طب فشاری و طب سوزنی

 

روان‏درمانی خانواده و زوج‏درمانی

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                                                صفحه

فصل اول: کلیات.. ۱

۱-۱- مقدمه: ۲

۱-۲- طرح مسئله و ضرورت تحقیق: ۴

۱-۳- هدف تحقیق: ۵

۱-۴- پیشینه تحقیق و چارچوب نظری: ۵

۱-۵- فرضیه تحقیق و مدل تحقیق: ۶

۱-۶- روش تحقیق: ۷

۱-۷- مراحل تحقیق: ۷

فصل دوم: بیماری روانی. ۸

۲-۱- بهنجاری.. ۱۰

۲-۱-۱- دیدگاه‏های کارکردی در مورد بهنجاری.. ۱۲

۲-۱-۲- نظریات روانکاوی در مورد بهنجاری.. ۱۲

۲-۱-۳- میزان بروز بیماری‌های روانی: ۱۴

۲-۲-۴- مسائل بین فرهنگی. ۱۵

۲-۲- طبقه‏بندی در روان‏پزشکی.. ۱۶

۲-۲-۱- اسکیزوفرنی. ۱۷

۲-۲-۲- سایر اختلالات پسیکوتیک: ۲۳

۲-۲-۳- اختلالات خلقی: ۲۷

۲-۲-۴- اختلالات اضطراب: ۳۲

۲-۲-۵- اختلال استرس پس از سانحه و اختلال استرس حاد. ۳۵

۲-۲-۶- اختلال اضطراب منتشر. ۳۷

۲-۲-۷- اختلالات شبه جسمی. ۳۸

۲-۲-۸- سندرم خستگی مزمن. ۴۰

۲-۳-۹- اختلالات ساختگی: ۴۳

۲-۳-۱۰- اختلالات تجزیه‏ای.. ۴۵

۲-۳-۱۱- اختلالات خوردن. ۵۰

۲-۳-۱۲- خواب طبیعی و اختلالات خواب.. ۵۳

۲-۴- جمع‏بندی.. ۵۴

فصل سوم: روانپزشکی. ۵۷

۳-۱- روش‌های درمانی: ۵۸

۳-۱-۱-روان‏درمانی گروهی، روان‏درمانی فردی و گروهی توأم، و نقش‏گزاری روانی: ۵۸

۳-۱-۲- روان‏درمانی خانواده و زوج‏درمانی. ۶۳

 

 

عنوان                                                                                                                                                صفحه

۳-۱-۳- رفتا‏درمانی جدلی. ۶۴

۳-۱-۴- بیوفیدبک.. ۶۵

۳-۱-۵- رفتاردرمانی. ۶۶

۳-۱-۶- شناخت‏درمانی. ۶۶

۳-۲- فوریت های روانپزشکی در بزرگسالان: ۶۷

۳-۳- طب مکمل و دگر شیوه در روانپزشکی.. ۶۸

۳-۳-۱- طب فشاری و طب سوزنی. ۶۹

۳-۳-۲- عطردرمانی. ۷۰

۳-۳-۳- رنگ درمانی. ۷۰

۳-۳-۴- رقص درمانی. ۷۱

۳-۳-۵- طب محیطی. ۷۲

۳-۳-۶- ورزش.. ۷۲

۳-۳-۷- درمان با نورو ملاتونین. ۷۳

۳-۳-۸- ماساژ ۷۴

۳-۳-۹- ناتوروپاتی. ۷۵

۳-۳-۱۰- اوزون درمانی. ۷۵

۳-۳-۱۱- نیایش… ۷۶

۳-۳-۱۲- صوت‏ درمانی. ۷۷

۳-۳-۱۳- یوگا ۷۷

۳-۳-۱۴- هنر درمانی: ۷۸

۳-۳-۱۵- موسیقی درمانی : ۸۷

۳-۳-۱۶- بازی در فرایند درمان. ۹۶

۳-۴- جمع بندی: ۱۰۳

فصل چهارم: مطالعات معماری فضای درمانی. ۱۱۰

۴-۱- مطالعات معماری پیرامون مراکز درمانی: ۱۱۱

۴-۱-۱- اصول طراحی بیمارستان. ۱۱۱

۴-۱-۲- استانداردهای طراحی ساختمان بیمارستان : ۱۱۹

۴-۱-۳- الزامات طراحی بیمارستان : ۱۲۲

۴-۱-۱- استانداردهای طراحی محوطه بیمارستان: ۱۲۴

۴-۱-۵- شرایط محیطی و محل احداث بیمارستان: ۱۲۷

۴-۱-۶- محل استقرار ساختمان بیمارستان : ۱۲۸

۴-۱-۷- ضوابط خاص بیمارستان های روان درمانی: ۱۲۸

۴-۲- کیفیت فضای درمانی.. ۱۳۱

۴-۲-۱- مفهوم بار محیطی. ۱۳۱

 

 

عنوان                                                                                                                                                صفحه

۴-۲-۲- ویژگی‏های خاص محیط اطراف: ۱۳۳

۴-۲-۲-۱- آب و هوا و ارتفاع. ۱۳۳

۴-۲-۲-۲- دما ۱۳۵

۴-۲-۲-۳- نور ۱۳۸

۴-۲-۲-۳- رنگ.. ۱۴۱

۴-۲-۲-۴- سرو صدا ۱۴۵

۴-۲-۳- اثرات تراکم بالا بر انسان‏ها ۱۴۹

۴-۳- نمونه های موردی مراکز درمانی و طب مکمل : ۱۵۶

۴-۴- برنامه فیزیکی: ۱۷۵

فصل پنجم: مکان یابی و مطالعات بستر طرح. ۱۹۲

۵-۱- معیارهای مکان یابی زمین پروژه: ۱۹۳

۵-۱-۱- دلایل ایجاد چنین مرکزی در شهر شیراز : ۱۹۳

۵-۱-۲- مبانی جانمایی بیمارستان : ۱۹۴

۵-۱-۳- جانمایی بیمارستانهای گوناگون با توجه به مبانی ودسته بندی مذکور : ۱۹۶

۵-۱-۴- جانمایی این طرح درشهر شیراز : ۱۹۸

۵-۲- مطالعات بستر طرح. ۲۰۰

۵-۲-۱- موقعیت جغرافیایی شهر شیراز ۲۰۱

۵-۲-۲- بررسی وضعیت اجتماعی شهر شیراز ۲۰۲

۵-۲-۳- بررسی وضعیت اقتصادی شهر شیراز ۲۰۲

۵-۳- ویژگی‌های آب و هوای شهر شیـراز ۲۰۳

۵-۳-۱- دما ۲۰۳

۵-۳-۲- رطوبت نسبی. ۲۰۴

۵-۳-۴- بارندگی. ۲۰۵

۵-۳-۵- باد. ۲۰۵

۵-۴- پوشش گیاهی. ۲۰۶

۵-۴-۱- معیارهای انتخاب پوشش گیاهی در طراحی. ۲۰۶

فصل ششم

۶-۱- مبانی و روند طراحی معماری… ۲۱۴

۶-۲- نظام سازه ۲۲۴

۶-۳- تأسیسات… ۲۲۵

۶-۴- نقشه‏های طرح معماری مرکز مشاوره و روان‏درمانی شیراز ۲۲۹

فهرست منابع و ماخذ. ۲۱۲

منابع فارسی. ۲۲۹

منابع لاتین. ۲۳۰

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان	صفحه
جدول ۴-۱: عرصه ها و بخش ها ( نگارنده )	۱۷۶
جدول ۴-۲: مساحت عرصه سرسرای اصلی ( نگارنده )	۱۷۷
جدول ۴-۳: مساحت عرصه مشاوره و معاینه ( نگارنده )	۱۷۷
جدول ۴-۴: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش آزمایشگاه ( نگارنده )	۱۷۸
جدول ۴-۵: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش تشخیص ویژه ( نگارنده )	۱۷۸
جدول ۴-۶: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش ام- آر- آی ( نگارنده )	۱۷۹
جدول ۴-۷: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش رادیولوژی ( نگارنده )	۱۷۹
جدول ۴-۸: مساحت عرصه کمک درمان، بخش گروه درمانی ( نگارنده )	۱۷۹
جدول ۴-۹: مساحت عرصه کمک درمان، بخش هنر درمانی ( نگارنده )	۱۸۰
جدول ۴-۱۰: مساحت عرصه کمک درمان، بخش کار درمانی ( نگارنده )	۱۸۰
جدول ۴-۱۱: مساحت عرصه کمک درمان، بخش نور درمانی ( نگارنده )	۱۸۰
جدول ۴-۱۲: مساحت عرصه کمک درمان، بخش ورزش درمانی ( نگارنده )	۱۸۱
جدول ۴-۱۳: مساحت عرصه کمک درمان، بخش ماساژ درمانی ( نگارنده )	۱۸۱
جدول ۴-۱۴: مساحت عرصه کمک درمان، بخش اوزون درمانی ( نگارنده )	۱۸۱
جدول ۴-۱۵: مساحت عرصه کمک درمان، بخش آب درمانی ( نگارنده )	۱۸۲
جدول ۴-۱۶: مساحت عرصه بستری ( نگارنده )	۱۸۲
جدول ۴-۱۷: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش احیاء ( نگارنده )	۱۸۳
جدول ۴-۱۸: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش جراحی ( نگارنده )	۱۸۳
جدول ۴-۱۹: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش مراقبت ویژه ( نگارنده )	۱۸۴
جدول ۴-۲۰: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش ایزوله ( نگارنده )	۱۸۴
جدول ۴-۲۱: مساحت عرصه اداری و مدیریتی ( نگارنده )	۱۸۵
جدول ۴-۲۲: مساحت عرصه پژوهش ( نگارنده )	۱۸۶
جدول ۴-۲۳: مساحت عرصه تاسیسات ( نگارنده )	۱۸۶
جدول ۴-۲۴: مساحت عرصه پارکینگ ( نگارنده )	۱۸۷
جدول ۴-۲۵: مساحت عرصه محوطه و فضای باز ( نگارنده )	۱۸۷
جدول ۴-۲۶: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش آشپزخانه و سلف سرویس( نگارنده )	۱۸۸
جدول ۴-۲۷: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش لاندری ( نگارنده )	۱۸۸
جدول ۴-۲۸: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش استریل کثیف ( نگارنده )	۱۸۹
جدول ۴-۲۹: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی بخش استریل تمیز( نگارنده )	۱۸۹
جدول ۴-۳۰: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش انبارهای عمومی ( نگارنده )	۱۸۹
جدول ۴-۳۱: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش کاخداری ( نگارنده )	۱۹۰

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
جدول ۴-۳۲: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش نظافت ( نگارنده )	۱۹۰
جدول ۴-۳۳: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش جمع آوری و دفع زباله ( نگارنده )	۱۹۰
جدول ۴-۳۴: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش نگهداری جسد ( نگارنده )	۱۹۰
جدول ۴-۳۵: مساحت خالص و ناخالص ( نگارنده )	۱۹۱
جدول ۵-۱: بررسی وضعیت جمعیتی استان فارس، جمعیت استان فارس بر حسب نوع خانوار و جنس، سرشماری آبان ۱۳۸۵(مأخذ: سالنامه آماری استان فارس،۱۳۸۷: ۱۳۴)	۲۰۲
جدول ۵-۲: مشخصات متوسط دمای ماهانه شیراز (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه)	۲۰۴
جدول ۵-۳: مشخصات متوسط رطوبت ماهانه شیراز (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه)	۲۰۴
جدول ۵-۴: گروه های مختلف رطوبت (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه)	۲۰۴
جدول ۵-۵: متوسط میزان بارندگی ماهانه شهر شیراز (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه)	۲۰۵
جدول ۵-۶: بادهای غالب شهر در ماه های مختلف سال است (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه)	۲۰۵
جدول ۵-۷: پوشش گیاهی مورد استفاده در شیراز (مأخذ: گزارش طراحی شهری اراضی کارکنان توانایی مسکن استانداری فارس،۱۳۸۹)	۲۱۱

 

 

 

۱-۱- مقدمه:

 

پیشرفت علوم وصنایع در قرون اخیر برای جوامع بشری دست آوردهایی دو گانه به ارمغان آورده است، از یک سو راحتی هایی که عمدتا جسمانی است به بار آورده و از سوی دیگر به دغدغه‌های وی افزوده است که این دغدغه‌ها بر روح وروان انسان امروزه تأثیر منفی گذاشته و بسیاری از مردم رابا اضطراب مواجه کرده است. مردم کشورهای صنعتی که به تدریج مراحل مختلف توسعه صنایع را طی کرده‌اند و آرام آرام با مسایل ذهنی ناشی از این پدیده مواجه شده بودند سعی کردند که از ابتدا به دنبال راهکارهای حل تبعات روحی و روانی بر گرفته از این پدیده جدید باشند لذا یا در طول زمان به حل مسایل پرداختند یا به برخی از این تبعات عادت کردند. درجوامعی که دیرتر به صنعت پرداختند و به یکباره حجم انبوهی از صنایع و یا تولیدات آنها را به کشور خود وارد نمودند انبوهی از دغدغه‌های ناشی از ناهنجاری‌های زاییده جهان صنعتی را نیز وارد جوامع خود کردند در حالیکه با راهکارهای مقابله با این دغدغه‌ها آشنا نبودند. واکنش‌های مردم در مقابل این دغدغه‌ها متفاوت است اما ریشه همه آنها در نابسامانی‌های ذهنی است که خود از دلیل یا دلایل آنها آگاه نیستند و نمی‌دانند که این اضطراب و نگرانی مقدمه‌ای است بر ابتلا به بیماری‌های روحی وروانی. هر گاه شخصی با ناراحتی جسمانی مواجه شود به پزشک مراجعه می‌کند اما به ناراحتی‌های روحی خود اصلاً توجه ندارد تا حدی که در برخی از جوامع خصوصاً جوامع کمتر توسعه یافته توصیه مراجعه به متخصصین روحی وروانی و یا به مراکزی که این گونه خدمات را ارائه می‌کنند را توهین به خود تلقی نموده و به شکل متقابل مبادرت به واکنش توهین‌آمیز به توصیه کننده می‌نمایند. عدم اطلاع مردم از این مسایل روحی و روانی و نقش آنها در مخدوش کردن روند زندگی آرام و بدون دغدغه و حتی تأثیر بر سلامت جسمانی آنها واکنش‌هایی با شکل‌ها و درجات مختلف دارد برخی اخم می‌کنند برخی دیگر مراجعه به این گونه تخصص‌ها و یا مراکز تخصصی را صرفاً برای مجنونین و دیوانگان می‌دانند، این افراد هم خود را آزار می‌دهند و هم موجب رنجش و آزار دیگران می‌شوند لذا آگاه کردن آنها از ضروریات روز جوامع است. در جوامعی که توسعه خود را از قرون قبل آغاز کرده و طی سالیان دراز به آثار منفی ناشی از توسعه صنعتی بر ذهنشان پی برده‌اند به تدریج برای درمان مسایل روحی وروانی خود اقدام کرده و مراکز لازم را تأسیس نموده‌اند و لزوم مراجعه مردم به این مراکز را به آگاهی آنها رسانیده‌اند، اما در جوامع کمتر توسعه یافته و یا درحال توسعه پایه‌های رسیدگی به این موضوع در سالیان اخیر نهاده شده وآرام آرام در حال گسترش است، با تأسیس سازمانی مسئول و یا تجدید نظر در وظایف سازمان‌های متولی موجود برای آگاه کردن مردم و سرعت بخشیدن به تربیت متخصصان ذیربط و گسترش و افزایش مراکز مورد نیاز باید به کمک مردم شتافت.

در واقع روانپزشکی بر تأمین نیازهای بهداشت روان جامعه تأکید دارد و در واقع نوعی اقدام معطوف به جامعه محسوب می‌شود. توجه روانپزشکی نگرش و دانش مردم نسبت به سلامت و بیماری روانی است. روانپزشکی مبتنی بر جامعه در واقع نوعی اقدام معطوف به جامعه است و اجزای آن عبارتند از:

• آموزش جامعه
• تلاش برای ارتقاء سلامت و نه فقط رفع علایم بیماری
• شناسایی زودرس و اقدامات غربالگری
• مداخله زودرس در سطح اجتماع
• اقدامات مربوط به پیگیری بیماران در سطح جامعه

 

بی شک موثرترین رویکرد به روانپزشکی پدید آوردن سیستم منسجمی از مراقبت از فرد در بافتار خانواده، جامعه و فرهنگ است و بدون پرداختن به این مهم، اهداف درمانی روانپزشکی به طور کامل محقق نمی‌شود. که این آگاهی و درمان در مراکز مشاوره و روان درمانی محقق می‌گردد.

 

 

۱-۲- طرح مسئله و ضرورت تحقیق:

 

• جنبه های مختلف مسئله در ایران:
• شناسایی اشکال مختلف بیماری‌های روحی و روانی وتهیه آمار از مبتلایان به هر دسته از این بیماری‌ها و درجات آنها.
• آشنا کردن مردم به وضعیت روحی و روانی خود و لزوم اقدام برای درمان بدون اینکه دچار شرمندگی و خجالت شوند.
• گسترش مراکز آموزش برای تربیت روانکاوان و روان پزشکان در تطابق با بیماری‌های بومی.

علاوه بر آن گسترش مراکز درمانی مورد نیاز در قالب‌های مختلف از درمانگاه تا بیمارستان از طریق طراحی و اجرای مراکز مورد نیاز ضروری به نظر می‌رسد.

 

• ضرورت تحقیق برای جنبه‌های مختلف مسئله:

مسئله مورد بحث برای روانکاوان و روانپزشکان کاملاً شناخته شده است اما عامه مردم به جز افرادی که مستقیماً خود یا اطرافیان نشان با اینگونه مسائل درگیر بوده‌اند از آن بی‌اطلاع هستند، تنوع حالات مختلف و پیچیدگی روش‌های درمانی از یک طرف و جمعیت نه چندان کافی متخصصین متبحر بیماری‌های روحی وروانی همراه واکنش‌های غیر منطقی مبتلایان و یا اطرافیان آنها موجب شده تا برنامه ویژه‌ای برای اطلاع‌رسانی به مردم شکل نگیرد و اگر در جایی به آن پرداخته شده صرفاً برای مواردی موضعی یا موضوعی بوده است و به همین نسبت آمار و اطلاعات منسجم و همه‌گیری مدون نشده است تا بر اساس آنها برنامه‌ای جامع تدوین گردد.

تحقیق و پژوهش از ارکان اصلی تدوین برنامه است، برنامه‌ای که هر سه جنبه مزبور را در برگیرد لذا سلسله مراتب برنامه باید به این شرح مورد توجه قرار گیرد: نخست جمع آوری آمار و اطلاعات از دسته بندی بیماری‌ها و زیرمجموعه‌های هردسته، دوم شناخت روش‌های درمان، سوم آمار مبتلایان در دسته‌ه ای مختلف و زیرمجموعه‌های آنها، چهارم یافتن و اعمال روش‌های آگاهی‌رسانی به توده مردم، پنجم دسته بندی مراکز درمانی از نظر روش‌های درمان ودسته‌های بیماری‌ها و محتوای فیزیکی طرح‌های معماری مناسب برای هر

میزان بروز بیماری‌های روانی:

 

در سال ۲۰۰۵ مؤسسه ملی بهداشت روان[۱] در یک زمینه‏یابی کشوری، میزان ابتلا به اختلالات روانی را در هر برهه‏ای از عمر بررسی نمود. این مطالعه نشان داد بیش از ۵۰ درصد آمریکایی‏ها زمانی در طول زندگی خود دچار اختلالات روانی شده‏اند، که این میزان در مطالعه مشابه سال ۱۹۸۴، ۲۰ درصد بود. شایعترین اختلال روانی افسردگی بود که شیوع طول عمر آن ۱۷ درصد گزارش شد، پس از آن سوء مصرف الکل (۱۳ درصد) و انواع هراس (۱۲ درصد) قرار داشتند. در اکثر کسانی که زمانی دچار اختلاف روانی شده بودند، شروع اختلال در سنین جوانی گزارش شد. اختلالات خلقی در افراد ۲۰ تا ۳۰ ساله شیوع بیشتری داشت، وقتی درمان در نتایج مطالعه لحاظ شد مشخص گردید اکثر این افراد درمان دریافت نکرده‏اند یا از نظر محققین تحت درمان ناکافی یا غیرمؤثری قرار گرفته ‏اند.

این گزارش در میان گروه‏های مختلف مناقشاتی ایجاد کرد. برخی انسان‏شناسان پزشکی اظهار داشتند این گزارش بیشتر بازتاب تغییر تعریف فرهنگی و سیاسی بیماری در آمریکا در طول دهه‏های اخیر است تا افزایش واقعی بیماری، آنها به عنوان نمونه‏ای از تأثیر فرهنگ بر تعریف بیماری، مورد همجنس‏گرایی را مثال می‏زدند که از طبقه‏بندی بیماری‌های روانی خارج شد، سایر منتقدین به تعداد اختلالات تشخیصی موجود در DSM اشاره می‏کردند که از حدود ۶۰ عنوان در ۱۹۵۲ به بیش از ۳۰۰ عنوان در ویرایش اخیر افزایش یافته است و همین امر عامل افزایش شیوع بوده است. رفتارهایی که زمانی بهنجار تلقی می‏شد جزو قلمرو پزشکی قرار گرفت. برخی جامعه‏شناسان این افزایش را ناشی از زندگی مدرن غربی، به خصوص زندگی شهرنشینی می‏دانند که پر استرس‏تر از هر دوره دیگری است و بیشتر از گذشته سبب درهم‏ریختگی انسان‏ها می‏شود. مدافعین این مطالعه، نمونه‏ای تاریخی را در این زمینه ذکر می‏کنند که زمانی بیماری روانی به تسخیر اجنه نسبت داده می‏شد. با پیشرفت علم، بیماری‌های روانی نوعی بیماری طبی تلقی شدند که می‏توان بر اساس علل فیزیوپاتولوژیک آنها را از هم تفکیک نمود (رضاعی، ۱۳۹۱: ۳۰).

 

 

۲-۲-۴- مسائل بین فرهنگی

 

اریکسون[۲] (۱۹۵۰) بیان می‏کند که برخی بیماری‌های روانی در سرتاسر دنیا و در همه فرهنگ‏ها دیده می‏شوند؛ برخی نیز وابسته به فرهنگ یا مختص فرهنگ هستند. برای مثال اسکیزوفرنی در سراسر جهان شیوع مشابهی دارد، اما بی‏اشتهایی عصبی عمدتاً در کشورهای صنعتی غرب دیده می‏شود. این موضوع که برخی اختلالات روان‏پزشکی به طور نسبی یا کلی وابسته به فرهنگ هستند، تفکیک بهنجار از نابهنجار را پیچیده‏تر می‏کند.

برای مثال در چین، بر چسب بیمارروانی نوعی انگ محسوب می‏شود و افسردگی نسبتاً مفهومی ناشناخته است. اما چینی‏ها در برابر شکایاتی مثل احساس فرسودگی، اختلال خواب، عدم توانایی برای آرمیدن و سایر علایمی که در فرهنگ غربی بخشی از سندرم افسردگی است، مصون نیستند، اما در چین این اختلاف ضعف اعصاب (نورآسنتی) تشخیص داده می‏شود. ضعف اعصاب یک تشخیص پزشکی است که به تخلیه انرژی نسبت داده می‏شود. در ژاپن نیز میزان گزارش افسردگی اندک است که تا حدودی به دلیل فرهنگ شکیبایی است. در این فرهنگ فرد از علایم یا نشانه‏های مبهمی که ممکن است برچسب افسردگی بگیرد شکایت نمی‏کند.

 

 

[۱] - MIMH

[۲] - Erikson