1-2- مقدمه
17
2-2- مبانی نظری تحقیق
19
3-2- چارچوب نظری تحقیق
25
4-2- پیشینه تحقیق
26
5-2- سوالات تحقیق
28
فصل سوم : 3.روش شناسی تحقیق
1-3 –مقدمه
30
2-3- پژوهش کیفی
31
3-3- جامعه آماری
40
4-3- حجم نمونه
40
5-3- شیوه جمع آوری داده ها
40
6-3- شیوه تجزیه و تحلیل داده ها
40
7-3- قابلیت اعتماد
41
فصل چهارم : یافته های تحقیق
1-4 مقدمه
49
جدول کدگزاری مصاحبه شوندگان
46
جدول کدگزاری پرسش ها
47
گزاره
48
2-4 داده ها و اطلاعات استخراج شده
49
3-4-اهداف تحقیق
60
1-3-4- سوال اصلی
60
2-3-4- سوال های فرعی
60
فصل پنجم : جمع بندی و نتیجه گیری
1-5- مقدمه
64
2-5- جمع بندی و نتیجه گیری
65
3-5- محدودیت های تحقیق
70
4-5- پیشنهادها
71
منابع و ماخذ
72
ب. فهرست جدول داده ها

 

الف.جدول کد گزاری مصاحبه شوندگان
46
ب0جدول کدگزاری پرسش ها
47
جدول یکم
49
جدول دوم
51
جدول سوم
52
جدول چهارم
53
جدول پنجم
54
جدول ششم
55
جدول هفتم
56
جدول هشتم
57
جدول نهم
58
جدول دهم
59
چکیده
این تحقیق به دنبال جای خالی مسئولیت اجتماعی و قوانین اخلاقی و توجه به ارزش ها و هنجارهای جامعه در تبلیغات برخی کالاهای خاص میباشد.
تبلیغات به انگلیسی : (Advertising)  به فرانسوی (Publicité ) ریشه درزندگی اجتماعی انسانها دارد عملی است که در آن فروشنده یا تولید کننده‌ای با انجام امری سعی می‌کند که خریدار بالقوه را از تولید این محصول آگاه کند.انجام این عمل با روش‌های گوناگونی انجام می‌شود
سه هدف عمده برای تمامی فعالیت های تبلیغاتی ، درکتابهای بازاریابی عنوان میشود : اطلاع دهندگی (Informing) ترغیب کنندگی (Persuading) و یادآوری کنندگی (Reminding).
بسیاری از شرکت‌ها تلاش می‌کنند تا به هر طریق ممکن در قالب محدودیت‌های قانونی موجود برای مخاطبان جذاب به نظر برسند. برخی شرکت‌ها و آژانس‌های تبلیغاتی احساس می‌کنند که چنین رفتاری موجه و منطقی است. به هر حال، دیگر شرکت‌ها و مخاطبان بر این باورند که تبلیغ کنندگان باید احساسی عمیق‌تر نسبت به مسئولیت اجتماعی داشته و قوانین اخلاقی مخصوص به خود را با توجه به ارزش‌های جامعه توسعه دهند. برخی سوالات درباره مسئولیت اجتماعی در تبلیغات پاسخی واضح نداشته اما وابسته به اعتقادات یک شرکت و مخاطبان آن است
در این پژوهش قصد برآن است تا ضمن بررسی ضرورت های مطرح کردن و ترویج رسانه ای کالاهای خاص در جامعه، همچنین راه های انجام دادن این کار از نگاه صاحبنظران و ارتباط گران حوزه رسانه ها ، بویژه افرادی که در حوزه رسانه و تبلیغات فعالند ، مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت امکان برآورده کردن  نیاز جامعه به چنین محصولاتی از طریق معمول و توام با آگاهی بخشی از مبادی رسمی و نیمه رسمی بررسی گردد.
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش ، تجزیه و تحلیل کیفی دیدگاه های صاحبنظران و ارتباط گران حوزه رسانه ای ، بصورت نمونه گیری هدفمند است . تکنیک مورد استفاده برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه ی عمقی ، در پروسه زمانی مشخص شده است و دیدگاه های آنان با ده سوالی که قبل طراحی شده بود به دست آمده است.
برای خوانش اطلاعات و داده ها ، پاسخ ها به شکل گزاره درآمده و در 10 جدول مربوط به هر سوال قرارداده شد. با توجه به داده های استخراجی ، مشخص شد که صاحب نظران دیدگاه های پراکنده ای درباره تبلیغات کالاهای خاص دارند.
1-1-مقدمه
همانند هر رسانه جدیدی بنظر می آمد که پیشرفت رسانه های ماهواره ای، پدیده ای کاملا مطلوب و عاری از خطاست و برای تحقق دهکده جهانی، لازم و ضروری است. گرچه ماهواره و تکنولوژی های جدید ارتباطی، سهم به سزایی در پیشرفت علم و رفاه انسانی دارند اما همانند سایر رسانه ها دارای برخی آسیب ها و پیامدهای منفی نیز هست.

1- کلیات……………………….. 4

1-1 مقدمه………………………. 4

1-1-1 بیان مسئله………………………. 5

2-1-1 اهمیت و ضرورت……………………….. 5

3-1-1 سوالات تحقیق………………………. 5

4-1-1 فرضیه های تحقیق………………………. 6

5-1-1 پیشینه تحقیق………………………. 6

6-1-1 روش تحقیق………………………. 6

2-1 اشاره به پیشینه تاریخی وجغرافیایی سیستان……………. 7

1-2-1 جغرافیای سیستان………………………. 7

2-2-1 شهرهای سیستان در قرون آغازین هجری قمری……………………….. 9

3-2-1 نقشه سیستان در زمان ورود اسلام به این سرزمین………………………. 10

4-2-1 پیشینه اعتقادی سیستان تا زمان ورود اسلام به آن جا……………….. 11

5-2 -1 جمع بندی فصل اول………………………. 16

فصل دوّم: نمودارتاریخی حضور و رشد مکاتب کلامی درسیستان ( ناظر به جریان ها، شخصیت ‌ها و آثار)….. 17

1-2 شیعیان سیستان………………………. 18

1-1-2 شیعیان امامی………………………. 18

2-1-2 شیعیان زیدیه………………………. 35

3-1-2 شیعیان اسماعیلیه………………………. 40

4-1-2 جمع بندی فعالیت تشیع سیستان………………………. 42

2-2 خوارج………………………. 43

1-2-2 فرقه های خوارج در سیستان………………………. 46

2-2-2 جمع بندی فعالیت خوارج سیستان………………………. 50

3-2 اهل سنت سیستان………………………. 50

1-3-2 اهل حدیث……………………….. 50

2-3-2 مرجئه………………………. 67

3-3-2 کرامیه………………………. 69

4-3-2 معتزله………………………. 73

5-3-2 ماتریدیه……………………… 75

6-3-2 قدریه………………………. 78

7-3-2 تصوف……………………….. 80

8-3-2 جمع بندی فعالیت اهل سنت سیستان………………………. 85

فصل سوّم: اندیشه ها و روش کلامی متکلمان آن دیار………………………. 87

1-3 اندیشه کلامی متکلمان شیعی سیستان………………………. 88

1-1-3 شیعیان امامی………………………. 88

2-1-3 زیدیه………………………. 96

3-1-3 اسماعیلیه………………………. 99

2-3 اندیشه کلامی خوارج سیستان………………………. 102

1-2-3 اندیشه های کلامی ازارقه………………………. 102

2-2-3 اندیشه کلامی عطویه………………………. 103

3-2-3 اندیشه کلامی حمزه خارجی………………………. 103

3-3 اندیشه کلامی اهل سنت سیستان………………………. 104

1-3-3 اهل حدیث……………………….. 104

2-3-3 کرامیان………………………. 116

4-3 جمع بندی آراء و اندیشه ها متکلمان سیستان………………………. 119

نتیجه گیری……………………….. 120

منابع و مآخذ………………………. 121

چکیده:

اگر به تاریخ کلام به عنوان شاخه ای از علم کلام بنگریم مطالعه تاریخی رخدادهای کلامی در این میان، جایگاه استواری خواهد داشت. در این پژوهش، سیستانِ تاریخی به عنوان یک ظرف مکانی از جهت فعالیت های کلامی مورد توجه قرار گرفته است.

در جغرافیای تاریخی، «سیستان» بر تمامی سرزمین های واقع در جنوب شرقی ایران حدّ فاصل جنوب خراسان و شرق کرمان، غرب هراتِ افغانستان و شمال بلوچستان( مکران)، اطلاق می شود.

این سرزمین از قرن اول (هجری قمری)، فعالیت کلامیش آغاز شده و تا قرن هفتم ادامه داشته است؛ هدف این پایان نامه چنین است مکاتب کلامی که د

ر این قرون در سیستان فعالیت داشته را بررسی کند و چگونگی پیدایش و رشد این مکاتب را مورد کنکاش قرار دهد؛ هدف دیگر از پژوهش حاضر این است متکلمانی که در این برهه زمانی در سیستان سکونت داشته یا متعلق به آن جا بوده را بررسی کرده و آثار و روش کلامی آنان را تبیین کند.

روش ما در اینجا، روش توصیفی تحلیلی است؛ موضوع با بررسی کتب کلامی، تاریخی، رجالی و حدیثی، ارزیابی و تحلیل قرار می گیرد؛ یافته های این تحقیق نشان می دهد که در سیستان، مکاتب کلامی همچون شیعه امامی، زیدیه، اسماعلیه، خوارج، اهل حدیث، معتزله و کرامیه فعالیت داشته و هر یک از این مکاتب دارای اندیشمندانی بوده اند که آثار کلامی و مبانی خاصی از خود به جا گذاشته اند.

این شهر طی چندین قرن، یکی از مهم‌ترین حوزه‌های درسی اهل سنت به شمار می‌آمد و مجموعه‌ای از بزرگ‌ترین فقها، محدثان و متکلمانِ اهل تسنن را در خود جای داده بود، همچنین در این شهر مفاخری از شیعیان همچون«حریز بن عبدالله» حضور داشتند که مکتب اهل البیت را گسترش دادند.

فصل اول: کلیات

1- کلیات

1-1- مقدمه

سیستان یکی از سرزمین هایی است که عالمانِ اسلام شناسی را درخود پرورش داده است و کسانی برای آموختنِ مبانی اسلامی از این دیار رهسپار بلاد اسلامی می شدند و از متکلمان به نامِ زمانه خود می شدند و عدّه ای از آنان به این سرزمین بازگشته و تفکر حدیثی کلامی را در این دیار گسترش می دادند و عدّه دیگری در باقی بلاد زیسته اند.

دراین سرزمین فرقه های گوناگون اسلامی حضور داشته اند؛ از جمله«شیعه امامی»، «اسماعیلی»، « زیدیه»، «خوارج»، «اهل حدیث»، «شافعیه »، «حنفیه»، «صوفیه»؛ عالمان این فرقه ها، اندیشه های کلامی خود را دراین بلاد گسترش دادند.

درباره عالمان این دیار، کتاب هایی نوشته شده است؛ اما درباره اندیشهِ کلامی این عالمان و رابطه حوزه کلامی شیعی و سنی کمتر نگاشته شده است؛ لذا در این تحقیق متکلمان سرشناس این دیار را بررسی کرده وتاثیر اندیشه های این عالمان را در این دیار بررسی کنیم.

با توجه به کمبود منابع موجود در این زمینه، کار نگارش پایان نامه به سختی پیش رفت ولی آخرالامر به لطف الهی این تحقیق با تمام نقصانش به دستاوردهای مهمی رسید.

1-1-1 بیان مسئله

یکی از مباحث کلامی، بررسی مکاتب کلامی است که در منطقه جغرافیایی وجود داشته و دارای پیراوانی بوده اند؛ سیستان نیز یکی از مناطقی است که اکثر فرقه های اسلامی در آنجا دارای عالمان سرشناسی بوده اند؛ مانند«شیعه اثنا عشری، زیدی، اسماعیلی، خوارج، اهل حدیث، شافعی، معتزلی، حنفی و صوفی» وبعضی از این عالمان دارای آثار کلامی یا دارای آثار حدیثی بوده اند که با رویکرد کلامی- اعتقادی احادیث را نقل می کرده اند؛ لذا در این پایان نامه مکاتب کلامی آنجا وآثار کلامیشان و اندیشه های کلامی آنجا را بررسی می کنیم.

2-1-1 اهمیت و ضرورت

بررسی مکاتب کلامی و رویکرد عالمان یک منطقه نقش بسزایی درشناخت تاریخ کلام اسلامی دارد و از سویی که اکثر فرقه های اسلامی در سیستان حضور داشته اند به گونه ایی که اکثر متکلمان این فرقه ها، محدّث نیز بوده اند؛ لذا برای فهم احادیث کلامی راوی، شناخت مکتب فکری او دارای اهمیت است. همچنین با توجه به عدم معرفی کامل مورخان از رخدادهای کلامی در سیستان، نویسنده را بر آن داشت تا تحقیقی گردآوری کند تا تمام فرقه های اسلامی و فعالیت های متکلمان آنان را در این دیار نمایان کند.

3-1-1 سوالات تحقیق

سوال اصلی: آیا منطقه سیستان در سده های نخستین اسلامی از ظرفیت های فکری و اعتقادی برخوردار بوده و هر یک از گروه ها و فرقه ها چه متکلمان و آثار کلامی را به جامعه اسلامی تقدیم کرده اند؟

سوال فرعی:

1- سیر تاریخی مذاهب کلامی در سیستان چگونه بوده است؟

2- گرایش ها و مکاتب کلامی متکلمان سیستان چگونه است؟

3-آرا و روش کلامی متکلمان آن جا در سده های نخستین اسلامی چگونه بوده است؟

4-1-1 فرضیه های تحقیق

1-بعضی از متکلمان – شیعه و سنی- آن دیار دارای آثار کلامی یا داری آثار حدیثی با رویکرد کلامی بوده اند.

2- با ورود اسلام در قرن اول تفکر کلامی در سیستان آغاز گردید ودر قرن سوم و چهارم تقریباً اکثر فرقه های اسلامی در این منطقه حضور داشتند و فعالیت می کرده اند

3- دراین دیار تفکرات نص گرایی اهل حدیث و عقل گرای معتزلی و عقلی حدیثی شیعی و خوراج حضور داشته اند و در این دیار فعالیت می کردند.

4- برخی متکلمان سیستان دارای آرای کلامی خاصی بوده اند مانند: آرای کلامی محمد بن کرام موسس فرقه کرامیه.

5-1-1 پیشینه تحقیق

فصل اول : مقدمه و کلیات تحقیق……………….. 1

1-1) تعریف سیستم تشخیص نفوذ:……………… 2

2-1) اما چه چیزهایی سیستم تشخیص نفوذ نیست؟………………. 2

3-1 ) دسته بندی حملات :……………… 4

4-1) انواع دسته بندی سیستم های تشخیص نفوذ :……………… 4

1-4-1) روش های تشخیص نفوذ………………. 6

1-1-4-1) روش تشخیص امضاء :……………… 6

2-1-4-1) روش تشخیص بر اساس ناهنجاری :……………… 6

3-1-4-1) روش ترکیبی :……………… 7

2-4-1) دسته بندی براساس ساختار سیستم حفاظتی……………….. 8

1-2-4-1) سیستم تشخیص نفوذ مبتنی بر میزبان:……………… 8

2-2-4-1) سیستم تشخیص نفوذ مبتنی بر شبکه:……………… 9

3-2-4-1) مدل ترکیبی:……………… 9

3-4-1) دسته بندی از لحاظ ساختار پردازشی:……………… 10

4-4-1) دسته بندی بر اساس نوع منابع داده:……………… 10

5-4-1) دسته بندی براساس رفتار بعد از حمله:……………… 10

6-4-1) دسته بندی بر اساس جنبه های زمانی……………….. 10

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق……………….. 12

1-2) داده کاوی: مقدمه………………. 13

‫2-2) داده کاوی: مفاهیم کلی……………….. 13

3-2) روال داده کاوی……………….. 16

1-3-2) بیان مسأله و فرمول بندی فرضیه………………. 17

2-3-2) گردآوری داده………………. 17

3-3-2) انجام پیش پردازش………………… 18

4-3-2) تشخیص و حذف داده های زائد………………. 18

5-3-2) برآورد مدل (کاوش داده) ………………19

6-3-2) تعبیر مدل و استخراج نتایج………………19

4-2) آشنایی با مجموعه داده KDD ………………

5-2) ماشین های بردار پشتیبان………………. 23

1-5-2) دسته بندی کننده بردار پشتیبانی……………….. 24

2-5-2) SVC با حاشیه انعطاف پذیر………………. 30

3-5-2) کرنل:……………… 33

1-3-5-2) انواع کرنل ها:……………… 35

4-5-2) مقایسه ماشین های بردار پشتیبان با شبکه های عصبی……….. 35

3-5-2) نقاط ضعف ماشین های بردار پشتیبان………………. 36

فصل سوم : روش تحقیق……………….. 39

1-3) بهینه سازی……………….. 40

2-3) مقایسه ریشه یابی با بهینه سازی: ………………40

3-3) انواع بهینه سازی: ………………41

4-3) فراابتکاری……………….. 42

5-3) انواع الگوریتم‌های ابتکاری……………….. 44

1-5-3) الگوریتم ژنتیک………………… 46

1-1-5-3) مراحل انجام الگوریتم ژنتیک………………… 47

2-1-5-3) عملگرهای الگوریتم ژنتیک:……………… 47

3-1-5-3) شرایط خاتمه برای الگوریتم ژنتیک………………… 58

 

 

2-5-3) الگوریتم رقابت استعماری (ICA)………………

7-2-5-3) مراحل الگوریتم رقابت استعماری……………….. 69

3-5-3) الگوریتم بهینه سازی توده ذرات (PSO )………………

مراحل الگوریتم PSO………………..

فصل چهارم : محاسبات و یافته های تحقیق……………….. 73

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات……………….. 83

مراجع:……………… 85

چکیده:

امروزه گسترش تکنولوژی بخصوص شبکه های رایانه ای و وابسته شدن هرچه بیشتر مردم به این تکنولوژی بر کسی پوشیده نیست. در کنار آن فعالیت های مخربانه عده ای سودجو جهت آسیب رسانی به اطلاعات دیگران در این حوزه، شکل های جدیدی بخود گرفته و همچنان در موازات پیشرفت تکنولوژی، این فعالیت های مخربانه نیز پیشرفت چشمگیری داشته است. از جمله این فعالیت های مخربانه، حملات متنوع و پیچیده به شبکه های رایانه ای می باشد. از این رو در ادامه به بررسی سیستم های تشخیص نفوذ به شبکه های رایانه ای به عنوان یک ابزار قدرتمند برای تشخیص حملات پرداخته و با بررسی تکنیک های مطرح در حوزه داده کاوی و بخصوص الگوریتم ماشین های بردار پشتیبان ، راهی برای بهبود ضعف های بکارگیری این الگوریتم در سیستم های تشخیص نفوذ مطرح می کنیم.

الگوریتم ماشین های بردار پشتیبان یک الگوریتم قدرتمند برای دسته بندی داده ها است اما دارای ضعف هایی مثل تنظیم پارامترهای مورد نیازش می باشد. برای حل این چالش مهم از الگوریتم های قدرتمند در حوزه محاسبات تکاملی ازقبیل الگوریتم ژنتیک، الگوریتم رقابت استعماری و الگوریتم ازدحام ذرات استفاده می کنیم. مشکل دیگر الگوریتم های ماشین بردار پشتیبان این است که صرفا برای دسته بندی داده های دو کلاسه طراحی شده اند، در صورتیکه مجموعه داده موجود برای سیستم های تشخیص نفوذ بیشتر از دو کلاس دارند. در نهایت ماشین بردار پشتیبانی ارائه شد که علاوه بر انجام عمل دسته بندی برای داده هایی با بیش از دو کلاس ، پارامترهای مورد نیازش را از طریق الگوریتم های فراابتکاری تنظیم  می کند.

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1- تعریف سیستم تشخیص نفوذ

سیستم تشخیص نفوذ (IDS) یک سیستم دفاعی است که فعالیت های خصمانه در یک شبکه کامپیوتری را پیدا می کند. به عبارت دیگر مهمترین مسئله در این سیستم ها این است که اغلب فعالیت هایی که ممکن است امنیت سیستم را به خطر بیندازد و یا کارهایی که منجر به شروع یک خرابکاری در سیستم بشود را تشخیص می دهد مانند شناسایی اولیه اطلاعات سیستم ها و یا فاز جمع آوری داده که منجر به آسیب رساندن به سیستم می شود مانند عملیات اسکن پورت های سیستم.

یک ویژگی مهم سیستم های تشخیص نفوذ توانایی آن ها در نمایش فعالیت های غیرنرمال در شبکه می باشد مانند تلاش کاربران برای ورود به محیط های غیر مجاز و اعلام خطر به مدیر سایت.

علاوه بر آن یک سیستم تشخیص نفوذ این توانایی را دارد که بتواند حملاتی که از داخل یک سازمان و یا خارج از سازمان به داخل آن می شود را تشخیص دهد.

2-1- موارد زیر جزء سیستم های تشخیص نفوذ نمی باشد:

برای درک بهتر سیستم های تشخیص نفوذ باید گفت که برخلاف لغات و اصطلاحات بکار رفته در تعاریف بالا هر چیزی را نمی توان در این دسته بندی قرار داد. به صورت منحصر به فرد ابزار های زیر یک سیستم تشخیص نفوذ نمی باشد:

1-2-1 ) ابزارهایی که برای نگهداری گزارش روزانه یک سیستم بکار می رود به عنوان مثال تشخیص انواع آسیب پذیری هایی که منجر به از کار افتادن سیستم می شود. این ابزارها سیستم های مانیتور ترافیک شبکه می باشند.

2-2-1 ) ابزارهایی که برای تشخیص آسیب پذیری های مربوط به باگ و عیب سیستم های عامل و سرویس های شبکه بکار می روند برای مثال Cyber Cop Scanner

3-2-1 ) ابزارهایی که برای تشخیص نرم افزارهای مخرب مانند ویروس ها، اسب های تروجان، کرم ها و بمب های منطقی طراحی شده اند. اگر چه این موارد بسیار شبیه ویژگی های سیستم های تشخیص نفوذ می باشند یا به عبارت دیگر می توانند زمینه را برای یک نفوذ آماده کنند.

نکته : ویروس ها برنامه هایی هستند که مشابه ویروس های زیستی گسترش یافته و پس از وارد شدن به کامپیوتر اقدامات غیر منتظره ای انجام می دهند. برای اینکه یک برنامه به عنوان ویروس شناخته شود فقط کافیست در ساختار خود یک واحد تکثیر کننده داشته باشد تا بتوانند سایر برنامه های دیگررا آلوده کنند اما درواقع ویروس ها در ساختار خود دارای چهار فسمت اصلی می باشند:

واحد پنهان کننده : یک برنامه گمراه کننده که باعث می شود ویروس بتواند خود را در کامپیوتر پنهان کند

واحد تکثیر کننده : یک برنامه تکثیر کننده که بوسیله آن ویروس می تواند خود را تکثیر کرده و برنامه بیشتری را آلوده کند.

واحد فعال کننده : یک کلید فعال کننده که باعث می شود ویروس در زمان خاصی یا بعد از انجام عمل خاصی فعال شود.

واحد اجرایی :قسمت اجرایی ویروس که ممکن است فقط یک نمایش بدون خطر باشد و یا یک برنامه خطرناک که باعث وارد شدن صدمه به سیستم شود.

اسب های تروجان : بزرگترین تفاوت اسب های تروجان (تراوا) و یک ویروس این است که اسب های تراوا خودشان منتشر نمی شوند.

کرم ها : کرم های کامپیوتری برنامه های هستند که بطور مستقل تکثیر و اجرا و در سراسر ارتباطات شبکه منتشر میشوند.

2-1 بیان مسئله……………….. 4

3-1. اهمیت و ضرورت تحقیق………………… 7

4-1. جنبه ی جدید و نو آوری تحقیق :………………. 8

5-1. اهداف تحقیق :………………. 8

6-1. سوالات تحقیق : ……………….9

7-1. جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه گیری:………………. 9

8-1. روش و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها : ……………….10

9-1. روش گردآوری داده ها: ……………….10

10-1. مراحل انجام تحقیق :………………. 10

11-1. محدودیت تحقیق:………………. 11

فصل دوم : ادبیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق………………… 12

1-2 مقدمه :………………. 13

2-2. هوش سازمانی………………… 13

1-2-2. سیستم هوش تجاری به عنوان هسته تصمیم گیری………………… 14

2-2-2. كاربرد هوش كسب و كار در سیستم های برنامه ریزی منابع سازمانی………….. 15

3-2-2. نیازمندی های ارزیابی هوش تجاری در سیستم های برنامه ریزی منابع انسانی…… 16

3-2. ارزیابی عملکرد:………………. 17

1-3-2 سیر تحول ارزیابی عملکرد……………….. 18

2-3-2. ارکان ارزیابی عملکرد چه چیزی باید مورد ارزیابی قرارگیرد؟…….. 19

3-3-2. ارزیابی چه زمانی صورت می پذیرد؟……………….. 20

4-3-2. انواع ارزیابی………………… 20

5-3-2. رویکردهای ارزیابی عملکرد……………….. 22

6-3-2. مراحل ارزیابی عملکرد……………….. 23

7-3-2. مدلهای ارزیابی عملکرد……………….. 23

8-3-2. ضرورت و اهمیت ارزیابی عملکرد……………….. 24

9-3-2. نقش فناوری اطلاعات در ارزیابی عملکرد……………….. 25

4-2. مدیریت منابع انسانی………………… 25

1-4-2. عملکردها مدیریت منابع انسانی………………… 26

2-4-2. تشریح مدل جامع ارزیابی عملکرد منابع انسانی………………… 26

3-4-2. الگوهای متداول ارزیابی عملکرد سازمان ها و دستگاه های اجرایی………… 26

4-4-2. جایگاه و نقش نظام ارزیابی عملکرد در فرایند توسعه منابع انسانی سازمان…… 27

5- 2. اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سازمان………………… 29

6-2. مدیریت راهبردی – برنامه ریزی راهبردی………………… 30

7-2. مدل SWOT………………..

8-2. مراحل پیاده سازی مدل BSC…………………

1-8-2. تعیین اندازه سازمان………………… 33

2-8-2. تجزیه و تحلیل موقعیت سازمان………………… 33

3-8-2. تثبیت چشم انداز……………….. 34

4-8-2. تعیین استراتژی های سازمان………………… 34

5-8-2. تعیین وجه های مناسب برای شرکت………………… 34

6-8-2. تدوین اهداف استراتژیک برای جنبه های تعیین شده……………….. 34

9-2 کارت امتیاز متوازن………………… 35

10-2 . شاخص…………………. 35

11-2. داشبورد……………….. 36

1-11-2. داشبوردها، اندازه گیری عملکرد سازمانی و مدیریت…………… 38

2-11-2. اثرات پیاده سازی داشبورد بر سازمان………………… 38

12-2. برای ارزیابی برنامه توسعه دانشگاه میتوان دو نقش در نظر گرفت…….. 38

1-12-2. ارزیابی زمینه و محیط………………… 39

2-12-2. ارزیابی درون داد……………….. 39

3-12-2. ارزیابی فرایند……………….. 39

4-12-2. ارزیابی برون داد……………….. 39

5-12-2. مدیریت دانشگاهی………………… 40

13-2. عناصر اصلی تشکیل دهنده آموزش عالی و تنگناهای موجود……….. 41

14-2. هیات علمی………………… 42

15-2. قوانین و مقررات و آیین نامه ها………………. 42

16-2. حوزه های مرتبط با اعضای هیات علمی………………… 43

1-16-2. فعالیت های فرهنگی – تربیتی – اجتماعی………………… 43

2-16-2. فعالیت های آموزشی………………… 43

3-16-2. فعالیت های پژوهشی و فناوری………………… 43

4-16-2 فعالیت های علمی و اجرایی………………… 43

 

 

5-16-2 شاخص های مالی………………… 43

17-2. پیشینه……………….. 44

فصل سوم: روش تحقیق………………… 46

1-3. مقدمه……………….. 47

2-3. روش تحقیق………………… 47

3-3. شناسایی و ارزیابی شاخص ها………………. 48

4-3. جامعه و نمونه آماری………………… 48

5-3. مراحل اجرای تحقیق………………… 48

6-3. ابزار اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات………………… 51

1-6-3. نرم افزارهای مورد استفاده :………………. 51

2-6-3. معرفی پرسشنامه……………….. 51

3-6-3 . آزمونها و تگنیک های آماری………………… 52

4-6-3. روایی و پایایی پرسشنامه……………….. 52

7-3. روایی/ اعتبار : ……………….52

8-3. پایایی:………………. 52

9-3. آزمون میانگین T-Student………….

10-3. یکپارچگی داده ها………………. 54

فصل چهارم: ……………….56

1-4. مقدمه……………….. 57

2-4. چشم انداز……………….. 57

3-4. تحلیل ذینفعان………………… 58

1-3-4. ذینفعان داخلی………………… 58

2-3-4. ذینفعان خارجی………………… 58

4-4. بیانیه ماموریت…………………. 58

5-4. ارزش های محوری………………… 59

1-5-4. پاسداری از اصول و ارزش های اسلامی از طریق………….. 59

2-5-4. تعهد به پیشرفت دانشگاه و کشور با اعتقاد به :……………. 59

6-4. تعیین عناصر راهبردی………………… 60

1-6-4. زمینه ها و حوزه های مورد نظر در اهداف………………… 60

7-4. اهداف کلان کیفی………………… 60

1-7-4. اهداف کلان بخش آموزش…………………. 60

2-7-4. اهداف کلان بخش پژوهش………………….. 60

3-7-4. اهداف کلان بخش مالی………………… 61

8-4. تعیین جنبه های مدل ارزیابی امتیاز کارت متوازن :………………. 61

1-8-4. فراگیران………………… 62

2-8-4. مالی………………… 62

3-8-4. فرایند داخلی:……………….62

4-8-4. رشد و نوآوری: ……………….62

9-4. عوامل حیاتی موفقیت………………… 63

10-4. تعیین موقعیت راهبردی با توجه به ماتریس (SWOT):……………….

1-10-4. بررسی عوامل استراتژیک داخلی و خارجی :………………. 65

2-10-4. ماتریس تحلیل نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید :………………. 73

11-4. تدوین شاخص ها از چهار منظر مالی، پژوهشی، آموزشی و فرهنگی…….. 75

12-4. استخراج سنجه های عملکرد : ……………….80

1-12-4. شاخص های کلیدی عملکرد، شاخص های عملکردی، شاخص های نتیجه و شاخص های کلیدی نتیجه …. 80

13-4. ایجاد داشبوردهای مدیریتی………………… 84

1-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص ها………………. 84

2-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص های مالی………………… 85

3-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص های آموزشی………………… 86

4-13- 4. داشبوردهای مربوط به شاخص های حوزه پژوهشی………………… 89

14-4. داشبوردهای مربوط به BSC سازمان………………… 91

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری………………… 93

1-5. مقدمه……………….. 94

2-5. نتایج………………… 94

3-5. استراتژی و راهكار كاهش………………….. 95

1-3-5. استراتژی و راهکار رسوخ در بازار……………….. 96

2-3-5. استراتژی و راهکارها توسعه محصول………………… 96

3-3-5. استراتژی و راهکار مشارکت………………… 96

4-3-5. استراتژی و راهكار تنوع همگون………………… 97

4-5. همسویی ابعاد نقشه راهبرد با راهبرد سازمان………………… 97

5-5. محدودیت تحقیق………………… 99

6-5. پیشنهاد‌ها………………. 99

منابع و مراجع:………………. 101

منابع فارسی :………………. 101

منابع انگلیسی………………… 103

پیوست ها………………..107

چکیده:

وجود نظام ارزیابی عملکرد در سطوح مختلف به دلیل حصول اطمینان از انطباق عملکرد حوزه های مختلف سازمان با برنامه ها ، سیاست ها ، قوانین ، بخشنامه ها و استاندارد ها ضروری می نماید تا بدین ترتیب امکان مقایسه روند عملکرد واحدها در دوره های متوالی به منظور تشخیص ظرفیت ها ، توانایی ها ، زمینه های بهبود ، تعیین الگوهای مناسب ارتقاء کیفیت و تشویق واحدها به استفاده از تجارب موفق امکان پذیر گردد.

در هر سازمان ، تشخیص شاخص‌های کلیدی و جاری ساختن نظام شاخص‌ها ، درک نقاط قابل‌بهبود آنان و درنهایت برنامه‌ریزی و اجرای بهبود از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. در این پژوهش، که پژوهشی پیمایشی-کاربردی است که با تحلیل نقاط قوت ، ضعف ، فرصت و تهدید (SWOT) سازمان و نیز به کمک مدل کارت امتیازی متوازن (BSC ) ، مدلی جهت استخراج شاخص کلیدی دانشگاه قم ارائه شده است .اجرای “نظام شاخص‌های کلیدی نتیجه و عملکرد” در این سازمان نشان خواهد داد تا چه میزان در بهبود فرهنگ هدف‌گذاری و شاخص دهی سازمانی ایفای نقش کرده و این مسیر چگونه امتداد خواهد یافت. در انتها علاوه بر ارائه پیشنهاداتی به‌منظور اجرای هر چه‌بهتر این رویکرد، یادآور می‌شود هدف عمده این رویکرد ، سازمان‌دهی نظام شاخص‌های کلیدی سازمان به‌صورت لایه به لایه و با حرکت از سطوح عملیاتی (پروژه‌ها و برنامه‌ها) تا سطوح عالی(استراتژیک) بوده است. که در نهایت این شاخص ها توسط نرم افزار داشبورد مدیریتی  Qlik Viewپیاده سازی گردید.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

داشتن اطلاعات دقیق، مرتبط و بهنگام، باعث بالا رفتن سرعت و دقت تصمیم گیری شده و جلوی انتخاب بسیاری از تصمیمات نادرست را خواهدگرفت. اطلاعات و دانش، نشان دهنده ثروت اساسی یک سازمان است. شرکت ها و سازمان ها سعی می کنند از این ثروت برای به دست آوردن مزیت رقابتی در هنگام تصمیم گیری های مهم استفاده نمایند. [37]

مدیران، به منظور مواجهه با محیط و تحقق اهداف سازمانی خود، با مد نظر قرار دادن متغیرهای محیطی، ضرورتاً بایستی محیط را تحلیل و متغیرهای آن را شناسایی کرده و در برخورد با آنها تدبیر مناسب را اتخاذ نمایند. این امر مستلزم برخورداری از اطلاعات بهنگام درون و برون سازمانی و نیز امکان بهره برداری بهینه از آنها را دارد. برای این که سازمان ها قادر به واکنش سریع در برابر تغییرات بازار باشند، نیاز به سیستم های اطلاعات مدیریتی دارند تا بتوانند از سازمان و محیط آن، تحلیل های علت و معلولی مختلف را انجام دهند. [42]

سیستم های هوش تجاری[1] (BIS)، ابزاری را فراهم می کنندکه براساس آن نیازهای اطلاعاتی سازمان به شکل مناسبی پاسخ داده می شود؛ وظایف اصلی که توسط سیستم های هوش تجاری مورد توجه قرار می گیرد، شامل: شناسایی هوشمندانه داده های اطلاعاتی، تجمیع آن ها و تحلیل چند بعدی داده هایی است که از منابع اطلاعاتی مختلف به دست آمده است، می باشد. سیستم های هوش تجاری، داده های مربوط به سیستم های اطلاعاتی درون سازمانی را با داده هایی که از محیط سازمان به دست می آید، تجمیع می کنند. این داده های محیطی می تواند شامل آمارها، پایگاه های اطلاعاتی مربوط به مراکز سرمایه گذاری و مالی و پایگاه داده های متفرقه باشند. چنین سیستم هایی به عنوان رابط ها و واسط گرهایی هستند که برای کسب اطلاعات روزآمد، قابل اطمینان وکافی بوده، نسبت به فعالیت های مختلف شرکت عمل می کنند. [42]

سازمان ها با بهره گرفتن از انبارداده ها،[2] به حمایت از برنامه های استراتژیک و ماموریت حیاتی خود نیاز دارند داده های سپرده شده به انبار داده ها باید تبدیل به اطلاعات و دانش شوند و به طور مناسبی در اختیار تصمیم گیرندگان در درون سازمان و شرکای مهم در زنجیره ارزش سازمانی قرار گیرند. در محیط انبار داده ها، رابط انسان و کامپیوتر بالاترین اهمیت را داراست و تعیین کننده نقش اصلی موفقیت از دیدگاه کاربر نهایی است. به منظور حمایت از تجزیه و تحلیل وگزارش کارها، انبار داده باید داده های با کیفیت بالا را ارائه نماید و باید این اطلاعات را از طریق رابط های بصری در اختیارکاربران قرار دهد. [43]

امروزه با توجه به پیشرفت های مداوم در فناوری اطلاعات و ارتباطات و رشد سریع محیط کسب وکار، سازمان ها با رشد فزاینده اطلاعات مقابله می کنند . مدیران اغلب با گزارشات و اطلاعات بسیاری از سیستم های اطلاعات سازمانی مانند برنامه ­ریزی منابع سازمانی[3] (ERP) و هوش تجاری مواجه شده اند. این پدیده های است که به طور کلی به عنوان اضافه بار اطلاعات شناخته شده است. مشکل بیشتر زمانی است که گزارش ها با توجه به اطلاعات ارائه شده ضعیف هستند و به انحراف تصمیم گیرندگان می انجامد . [44]

راه حل داشبورد، [4] می تواند این مشکلات را حل نماید. داشبوردهای مدیریتی، سیستم های نرم افزاری نوینی هستند که در جهت غنی سازی اهداف، با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل اطلاعات به سازمان ها کمک می کند. داشبورد، به مدیران این امکان را می دهد تا با تعریف، نظارت و تحلیل شاخص های کلیدی عملکرد در ایجاد تراز بین اهداف و فعالیت ها، نمایان سازی کلیه فعالیت های سازمان و ایجاد یک محیط نمایش مشترك بین اهداف و فعالیت ها برای تصمیم سازی درست و کارآمد اقدام نمایند.

داشبورد را می توان به عنوان سیستم پشتیبانی تصمیم گیری که اطلاعات را در یک قالب خاص به تصمیم گیرنده ارائه می کند تلقی نمود. از این رو، داشبورد را باید با توجه به ویژگی های نحوه ی ارزیابی و برای ارتباط برقرارکردن با آنها در راستای تصمیم گیری طراحی کرد . این سیستم اطلاعاتی، نمادها و نشانه های تصمیم گیری را برای تصمیم گیرنده فراهم می کند. [48]

به طور کلی ارزیابی عملکرد،[5] فرایندی است که بوسیله آن کار کارکنان در فواصلی معین و به طور رسمی مورد بررسی و سنجش قرار می گیرد ؛ منظور از ارزیابی عملکرد اعضای هیات علمی عبارت است از: سنجش منظم فعالیت های آموزشی / پژوهشی اساتید و تعیین میزان دستیابی به اهداف نظام آموزشی، که بر اساس معیار های از قبل تعیین شده صورت می گیرد . حال مسئله آن است که معیارهای موجود ارزیابی عملکرد اعضای هیات علمی، کافی نبوده و دارای کاستی هایی می باشد، بدین صورت که در نظام ارزیابی موجود فقط خواسته ها و انتظارات سیستم آموزشی لحاظ شده و نظر خود اساتید و دانشجویان مورد توجه قرار نگرفته است . لذا سوال اصلی تحقیق این است: معیار های مطلوب ارزیابی عملکرد اعضای هیات علمی کدامند؟

1-2- بیان مسئله

با رشد و توسعه‌ی فضای رقابتی و پیشرفت فناوری، تقریباً تمامی روش‌های سنتی که برای بهبود تصمیم‌گیری در سازمان ها استفاده می‌شد، به تدریج کنار گذاشته شده و جای خود را به سیستم های هوشمند کسب ‌و کار[6] می‌دهند. این سیستم ها داده ها را به صورت بر خط اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل می کنند و اطلاعات مورد نیاز مدیران را به صورت دسته‌بندی شده به آن‌ ها ارائه می‌دهند. برای اینکه مشخص کنیم کدام اطلاعات برای مدیران اهمیت دارند و یا بسیار حیاتی هستند، باید شاخص های کلیدی و مهم سازمان را تعریف کنیم. شاخص های مهم و کلیدی از اهداف بنیادی و راهبردهای سازمان استخراج می شود و به همین ترتیب راهبردها هنگامی خودشان را نمایان می کنند که سازمان دارای برنامه‌ریزی راهبردی باشد.

این تحقیق با تجزیه و تحلیل دیدگاه های ارزیابی عملکرد مدیریت منابع انسانی دانشگاه قم، ضرورت و اهمیت آن را برای بهبود مستمر سازمان و مدیریت عملکرد، همراه با ساخت داشبورد های مدیریتی مورد توجه قرار می‌دهد.

هوش تجاری عبارتست از بُعد وسیعی از کاربردها و تکنولوژی برای جمع آوری داده و دانش جهت تولید پرس و جو در راستای آنالیز سرمایه گذاری[7] برای اتخاذ تصمیات تجاری دقیق و هوشمند.

یک هوش تجاری براساس یک معماری Enterprise تشکیل شده و در قالب (پردازش تحلیلی برخط)[8]، OLAP به تحلیل داده های تجاری ( در دو بعد درون سازمانی بیرون سازمانی)و اتخاذ تصمیمات دقیق و هوشمند می پردازد.

هوش تجاری، نه بعنوان یک محصول و نه بعنوان یک سیستم، بلکه بعنوان یک معماری موردنظر است که شامل مجموعه ای از برنامه های کاربردی و تحلیلی است که به استناد پایگاه های داده عملیاتی و تحلیلی به اخذ و کمک به اخذ تصمیم برای فعالیت های هوشمند تجاری می پردازند، در این تحقیق با توجه به اهمیت موضوع، جهت بررسی مولفه های طراحی داشبوردها برای ارائه اطلاعات مناسب و بهنگام برای مدیران سیستم تلاش شده است.

با توجه به گستردگی موضوع تحقیق، برای انجام این پروژه مراحل مختلفی باید طی شود و مباحث زیادی در این زمینه مطرح می شود. در ادامه سعی شده است با تعریف مباحث مختلف مطرح شده در این زمینه، موضوع تحقیق به روشنی بیان شود.

هر فرایندی شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و اقدامات با توالی و ترتیب خاص منطقی و هدف دار می‌باشد. ارزیابی عملکرد، فرایندی است که به سنجش و اندازه‌گیری، ارزش‌گذاری و قضاوت درباره عملکرد طی دوره‌ای معین می‌پردازد.

در دنیای تجارت پر تلاطم امروزه، سازمان ها در تلاشند برای رسیدن به اهداف خود در تدوین استراتژی صحیح، انجام عملكردهای پربازده و مشتری مداری گوی سبقت را از یكدیگر بربایند. داشبوردهای مدیریتی، سیستم های نرم افزاری نوینی هستند که در جهت غنی‏سازی اهداف با بهره گرفتن از اطلاعات و تجزیه و تحلیل  آنها به سازمان ها كمك می‏كند. داشبورد به مدیران این امكان را می‏دهد تا با تعریف، نظارت و تحلیل شاخص های كلیدی عملكرد یا KPI [9] در ایجاد تراز بین اهداف و فعالیت‏ها، نمایان‏سازی كلیه فعالیت‏های سازمان و ایجاد یک محیط نمایش مشترك بین اهداف و فعالیت‏ها برای تصمیم سازی درست و كارآمد اقدام نمایند.

در سازمان ها با توجه به حجم داده های پراکنده، تصمیم گیری به این آسانی امکان پذیر نیست؛ برای تصمیم گیران سازمان، مقدار داده‌ای که باید در روز کاری مشاهده و تحلیل شود، بسیار چالش بر انگیز است. با باز شدن درهای بی‌شمار سازمان ها بر مشتریان، شرکا و عرضه کنند گان، سازمان ها دیگر با اطلاعات کم و ناقص قادر به مدیریت نیستند. حجم وسیع اطلاعات و توزیع آن از طریق پخش گزارش های معمول، دیگر پاسخگوی نیاز سازمان ها نخواهد بود، چرا که این گزارش ها غالبا ایستا هستند و با توجه به ایستایی و حجم بسیار، باعث سردرگمی می شوند. بنابر این فرصت ها و تهدیدها نادیده گرفته شده یا بسیار دیر کشف می شود و این موضوع باعث می‌شود که سازمان نتواند به حرکت سریع خود ادامه دهد. بنا بر این به‌طور طبیعی از صحنه رقابت حذف می‌شود. پس زمان نگاه جدید به داشبورد سازمانی – که مفهومی جدید در مدیریت اطلاعات را ارائه دهد و پاسخگوی نیازهای متخصصان امروزی باشد- فرا رسیده است.

بنا به این دلایل، داشبوردهای سازمانی، به یک پدیده پویا و رو به گسترش تبدیل گشته اند. مدیریت، صرفا‌ گزارش‌دهی و گزارش‌گیری نیست؛ بلکه وظیفه اصلی آن، ارائه اطلاعات بهنگام شده و پویا به افراد ذیصلاح برای مدیریت دانش، تصمیم‌گیری دقیق و واکنش سریع به تغییرات است. [ 8]

مهمترین مزایای سیستم هایی که با در نظر گرفتن نکات مذکور طراحی می شوند به شرح ذیل است:

1- یکپارچه شدن اطلاعات سیستم های مختلف در قالب یک انباره داده مرکزی؛

2- در دسترس بودن گزارشات تحلیلی به روز و بدون محدودیت؛

3- ایجاد داشبوردهای قابل سفارشی سازی بوسیله خود کاربر؛

4- تعریف انواع گزارشات به وسیله جداول متداخل منتج از مکعب های اطلاعاتی؛

4- دسترسی به گزارشات سطح بندی شده خوشه ای[10] بدین معنی که کاربر با کلیک روی بخش های مختلف نمودار یا نقشه می تواند گزارشات و نمودارهای جزئی تری را در مورد آن بخش مشاهده نمایند.

[1]. business intelligence systems

[2]. Data warehouse

[3].Enterprise resource planning

[4].Dashboard

[5]. Performance Evaluation

[6]. Business

1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….2

1-2-بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………2

1-3-اهمیت وضرورت موضوع تحقیق…………………………………………………………………………….4

1-4-اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………6

1-5-چارچوب نظری تحقیق………………………………………………………………………………………..7

1-6-سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………7

1-7-فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………..7

1-8-متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………8

فصل دوم: بر ادبیات تحقیق……………………………………………………………………..9

2-1-مقدمه ……………………………………………………………………………………………………..10

2-2- فناوری اطلا عات ایران در سال های اخیر………………………………………………………11

2-3- خدمات الكترونیكی…………………………………………………………………………………12

2-3-1-مدل ارتباط برقرار کردن ………………………………………………………………………..12

2-3-2-مدل فعال‌کردن ‌…………………………………………………………………………………….13

2-3-3-مدل ادغام ………………………………………………………………………………………..13

2-3-4-مدل رشد ………………………………………………………………………………………..14

2-3-5-گذرگاه ادغام …………………………………………………………………………………..15

2-3-6-ابزار تعامل کاربر ………………………………………………………………………………16

2-3-7-درگاه پرداخت ………………………………………………………………………………..18

2-3-8- پورتال داخلی…………………………………………………………………………………..19

2-4-مدل‌های اطلاع‌رسانی و ارائه خدمات الكترونیك………………………………………19

2-4-1- مدل انتشاری………………………………………………………………………………..19

2-4-2.مدل جریان اطلاعات حساس…………………………………………………………..20

2-4-3-مدل تحلیل مقایسه‌ای………………………………………………………………………20

2-4-4-مدل مشاركت عمومی…………………………………………………………………….21

2-4-5-مدل ارائه خدمات به صورت تعاملی…………………………………………………21

2-4-6-مدل توسعه دولت الكترونیك………………………………………………………….22

2-5-فناوری اطلاعات و ارتباطات……………………………………………………………..23

2-5-1-فناوری اطلاعات وارتباطات و توسعه انسانی………………………………………..25

2-5-2-فناوری اطلاعات وارتباطات ابزاری برای توسعه روستایی………………………26

2-5-3-کابرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستایی ……………………….27

2-5-3-1-تسهیلات دسترسی …………………………………………………………………27

2-5-3-2-طراحی خدمات اطلاعات ……………………………………………………………27

2-5-3-3-طراحی مراکز اطلاع رسانی ……………………………………………………..28

2-5-4-زمینه های اطلاع رسانی فناوری اطلاعات وارتباطات ………………………..29

2-5-4-1-تأمین بهداشت عمومی …………………………………………………………..29

2-5-4-2-ایجاد فرصتهای اقتصادی ……………………………………………………….29

2-5-4-3-شبکه های آموزش و یادگیری ……………………………………………………30

2-5-4-4-حفاظت محیط زیست ………………………………………………………………30

2-5-4-5-توانمند سازی و مشارکت افراد ………………………………………………….30

2-6-تجارت الکترونیک ………………………………………………………………………31

2-7-تجارت الكترونیكی در برابر تجارت سنتی …………………………………………33

2-8-دوران گذار فناوری اطلاعات ایران ………………………………………………34

2-9-فناوری اطلاعات و ارتباطات و روستاهای ایران ……………………………….34

2-9-1–مدیریت روستایی و توسعه کشاورزی ،ICT ………………………………..

2-9-2-ترویج کشاورزی و فناوریهای ارتباطات و اطلاعات ……………………..36

2-9-2-1-رویکرد های برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات ………………37

2-10-تاریخچه سرویسهای اینترنتی و پیدایش آنها ……………………………….38

2-10-1-کیوسکهای اینترنت در کشورهند ………………………………………….38

2-11-اهداف دفاتر ………………………………………………………………………..39

2-12-مدل های TTF, UTAUT …………………………………………………………..

2-12-1-مدل TTF ……………………………………………………………………….

2-12-2-مدل UTAUT ……………………………………………………………………

2-13-روستاهای شهر زادهان ………………………………………………………….40

2-14-پیشینه تحقیق …………………………………………………………………..41

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق …………………………………………………….48

3-1 مقدمه …………………………………………………………………………………49

3-2 روش تحقیق ………………………………………………………………………..49

3-3-مراحل انجام تحقیق ………………………………………………………………50

3-4.مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………51

 

 

3-5- معرفی جامعه آماری تحقیق……………………………………………………….51                            

3-6- روش و ابزار گرد آوری اطلاعات………………………………………………….53                                

3-7- بررسی معیار های نكوئی پرسشنامه تحقیق…………………………………………54                                    

3-8- بررسی پایایی ابزار سنجش………………………………………………………………54                                                  

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………55                                

3-10- رگرسیون خطی و چندگانه……………………………………………………………56

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها …………………………………………………….58

4-1-مقدمه‏ ………………………………………………………………………………………….59

4-2- بررسی ویژگیهای توصیفی متغیر های کیفی گروه نمونه…………………..59

4-2-1- اطلاعات مربوط به جنسیت ……………………………………………………..60

4-2-2- اطلاعات مربوط به سن ……………………………………………………………..61

4-2-3- اطلاعات مربوط به جدول تحصیلی …………………………………………….62

4-3- بررسی ویژگیهای توصیفی متغیر های کمی گروه نمونه………………………..63

4-4- تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش ………………………………………………..64

4-4-1- فرضیه اول………………………………………………………………………………..69

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات……………………………………………………..73

5-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………..74

5-2-یافته های پژوهش و تحلیل نتایج……………………………………………………..74

5-2-1- فرضیه اول……………………………………………………………………………….74

5-2-2-فرضیه دوم………………………………………………………………………………….75

5-2-3-فرضیه سوم……………………………………………………………………………………75

5-3- خلاصه و نتیجه گیری کلی تحقیق…………………………………………………………..76

5-4- پیشنهادها………………………………………………………………………………………..77

5-4-1- پیشنهاداتی مبتنی بر یافته های تحقیق……………………………………………..78

5-4-2- پیشنهادهای برای تحقیق های آتی……………………………………………………79

چکیده:

این تحقیق به بررسی عوامل موثر بر توسعه خدمات الکترونیک در میان کاربران روستایی زاهدان می پردازد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کاربران روستایی که بصورت نمونه تعداد 105 نفر میباشند .این تحقیق از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است همچنین روش تحقیق در این پژوهش توصیفی است.. روش آزمون مورد استفاده در این پژوهش رگرسیون خطی ، رگرسیون چندگانه و آزمون همبستگی می باشد. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه بهره برده شده است . جامعه آماری نمونه ایی از افراد ساکن روستا که از خدمات الکترونیک استفاده می کنند و بصورت نمونه تعداد 105نفر می باشند.. و برای مستند سازی نتایج تجزیه و تحلیل آماری و ارائه راه حل های نهایی، محقق از شیوه آماری با بهره گرفتن از نرم افزار spss اقدام به تجزیه و تحلیل سوالات و فرضیات نموده است. پس از آزمون فرضیات پژوهش نتایج حاصل از آن نشان می دهد که بین متغیرهای عوامل موثر برتوسعه خدمات الکترونیک،الویت عوامل موثر برتوسعه خدمات دولت الکترونیک و راهکارهای توسعه خدمات دولت الکترونیک بر میزان استفاده کاربران از خدمات الکترونیک رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

تحولات دهه پایانی سده ی بیستم میلادی در تاریخ علم و صنعت بی سابقه بود،زیرا دستاوردهای انقلاب صنعتی و انقلاب الکترونیک با تحولات فناوری اطلاعات به هم آمیخت و فناوری ارتباطات و اطلاعات (آی سی تی) را پی ریخت. آی سی تی) محصولی بود که دستاوردها و پیامدهای آن در ذهن گروهی عظیم از پدیدآورندگان آن نمی گنجید، (آی سی تی )، فناوری نوینی است که توانسته است خیلی زود تمامی حصارها، قیدو بندها را گسیخته و مرزهای جغرافیایی در عرصه های مختلف، پنج قاره عالم را درنوردیده و بر کلیه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و فرهنگی اثر گذارد.. عرصه تأثیرگذاری   فناوری های ارتباطات و اطلاعات تنها به محیط­های شهری منحصر و محدود نمی­ شود  و دامنه آن حتی دور دست­ترین مناطق روستایی را در برمی­گیرد و  میتواند نقش موثری در فرایند توسعه روستایی ایفا کند. مدل سازمان ملل، فرایند توسعه فنآوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق روستایی دارای پنج مرحله اصلی پیدایش، ارتقاء، تعامل، تراکنش و یکپارچگی است. ایران از سال ١٣٨٢ اولین مرحله در فرایند توسعه این فنآوری را برای جوامع روستایی آغاز کرد.در حال حاضر مراحل پنجگانه، انجام شده و وقت آن رسیده است تا عوامل مؤثر در پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات

در بین روستائیان مورد ارزیابی قرار گیرند. ھمین امر ضرورت و اھمیت این پژوھش را روشن می سازد . افزایش دسترسی به فناوری می تواند یک عامل حیاتی در رشد اقتصادی مناطق روستایی باشد. اما در عین حال برای تحقق، نیازمند همكاری توامان دولت، بخش خصوصی، و صنعت است. بررسی و نگاهی به فعالیت های سایر كشور ها در این راستا و استفاده از تجربیات آنها نیز می تواند در صورت بومی شدن با شرایط كشور، در حركت ما به این سمت یاری رسان باشد (بهرامیان، ١٣٨٦ ).

2-1- بیان مسأله

امروزه استفاده از ابزارها و فن آوری های روز دنیا باعث می گردد که در امر تجارت بهبود و پیشرفت بهتر و بیشتری نسبت به روش انجام آن د ر گذشته ایجاد شود . یکی از این ابزارها ، ابزارهای الکترونیکی است . با بهره گرفتن از ابزارهای الکترونیکی فواصل کوتاه گردیده ، ارتباطات سریع تر ، مثمر ثمرتر و همگانی تر شده است .جامعه اطلاعاتی در جهان در حال شکل گیری است و شهرها و روستاهای الکترونیکی که زیرمجموعه تفکر جامعه اطلاعاتی می باشند در سالهای اخیر در دنیا مطرح شده اند . کشور ایران همگام با بسیاری از شورهای پیشرو جهان نسبت به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی اقدام کرده است و تلاش می کند با بهره گرفتن از این فناوری خدمات دولتی را به دورترین نقاط کشور منتقل نماید . در این راستا اقدامات متعددی انجام گرفته است که از مهمترین آنها می توان به اجرای پروژه تجهیز ده هزار روستای کشور به دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی اشاره نمود .در ایران با حمایت تام شرکت مخابرات ایران، بیش از 8500 دفتر خدمات ارتباطی در روستاهای كشور راه اندازی شده است، كه امید است با مشاركت و مساعدت سایر وزارتخانه ها و سازمانها و نهادهای مرتبط این روند تقویت یافته و در انتهای برنامه پنج ساله چهارم به 10000 دفترداشته باشیم .روستائیان همواره یکی از مصرف کنندگان اصلی تولیدات شهری بوده‌اند که برای رفع مایحتاج خود مرتباً به شهرهای اطراف خود رفت و آمد داشته و دارند.یکی از وظایف مهم سازمانها در پیاده سازی دولت الکترونیک آن است که بتواند سرویسها و خدمات خود را بگونه‌ای طراحی نماید که روستائیان نیز بتوانند از آن سرویسها بهرمند شوند و نیازی به حضور فیزیکی آنها در شهرها کمتر باشد. افزایش دسترسی به فناوری می تواند یک عامل حیاتی در رشد اقتصادی مناطق روستایی باشد. اما در عین حال برای تحقق، نیازمند همكاری توامان دولت، بخش خصوصی، و صنعت است. بررسی و نگاهی به فعالیت های سایر كشور ها در این راستا و استفاده از تجربیات آنها نیز می تواند در صورت بومی شدن با شرایط كشور، در حركت ما به این سمت یاری رسان باشد در ایران بحث توسعه دفاتر خدمات الکترونیک(ICT) روستایی به عنوان پیشخوان دولت توسعه یافته است و قرار است تا پایان برنامه توسعه چهارم ده هزار روستای کشور به این دفاتر مجهز شود. از آنجا كه تجربه توسعه خدمات الكترونیكی از طریق دفاتر ICT روستایی برای اولین بار در كشور انجام شده است، نیازمند تحقیقات مختلف برای شناسایی و بكارگیری درست كاربردهای مرتبط با روستا می‌باشد. این دفاتر اگرچه به لحاظ فیزیكی برپا شده ولی هنوز خدمات مورد نیاز روستائیان را بصورت كامل تامین نكرده است. از جمله چالشهای شناسائی شده عدم موفقیت كامل این پروژه ملی به نبود سرویسها و خدمات برخط دستگاه های دولتی مرتبط با روستا می‌باشد. نبود كاربردهای متنوع برخط دیگر كه می‌توانند از طریق دولت الكترونیكی و پیشخوان دولت ارائه شوند مشكل دیگر این دفاتر می‌باشند. تجزیه و تحلیل اقدامات انجام شده و كاربردهای عملیاتی خوبی كه هم اكنون از طریق این دفاتر به مرحله بهره‌برداری رسیده است . )گرانمایه پور، ١٣٨٥)

در پارادایم های فکری و رویکرد های نوین توسعه روستایی، بهره گیری از دانش و اطلاعات و به تبع آن ابزارها و تکنولوژی های انتقال و تبادل آن، حائز اهمیت و جایگاه ویژه ای است. بر همین اساس، در راهبردهای توسعه پایدار، جامعه محور و یکپارچه روستایی، بهره گیری از ساختارها و برنامه های مرتبط با معماری اطلاعات و مدیریت دانش که امروزه در شکل نوین آن در بسترهای تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات قابل انجام است، از اولویت بالایی برخوردار بوده و براحتی می توان کارکردهای گوناگون توسعه را در ارتباطی تنگاتنگ و هم افزا با کارکردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات ارزیابی نمود. فناوری اطلاعات و ارتباطات مجموعه‌ای در هم تنیده از اجزاء مرتبط با یکدیگر، شامل زیرساختها و فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی، كاربردها، خدمات، نیروی انسانی و نیز ساختارها و سازمان های متولی است كه در ارتباط با نظام اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی یک کشور فعالیت می‌نمایند. در نظام مرتبط با خدمات الکترونیک روستایی، چنین مجموعه‌ای می‌بایست تمركز بر محیط‌های روستایی نموده و در تعامل با سطوح توسعه، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی باشد. لذا، خدمات الکترونیک روستایی، مقوله ای پیچیده بوده و توسعه آن مستلزم تعامل همزمان ابعاد سه گانة فناوری، خدمات و آگاه سازی (شروط لازم) با در نظر گیری نوعی نظام پشتیبانی سازمانی، نیروی انسانی، برنامه‌ای و همانند آن (شرط كافی) می باشد.یکی از ابزارهای لازم برای راهگشایی و استفاده از قابلیت‌های خدمات الکترونیک روستایی، شناسایی و تحلیل دقیق ابعاد مختلف خاصه بررسی نقاط قوت و ضعف و نیز فرصت ها و تهدیدهای مطرح می باشد.( ازکیا و غفاری، ١٣٨٣). لذا توسعه خدمات الکترونیک در روستا ها امری ضروری و مهم تلقی میگردد .بنابراین سوال اصلی تحقیق عبارت است از:

عوامل موثربر توسعه خدمات الکترونیک در میان کاربران روستایی کدامند؟

3-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

با توجه به اینکه افزایش جمعیت وبیکاری و فقر در حوزه روستایی، مهاجرت روزافزون روستاییان به سوی شهرهای بزرگ و …. از جمله دلایلی هستند که ضرورت و اهمیت توسعه پایدار روستایی را نمایان می سازد.که مطالعات انجام شده درباره خدمات الکترونیک روستایی (ICT)چند سالی است كه در دنیا مطرح شده است ودر كشور ما نیز از سال 1382 به بعد كتاب ها، مقالات و رساله های دانشگاهی به طور مستقیم وغیر مستقیم در این مورد به تحقیق پرداخته اند كه می توان به مواردی از آن ها اشاره كرد:بنابراین توسعه خدمات الکترونیک و گرایش و ایجاد انگیزه و افزایش جذب روستاییان به استفاده از خدمات الکترونیک در دسترس یک ضرورت مهم و کاربردی تلقی گردیده که با ایجاد بستر مناسب واین امر امکان پذیر خواهد گردید.

علی اكبر جلالی در كتابی تحت عنوان »یک سال تلاش در توسعه فناوری اطلاعات« نتیجه تلاش ها و فعالیت های انجام شده در راستای تحقق فناوری اطلاعات و گسترش آن درایران را بیان نموده و مشكلات پیش روی در این زمینه را برشمرده است (جلالی، 1381) .

-جلالی، روحانی و زارع در كتاب » روستاهای الكترونیكی « به طور مستقیم اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاها را بررسی كرده اند و ضمن بیان ضرورت استفاده ازفناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاها و بیان نمونه های موفّق جهانی آن به بررسی دستاوردهای اجتماعی و اقتصادی این پدیده در روستاها پرداخته اند. ضمناً این كتاب در حال حاضر تنها كتاب فارسی در زمینه ICT روستایی است (جلالی، روحانی و زارع، (1385 .

-رضوانی در كتاب » مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران « توجه بهخدمات الترونیک را از اولویت های اساسی در فرایند برنامه ریزی توسعه روستایی كشور دانسته و از آن به عنوان ابزاری ضروری جهت رشد و توسعه روستایی یاد كرده است و به كاربردهای متنوع و گسترده ICT و ITدر نواحی روستایی اشاره نموده است (رضوانی، 1387 ) .

-یافته های پژوهشی الهامی با عنوان » بررسی زمینه های گسترش ICT در توسعه روستایی در دهستان دابوی شمالی محمودآباد« نشان می دهد كه موانع مدیریتی، فنی، فرهنگی – اجتماعی از محدودیت های عمده گسترش خدمات الترونیک در این منطقه محسوب می شود (الهامی،.1385)

-نوری در پژوهشی با عنوان »تحلیل زمینه های گسترش های فناوری جدید اطلاعاتی و ارتباطی در توسعه روستایی« به این نتیجه رسیده است كه جهت دستیابی به آثار مثبت فناوری اطلاعات و ارتباطات ضروری است بستر مناسب برای گسترش كاربرد این فناوری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، كالبدی، سیاسی و محیطی در همه سطوح اعم از ملّی،منطقه ای و محلّی فراهم شود (نوری، 1385) .

-در سال 1382 اولین همایش توسط »كاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستا« پژوهشكده الكترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار گردید كه در مجموعه مقالات ارائه شده در این همایش، ابعاد متفاوت كاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق روستایی مورد بحث قرار گرفته است.