراک می‌روید (توکلی صابری و صداقت، 1384).

1ـ8ـ انتشار جغرافیایی:

این گیاه منشا اروپایی دارد و در کشورهایی چون آلمان گیاه دارویی عمده به شمار می‌آید، البته در ایران نیز این گیاه مورد کشت قرار می‌گیرد و به خاطر قدرت تحمل خوب آن نسبت به شرایط محیطی در حال حاضر در برخی نقاط ایران به حالت خودرو زیست می کند (رضوی، 1388).

1ـ9ـ نیاز اکولوژیکی:

این گیاه در طول رویش به آب فراوان نیاز دارد. خاک‌هایی که این گیاه در آن کشت می‌شود باید دارای بافت متوسط و غنی از مواد غذایی بوده و ضخامت زیادی داشته باشد (امیدبیگی، 1390). گیاه پنیرک دارای ریشه‌های راست و عمیق است و به سرعت زیست توده خود را افزایش داده و قدرت رقابت بالایی برای جذب عناصر غذایی خاک به ویژه نیتروژن دارد (ماکوسکی[10]، 2005).

 

1ـ10ـ آماده ­سازی خاک:

در فصل پائیز زمین شخم عمیقی زده می‌شود و سپس 80 تا 100 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس و 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و 10 تا 20 کیلوگرم در هکتار ازت به زمین اضافه می‌شود. در فصل بهار از انجام اعمالی که سبب کاهش رطوبت خاک گردد باید خودداری نمود. در این فصل قبل از کاشت باید زمین را تسطیح و بستر خاک را برای کاشت بذر آماده نمود (امیدبیگی، 1390).

1ـ11ـ تناوب کاشت:

از آنجا که این گیاه به اکثر علف­کش‌ها حساس است باید آن را با گیاهانی به تناوب کشت کرد که مانع گسترش علف‌های هرز شوند، از این رو گیاهان وجینی گیاهان مناسبی برای تناوب کاشت با پنیرک هستند (صمصام‌شریعت، 1389).

1ـ12ـ تاریخ و فواصل کاشت:

تکرار کشت این گیاه در یک زمین پس از سه سال انجام­پذیر است. اواخر اسفند تا اوایل فروردین زمان مناسبی برای کشت مستقیم گیاه است. بذرها در ردیف‌هایی به فاصله 60 تا 80 سانتی­متر باید کشت شوند. برای هر هکتار زمین ‌به ‌سه تا چهار کیلوگرم بذر با کیفیت نیاز می‌باشد (امیدبیگی، 1390).

لیپوکسی ژناز مربوط به غلظت 10-10وژنوتیپG2كمترین مقدار آنزیم لیپوکسی ژناز مربوط به غلظت صفر هورمون براسینو استروئید و ژنوتیپ G1 می باشد.

کلمات کلیدی: هورمون براسینو استروئید، پسته ، ژنوتیپ

فهرست مطالب

فصل اول. 1

مقدمه. 1

1- مقدمه : 2

2-1- بیان مسئله: 3

3-1 اهمیت مسئله: 5

1-4-هدف کلی تحقیق: 5

1-4-1- اهداف اختصاصی تحقیق: 5

فصل دوم. 6

ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق. 6

1-2- مقدمه: 7

2-2- کلیاتی در ارتباط با پسته: 7

3ـ 2 تاریخچه پسته درایران : 8

4ـ2 گیاه شناسی پسته: 10

6 ـ 2 نیاز سرمایی : 12

7 ـ 2 زمان گل دهی: 13

8 ـ2 گرده افشانی و تشکیل میوه: 13

9 ـ 2 رشد و نمو میوه : 14

10-2-مواد و تنظیم كننده های رشد گیاهی: 18

12-2نقش و وظیفه هورمون: 19

13-2 تنظیم کننده های رشد وانواع آنها: 21

14-2- براسینواستروئید: 22

1-14-2 تاریخچه: 23

2-14-2 براسینو استروئید ها و اثرات آنها در گیاهان: 24

3-14-2 اثرات براسینواستروئیدها بر روی اسیدهای نوکلئیک و سنتز پروتئینها: 27

4-14-2- نقش براسینواستروئیدها در افزایش تحمل گیاهان به تنشهای محیطی. 31

1-4-14-2 اثر براسینواستروئیدها بر تنش گرما 32

2-4-14-2 اثر براسینواستروئیدها بر تنش خشکی: 32

3-4-14-2 اثر براسینواستروئیدها بر تنش شوری: 33

5-14-2 اثر هورمون براسینواستروئید بر مؤلفه های فیزیولوژیکی: 34

1-5-14-2 رنگیزههای فتوسنتزی: 34

2-5-14-2   فنول ها   : 35

2-5-14-2 قندهای محلول: 35

3-5-14-2 اثر هورمون براسینواستروئید روی پارامترهای رشدی و مورفولوژیکی: 36

فصل سوم. 38

مواد و روشها 38

1-3 زمان انجام تحقیق: 39

2-3 محل انجام تحقیق: 39

3 ـ 3 مشخصات اقلیمی و جغرافیایی محل تحقیق: 39

4-3- روش انجام تحقیق: 39

5-3- آماده سازی بستر کشت: 40

6-3تهیه محلول و محلول پاشی با هورمون براسینو استروئید: 42

7-3 اندازه گیری مقدار کلرفیل a ,b; وکلروفیل کل: 45

8- 3 اندازه گیری شاخص سطح برگ : 46

9-3 اندازه گیری آنزیم لیپوکسی ژناز: 47

10-3-روش تجزیه وتحلیل اطلاعات: 47

فصل چهارم. 48

نتایج وبحث.. 48

4-        نتایج.. 49

4-1- نتایج اثر محلول پاشی با غلظت های مختلف هورمون براسینو استروئیدبر شاخص سطح برگ: 49

 

 

4-1-1-تاثیر هورمون براسنیو استرویید برشاخص سطح برگ: 49

4-1-2- تاثیر ژنوتیپ های مختلف برشاخص سطح برگ: 50

4-2-3- اثر متقابل هورمون براسینو استروئید وژنوتیپ بر شاخص سطح برگ: 51

4-2- نتایج اثر محلول پاشی با غلظت های مختلف هورمون براسینو استروئید بر کلرفیل فلورسنس اولیه((FO: 52

4-2-1 – نتایج اثر محلول پاشی با غلظت های مختلف هورمون براسینو استروئید بر کلرفیل فلورسنس((FO: 52

4-2-2 – نتایج اثر ژنوتیپ بر کلرفیل فلورسنس((FO: 52

4-2-3 – نتایج اثرمتقابل محلوپاشی با هورمون براسینو استروئیدو ژنوتیپ بر کلرفیل فلورسنس اولیه((FO: 53

4-3- نتایج اثر محلول پاشی با غلظت های مختلف هورمون براسینو استروئید بر کلرفیل فلورسنس حداکثر((fm: 54

4-3-1-اثر محلول پاشی هورمون براسینواستروئید بركلرفیل فلورسنس حداکثر((fm: 54

4-3-2- اثر ‍ژنوتیپ بركلرفیل فلورسنس حداکثر((fm: 54

4-3-3-اثر متقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپ و بركلرفیل فلورسنس حداکثر((fm: 55

4-4- نتایج اثر محلول پاشی با غلظت های مختلف هورمون براسینو استروئید بر کلرفیل فلورسنس متغیر((fv: 55

4-4-1-اثر محلول پاشی هورمون براسینواستروئید بركلرفیل فلورسنس متغییر((fv: 55

4-4- 2-اثر ژنوتیپ بركلرفیل فلورسنس متغیر((fv: 55

4-4-3-اثر متقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپ و بركلرفیل فلورسنس متغیر((fv: 55

4-5- نتایج اثر محلول پاشی با غلظت های مختلف هورمون براسینو استروئید بر کلرفیل فلورسنس متغیر به حداکثر((fv/fm: 56

4-5- 1-اثر محلول پاشی هورمون براسینواستروئید بركلرفیل فلورسنس متغیر به حداکثر((fv/fm: 56

4-5-2-اثرژنوتیپ بركلرفیل فلورسنس متغیر به حداکثر (fv/fm) : 56

4-5- 3-اثر متقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپ و بركلرفیل فلورسنس متغیر به حداکثر (fv/fm) 56

4-6- نتایج تأثیر هورمون براسینواستروئید بر میزان کلروفیل دانهال پسته: 57

4-6-1- اثر هورمون براسینو استروئید بررنگیزههای فتوسنتزی کلروفیل a: 57

4-6-2- اثر ژنوتیپ بررنگیزههای فتوسنتزی کلروفیل a: 57

4-7- نتایج تأثیر هورمون براسینواستروئید بر شاخصهای فیزیولوژیکی کلروفیل b دانهال پسته: 59

4-8- نتایج تأثیر هورمون براسینواستروئید بر شاخصهای فیزیولوژیکی کلروفیل كل دانهال پسته: 59

4-8-1- اثر هورمون براسینو استروئید بررنگیزههای فتوسنتزی کلروفیل كل: 59

4-8-2- اثر ژنوتیپبررنگیزههای فتوسنتزی کلروفیل كل : 59

4-8-3- اثر متقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپبررنگیزههای فتوسنتزی کلروفیل کل: 60

4-9- نتایج تأثیر هورمون براسینواستروئید بر ارتفاع دانهال پسته: 61

4-9-1- تأثیر غلظتهای مختلف هورمون براسینواستروئید بر ارتفاع دانهال پسته: 61

4-9-2- تأثیر ژنوتیپ بر ارتفاع دانهال پسته: 61

4-9-3- اثر متقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپبر ارتفاع دانهال پسته: 62

4-10- نتایج تأثیر هورمون براسینواستروئید بر  وزن تر اندامهای هوایی پسته: 63

4-10- 1- تأثیر هورمون براسینواستروئید بر   وزن تر اندامهای هوایی پسته: 63

4-10- 2- تأثیر ژنوتیپ بر   وزن تر اندامهای هوایی پسته: 64

4-10-3اثرمتقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپ بر وزن تر اندامهای هوایی دانهال پسته: 65

4-12-3- اثرمتقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپ بر وزن تر ریشه دانهال پسته: 67

4-13- نتایج تأثیر هورمون براسینواستروئید بر   وزن خشک ریشه دانهال پسته: 69

4-13- 1- تأثیر هورمون براسینواستروئید بر   وزن خشک ریشه دانهال پسته: 69

4-13- 2- تأثیر ژنوتیپ بر   وزن خشک ریشه دانهال پسته: 69

4-13-3- اثرمتقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپ بر وزن خشک ریشه دانهال پسته: 69

4-14- 2- تأثیر ژنوتیپ بر وزن خشک ریشه دانهال پسته: 70

نمودار16-4- اثر ژنوتیپ بر روی انزیم لیپوکسی ژنازدر پسته. 71

4-14-3- اثرمتقابل محلول پاشی هورمون براسینواستروئید ژنوتیپ بر آنزیم لیپوکسی ژنازدانهال پسته: 71

فصل پنجم. 73

بحث.. 73

منابع: 83

1- مقدمه :

با افزایش روز افزون جمعیت و محدود بودن منابع برای ادامه حیات بر روی کره زمین، بحث مدیریت وتصمیم گیری در این مورد یکی از مهمترین مشغله های فکری انسان امروزی می باشد . مدیریت زمان و استفاده بهینه از منابع تولید می تواند در افزایش و بهره وری تولید نقش موثر داشته باشد. با افزایش هزینه های تولید برای بقاء واحدهای تولیدی دو راه در پیش رو خواهیم داشت . افزایش بهره وری واحدهای تولیدی و یا سرمایه گذاری مجدد این واحدها، می تواند چاره گشا باشد.در باغبانی وپرورش درختان میوه به دلیل طولانی بودن دوره رشد درختان وبازگشت سرمایه، انتخاب ارقام و مناسب می تواند گره گشای این مشکل باشد(سالنامه آماری استان سمنان ،1385).

شهرستان دامغان یکی از بزرگترین منابع تولید پسته در ایران می باشد، سطح زیر کشت این محصول در حال حاضر 11470000هکتار باغ پسته می باشد. پس لزوم داشتن دانش فنی لازم برای تولید و افزایش توان تولید روشن بوده از طرفی در سالهای اخیر با توجه به افزایش هزینه های تولید، انتخاب پایه های مناسب می تواند ضمن کاهش این هزینه ها در انتخاب یک ژنوتیپ مختص منطقه موثر باشد. همانگونه که پایه بادامی زرند در منطقه کرمان ورفسنجان به عنوان پایه اصلی کشت می شود . متحمل بودن به شرایط محیطی وکاهش اثرات آنها در سیکل زندگی با وجود تنش های خشکی شوری آفات وبیماریها با بهره گرفتن از هورمون براسینو استروئید یکی دیگر از اهداف این تحقیق می باشد . هورمون براسینو استروئید یکی از گروه های ششگانه هورمون های گیاهی بوده و تاثیر ان بر کاهش اثرات تنش های محیطی به اثبات رسیده است (سالنامه آماری استان سمنان ،1385).

     استان سمنان که شهرستان دامغان در آن واقع شده است با داشتن 4شهرستان (دامغان –سمنان-شاهرود -گرمسار )12 بخش 28 دهستان 16شهر دارای مساحتی معادل 67491 کیلومتر مربع می باشد که بین 51 درجه و51 دقیقه تا 57 درجه و 3 دقیقه طول شرقی و 34 درجه و13 دقیقه تا 37 درجه و 20 دقیقه شمالی قرار گرفته است شهرستان دامغان در سال 1385 با مساحت 14027 کیلومتر مربع با جمعیت 84680 نفر از طرف شمال به خط الراس جبال البرز و از طرف شرق به شهرستان شاهرود واز طرف جنوب به دشت کویر مرکزی ایران واز غرب به شهر ستان سمنان منتهی می شود . حداقل طول شرقی جغرافیایی شهرستان دامغان 53 درجه و 42 دقیقه و حداقل عرض شمالی آن 34 درجه و 15 دقیقه و حداکثر ارتفاع شهرستان از سطح دریا 1170 متر می باشد (سالنامه آماری استان سمنان ،1385).

2-1- بیان مسئله:

براسینو استروئید گروهی از هورمونهای گیاهی هستند که اثرات زیستی قابل توجهی روی رشد گیاهان دارند از جمله باعث افزایش مقاومت به تنشهای محیطی می شوند. براسینو استروئید گروهی از ترکیبات استروئیدی گیاهی بوده که بطور طبیعی سنتز شده ورنج وسیعی از فعالیتهای بیلوژیکی را دربر می گیرند. براسینو استروئید ها چندین ویژگی کشاورزی مهم مانند زمان گلدهی و عملکرد دانه و تحمل به تنش ها را کنترل می کند. افزایش قابل توجه عملکرد محصول ممکن است به واسطه هر دو عمل متابولیسم گیاه و محافظت گیاه در برابر تنشهای محیطی باشد(اسکندری ،1390). طیف وسیعی ازتنش­های محیطی مانندافزایش یاکاهش دما،خشکی،شوری واشعه ماوراء­بنفش ومیکروب­هابرای گیاهان مضر هستند .شوری درخاک یا آب یکی ازتنش های اصلی درمناطق خشک ونیمه خشک است ومیتواندرشدمحصول گیاه رابه شدت محدودکند (قربانلی وهمکاران، 1391). باتوجه به اینکه کشورایران درمنطقه ای بااراضی خشک وشورقرارداردبنابراین ضرورت تحقیق درخصوص تاثیرتنش های محیطی وبه ویژه پرورش گیاهان درمحیطهای کنترل شده امری اجتناب ناپذیرمی­باشد.

اولین بار براسینو استروئیدها از دانه گرده گیاه (Brassica napus Rape ) بوسیله آرور و همکاران در سال1979 استخراج و بعنوان ششمین گروه از تنظیم کننده ای رشد گیاهی در نظر گرفته شد.( احمدی موسوی1) براسینو استروئیدها تقریباً در تمام قسمتهای گیاه یافت میشوند و بیشترین مقدار آنها در اندامهای زایشی(دانه گرده و بذرهای نارس) مشاهده شده است.(یودی[1] و کریشنا2، 2009).

شمار زیادی از اطلاعات نیز نشان داد که کاربرد براسینواستروئید در گیاهانی که در معرض عوامل محیطی نامساعد قرار گرفته بودند، به همان اندازه گیاهان قرار گرفته در شرایط مساعد سالم ماندند. همچنین مشخص شد که براسینواستروئید میل به کاهش علائم تنش در یک واریته از گونه گیاهی که در معرض هر دو تنش زیستی و غیر­زیستی قرار گرفته بودند را دارد (کریشنا، 2003). مکانیسم­های تنش طی دوره­ عمل براسینواستروئید می ­تواند در میزان خیلی ناچیز انجام گیرد. همچنین ثابت شده که 24- اپی براسینولید قادر به القاء تحمل به گرما در نهال­های تربچه و گوجه فرنگی می­باشد. به طوری­که این نهال­ها زمانی که در غلظت (1میکرومول از 24- اپی براسینولید) رشد کنند بیشترین تحمل نسبت به یک تیمار گرمایی شدید نسبت به نهال های تیمار نشده داشتند (داب هادل2 و همکاران، 1999).

یکی از قواعد مسلم و تغییر ناپذیر طبیعت ونظام خلقت درموجودات زنده ، تولید مثل و تکثیر نسل است. توالد و تناسل سبب بقای نسل و دوام نوع جانداران می گردد واگر چنین قانونی در طبیعت حکمفرما نبود از حیوان وانسان اثری بجا نمی ماند و همه موجودات زنده نابود می شدند . توالد و تناسل در انسان ، به رابطه جنسی زن و مرد بستگی دارد که از آن اولاد بوجود می آید و سپس بحث نسب این طفل متولد شده مطرح میشود که ممکن است مشروع یا نامشروع باشد .

در انسان غرایز شهوانی و امیال جنسی ، بر عکس حیوانات ، با عقل و اراده در هم آمیخته و باعث میشود امیال جنسی در مجرای صحیح خود قرار گیرد و خانواده را بوجود آورد. خانواده اولین سلول جامعه است که خود از ازدواج زن و مرد تشکیل می شود . از این ازدواج فرزندانی بوجود می آیند ؛ فرزندان ناشی از ازدواج شرعی وقانونی منتسب به والدین خود هستند ودارای کلیه حقوق و تکالیف قانونی می باشند . حال ممکن است در خارج از خانواده و بر اثر رابطه نامشروع ، طفلی متولد شود . طفل متولد شده از این طریق ، در لغت فرزند نامیده میشود . اما بحث اصلی درمورد نسب چنین طفلی می باشد که به این طفل ، طفل طبیعی و نسب ناشی از آنرا، نسب طبیعی می نامند . شناسایی چنین نسبی ، ممکن است باعث هرج و مرج جامعه وتضعیف بنیان خانواده و از بین رفتن حریم ها گردد و مخالف نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد .در مقابل ، عدم شناسایی آن، باعث از بین رفتن حقوق طفل طبیعی که بر اثر هوسبازی یا هر عامل دیگری توسط افرادی غیر از طفل طبیعی بوجود آمده و خود دربوجود آمدنش هیچ دخالتی نداشته است می گردد . در بسیاری از نظام های حقوقی جهان، بین حقوق و تکالیف طفل متولد از رابطه ی جنسی نامشروع و طفل متولد از رابطه جنسی مشروع تفاوت هایی قایل شده اند .در سیستم حقوقی ایران که بر گرفته از شرع انور اسلام وقواعد فقه امامیه می باشد ، نیز این تفاوت ها موجود و دارای آثار متعدد حقوقی است . اما همانگونه که می دانیم ، حقوق تنها در مواد قانون خلاصه نمی شود و آن چه در قانون بعنوان حقوق و تکالیف اشخاص آمده است ، در واقع تمام آن چیزی نیست که اشخاص می توانند بر عهده بگیرند یا مستحق آن می باشند وبه همین جهت است که قانون ما نیز در جاهای مختلف ، دادرس را در مقام رفع تنازع ، در صورت نقص یا عدم متن قانونی ، به رجوع به منابع فقهی و

فتاوی معتبر ، رهنمون می سازد .[1] طبق اصل 12 قانون اساسی و ماده واحده قانون اجازه رعایت احوال شخصیه

ایرانیان غیر شیعه ، نسبت به احوال شخصیه و حقوق ارثیه و وصیت ایرانیان غیر شیعه ، محاکم باید قواعد و عادات مسلمه متد اوله در مذهب آنان را جز در مواردی که مقررات قانون راجع به انتظامات عمومی باشد رعایت نمایند و همانگونه که می دانیم حداقل یک چهارم جمعیت کشور مسلمانان اهل سنت هستند.

با توجه به مطالب فوق سعی ما در این تحقیق بر آن است که علاوه بر مراجعه به متون قانونی و تحقیقات ونوشتارهای نویسندگان حقوقی ، تا حد امکان مسایل مختلف فقهی و حقوقی نسب مشروع و طبیعی (نامشروع) را از لابه لای کتب فقهی و فتاوی معتبر موجود، استخراج نماییم و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم .

بنابراین جهت بررسی تمام جوانب نسب مشروع و نسب طبیعی در بخش اول این تحقیق به شناسایی نسب می پردازیم که شامل دو فصل است . در فصل اول تعریف و ماهیت نسب و در فصل دوم اقسام نسب مورد بررسی قرار خواهد گرفت و در بخش دوم آثار واحکام نسب شامل دو فصل ، فصل اول آثار و احکام نسب مشروع و فصل دوم آثار و احکام نسب طبیعی را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم .

روش تحقیق :

روش تحقیق به صورت استدلالی و تحلیلی و کتابخانه ای می باشد و در تحقیق سعی شده که با بهره گرفتن از روش های فقهی وشیوه های متداول در استنباط و استخراج احکام ، حکم شرعی موضوع استنباط گردد و همچنین به قانون رجوع شده و حکم موضوع را با بهره گرفتن از قوانین موجود بخصوص قانون مدنی که از نظریه مشهور فقها تبعیت کرده بدست آورده، و در عین حال نظریه فقیهان هم آورده شده است .

هدف تحقیق :

این تحقیق هم هدف علمی دارد و هم کاربردی و مورد ابتلاء جامعه خصوصاً محاکم قضائی و اداری است وچون قانونگذار درخصوص موضوع تحقیق به بسیاری از سؤالات پاسخ نداده و احکام آنها را بیان نکرده لذا انجام تحقیق را ضروری کرده است .

فرضیه ها :

1-احکام نسب طبیعی مثل نسب مشروع است مگر اینکه بر تفاوت آن نصی وجود داشته باشد.

2-اصل بر اختلاف احکام نسب مشروع ونسب طبیعی است و موارد اتحاد احتیاج به نص دارد .

3-درصورت تعارض بین نسب طبیعی و نسب مشروع تقدم با نسب طبیعی است.

4-درصورت تعارض بین نسب طبیعی و نسب مشروع تقدم با نسب مشروع است و احکام نسب مشروع در موارد تعارض بار می گردد.

مشکلات و موانع تحقیق :

هر تحقیقی با توجه به عمق مطالب ، دارای یکسری مشکلات و موانع می باشد لذا این تحقیق نیز از این قاعده کلی مستثنی نبوده و دارای یکسری مشکلات و موانع می باشد که مهمترین آنها عبارتند از: عدم همکاری برخی از کتابخانه ها ، در اختیار نداشتن بعضی از منابع واینکه اکثر منابع عربی بوده و نیاز به ترجمه داشته و در ترجمه ممکن است مقصود کامل نویسنده ی متن بیان نشود.

پیشینه تحقیق :

درخصوص نسب طبیعی و نسب مشروع تحقیقات زیادی انجام شده لیکن تحقیقی تطبیقی بین فقه اهل سنت و فقه امامیه مشاهده نشده و بنظر می رسد که این تحقیق کار جدیدی باشد و از طرفی درخصوص تعارض بین نسب طبیعی ونسب مشروع واحکام آنها تحقیقی مشاهده نشده است .

بخش اول: شناسایی نسب

درجهان حقوق ، وجود و اثبات حق با هم رابطة نزدیک دارد. به ویژه ، در امور پنهانی که در دیدگاه عمومی رخ نمی دهد و تنها دو طرف دعوا از حقیقت آگاهی دارند، این رابطه آشکارتر به چشم می خورد. نسب نیز یکی از این امور است . حال سؤال این است که نسب یعنی چه ؟ شناسایی نسب ، موضوع این بخش را تشکیل
می دهد که در فصل اول تعریف و ماهیت نسب و در فصل دوم اقسام نسب را بررسی می نماییم .

فصل اول :تعریف وماهیت نسب

در قانون مدنی ایران نسب ،تعریف نشده و ماهیت آن بیان نگردیده، ولی علمای حقوق کوشش کرده اند که سکوت قانونگذار را جبران نمایند .لذا در محبث اول تعریف نسب و در مبحث دوم ماهیت نسب را بررسی خواهیم کرد.

مبحث اول :تعریف نسب

نسب در لغت به معنی نژاد واصل و خویشاوندی است .[2]

قانون مدنی نسب را تعریف نکرده ، لیکن باب اول از کتاب هشتم جلد دوم (مواد 1158تا 1167) را به عنوان « درنسب » به آن اختصاص داده است .

علمای حقوق نیز تعاریف تقریباً مشابهی را برای نسب ارائه داده اند برخی از حقوقدانان نسب را چنین تعریف نموده اند .« نسب عبارت است از رابطه ای خویشاوندی بین دو نفر که یکی از نسل دیگری یا هر دو از نسل شخص ثالثی باشند. » [3] و به تعبیر دیگر « نسب علاقه ای است بین دو نفر که به سبب تولد یکی از آنها از دیگری یا تولدشان از شخص ثالثی حادث می شود.»[4] و همچنین «نسب رابطه خونی وحقوقی است که پدر و

مادر را به فرزندان آنان مربوط می کند.» [5]

یکی دیگر از علمای حقوق بیان می نماید: « نسب به معنی قرابت وخویشاوندی است و امری است که به واسطه انعقاد نطفه از نزدیکی زن و مرد به وجود می آید . از این امر رابطه طبیعی خونی بین طفل و آن دو نفر که یکی پدر و دیگری مادر باشد موجود می گردد.»[6]

البته اکثر اختلاف نظرها درتعریف نسب در معنای عام آن است . نسب در معنی عام مترادف با قرابت نسبی است و رابطه طبیعی و خونی بین کلیه

 خویشاوندان نسبی خط مستقیم با خط اطراف را در بر می گیرد. اما نسب به معنی خاص عبارت است از رابطه پدر و فرزندی یا مادر فرزندی و به دیگر سخن، رابطه طبیعی و خونی میان دو نفر است که یکی بطورمستقیم (بدون واسطه) از صلب یا بطن دیگری به دنیا آمده است .[7]

اما بعضی نسب را عرفاً ولغتاً رابطه ای می دانند اعتباری که از پیدایش یک انسان از نطفه انسان دیگری انتزاع می شود .[8]

درفقه هم فقیهان تعریف جامع وکاملی از نسب ارائه نکرده اند و حتی به ندرت بعضی از فقیهان نسب را تعریف کرده اند .

مرحوم صاحب جواهر در تعریف نسب می گوید: « هواتصال بالولاده بانتهاء احد هما الی الآخر کالأب و الابن أو بانتها ئهما الی ثالث .»[9] یعنی نسب عبارت از منتهی شدن ولادت شخصی به دیگری مانند پدر و پسر یا انتهای ولادت دو شخص به ثالث (مانند منتهی شدن دو برادر به پدر)

مبحث دوم : ماهیت نسب

همانگونه که در مبحث اول بیان شد، از نسب تعاریف کم و بیش مشابهی ارائه شده است. در تعاریف مذکور نسب را به امر حاصل از انعقاد نطفه زن و مرد بیان کرده اند اما مشخص نکرده اند که این امر ، یک رابطه اعتباری و قراردادی است یا تکوینی و واقعی . به عبارت دیگر تعاریفی که حقوقدانان از نسب ارائه
کرده اند هیچ کدام حقیقت و ماهیت نسب را بیان نکرده اند که چرا به وسیله ولادت یا رابطه طبیعی ، فرزند به پدر و مادر منتسب میشود و ملاک این کار چیست ، آیا این ملاک ناشی از اعتبار و قرارداد است تا قابل تغییر به وسیله قانونگذار باشد یا اینکه این ملاک ، تکوینی و واقعی است و چاره ای نیست و قابل نفی و اثبات بوسیله هیچ کس نیست و فقط برخی از آثار جزئی آن به خاطر برخی مصالح ضروری بوسیله قانونگذار به ندرت قابل تغییر است .[10]

علت این تفاوت آن است که اگر ماهیت نسب را رابطه ای اعتباری و قراردادی بدانیم ، آن گاه چگونگی احراز وجود این رابطه و آثاری که از وجود آن ایجاد می گردد، بی شک تابع همان قراردادی است که بر اساس آن نهادی به نام نسب را اعتبار کرده ایم . حال آنکه درصورتی که ماهیت نسب را امری تکوینی و واقعی بدانیم، با پدیده ای عینی وخارجی روبرو هستیم که بلکه ملزم به انطباق نظرات خود با این امر واقعی و ترتب آثار متناسب با ذات این امر تکوینی می باشیم . برخی از پژوهشگران [11]معتقدند که ماهیت نسب از سوی شارع یاقانونگذار تعریف نشده وبنابراین مقنن دررابطه با حقیقت وماهیت نسب از عرف پیروی می کند . به عبارت دیگر ، این دسته از پژوهشگران معتقدند با آن که نسب را نمی توان امری دارای ماهیت اعتباری محض و فاقد هر گونه وجود حقیقی دانست، اما درهر حال در مورد نسب ، به اصطلاح اصولی حقیقت شرعیه ای وجود ندارد. [12]بنابراین نظر، نسب در شرع وقانون دارای ماهیت و واقعیت اعتباری است و شرع هر آنچه را که عرف منشأ اعتبار رابطه ی نسبی بداند ، به عنوان منشأ ایجاد این رابطه می پذیرد.این عده نسب پدری را به طور جداگانه از نسب مادری مورد بحث قرار می دهند. به نظر این عده چون از نظر پزشکی منشأ پیدایش و ماده ی سازنده ی جنین از طرف جنس مذکر (پدر) همان اسپرم موجود در منی مرد است ، بنابراین عرف نیز معیار و ملاک نسب و ارتباط بین دو انسان را پیدایش یکی ازدیگری می داند و این امر واقعی وتکوینی را نسب
می نامند. مستند روایی و قرآنی این افراد نیز، آیاتی نظیر آیه 54 سوره مبارکه فرقان است که میفرماید: « وهو الذی خلق من الماء بشراً فجعله نسباً وصهراً …» بر اساس این نظریه ، این اعتبار عرف ، منشأ واقعی دارد . یعنی به رغم آن که ماهیت وحقیقت نسب امری اعتباری است ، اما این اعتبار از یک امر واقعی و تکوینی منشأ گرفته است . در اصطلاح به چنین امور اعتباری که خود از واقعیت یا واقعیت هایی نشأت می گیرند، اعتبارات نفس الامری می گویند . بنابراین به نظر این عده ، نسب ازاعتبارات نفس الامری است.[13] این پژوهشگران در مورد منشأ انتساب فرزند به مادر نیز همین شیوه استدلال را به کار می برند، با این تفاوت که درمعیار پیدایش فرزند از ناحیه مادر میان طرفداران این نظریه اختلاف وجود دارد . عده ای [14]معتقدند که ملاک انتساب فرزند به مادر «زاییدن » است . این گروه معتقدند : در لغت و همین طور در عرف ، مادر یا والده به شخصی اطلاق میشود که کسی را می زاید ودیگری از او متولد می شود ، بنابراین زنی که کودکی راحمل کرده و سپس او را زاییده است، مادر آن کودک است. این گروه نیز ، به آیاتی همچون آیه 2 سوره مبارکه مجادله که می فرماید: « ان امهاتهم اللاتی ولدنهم …» و آیات 14 سوره مبارکه لقمان ،15 سوره مبارکه احقاف و 78 سوره مبارکه نحل که مضامین مشابهی دارند استناد می نمایند . بر این نظریه انتقاداتی نیز وارد شده است ، از جمله آن که استناد به آیه 2 سوره مبارکه مجادله وافی به مقصود نیست .زیرا، اولاً آیه اطلاق ندارد، بلکه درمقام رد پندار کسانی است که گمان میکردند به صرف ظهار، زنانشان مانند مادرانشان می شوند ودر نتیجه بر آنان حرام ابدی میشوند ،پس درمقام بیان مفهوم شرعی «ام » نبوده و مقدمات حکمت از جهت اخذ اطلاق تمام نیست .[15] ثانیاً این که خداوند در این آیه مادر را کسی معرفی کرده است که بچه می زاید ، منافاتی ندارد با این که غیر او نیز مادر باشد ، مانند مادر رضاعی که در آیه 23 سوره مبارکه نساء می فرماید : «و امهاتکم اللاتی ارضعنکم ….» وبنابراین صراحتاً زنی که طفلی به دنیا نیاورده است را مادر نامیده است.[16] ثالثاً کلمه «ولدن» دراین آیه به معنای زایمان نیست . زیرا درکتاب و سنت هر جا سخن از زایمان آمده است با عبارت « وضع» بیان شده است .

برخی از فقهای طرفدار نظریه ی اعتبار نفس الامری بودن نسب ، ملاک انتساب فرزند به مادر را پیدایش فرزند از تخمک زن می دانند.[17] بنابراین نظر ، ملاک مادر بودن در نظر عرف همانند ملاک پدر بودن است ، عرف زنی را که در نخستین مرحله ی آفرینش و ایجاد و پیدایش جنین سهم دارد ، به عنوان مادر تلقی می کند و او کسی جز صاحب تخمک نیست ؛ تغذیه این کودک از رحم که پس از این مرحله صورت می گیرد، تنها سبب رشد کودک می شود وهیچ نقش دیگری نمی تواند داشته باشد و این امر هم دلیل نمی شود که کودک از حالت فرزند بودن برای صاحبان اسپرم و تخمک بیرون بیاید .استناد قرآنی این افراد نیز به آیه 2 سوره مبارکه
« انسان» است که می فرماید :« انا خلقنا الانسان من نطفه امشاج».

برخی از حقوقدانان [18]طرفدار نظریه ی اعتبار نفس الامری بودن نسب معتقدند صاحب رحم و صاحب تخمک به صورت همزمان وتوأمان به عنوان مادران شرعی طفل هستند. زیرا از یک طرف نمی توان هم از لحاظ ژنتیکی و طبیعی و هم از لحاظ اخلاقی و عرفی ، طفل را ملحق به زن صاحب تخمک ندانست و هم از طرف دیگرنمی توان تعلق و وابستگی طفل به کسی که ماه ها در درون او و همچون جزیی ازپیکر او رشد کرده و شکل گرفته است را بی اثر دانست. به هر حال طرفداران هر سه نظریه فوق ، قایل به ماهیت اعتباری نفس الامری نسب هستند واختلاف نظر آنان ، پیرامون چگونگی انتساب فرزند به مادر ، اختلافی در چگونگی 

مقدمه

سرطان مری به عنوان ششمین سرطان شایع و عامل مرگ و میر بر اثر سرطان در بین افراد می باشد. با وجود روش های درمانی موجود مانند جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی، میزان بقاء پنج ساله بیماران در حدود %10 تا %13 می باشد. فقدان علایم زودرس اولیه موجب می شود که در زمان تشخیص، بیماری در مراحل پیشرفته باشد. کارسینوم سلول های سنگفرشی مری یکی از دو نوع سرطان مری است که بیشتر در مردان و افراد بالای 50 سال سن دیده می شود. بیان مولکول چسبندگی سلول های اپی تلیالی یا EpCAM در انواع سرطان های گوارش به خصوص سرطان مری افزایش می یابد. هم چنین در مراحل مختلف سرطانی شدن، با پیشرفت بیماری، بیان ان بیشتر می شود. از این جهت می توان از ان به عنوان مارکری مناسب جهت درمان سرطان استفاده کرد. در این مطالعه ما بر ان شدیم که با بهره گرفتن از دو اپی توپ ایمیونوژن پروتئین EpCAM و اتصال انها به کمک لینکری مناسب، یک مولتی توپ کایمریک ایمیونوژن ایجاد و زمینه را برای استفاده از ان جهت تولید واکسن و یا کیت تشخیصی سرطان مری فراهم کنیم.

روش کار

در این مطالعه ابتدا اپی توپ های مورد نظر به کمک بانک های اطلاعاتی ژنی انتخاب شدند. سازه ی نو ترکیب طراحی شد. سپس با انالیز های بیو انفورماتیکی و کامپیوتری، خواص مهم مثل پایداری، انرژی، فولدینگ مناسب، ایمنی زایی و … ، که در سنتز این مولتی توپ مهم هستند را مورد بررسی قرار دادیم. ژن طراحی شده به روش شیمیایی سنتز شد و سپس با بهره گرفتن از فرایند کلونینگ، قطعه ژنی سنتز شده را به کمک پلاسمید بیانی pet-28a درون سیستم پروکاریوتی انتقال داده و تکثیر کردیم. در انتها نیز بیان مولتی توپ کایمریک طراحی شده را در باکتری های نو ترکیب با القاگر مناسب القا کرده و وجود پروتئین مورد نظر را به کمک تکنیک SDS-page مورد بررسی قرار دادیم.

بحث و نتیجه گیری

مولتی توپ کایمر طراحی شده دارای پایداری و انرژی مناسبی بوده و می تواند به مانند اپی توپ های پروتئین اصلی خاصیت ایمنی زائی داشته باشد. این قطعه ژنی توانایی کلون شدن در میزبان پروکاریوتی را دارا بوده و باکتری قادر است به کمک القاگر مناسب به میزان فراوانی پروتئین کایمریک مورد نظر را تولید کند. از این جهت می توان از این پروتئین نوترکیب برای تهیه کیت تشخیصی سرطان مری به واسطه تکنیک الایزا استفاده برد. همچنین می توان با تزریق این پروتئین نوترکیب به عنوان واکسن، سیستم ایمنی فرد را جهت پیش گیری از ابتلا به سرطان تقویت نمود.

واژه های کلیدی: سرطان مری، EpCAM، مولتی توپ کایمر، کلونینگ

1-1 سرطان مری

سرطان مری[1] با نزدیک به 000/400 مورد منجر به مرگ در سال، ششمین عامل مرگ ومیر ناشی از سرطان در جهان است. میزان مرگ ومیر ناشی از سرطان مری در سال، از حدود 3 در105 نفر در سفید پوستان ایالات متحده آمریکا تا بیش از 100 در 105 نفردر برخی از نواحی کشور چین متغیر است. این سرطان به انواع گوناگونی تقسیم میشود که دو نوع کارسینوم سلول های سنگفرشی مری[2](ESCC) و آدنوکارسینوم مری[3] (EAC) آن بسیار رایج است. (کمانگر و همکاران، 2007) اگر چه عامل های خطر و اپیدمیولوژی ESCC  و EAC با هم متفاوت اند ، اما پیش آگاهی هر دو بسیار ضعیف است به نحوی که بقای پنج ساله بیماران ، 10 تا 13 درصد گزارش شده است. (سمپلینر و همکاران، 2009)[4]

در مورد تاریخچه ی بیماری، تا سال 1970 بیش از 90% سرطان مری از نوع سنگفرشی و نوع ادنوکارسینومایی تقریبا نادر بوده و از این زمان به بعد نوع ادنوکارسینومایی رشد یکنواختی را شاهد بوده است. مطالعات ایپدمیولوژی گسترده ای در کشورهای مختلف در زمینه عامل های خطر، بروز وشیوع انجام گرفته است . در مطالعات انجام گرفته در زمینه ی بروز EAC در ایالات متحده آمریکا ، مشخص شده است که در سال 2000 سرعت افزایش بروز آن نسبت به سایر سرطان ها پیشی گرفته است و رشدی بین 3 تا 5 برابر در نژادهای مختلف در فاصله ی زمانی بین سال های 1975 تا 2004 گزارش شده است. (دمیستر، 2009)[5] در سال 2009 در ایالات متحده آمریکا ، EAC  دو سوم موارد سرطان مری را به خود اختصاص داده است. (ژو، 2009)[6] این درحالی است که در کشورهای شرق آسیا و آسیای مرکزی از جمله ایران ، ESCC رایج تر است. (دمیستر، 2009) مطالعات انجام شده در ایران نشان دهنده میزان بالای خطر ابتلا به سرطان مری در نواحی ساحلی دریای خزر بویژه در استان گلستان است. (کمانگر و همکاران، 2007) هم چنین مطالعات سال 2008 که در استان کرمان انجام گرفته است بیان گر افزایش 11 درصدی خطر ابتلا به EAC  در سال است ، در حالی که خطر ابتلا به ESCC  کم و بیش ثابت بوده است. (حق دوست و همکاران، 2008) در شکل 1-1، براورد حاصل از میزان شیوع و مرگ و میر ناشی از سرطان مری در جهان در سال 2004، نشان داده شده است.

شکل1-1. میزان مرگ و میر ناشی از سرطان مری در سال 2004. داده ها در مقیاس هر 100.000 نفر محاسبه شده اند. (سازمان بهداشت جهانی، 2009)[7]

1-1-1 تعیین مرحله بیماری

تشخیص مرحله بیماری یکی از مهم ترین مواردی است که در چگونگی درمان و وضعیت بالینی تاثیر دارد. تعیین مرحله ی بیماری، کوششی دقیق جهت اطلاع از توسعه و پیشرفت سرطان و این که سرطان به چه قسمت هایی از بدن بیمار پیشرفت کرده است، می باشد. هم چنین به پزشک کمک می کند تا برنامه ی درمانی را طراحی نماید.

چهار مرحله بیماری عبارت است از :

مرحله ی I : سرطان تنها محدود به لایه های بالایی سلول های مخاط مری است.

مرحله ی II : سرطان لایه های عمیق تر مخاط مری را در بر گرفته یا به عقده های لنفاوی مجاور مری انتشار پیدا کرده است. در این مرحله، سرطان به دیگر قسمت های بدن انتشار نمی یابد.

مرحله ی III : سرطان بصورت عمیق داخل دیواره ی مری را مورد تهاجم قرار داده است و به بافت ها یا عقده های لنفاوی مجاور مری انتشار پیدا نموده است. سرطان هنوز به دیگر قسمت های بدن انتشار پیدا نکرده است.

مرحله ی IV : سرطان به سایر قسمت های بدن انتشار یافته است. سرطان مری تقریبا در هر قسمتی از بدن بیمار مانند کبد، ریه ها، مغز و استخوان ها می تواند انتشار یابد. (فرقانی فرد، 2010)

1-1-2 عوامل خطر زا در ابتلا به سرطان مری

این سرطان مانند دیگر سرطان ها حاصل مجموعه ای از عوامل محیطی و تغییرات ژنتیکی است . عامل های خطر در EAC و ESCC با هم متفاوت است ، به عنوان مثال عامل های محیطی و رژیم غذایی به شدت با ESCC در ارتباط هستند اما رفلاکس ( جریان برگشتی )، معدی- مروی[8] مکرر و واکنش های التهابی پس از آن نقش بسیار مهمی در ابتلا به EAC دارد . (ژو، 2009) دود تنباکو ، مصرف الکل ، سوء تغذیه ، کمبود سلنیوم ، کمبودی روی را می توان از عوامل محیطی مهم موثر نام برد. (کمانگر و همکاران، 2007) طبق مطالعات انجام شده توقف مصرف الکل و تنباکو خطر ابتلا به این سرطان را بسیار کاهش می دهد. (جاب و همکاران، 2009)[9] به نظر می رسد که ESCC همراه با ویروس پاپیلومای انسانی [10]

 (HPV ) معمولا در کشورهایی که خطر بالاتری برای ESCC دارنده رایج تر است . HPV ویروسی است که علت اصلی سرطان گردن رحم محسوب می شود. مطالعات انجام شده در سال 2002 نشان داده است که DNA این ویروس در 2/15 درصد ESCC ها وجود دارد . ( حسین[11] و همکاران، 2009 : هررا [12]و همکاران، 2009)

1-1-3 تغییرات مولکولی در سرطان مری

در ایجاد سرطان، عوامل مولکولی و ژنتیکی نیز می توانند دخیل باشند که در مورد سرطان مری این عوامل می تواند با توجه به نوع ان متفاوت باشد :

1-1-3-1 تغییرات مولکولی در EAC

رفلاکس معدی – مروی مزمن به عنوان مهم ترین عامل تاثیرگذار در ایجاد EAC در نظر گرفته می شود . افزایش خطاهای کروموزومی ، تغییرات ژنتیکی ویژه و ناهنجاری های اپی ژنتیکی ژن های سرکوب گر تومور ، مشخص کننده این بدخیمی می باشد . تغییرات دیگر شامل افزایش فعالیت تلومراز و تغییرات اپی ژنتیکی مانند متیله شدن مضاعف از دیگر عوامل مولکولی در EAC هستند . (جاب و همکاران، 2009)

1-1-3-2 تغییرات مولکولی در ESCC

بر خلاف آدنوکارسینوم مری ، عامل های خطر و سازوکارهای متفاوت مولکولی در ایجاد ESCC نقش دارند. (جاب و همکاران، 2009) نمونه های مرسوم ژن های سرکوب گر تومور شامل Rb و P53 است که مطالعات ، نقش جهش در این دو ژن را در مراحل آغازین ESCC نشان داده است . از دیگر عوامل، جهش در ژن BCL-2 که نقش ضد آپوپتوزی دارد، می توان نام برد. (جاب و همکاران، 2009 ; نوری دلوئی و یعقوبی، 1999) یکی از عامل های تاثیر گذار روی عملکرد ژن های سرکوب کننده تومور، ریزماهواره ها[13] هستند . تغییرات در این ریزماهواره ها می تواند سلول های طبیعی را به سلول های نامیرا و نئوبلاستی تبدیل کند . برخی از جایگاه های ریزماهواره ها و جایگاه های ژن های سرکوب کننده تومور در نزدیکی هم قرار گرفته اند که به نام نقاط داغ معروف هستند و در غیر فعال کردن ژن های سرکوب کننده تومور نقش دارند. (نوری دلوئی، 2009 ; ان[14] و همکاران، 2005) از دیگر عوامل می توان به تغییرات اپی ژنتیکی به ویژه متیله شدن بازهای ناحیه ی پروموتر ژن اشاره کرد که موجب غیر فعال شدن ژن های سرکوب کننده تومور و تنظیم چرخه ی سلولی می شود . (نوری دلوئی و شریفی، 2001) مطالعات مولکولی سرطان مری، ناهنجاری های ژنتیکی مانند دگرگونی در بیان ژن های p53 ،p16 ، سیکلین D1 ، E-Cadherin   ، C-myc و … را در EAC و ESCC نشان داده است . در بسیاری از موارد دگرگونی های ژنتیکی معینی به طور مشترک در EAC و ESCC مشاهده شده است . اما در برخی از موارد بیان مکرر و نابه جای ژن ها در یکی از انواع سرطان مری بیش از نوع دیگر ذکر شده است . بیان ژن های تغییر یافته اغلب با عامل های خطر سرطان مری ارتباط نزدیکی دارند. ( اکا[15] و همکاران، 2009 ; اینگراوالو[16] و همکاران، 2009)

1-1-4 درمان های رایج سرطان مری

درمان وقتی ارزشمند است که در مراحل اولیه بیماری باشد زیرا کمتر از 20 درصد بیماران بعد از 5 سال زنده می مانند. با اینکه پیش اگاهی سرطان مری در سه دهه اخیر به شکل ارامی بهبود یافته است اما هنوز میزان بقای 5 ساله بیماران بسیار پایین است. دلایل مختلفی را می توان مسبب ان دانست:

– عدم کفایت روش های غربال گری بیماران

– شناسایی سرطان در مرحله پیشرفته، به طوری که نیمی از بیماران در مرحله ی غیر قابل جراحی و متاستاز قرار دارند.

– ریسک بالای عود بیماری بعد از جراحی و شیمی درمانی

– عدم دسترسی به یک روش غیر تهاجمی قابل اطمینان

– بقاء محدود در مورد بیماران غیر قابل جراحی و متاستاتیک شیمی درمانی شده به عنوان درمان تسکینی

درمان سرطان مری بستگی به عواملی از قبیل اندازه، موقعیت و وسعت تومور و سلامتی عمومی بیمار دارد. بیماران اغلب توسط گروهی از پزشکان متخصص شامل متخصصین گوارش، انکولوژیست بالینی و انکولوژیست رادیوتراپی درمان می شوند. درمان سرطان، باعث تحریک دهان شده و خطر عفونت دهان را افزایش می دهد، لذا پزشکان اغلب به مبتلایان سرطان مری توصیه می کنند جهت معاینه ی دندان و درمان بیماری های ان، قبل از شروع درمان، به دندانپزشک مراجعه کنند.

درمان های متفاوت و ترکیب های درمانی متعددی برای کنترل سرطان و یا بهبود کیفیت زندگی بیماران از طریق کاهش علایم و نشانه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

فهرست مطالب عنوان

 

صفحه چکیده

 

1 فصل اول: مقدمه و کلیات

 

  1-1 گیاهان دارویی

 

2 1-1-1 اهمیت كشت گیاهان دارویی

 

2 1-1-2 تاریخچه گیاهان دارویی .

 

3 1-2 به‌لیمو …

 

5 1-2-1 تاریخچه و معرفی به­لیمو ..

 

5 1-2-2 به­لیمو (Lemon verbena) از نظر رده­بندی گیاهی ……… ..

 

6 1-2-3 گیاه­شناسی به­لیمو .

 

6 1-2-4 نام­های دیگر به­لیمو …

 

6 1-2-5 گونه‌های دیگر به‌لیمو .

 

6 1-2-6 منشأ و پراکنش به­لیمو در ایران .

 

7 1-2-7 اهمیت اقتصادی به­لیمو …

 

8 1-2-8 روش پرورش گیاه به­لیمو

 

8 1-2-9 زمان جمع­آوری به­لیمو

 

9 1-2-10 خواص دارویی و كاربردهای به­لیمو ..

 

10 1-2-11 مواد تشكیل­دهنده اسانس به­لیمو ..

 

10 1-2-12 فرمول­های شیمیایی و شكل نمایی از برخی مواد تشكیل دهنده اسانس به‌لیمو ..

 

11 1-3 كشت بافت

 

12 1-3-1 کشت کالوس ..

 

14 1-3-2 تولید متابولیت­های ثانویه

 

14 1-3-3 باززایی گیاه

 

15 1-4 کشت بافت گیاهان دارویی ..

 

15 1-5 اهمیت تكثیر به­لیمو از طریق كشت­بافت ..

 

17 1-6 اهداف تحقیق .

 

17  

 

  فصل دوم: ی بر تحقیقات انجام شده

 

  2-1 گیاهان دارویی

 

18 2-2 کشت بافت به­لیمو

 

20 2-3 کشت بافت در سایر گیاهان .

 

21 2-4 میزان ماده موثره به­لیمو …

 

22 2-5 خواص ضدمیکروبی به­لیمو .. …

 

23 2-6 تغذیه و کودهای زیستی .

 

24  

 

  فصل سوم: مواد و روش‌ها

 

  3-1 زمان و مكان انجام آزمایش ..

 

30 3-2 مواد گیاهی

 

30 3-3 عملیات كشت بافت ..

 

30 3-3-1 ترکیبات هورمونی بکار رفته در محیط کشت­ .

 

30 3-3-2 طرز تهیه محلول‌های ذخیره‌ای تركیبات محیط كشت …

 

31 3-3-3 آماده ­سازی تنظیم کننده­ های رشد گیاهی …

 

32 3-3-3-1 تهیه محلول پایه BAP . …

 

32 3-3-3-2 تهیه محلول پایه كینتین . …

 

32 3-3-3-3 تهیه محلول پایه2,4-D . ..

 

32 3-3-3-4 تهیه محلول پایه NAA .. …

 

32 3-3-4 آماده‌سازی محیط کشت‌های مختلف . …

 

32 3-3-4-1 آماده سازی محیط کشت جامد … . …

 

34 3-3-4-2 آماده سازی محیط کشت مایع . …

 

 

 

34 3-3-5 تهیه و سترون سازی ریزنمونه­های به­لیمو .

 

34 3-3-6 كشت ریزنمونه­های به­لیمو ..

 

35 3-3-7 روش یادداشت­برداری و صفات مورد مطالعه .

 

35 3-3-8 تجزیه­ و تحلیل آماری

 

36 3-4 كشت آزمایش مزرعه‌ای به‌لیمو .

 

36 3-4-1 آماده ­سازی مزرعه ..

 

36 3-4-2 آزمایش خاك …

 

37 3-4-3 تهیه و انتقاال نهال­های به­لیمو …

 

37 3-4-5 آبیاری مزرعه …

 

37 3-4-6 اعمال تیمارهای كودی ….

 

37 3-4-7 یادداشت­برداری صفات مورد مطالعه …

 

38 3-4-8 روش برداشت و خشك­كردن به­لیمو .. .

 

38 3-4-9 اسانس­گیری …

 

39 3-4-10 تجزیه و تحلیل آماری طرح مزرعه ….

 

40  

 

  فصل چهارم: نتایج و بحث

 

  4-1 نتایج حاصل از کشت ریزنمونه­های به‌لیمو برروی محیط کشت­های MS حاوی 4 نوع ترکیب هورمونی NAA و BAP ……….. …

 

41 4-2 نتایج حاصل از کشت ریزنمونه­های به‌لیمو برروی محیط کشت­های MS حاوی 6 نوع ترکیب هورمونی NAA و 2,4-D وBAP و كینتین ………… …

 

45 4-3 نتایج حاصل از کشت ریزنمونه­های به‌لیمو برروی محیط­کشت­های MS حاوی 5 نوع ترکیب هورمونی NAA و BAP ……….. …

 

48 4-4 نتایج بهترین حالت‎های کشت بافت برای گیاه به‌لیمو در شرایط آزمایشگاهی………………….

 

52 4-5 نتایج حاصل از بررسی تاثیر كودی بر عملكرد و خصوصیات مورفولوژیكی به­لیمو در شرایط مزرعه .

 

52 4-4-1 آزمون خاك

 

52  

 

  فصل پنجم: نتیجه‌گیری

 

  5-1 نتیجه‌گیری و جمع‌بندی ..

 

55 5-2 نتایج آزمایش‌های درون شیشه‌ای ..

 

55 5-2-1 آزمایش اول

 

55 5-2-2 آزمایش دوم …

 

58 5-2-3 آزمایش سوم …

 

60 5-3 آزمایش مزرعه‌ای .

 

61 5-4 پیشنهادات ..

 

63 فهرست منابع

 

64 چکیده انگلیسی .

 

69

چکیده

جنس Lippia دارای بیش از 200 گونه است كه در این بین گونه Lippia citriodora L. دارای ارزش بالای دارویی می­باشد. این گیاه به دلیل اهمیت فراوان اقتصادی در صنایع غذایی، داروسازی و عطرسازی در قسمت‌های مختلفی از ایران كشت و كار می­ شود و گونه­ های بومی­ نیز از جنس Lippia در مناطق گرمسیری و نیمه­گرمسیری كشور وجود دارد. بدین منظور دو آزمایش جداگانه در شرایط درون شیشه‌ای و مزرعه‌ای انجام شد. در شرایط آزمایشگاهی سه آزمایش جداگانه با بهره گرفتن از طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد و در آن اثر 13 تیمار مختلف هورمونی (BAP، NAA، 2,4-D و كینتین) و اثر زمان بر میزان كالوس‌زایی و باززایی ریزنمونه‌های به‌لیمو بررسی گردید. با توجه به نتایج تجزیه واریانس در آزمایش درون شیشه‌ای در غلظت‎های مختلف هورمونی، صفت‎های ریشه‎زایی، ساقه‎زایی، کالوس‎زایی، تغییررنگ، تغییرشکل در سطح یک درصد معنی‌دار شدند. در مقایسه‌ی میانگین بین تیمارهای مورد بررسی مشخص شد كه محیط کشت MS12 حاوی 3/0 میلی‌گرم بر لیتر اكسین NAA بدون سیتوكنین برای صفت‌های ریشه‌زایی، كالوس‌زایی، زنده‌مانی، تغییر رنگ و تغییرشكل به‌ترتیب با 8/63، 6/91، 100، 2/97 و 2/92 درصد بهترین تیمار هورمونی بود، ولی در مورد ساقه‌زایی، محیط كشت MS بدون هورمون با 3/68 درصد بیشترین تعداد نوساقه‌ها را ایجاد نمود. در آزمایش مزرعه‌ای نیز از بین چهار سطح كودی مختلف شامل صفر، 50 و 100 كیلوگرم در هكتار ازته و غلظت سه در هزار NPK بر روی صفات مورفولوژیكی و میزان عملكرد گیاه به­لیمو، تیمار 50 كیلوگرم در هكتار كود ازته بهترین نتایج را در بر داشت.

کلید واژه: به‌لیمو، كالوس‌زایی، ساقه‌زایی، ریشه‌زایی، ترکیبات هورمونی، کود ازته.

1-1 گیاهان دارویی

1-1-1 اهمیت كشت گیاهان دارویی

با ظهور داروهای شیمیایی و بیولوژیك، نقش و اهمیت گیاهان دارویی در تأمین سلامت بشر، در معرض فراموشی قرار گرفت. اما با گذشت زمان، استقبال از گیاهان دارویی با رشد قابل توجهی روبرو شده است. به­نظر می­رسد مردم جهان از یک سری نارسایی­های طب مدرن خسته شده ­اند و به‌طور روز افزون به‌سمت داروهای گیاهی روی می­آورند. اصولاً زمانی كه قانون ابن­سینا را در غرب به آتش كشیدند و ادعا كردند شیمی، مولكول و فیزیولوژی را شناخته­اند، طب به انحراف كشیده شد. به­ طوری كه هم­اكنون طب مدرن توانایی حل بسیاری از مشكلات بشر را ندارد و طی سال­های اخیر در كتب درسی به این موضوع اعتراف كرده­اند. به­همین دلیل، امروزه حدود 50 درصد داروهای تولید شده در جهان منشاء طبیعی دارند كه با تغییراتی به­عنوان دارو مورد استفاده قرار می­گیرند. كه نیمی از این مقدار از منابع معدنی، حیوانی و باكتریایی بدست می ­آید و نیمی دیگر منشاء گیاهی دارد. برای مثال، تمام هورمون­های مصرفی گیاهی هستند و از گیاهان مختلفی نظیر سیب­زمینی مكزیكی، شنبلیله و غیره به­دست می­آیند. همچنین تركیباتی مثل وین­بلاستین و وین­كریستین كه از داروهای ضدسرطان هستند از گیاه بدست می­آیند و یا گلیكوزیدهای قلبی از جمله این گروه داروها محسوب می­شوند (قاسمی دهكردی و همكاران، 1380).

گیاهان دارویی یكی از مهم‌ترین منابع دارویی می­باشند كه از هزاران سال پیش كاربرد داشته اند. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است كه بیش از 80 درصد از مردم به­صورت سنتی و یا مدرن از گیاهان دارویی استفاده می­كنند. بعلاوه برخی از داروهای شیمیایی نیز با الگوبرداری از مواد گیاهی ساخته شده ­اند (تریپاتی[1] و تریپاتی، 2003).

در قرن اخیر دانشمندان به زیان­های ناشی از سموم شیمیایی، مواد افزودنی، اسانس و طعم­دهنده­های مصنوعی كاملاً پی­برده­اند و بروز انواع سرطان­ها و بیماری­های مختلف تأییدكننده این موضوع می­باشند. بر این اساس كشورهای پیشرفته كه دارای امكانات تحقیقاتی گسترده‌ای در مورد شناسایی این مواد مضر بوده‌اند، تصمیم گرفته­اند كه در چند سال اخیر كلیه­ مواد مصرفی شیمیایی را از مواد غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی بتدریج حذف نموده و بجای آن از منابع گیاهی استفاده كنند .كشور ما دارای غنی­ترین منابع گیاهی از نظر مقدار و تنوع در سطح جهان می­باشد .هم­اكنون كشورهای پیشرفته پی به ارزش گیاهان دارویی و صنعتی برده و درصدد كشت و پرورش آنها در سایر كشورهای فقیر شده ­اند. شناسایی گیاهان اسانس­دار گامی مهم در جهت اهلی كردن و ترویج شیوه ­های صحیح بهره ­برداری و استفاده از این گیاهان می‎باشد. گیاهان دارویی اسانس­دار نقش مهمی در زندگی انسان دارند و در ایران از سابقه طولانی برخوردار می­باشند (موسویان و بصیری، 1378).

در گذشته گیاهان دارویی جمع­آوری شده از طبیعت برای رفع نیازهای بازار كافی بود، طی سالیان گذشته تعدادی از گونه­ های پرمصرف در خطر انقراض قرار گرفته­اند، برای رفع نیازهای فزاینده به داروهای گیاهی، گیاهان بایستی كشت شوند، علاوه بر اطمینان از منابع كافی كشت گیاهان دارویی باعث تولید مواد خام دارویی با كیفیت یكنواخت و خصوصیات شناخته شده می­گردد. از سوی دیگر تامین مواد اولیه برای صنایع داروسازی نیاز به افزایش تولید محصول در واحد سطح دارد كه علمی­ترین و اقتصادی­ترین روش دستیابی به­این مهم افزایش كارایی نهاده­های مورد استفاده در زراعت گیاهان دارویی می­باشد (توماس[2]، 2000).

كشت یک گیاه دارویی از نظر اقتصادی وقتی مقرون به­صرفه است كه متابولیت­های ثانویه آن به­حد مطلوب رسیده باشد، با شناخت عوامل محیطی موثر در تولید و انتخاب ارقام گیاهی مناسب می­توان به­حد اكثر مقدار محصول دست یافت (امیدبیگی، 1386). در مناطقی مثل ایران وجود نور فراوان یكی از منابع مهم و بالقوه در تولید گیاهان دارویی است كه باید یا مناسب­ترین روش­ها از آن استفاده كرد (امیدبیگی، 1386). در شرایطی كه هیچ­گونه محدودیت عوامل محیطی وجود نداشته باشد، تولید ماده خشك گیاهی با مقدار نور جذب شده متناسب است (مونتیس[3]، 1994).

 

1-1-2 تاریخچه گیاهان دارویی

با نظری اجمالی به فرهنگ مصرف داروهای گیاهی در ایران می­توان متوجه میراث با ارزش این گیاهان در طب غنی سنتی ایران شد. از طرفی فلات وسیع ایران از اقلیم­ها و محیط­های گوناگون برخوردار است، به­همین دلیل بیش از 7500 گونه گیاهی مختص به ایران است. از این رو به­حق، فلور ایران یكی از منابع داروخیز جهان محسوب می­ شود. از آنجایی كه گیاهان وحشی در محدوده­های جغرافیایی گسترده­ای یافت می­ شود، جمع­آوری و دسترسی به آنها از نظر اقتصادی مقرون به­صرف نیست و استفاده از گیاهان وحشی جوابگوی صنایع داروسازی نخواهد بود و چنین استفاده­ی انبوه از گیاهان طبیعت مسلماً موجب نابودی آنها خواهد شد. از این رو نسبت به كشت این گیاهان در سطوح زراعی اقدامات مفیدی در سطح كشور انجام شده است. گزارش شده است كه انسان دیر و یا زود چاره­ای به­جز بازگشت به طبیعت خود نخواهد داشت. از این رو، در كشورهای توسعه یافته اقدامات وسیعی را در توسعه و پیشرفت كشت و استفاده از گیاهان دارویی انجام شده است. امید است در كشور ما با تربیت نیروی متخصص و فرهنگ­سازی استفاده از گیاهان دارویی، از این نعمت الهی بی­نصیب نمانیم (ابراهیم­پور و عیدی­زاده، 1388).

ابن­سینا، دانشمند و پزشك نامدار ایرانی در سال­های 428-370 هجری مطابق با 980-1037 میلادی كه در غرب او را به­نام آویسینیا می‌شناسد و پس از انقراض تمدن یونان او را بزرگ‌ترین دانشمند جهان و به اشتباه، عرب دانسته ­اند (چون كتاب­های او به عربی نوشته شده است). در جلد دوم كتاب قانون فی­الطب بیش از 800 نمونه گیاه طبی و غذایی را نام می­برد كه از آن میان 541 گیاه و مشتقات آنها دارای توصیف كاربردی و صفات ریخت­شناختی هستند. او اختلاف شكل و صفات گیاهان مشابه یا نزدیک به هم را (برای اجتناب اشتباه آنها از یكدیگر) با توجه خاصی در كتاب “قانون” توضیح می­دهد و در مورد چگونگی استفاده از مشتقات گیاهان دارویی و كاربرد آنها، با ترتیبی خاص، معین و نظام یافته به شرح و تفصیل آنها می ­پردازد (زارع­زاده، 1383).

آلبرت ماگنیوس[4] این كشیش كه در نوشته‌ها به آلبرت بوستادت بیشتر معروف است، در سال‌های 1193-1280، بعد از ابن­سینا و بیرونی در ایام و بحران فكری قرون وسطی اروپا، درباره طب و تاریخ طبیعی و همچنین گیاه­شناسی كتابی به نام رستنی­ها، دو وژتابلیس[5] را نوشت. محتویات و نحوه نگارش این كتاب، به خوبی نشان می­دهد كه آلبرت كبیر نیز تحت تأثیر شدید تئوفراست و دیگر دانشمندان و قدمای رم و یونان مورد قبول كلیسا قرار داشت و در عین حال، برخی مشاهدات خود را نیز در این كتاب آورده است (زارع­زاده، 1383).

ایرانیان از دیرباز و حتی پیش از دیگران در زمینه گیاهان دارویی و كاربرد درمانی آنها از دانش پیشرفته‌ای برخوردار بوده ­اند. نمونه بارز آن كتاب باستانی اوستاست .در«وندیداد» یكی از پنج كتاب تشكیل­دهنده اوستا (كه در مجموع دست­كم 2500 سال پیشینه دارد)، بخش­های پرشماری به گیاه درمانی، معرفی گیاهان دارویی و كاربرد آنها اختصاص یافته است. اما متأسفانه در لشكركشی اسكندر مقدونی، كتابخانه مشهور اسكندریه در آتش­سوزی عمدتاً نابود شد و بیشتر منابع و آثار و كتاب­های جمع­آوری شده در آن سوخت و خاكستر شد. بدین ترتیب، سوابق گیاه­شناسی شرق كهن در دو تمدن ایران و مصر بر اثر این آتش­سوزی­ها، فاقد هر گونه مدرك دیرینه شناخت گیاهان دارویی و خواص آنها گردید. متأسفانه بعدها نیز بر اثر تخریب قلاع فرقه اسماعیلیه و آتش زدن كتابخانه­های آن بوسیله هلاكوخان مغول، بقیه آثار مكتوب گیاهان دارویی، كه توسط این فرقه جمع­آوری شده بود، از میان رفت، تا اینكه در قرن هشتم و نهم میلادی، اطباء ایرانی رونق خاصی به طبابت ایران و جهان بخشیدند. بطوریكه با پیدا شدن دانشمندان و نوابغی نظیر ابوعلی­سینا و محمد زكریای رازی با انشار كتاب­های معروف خود (قانون و الحاوی) پیشرفت­های زیادی نصیب ملت ایران و جهانیان گردید. این پیشرفت­ها همچنین در قرون بعد نیز ادامه یافت. در قرن 13 میلادی، ابن­بیطار، اختصاصات متجاوز از 14700 گیاه را كه خود شخصاً می­شناخت را در كتابش شرح داد (دوازده امامی، 1386؛ زارع­زاده، 1383).

1-2 به لیمو

1-2-1 تاریخچه و معرفی به­لیمو

گیاه به­لیمو (شکل 1-1) با نام علمی Lippia citriodoraاز خانواده شاه­­پسند (Verbenaceae) (مظفریان، 1389؛ زرگری، 1375)، این گیاه بومی آمریکای جنوبی است (زرگری، 1375) و به­نام پزشک گیاه­شناسی موسوم به Lippi که در سال­های 1678 تا 1704 میلادی می­زیسته و در حبشه به­قتل رسید، نامگذاری شده است (زرگری، 1375). در فرهنگ گیاه­درمانی ایران، برگ­های این گیاه به­صورت دم­کردنی به­منظور آرامبخش، ضدتشنج و برطرف­کننده تپش قلب و سرگیجه مصرف دارد (امین، 1388). تا 100 سال پیش فقط به­عنوان یک گونه زینتی شناخته می­شد، ولی امروزه به­ دلیل اهمیت فراوان اقتصادی آن در صنایع غذایی و عطرسازی در اكثر كشورها از جمله در ایران و به ویژه در استان گلستان كشت شده و به خوبی پرورش می­یابد. امروزه این گیاه در شمال كشورمان كشت و كار می­ شود و گونه­ های بومی آن از جنس Lippia در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری كشورمان وجود دارد (امین، 1370).

 1-2-2 به­لیمو (Lemon verbena) از نظر رده­بندی گیاهی

به‌لیمو از سلسله­ی Planta، شاخه­ Magnoliophyta، رده­ی Magnoliopsida، راسته­ی Lamiales، خانواده Verbenaceae، جنس Aloysia، و گونه­ A. triphylla، است(آنونیموس[6]، 2007).

1-2-3 گیاه­شناسی به­لیمو

به­لیمو درختچه­ای کوچک به ارتفاع تا 90-100 سانتیمتر، با شاخه­های شیاردار و کم و بیش زبر برگ­ها در چرخه­های 3 یا 4 تایی، سرنیزه­ای، به­طول 5- 5/7 سانتیمتر، با دمبرگ کوتاه، کامل یا در میانه دندانه­دار، بدون کرک، در سطح تحتانی به­انبوهی پوشیده از کرک­های غده­دار (منقوط)، با بوی لیمو سنبله­ها چرخه­ای و محوری یا مجتمع شده در پانیکول­های انتهایی اغلب 3 تایی. گلها سفید، به طول 5/4- 5 میلیمتر، شکوفا و گل­دهنده در تابستان و پاییز. کاسه گل به انبوهی کرکدار. لوله جام گل بلندتر از کاسه (زرگری، 1375).

1-2-4 نام­های دیگر به­لیمو

برای به‌لیمو نام‌های دیگری نیز در منابع ذكر شده است كه به تعدادی از آن‌ ها اشاره می‌شود.

Lippia citriodora Kunth (آزادبخت، 1378؛ زرگری، 1371؛ كریمی، 1381؛ یزدانی و همكاران، 1383) Lippia citriodora H.B.U.K (راشدی، 1380؛ كریمی، 1381)

Lippia triphylla (راشدی، 1380؛ صمصام شریعت، 1374)

Verbena triphylla L Herit (رضایی و همكاران، 1380؛ یزدانی و همكاران، 1383)

Aloysia citriodora orteg (رضایی و همكاران، 1380؛ یزدانی و همكاران، 1383)

Aloysia triphylla (L “Herit) Britton (راشدی، 1380)

1-2-5 گونه‌های دیگر به‌لیمو

گونه­ های مفید دیگری از این گیاه وجود دارد و در محل­های رویش، كاربرد درمانی دارند كه در زیر به طور گذرا به آن­ها پرداخته شده است:

1-Lippia graveolens H.B.& K : در برزیل و مكزیک می­روید .تیزان حاصل از آن برای درمان روماتیسم به­كار می­رود.

2-:scaberrima L. Sond در آفریقای جنوبی می­روید و به­عنوان بندآورنده و منعقدكننده خون، مصرف می‌گردد.

3- Cham microcephala L.: درختچه­ای است بومی برزیل كه برگ­هایی پوشیده از تارهای غده­ای مملو از اسانس مطبوع و گل­هایی سفیدرنگ دارد .بوی آن شبیه بوی آویشن و رومارن است .از آن به­منظور رفع تشنج و درمان ناراحتی­های ناشی از گزش مار استفاده می­ شود.

4- : geminata L. (Willd citrata L.) درختچه­ای است بومی جزایر آنتیل و نواحی مختلف آمریكای جنوبی كه معادل 123/0 درصد اسانس پك اولت (peck olt) از آن به­دست می ­آید .برگ این گیاه به­صورت دم­كرده و در رفع نزله به­كار می­رود.

5- Hochst adoensis L.: در آمریكا می‌روید و از برگ آن برای رفع تب و سرفه استفاده می‌شود. دارای اندام­های معطر و اسانسی با تركیب شیمیایی متفاوت برحسب منشأ جغرافیایی است (در محل اصلی رویش، برای آن 4 گونه قائل­اند). سرشاخه­ گل­دار این گیاه بیشتر از سرشاخه­های برگدار آن، اسانس دارد. گل­های آن معادل 14 تا 15 در هزار اسانس خام با بوی معطر تولید می­كند كه معادل 37 درصد كامفر چپ از آن استخراج می­ شود.

6- :Lantana pseudo– theaSt. Hill L.pseudo- Thea درختچه­ای است بومی نواحی گرم آمریكا كه بیشتر در مناطق مرتفع برزیل می­روید. دارای برگ­های متقابل با بوی مطبوع بسیار قوی است. بومیان محل از آن دم­كرده­ای تهیه می­كنند كه براى رفع تشنج كاربرد دارد (رضایی و همكاران، 1380).

1-2-6 منشأ و پراکنش به­لیمو در ایران

به­لیمو بیشتر در زمین­های آفتاب­گیر، با خاك دارای نفوذپذیری (خاك لومی سبك) و رطوبت و آب كافی، رشد می­نماید (زرگری، 1371). این گیاه در برابر سرما و وزش باد شدید حساس است (راشدی، 1380). این گیاه را می­توان در نواحی مدیترانه­ای كاشت مانند بخش اعظم كرمانشاه به­جز ناحیه­ای محدود در جنوب غربی مانند پاوه، مریوان، اسلام آباد غرب، جوانرود، سرپل ذهاب، قصرشیرین، استان ایلام: گیلان غرب استان لرستان: خرم آباد و جنوب غربی آن، كوهدشت، شمال شرقی خوزستان: ایذه، شمال شرقی، كهكیلویه و بویراحمد: یاسوج، سی سخت، شمال غربی استان فارس: نورآباد ممسنی، آباده، بخش اعظم چهارمحال و بختیاری: شهركرد، لردگان، فارسان و جنوب غربی چهارمحال و بختیاری، استان اصفهان: سمیرم، شهرضا و فریدون شهر، ناحیه معتدل بخش اعظم استان مازندران، رامسر، نوشهر، ساری، نور، بهشهر، ناحیه­ای محدود در شرق استان گیلان (چابكسر) (مظفریان، 1383).

 -2-7 اهمیت اقتصادی به­لیمو