مقدمه. 2

1-1- مشخصات گیاه 3

1-2- نیازهای اکولوژیکی 5

1-3- تناوب کاشت 6

1-4- مواد و عناصر غذایی مورد نیاز 6

1-5- آماده سازی خاک  7

1-6- سازگاری 7

1-7- تاریخ و فواصل کاشت  8

1-8- روش کاشت (تکثیر) 8

1-9- مراقبت و نگهداری 11

1-10- برداشت محصول. 11

1-11-جمع آوری بذر. 12

1-12- فراوری.. 12

1-13- فناوری تقطیر و استخراج اسانسها 13

1-14- اثر روش خشک کردن روی مقدار و ترکیبهای اسانس گیاه اسطوخودوس… 14

1-15- ترکیبات اصلی تشکیل دهندهی اسانس اسطوخودوس… 15

1-16-کاربرد. 15

1-17- فتوسنتز. 16

1-18- نمو و ساختار كلروپلاست… 16

1-19- رنگیزه‌ها 17

1-20-پروتئین‌ها 18

1-21- سیستم‌های غشایی.. 18

1-22- مكانیسم‌ فتوسنتز. 19

1-23- واكنش‌های نوری.. 20

1-24- فتوشیمی.. 20

1-25- انتقال الكترونی.. 21

1-26- واكنش‌های تاریكی یا سیکل کالوین.. 23

1-27- بیان مسئله. 26

1-28- اهداف تحقیق.. 26

ی بر تحقیقات انجام شده 27

2-2- روش تغذیه برگی.. 30

مواد و روشها 32

3-1- آماده سازی گیاهان و نحوه اعمال تیمارها 33

3-2- اندازه گیری رشد و عملکرد گیاه 33

3-3- سنجش کلروفیل.. 33

3-4- سنجش قندهای محلول از روش کوچرت.. 34

3-5- استخراج و تعیین تركیبات فنلی محلول از روش گلد واسر. 35

3-6- سنجش تركیبات فنلی : 35

3-7- اندازه گیری اسانس… 36

3-8- آنالیز آماری: 37

نتایج و بحث.. 38

4-1- تاثیر تیمار متانول بر وزن تر و خشک… 39

4-2- تاثیر تیمار متانول بر رنگیزه های فتوسنتزی.. 39

4-3- تاثیر تیمار متانول بر میزان اسانس… 39

4-4- تاثیر تیمار متانول بر ارتفاع گیاه 39

4-5- تاثیر تیمار متانول بر طول و عرض برگ.. 40

4-6- تاثیر تیمار متانول بر سطح برگ.. 40

4-7- تاثیر تیمار متانول بر میزان فنل.. 40

4-8- تاثیر تیمار متانول بر میزان قند محلول. 40

نتیجه گیری کلی.. 56

پیشنهادات.. 56

منابع: 58

چکیده

گیاه اسطو خودوس یک گیاه زینتی و دارویی است که به علت مصارف زیادی كه در صنایع مختلف از جمله دارو سازی ، مواد آرایشی و بهداشتی و مواد غذایی دارد وتقاضای برای مواد موجوددراین گیاه بالاست. به منظور بررسی اثرات محلول پاشی متانول بر رشد گیاه اسطوخودوس و تولید متابولیت های ثانویه، این تحقیق انجام شد. گیاهان اسطوخودوس با 4 غلظت مختلف متانول شامل 0 (شاهد یا C)، متانول 10% (M10)، متانول 20% (M20) و متانول 40% (M40) تیمار شدند. اعمال تیمار به صورت اسپری 5 بار با فاصله 1 هفته انجام شد. نتایج این تحقیق دلالت بر ان داشت که بکارگیری متانول بر میزان رنگیزه های فتوسنتزی تاثیر داشته است بطوری که غلظت های 10 و 20 دارای اثر تحریکی بودند اما غلظت 40 تفاوت معنی داری نسبت به شاهد نداشت. نتایج این تحقیق نشان از تحریک رشد گیاه در اثر بکارگیری متانول خصوصا در غلظت های 10 و 20 داشت. بیشترین میزان تحریک رشد در نمونه های M20 مشاهده شد و غلظت 40 اثرات قابل توجهی نداشت. نتایج این تحقیق دلالت بر ان داشت که بکارگیری متانول موجب افزایش میزان قند محلول و فنل محلول برگ و درصد اسانس شده است. نتایج این تحقیق دلالت بر ان دارد که غلظت های بالای متانول مناسب نبوده و بکارگیری غلظت های متوسط مناسب تر است. احتمالا تحریک فتوسنتز موجب تحریک ماده سازی شده و درنتیجه سطح برگی، وزن تر و خشک بالا رفته است.

 مقدمه:

((پلینیوس)) خصوصیات دارویی نوعی اسطوخودوس را برشمرده است. وی اظهار می دارد در زمان های گذشته مردم گونه های کمی از جنس اسطوخودوس را می شناخته و از آن ها استفاده می کرده اند . کلمه ((لاواند)) از ریشه لاتین ((لاوار)) مشتق شده و به معنای تمیز کننده و شوینده است . به طوری که مردم اروپا در گذشته از این گیاه برای شست وشوی بدن خود استفاده می کرده اند و این مهم اشاره به مصرف آن در صابون و عطرسازی دارد . اسطوخودوس فرانسوی یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی می باشد . این گیاه از قرن سیزدهم نزد مردم اروپا شناخته شده بود و در مرکز اروپا گسترش زیادی داشته و موارد استعمال آن نیز فراوان بوده است . در حال حاضر از اسطوخودوس فرانسوی در اکثر نقاط جهان استفاده می شود . مردم در گذشته از پیکر رویشی و گل اسطوخودوس استفاده های دارویی متعددی می کردند . آن ها معتقد بودند که استفاده از آن سبب معالجه ی افراد فلج و بکار افتادن مجدد دست و پای این افراد می شود . آن ها همچنین برای درمان بعضی از بیماری های مربوط به مغز ، از جمله خون گرفتگی عروق مغزی از این گیاه استفاده می کردند . در تمام فارماکوپه های معتبر از گل های این گیاه به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است . در حال حاضر از مواد موثره ی اسطوخودوس فرانسوی برای معالجه بیماری های مربوط به سیستم عصبی و همچنین برای درمان رماتیسم استفاده می شود . در بعضی کشور ها ، گونه های مختلف اسطوخودوس ، به عنوان گیاهان زینتی در باغ ها و پارک ها کشت می شود. اسطوخودوس کلمه یونانیست، یعنی حافظ الروح، در دری شاه سپرم و در عربی انس الروح میگویند. اگر از قسمت های مختلف آن گرفته توسط دست مالش داده شود، بوی مخصوص کافور بمشام میرسد، تقریباً از هر(160) کیلوگرام آن یک کیلوگرام اسانس بدست میآید، اسانس آن برنگ زرد بوده بوی کافور میدهد. از قدیم تا امروز استعمال عطر و محلول زیبائی اسطوخودوس مروج است یونانیها و رومیان برای زیبائی جلد خود، حین استحمام از عرق لاوندر (اسطوخودوس) زیاد تر استفاده میکردند. رومیان برای معطر ساختن اطاق از چند قطره عطر اسطوخودوس که بالای آتش میریختند، از ابتلأ زکام و سرما خوردگی جلوگیری میکردند. ملکه زیبائی یونان و کلو پاترا ملکه سرزمین نیل، هر روز خود را با مخلوط عطر لاوندر، بشیره اسطوخودوس و زنبق مالش میدادند، و قشنگی، لطافت، و زیبائی، جلد و روی خود را مرهون عطر لاوندر میدانستند. (ویلیام تورنر) گیاه شناس مشهور، در کتاب خود نوشته است هرگاه شخصی بوقت خواب، گل اسطوخودوس را در کلاه شب خود بگذارد از سر دردی و سرما خوردگی محفوظ، مغزش را تقویت میکند. گلهای اسطوخودوس، در برج جوزا بصورت پندک میباشد که مردم بقسم دسته جمع نموده، در سقف خانه خشک میکنند. علم جدید بعد از تحلیل و تجزیه استعمال گل و عرق اسطوخودوس، این گیاه را مفید خوانده و نظریات قدما را تصدیق و تائید نموده اند. بوعلی سینا راجع به اسطوخودوس در کتاب خود چنین نوشته است: عطر این گیاه خاصیت قوی خواب آور داشته، مخدر است، حساسیت را کم و درد را تسکین میدهد، کم کننده غم و اندوه است. خوردن اسطوخودس باعسل، مقوی و ادرار آور است. مانع رعشه و سرگیچی شده و امراض مالخولیا، صرع، جنون، فراموشی، وسواس و تشنج را درمان میکند و هم مانع جاری شدن آب بینی که از ریزش عارض شده باشد میگردد. برای مداوای امراض متذکره، مربای گل اسطوخودوس با عسل و یا بوره بیشتر مؤثر است، که در هر خوراک مقدار یک گرم ازگیل در آن افزوده شود. تغذیه گل های این گیاه توسط زنبور عسل نه تنها در کیفیت عسل آن ها تاثیر فراوانی دارد بلکه سبب افزایش عملکرد عسل نیز می شود (آخوند زاده و همکاران[1]، 2003). به علت استفاده های متنوع از اسطوخودوس ، این گیاه در اکثر کشور های جهان کشت و روز به روز بر متقاضیان آن افزوده می شود و پراکنش چندین گونه از آن در جزایر آتلانتیک ، مدیترانه تا سومالی و هندوستان است . همه ساله زمین های زراعی وسیعی در کشور های فرانسه ، روسیه ، بلغارستان ، ژاپن ، آمریکا و مجارستان برای کشت اسطوخودو